Μπορείτε να Έχετε Πραγματική Χαρά από τη Ζωή
ΟΛΟΙ επιθυμούν ν’ απολαμβάνουν τη ζωή. Οι άνθρωποι συχνά προσπαθούν να εκπληρώσουν αυτή την επιθυμία με διάφορες μορφές ψυχαγωγίας στη διάρκεια των ελευθέρων ωρών τους. Δεν αρνείται κανείς ότι η ψυχαγωγία μπορεί να ωφελήση διανοητικά και φυσικά.
Ωστόσο, οι μεγαλύτεροι μισθοί και οι περισσότερες διαθέσιμες ελεύθερες ώρες τα πρόσφατα χρόνια έχουν οδηγήσει πολλούς σ’ ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα. Έμαθαν από πείρα ότι ‘η καλή ζωή’ ούτε τα προβλήματα λύνει, ούτε διαρκή ευτυχία φέρνει.
Πώς, λοιπόν, μπορούν οι άνθρωποι να έχουν πραγματική χαρά από τη ζωή; Θα ήταν ωφέλιμο να εξετάσωμε ένα πείραμα που έκανε ο Βασιλεύς Σολομών, ο οποίος ερεύνησε προσεκτικά τους λόγους για τους οποίους οι περισσότεροι άνθρωποι απέτυχαν ν’ αποκτήσουν αληθινή ευτυχία. Κάτω από θεία έμπνευσι ο Σολομών έγραψε τις πείρες του και τα συμπεράσματά του στο βιβλίο του Εκκλησιαστού. Ως προς την εκζήτησι ευτυχίας με την επιδίωξι απολαύσεων, γράφει τα εξής:
«Εσκέφθην εν τη καρδία μου να ευφραίνω την σάρκα μου με οίνον, ενώ έτι η καρδία μου ησχολείτο εις την σοφίαν· και να κρατήσω την μωρίαν, εωσού ίδω τι είναι το αγαθόν εις τους υιούς των ανθρώπων, δια να κάμνωσιν αυτό υπό τον ουρανόν πάσας τας ημέρας της ζωής αυτών. Έκαμον πράγματα μεγάλα εις εμαυτόν· οικοδόμησα εις εμαυτόν οικίας· εφύτευσα δι’ εμαυτόν αμπελώνας. Έκαμον δι’ εμαυτόν κήπους και παραδείσους και εφύτευσα εν αυτοίς δένδρα παντός καρπού. Έκαμον δι’ εμαυτόν δεξαμενάς υδάτων, δια να ποτίζω εξ αυτών το άλσος το κατάφυτον εκ δένδρων. Απέκτησα δούλους και δούλας και είχον δούλους οικογενείς· απέκτησα έτι αγέλας και ποίμνια περισσότερα υπέρ πάντας τους υπάρξαντας προ εμού εν Ιερουσαλήμ. Συνήθροισα εις εμαυτόν και αργύριον και χρυσίον και εκλεκτά κειμήλια βασιλέων και τόπων· απέκτησα εις εμαυτόν άδοντας και αδούσας και τα εντρυφήματα των υιών των ανθρώπων, παν είδος παλλακίδων. Και εμεγαλύνθην και ηυξήνθην υπέρ πάντας τους υπάρξαντας προ εμού εν Ιερουσαλήμ· και η σοφία μου έμενεν εν εμοί. Και παν ό,τι εζήτησαν οι οφθαλμοί μου, δεν ηρνήθην εις αυτούς· δεν εμπόδισα την καρδίαν μου από πάσης ευφροσύνης, διότι η καρδία μου ευφραίνετο εις πάντας τους μόχθους μου· και τούτο ήτο η μερίς μου εκ παντός του μόχθου μου.»—Εκκλ. 2:3-10.
Ο Βιβλικός συγγραφεύς ερεύνησε προσεκτικά το αίσθημα της ευφορίας που προέρχεται από το να πίνη κανείς οινοπνευματώδη ποτά και το οποίο επίσης σήμερα επιζητούν πολλοί με τη χρήση ναρκωτικών. Συσσώρευσε μεγάλο πλούτο και περιέβαλε τον εαυτό του με παραδεισιακή ομορφιά. Εξερεύνησε κάθε είδος απολαύσεως, μεταξύ των οποίων και την καλύτερη μουσική απόλαυσι και τις τέρψεις ‘παντός είδους παλλακίδων.’
Τονίζοντας την επιμέλεια της έρευνάς του, ο Σολομών γράφει: «Και εστράφην εγώ δια να παρατηρήσω την σοφίαν και την μωρίαν και την αφροσύνην· διότι τι θέλει κάμει άνθρωπος ελθών μετά τον βασιλέα; ό,τι έκαμον ήδη.» (Εκκλ. 2:12) Το σημείο είναι το εξής: Η έρευνα του Σολομώντος ήταν εξονυχιστική, επειδή ως βασιλεύς είχε αρκετό χρόνο και υλικά μέσα στη διάθεσί του. Με πολύ λιγώτερα μέσα από τον βασιλέα, «τι θέλει κάμει άνθρωπος ελθών μετά» απ’ αυτόν; Ένας κοινός άνθρωπος θα μπορούσε να καλύψη μόνο μερικά απ’ αυτά που έκανε ο Σολομών, κάνοντας ό,τι έχουν ήδη κάνει οι άνθρωποι. Για κείνον ο οποίος πιστεύει σταθερά ότι μπορεί να βρη γνήσια ευτυχία με την εκζήτησι απολαύσεων, ο βασιλεύς μπορεί ν’ απαντήση: ‘Εγώ το δοκίμασα ήδη, δεν αξίζει τον κόπο.’
Είναι ουσιώδες να σημειώσουμε ότι ο Σολομών δεν είπε ότι κάθε επιδίωξις απολαύσεων είναι σπατάλη χρόνου. Αντιθέτως, ανεγνώρισε ότι αποκτούσε κάποιο μέτρο απολαύσεων απ’ ό,τι έκανε («η καρδία μου ευφραίνετο εις πάντας του μόχθους μου· και τούτο ήτο η μερίς μου εκ παντός του μόχθου μου»). Αλλά ποια ήταν η γνώμη του ως προς την εξεύρεσι διαρκούς ευτυχίας στις απολαύσεις του οίνου, του πλούτου, της διασκεδάσεως και των παρομοίων; Απαντά καθαρά: «Και παρετήρησα εγώ εν πάσι τοις έργοις μου τα οποία έκαμον αι χείρες μου, και εν παντί τω μόχθω τον οποίον εμόχθησα, και ιδού, τα πάντα ματαιότης και θλίψις πνεύματος, και ουδέν όφελος υπό τον ήλιον.»—Εκκλ. 2:11.
Αυτή η παρατήρησις δεν πρέπει να θεωρηθή ως αρνητική, απαισιόδοξη. Αντιθέτως, είναι ρεαλιστική και μπορεί να βοηθήση τους ανθρώπους ν’ αποφεύγουν να σπαταλούν πολλά χρόνια της ζωής τους επιδιώκοντας ευτυχία σε οδούς που δεν οδηγούν σ’ αυτήν. Εξ άλλου, ο ίδιος ο Βιβλικός συγγραφεύς δίνει ωραίες, θετικές νουθεσίες σχετικά με το πώς ν’ αποκτήσωμε πραγματική χαρά από τη ζωή. Μεταξύ των πραγμάτων που συνιστά είναι να εργάζεται κανείς και να χρησιμοποιή τις ελεύθερες ώρες του με σωστή αναλογία.
Να Εργάζεσθε Σκληρά, αλλά να ‘Απολαμβάνετε Καλόν’
Αφού περιγράφει την υπερβολική έμφασι στις απολαύσεις ως ‘ματαιότητα και θλίψιν πνεύματος,’ ο σοφός Βιβλικός συγγραφεύς συνεχίζει λέγοντας: «Δεν είναι αγαθόν εις τον άνθρωπον να τρώγη και να πίνη και να κάμνη την ψυχήν αυτού να απολαμβάνη καλόν εκ του μόχθου αυτού; Και τούτο είδον εγώ, ότι είναι από της χειρός του Θεού. Διότι τις θέλει φάγει και τις θέλει εντρυφήσει υπέρ εμέ;» (Εκκλ. 2:11, 24, 25) Ασφαλώς η Αγία Γραφή επιδοκιμάζει τη σκληρή εργασία. «Ο άφρων περιπλέκει τας χείρας αυτού [αρνούμενος να εργασθή] και τρώγει την εαυτού σάρκα.» (Εκκλ. 4:5) Αλλά πρέπει κανείς να εξισορροπή τη σκληρή εργασία με την ‘απόλαυσι καλού,’ απολαμβάνοντας τους καρπούς των κόπων του. «Καλύτερον μία δραξ πλήρης αναπαύσεως,» λέγει ο θεόπνευστος συγγραφεύς, «παρά δύο πλήρεις μόχθου και θλίψεως πνεύματος.»—Εκκλ. 4:6.
Πιθανώς γνωρίζετε άτομα που κάνουν πολλές υπερωρίες κάθε βδομάδα ή ίσως έχουν δυο εργασίες. Μολονότι αυτό μπορεί να είναι αναγκαίο σε περιπτώσεις ειδικής ανάγκης, ή για την αντιμετώπισι επειγουσών δαπανών, πολλοί που δαπανούν όλες σχεδόν τις ώρες της ημέρας εργαζόμενοι, δεν έχουν ανάγκη να το κάνουν αυτό. Όπου είναι δυνατόν, η Αγία Γραφή ενθαρρύνει να συμπεριλάβετε ‘μία δράκα πλήρη αναπαύσεως’ στην καθημερινή σας ρουτίνα. Διαθέτετε χρόνο τακτικά για ν’ απολαμβάνετε το φαγητό, το ποτό και την ευχάριστη συντροφιά με αγαπητά σας άτομα. Αυτό εκφράζεται πολύ ωραία στα επόμενα λόγια:
«Ύπαγε, φάγε τον άρτον σου εν ευφροσύνη και πίε τον οίνον σου εν ευθύμω καρδία διότι ήδη ο Θεός ευαρεστείται εις τα έργα σου. Εν παντί καιρώ ας ήναι λευκά τα ιμάτιά σου· και έλαιον ας μη εκλείψη από της κεφαλής σου. Χαίρου ζωήν μετά της γυναικός, την οποίαν ηγάπησας, πάσας τας ημέρας της ζωής της ματαιότητός σου, αίτινες σοι εδόθησαν υπό τον ήλιον, πάσας τας ημέρας της ματαιότητός σου· διότι τούτο είναι η μερίς σου εν τη ζωή και εν τω μόχθω σου, τον οποίον μοχθείς υπό τον ήλιον.»—Εκκλ. 9:7-9.
Πολύ σχετικό είναι κι ένα άλλο σπουδαίο μάθημα που μας δίνει το βιβλίο του Εκκλησιαστού.
Μην Παραβλέπετε το Παρόν
Η ικανότης να συλλογίζεσθε το παρελθόν και να σχεδιάζετε για το μέλλον είναι ένα χάρισμα που έδωσε ο Θεός στο ανθρώπινο γένος. Κάτι που κάνει το μέλλον πολύ ελκυστικό, είναι η διαβεβαίωσις της Γραφής για μια νέα τάξι ‘νέων ουρανών και νέας γης εν οις δικαιοσύνη κατοικεί.’ (2 Πέτρ. 3:13· Αποκ. 21:1-5) Είναι ωραίο ν’ αποβλέπωμε σε τέτοιες ευλογίες.
Ίσως έχετε παρατηρήσει, όμως, ότι συχνά οι άνθρωποι ζουν με το παρελθόν και το μέλλον, αγνοώντας το παρόν. Η συνήθεια να θυμάται κανείς ‘τις καλές παλιές μέρες’ εντείνει μόνο την απογοήτευσι του ατόμου για τον τρόπο με τον οποίον εξελίσσονται τα πράγματα τώρα. Η Αγία Γραφή προειδοποιεί εναντίον αυτής της τάσεως, λέγοντας: «Μη είπης, Τις η αιτία, δια την οποίαν αι παρελθούσαι ημέραι ήσαν καλήτεραι παρά ταύτας; Διότι δεν ερωτάς φρονίμως περί τούτου.» (Εκκλ. 7:10) Είναι εξ ίσου άσοφο το να συγκεντρώνη κανείς όλες του τις ελπίδες για ευτυχία στο μέλλον.
Για να έχη κανείς πραγματική χαρά στη ζωή, απαιτείται να κάνη ρεαλιστική εκτίμησι του παρόντος. Ο Σολομών θέτει το ζήτημα ως εξής: «Κάλλιον είναι να βλέπη τις δια των οφθαλμών, παρά να περιπλανάται με την ψυχήν· και τούτο ματαιότης και θλίψις πνεύματος.» (Εκκλ. 6:9) Ακόμη και πλούσιοι άνθρωποι που έχουν ό,τι επιθυμούν από υλική άποψι, ομολογούν μέσα τους ότι υπάρχουν ζωντανές επιθυμίες που δεν μπορούν να τις ικανοποιήσουν τα πλούτη τους. Οι ανεκπλήρωτες επιθυμίες ‘τριγυρίζουν’ σαν να λέμε, οδηγώντας συνεχώς τους ανθρώπους να εκζητούν άλλες συνθήκες. Μολονότι μια περιστασιακή αλλαγή από την τακτική ρουτίνα ενός ατόμου μπορεί να ωφελήση, μερικοί πηγαίνουν στα άκρα με το ν’ αλλάζουν διαρκώς τον τόπο κατοικίας τους και την εργασία τους, με το να πηδούν συνεχώς από το ένα πράγμα στο άλλο, αναζητώντας μάταια την ευτυχία. Πολύ καλύτερο, σύμφωνα με τις Γραφές, είναι «να βλέπη τις δια των οφθαλμών.» Η πραγματικά σοφή πορεία είναι το να είναι κανείς αυτάρκης και ν’ απολαμβάνη όσα μπορεί να βλέπη μπροστά του τώρα, δηλαδή, όσα έχει τώρα. Σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα, θα είναι επωφελές να εξετάσετε τις παρατηρήσεις δύο ατόμων που έκαναν σκέψεις πώς ν’ αποκτήσουν χαρά από τη ζωή.
«Εκείνο που Μας Ανήκει Τώρα Είναι το Παρόν»
Το περιοδικό ΜακΚώλ’ς (Μάιος 1978) δημοσίευσε την πείρα μιας γυναίκας η οποία, αφού μεγάλωσε τα παιδιά της και τα αποκατέστησε, εγκατέλειψε τη ζωή στο προάστιο για ένα απομακρυσμένο ψαροχώρι. Γράφει:
«Τίποτε στην κοινωνία μας δεν μας διδάσκει πώς να ζούμε τώρα· το καθετί στην κοινωνία μας το παρακάμπτει αυτό» Όταν πηγαίνωμε σχολείο, οι γονείς μας και οι δάσκαλοί μας μάς λένε ήδη, Τι θα κάνετε μετά; Ετοιμασθήτε! Πηγαίνομε στο κολλέγιο και η πίεσις αυξάνει: Τι θα κάνετε μετά; Κατευθυνόμαστε από νωρίς να σκεπτώμαστε προς τα εμπρός, και να το εφαρμόζωμε οπουδήποτε· έχει γίνει μια συνήθεια σκέψεως. Κοιτάμε εμπρός για να φθάσωμε κάπου—οπουδήποτε, δεν έχει σημασία. Περιμένομε με ανυπομονησία τη θαυμάσια μέρα που θα βρούμε το μαγικό ‘άλλο’ με το οποίο η ζωή θα γίνη πολύ πιο πλούσια, κι έπειτα αναμένομε τις διακοπές του επομένου έτους, ή τι θα κάνωμε όταν τα παιδιά μεγαλώσουν, ή όταν θα πάρωμε σύνταξι. Είμαστε πάντα σε εκκρεμότητα, και όταν το μέλλον φθάνη που θα μας θεράπευε μαγικά και θ’ άλλαζε την κατάστασί μας, αποδεικνύεται ότι δεν διαφέρει καθόλου από το σήμερα.
«Είναι δυνατόν—πρέπει να είναι δυνατόν—να καλλιεργούμε ένα διαφορετικό είδος ζωής, να ζούμε με περισσότερη χαρά και συναίσθησι, με μεγαλύτερη συνειδητότητα, ώστε να βαθύνωμε κάθε στιγμή και να τη γεμίζωμε με περιεχόμενο. Περνούμε στιγμές στα ελαφρά, κοιτάζοντας το αύριο, αλλά το παρόν είναι εκείνο που μας ανήκει τώρα και τρέμει με τα ενδεχόμενα, όχι το μέλλον, το οποίο δεν έχει έλθει ακόμη. Όταν ζούμε κάθε στιγμή της ζωής μας, τότε γινόμαστε πραγματικά ζωντανοί.»
«Η Επιτυχία Είναι ένα Ταξίδι»
Μετά από σκέψι σαρανταπέντε λεπτών, ο Δρ Γουέιν Γ. Ντάιερ κατέληξε σε παρόμοιο συμπέρασμα. Στο βιβλίο του Πούλλινγκ Γιόρ Όουν Στρίννκς, ο Ντάιερ γράφει:
«Ένα από τα πιο μεγάλα σημεία στροφής στη ζωή ήλθε πριν από πολλά χρόνια όταν έτυχε να δαπανώ σαράντα πέντε λεπτά εποπτεύοντας μια αίθουσα μελέτης, ως αντικαταστάτης δάσκαλος. Στον πίνακα τοιχοκολλήσεων αυτού του δωματίου ήσαν γραμμένα τα λόγια, ‘Η επιτυχία είναι ένα ταξίδι, όχι ένας προορισμός.’
«Μελέτησα αυτές τις λέξεις επί σαράντα πέντε ολόκληρα λεπτά, αφήνοντας τις να ποτίσουν ολόκληρη την ψυχή μου. Μέχρι τη μέρα εκείνη, θεωρούσα πράγματι τη ζωή σαν μια σειρά προορισμών και γεγονότων. Πτυχία, διπλώματα, βαθμοί, γάμοι, γεννήσεις, προαγωγές και άλλα παρόμοια γεγονότα ήσαν όλα προορισμοί, και προχωρούσα από σταθμό σε σταθμό.
«Τότε ακριβώς, σ’ αυτό το δωμάτιο, ωρκίσθηκα να πάψω να εκτιμώ την ευτυχία πάνω στη βάσι του να φθάσω τους προορισμούς και αντιθέτως να βλέπω ολόκληρη τη ζωή μου σαν ένα συνεχές ταξίδι, όπου θα μπορούσα ν’ απολαμβάνω κάθε στιγμή της ζωής. Αυτός ο ζωτικός διορισμός στην αίθουσα μελέτης, έδωσε σ’ αυτόν τον δάσκαλο ένα από τα πιο ουσιώδη μαθήματα: Μην εκτιμάτε τη ζωή σας με βάσι τα επιτεύγματα, είτε ασήμαντα είναι αυτά είτε σημαντικά. Αν το κάνετε αυτό, θ’ απογοητευθήτε εκζητώντας πάντοτε άλλους στόχους, οι οποίοι ποτέ δεν θα σας επιτρέψουν να τους εκπληρώσετε πραγματικά. Οτιδήποτε κατορθώνετε, θα πρέπει αμέσως να σχεδιάσετε τι θα κάνετε μετά, και συνεπώς θα έχετε ένα καινούργιο μέτρο που θα μετρά πόσο επιτυχής και ευτυχισμένος είσθε.
«Αντιθέτως, ξυπνήστε και εκτιμήστε καθετί που συναντάτε στο δρόμο σας. Απολαύστε τα λουλούδια που υπάρχουν για την ευχαρίστησί σας. Χαρήτε την ανατολή του ήλιου, τα μικρά παιδιά, το γέλιο, τη βροχή και τα πουλιά. Ρουφήξτε τα όλα, αντί να περιμένετε να φτάσετε σε κάποιο πάντα μελλοντικό σημείο, όπου θα μπορείτε να ξεκουρασθήτε. Πράγματι, επιτυχία—ακόμη και η ζωή η ίδια—δεν είναι τίποτα περισσότερο από στιγμές που προσφέρονται για απόλαυσι, η κάθε μια στον καιρό της. Όταν κατανοήσετε αυτή την αρχή, θα πάψετε να μετράτε την ευτυχία σας με βάσι τα κατορθώματα, και αντιθέτως θα θεωρήτε ολόκληρο το ταξίδι της ζωής σαν κάτι που μπορεί να φέρη ευτυχία. Ή, για να το συνοψίσωμε, δεν υπάρχει καμμιά οδός προς την ευτυχία, επειδή η ευτυχία είναι η οδός.»
Η Σημασία της ‘Ευσεβείας’
Η απόφασίς σας να μη χάσετε την ενόρασι των παρόντων ευλογιών, ασφαλώς θα κάνη τη ζωή σας πιο ευτυχισμένη. Αλλά για ν’ αποκτήσετε το καλύτερο από τη ζωή, απαιτείται κάτι περισσότερο. Πώς συμβαίνει αυτό;
Ο απόστολος Παύλος το περιγράφει, λέγοντας: «Μέγας δε πλουτισμός είναι η ευσέβεια μετά αυταρκείας.» (1 Τιμ. 6:6) Η αναγκαία ιδιότης είναι η «ευσέβεια,» η οποία αναφέρεται σε μια οδό ζωής που εκδηλώνει σεβασμό για τον Δημιουργό. Εκδηλώνεται όταν κανείς ενεργή με ευσεβή τρόπο προς τον πλησίον του. Το άτομο που επιθυμεί να ζη με ευσέβεια πρέπει να διαθέτη χρόνο να μελετά την Αγία Γραφή προσεκτικά, η οποία θα του δώση τη δυνατότητα να μάθη το είδος της διαγωγής που επιδοκιμάζει ο Θεός.
Το να μάθη κανείς και να προσαρμόση τη ζωή του σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, είναι πράγματι μέγας πλουτισμός. Μια τέτοια πορεία οδηγεί σε μελλοντική ζωή σ’ ένα νέο σύστημα όπου «ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον· διότι τα πρώτα παρήλθον.»—Αποκ. 21:4.
Όσον αφορά το παρόν, το να ζη κανείς σύμφωνα με τις αρχές της Αγίας Γραφής καταλήγει στο να λάβη την εύνοια του Θεού και να έχη τις καλύτερες σχέσεις με τους συνανθρώπους του. Όταν ένα άτομο εκδηλώνη συμπόνια, καλωσύνη, ταπεινότητα, υπομονή και γενναιοδωρία που χαρακτηρίζουν τον Χριστιανικόν ‘νέον άνθρωπον’, οι άνθρωποι ανταποκρίνονται ανάλογα και η ζωή όλων αυτών που περιλαμβάνονται γίνεται πιο ευτυχισμένη.—Λουκ. 6:38· Κολ. 3:10-14.
Η πραγματική ευτυχία δεν αποκτάται απλώς με το να επιδιώκη κανείς απολαύσεις. Η Αγία Γραφή ενθαρρύνει να συνδυάζη κανείς τη σκληρή εργασία με ‘μια δράκα πλήρους αναπαύσεως’ κάθε μέρα, για ν’ απολαμβάνη τους καρπούς της εργασίας του. Επίσης, οι Γραφές τονίζουν τη σπουδαιότητα του να μάθη κανείς ακριβώς για τον Θεό και να ζη σύμφωνα με τις αρχές της Αγίας Γραφής.
«Ας ακούσωμεν,» παρατηρεί ο Σολομών, «το τέλος της όλης υποθέσεως· φοβού τον Θεόν και φύλαττε τας εντολάς αυτού, επειδή τούτο είναι το παν του ανθρώπου.» (Εκκλ. 12:13) Θ’ ανταποκριθήτε σ’ αυτή την υποχρέωσι προσαρμόζοντας τη ζωή σας σύμφωνα με τις Γραφικές καθοδηγίες; Αν το κάνετε, θα έχετε ειρήνη διανοίας με ευχαρίστησι. Είναι η μόνη οδός για να έχετε πραγματική, διαρκή χαρά από τη ζωή.