Τι ο Σοφός Ανήρ Εννοούσε;
Ακόμη και μια Μικρή Αφροσύνη Είναι Επιβλαβής
Και μια μόνο πράξις αφροσύνης μπορεί να είναι αρκετή για να καταστρέψη τη φήμη του ατόμου. Ο σοφός Βασιλεύς Σολομών έγραψε: «Μυΐαι αποθνήσκουσαι κάμνουσι το μύρον του μυρεψού να βρωμά, να αναβράζη· και μικρά αφροσύνη ατιμάζει τον εν υπολήψει επί σοφία και τιμή.» (Εκκλησ. 10:1) Το καλό όνομα ή η φήμη συγκρίνεται εδώ με το μύρο που μπορεί εύκολα να καταστραφή από κάτι ασήμαντο όπως είναι οι μικρές μύγες. Η σήψις αυτών των εντόμων θα κάνουν το μύρο ν’ αναδίδη άσχημη οσμή και να υποστή ζυμώσεις, «να αναβράζη.» Ομοίως, κάποιος μπορεί να χάση την καλή φήμη που είχε ως συνετό και έντιμο άτομο, λόγω κάποιας απροσεξίας, ‘μικράς αφροσύνης.’
Αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι αναμένουν πολύ περισσότερα από κάποιον ο οποίος είναι γνωστός για τη σύνεσί του. Πρέπει, επομένως, να είναι πολύ προσεκτικό αυτό το άτομο στα λόγια του και στις ενέργειές του. Η καλή του φήμη μπορεί ν’ αμαυρωθή από πράγματα όπως είναι ένα βίαιο ξέσπασμα θυμού, μια σοβαρή ολίσθησις λόγω υπερβολικής χρήσεως οινοπνευματωδών ποτών, ή μια απρεπής πράξις με κάποιο άτομο του ετέρου φύλου.
Εκεί που Πρέπει να Βρίσκεται η Καρδιά
Για να μην υποκύψη στην αφροσύνη, το άτομο χρειάζεται μια καρδιά που θα τον υποκινή ορθά. Ο σοφός ανήρ παρετήρησε: «Η καρδία του σοφού είναι εν τη δεξιά αυτού· η δε καρδία του άφρονος εν τη αριστερά αυτού. Και έτι όταν ο άφρων περιπατή εν τη οδώ, λείπει η σύνεσις αυτού και αναγγέλλει προς πάντας ότι είναι άφρων.»—Εκκλησ. 10:2, 3.
Στη Γραφή, η δεξιά, συχνά αναπαριστά μια θέσι ευνοίας. (Παράβαλε με Ματθαίον 25:33.) Η καρδιά του σοφού, επειδή είναι στη δεξιά του, δείχνει συνεπώς ότι τον υποκινεί προς μια καλή, ευνοϊκή πορεία. Ο άφρων, όμως, υποκινείται προς μια εσφαλμένη πορεία, επειδή η καρδιά του είναι «εν τη αριστερά αυτού.» Μοιάζει μ’ ένα δεξιόχειρα, ο οποίος, αν δεν μπορούσε να χρησιμοποιήση το δεξιό του χέρι, θα φαινόταν αδέξιος με το αριστερό του χέρι και δεν θα μπορούσε να κάνη ορθά καμμιά εργασία. Επειδή η «καρδία» που βρίσκεται στα δεξιά του στερείται καλού ελατηρίου, ο άφρων αναγνωρίζεται εύκολα από ό,τι κάνει. Είναι σαν να αναγγέλλη ότι είναι άφρων. Επειδή δεν δέχεται διόρθωσι και συμβουλή, ένα τέτοιο άτομο σπεύδει ν’ αποκαλέση άφρονες εκείνους που προσπαθούν να τον βοηθήσουν.
Ένα Σοβαρό Σφάλμα
Όταν ένας κυβερνήτης κάνη ένα σοβαρό σφάλμα στην εκλογή ατόμων για υψηλές θέσεις, προκαλείται μεγάλη βλάβη. Ο σοφός Βασιλεύς Σολομών ανεφέρθη σ’ ένα τέτοιο σφάλμα ως συμφορά. Έγραψε τα εξής: «Είναι κακόν το οποίον είδον υπό τον ήλιον, λάθος, λέγω, προερχόμενον από του εξουσιαστού· ότι ο άφρων βάλλεται εις μεγάλας αξίας, οι δε πλούσιοι [οι ευγενείς] κάθηνται εν ταπεινώ τόπω. Είδον δούλους εφ’ ίππων και άρχοντας περιπατούντας ως δούλους επί της γης.»—Εκκλησ. 10:5-7.
Ο Σολομών αποκαλεί τα άτομα εκείνα που έχουν τα προσόντα να είναι σε υψηλές θέσεις πλουσίους. Δεν πρέπει να συμπεράνωμε απ’ αυτό ότι ο Σολομών εννοούσε την κεφαλαιοκρατία, δηλαδή την απόλυτη εξουσία στα χέρια των πλουσίων. Ο Σολομών προφανώς είχε υπ’ όψιν άτομα που χρησιμοποιούν καλή κρίσι και διαχειρίζονται καλά τα πράγματα. Αυτά τα άτομα ασφαλώς δείχνουν ότι έχουν μεγαλύτερη κυβερνητική ικανότητα από εκείνους που έχουν σπαταλήσει ή διαχειρισθή κακώς τους πόρους που έχουν.
Λόγω πτωχής κρίσεως εκ μέρους εκείνου που βρίσκεται στην εξουσία, οι άρχοντες ή ευγενείς μπορεί να μη λαμβάνουν τα αξιώματα που τους αξίζουν και μπορεί να τους συμπεριφέρωνται σαν σε υπηρέτες. Άτομα με πολύ λιγώτερες ικανότητες, απλοί υπηρέτες, όμως, μπορεί να ιππεύουν όπως οι ευγενείς. Αυτή η κατάστασις κάνει τα πράγματα δύσκολα για τους υπηκόους οι οποίοι είναι αναγκασμένοι να υποτάσσωνται στους αξιωματούχους οι οποίοι δεν έχουν πραγματικά τις κατάλληλες ικανότητες. Πράγματι, τα λόγια του Σολομώντος δείχνουν πόσο σπουδαίο είναι να εκλέγωνται ικανά άτομα για να χειρίζωνται κάποιο ζωτικό έργο.
Δεν Πρέπει να Φθονούμε τα Ακατάλληλα Άτομα που Ανέρχονται σε μια Θέσι
Ίσως στην αρχή να μη φανή η ακαταλληλότης του ατόμου. Ωρισμένοι έχουν την ικανότητα να εντυπωσιάζουν τους άλλους παρουσιάζοντας αυτό που φαίνεται ως οξεία ενόρασι. Μπορεί να επιλεγούν για να χειρισθούν ευθύνες, μολονότι άνδρες με πραγματική σοφία παραβλέπονται. Όταν ακατάλληλα άτομα βρίσκωνται σε μια θέσι εμπιστοσύνης, οι άλλοι μπορεί να έχουν την τάσι να τους φθονούν. Αλλά, στην πραγματικότητα, δεν πρέπει να φθονούμε τα ακατάλληλα άτομα. Βρίσκονται σε διαρκή κίνδυνο να χάσουν αυτό που έλαβαν. Επειδή στερούνται της απαραίτητης σοφίας, μπορεί ν’ αποδειχθή με τον καιρό τι είναι και να υποστούν μια τρομερή πτώσι προς βλάβη τους και δυσμένεια.
Προφανώς ο Σολομών ήθελε να δείξη ότι η αναρμοδιότης είναι εμφύτως επικίνδυνη, όταν αναλαμβάνη κανείς πράγματα που ενέχουν κινδύνους. Έγραψε: «Όστις σκάπτει λάκκον, θέλει πέσει εις αυτόν [διότι ένας ανοιχτός λάκκος αποτελεί ένα πάντοτε παρόντα κίνδυνο]· και όστις χαλά φραγμόν, όφις [που φωλιάζει σε παλιούς τοίχους] θέλει δαγκάσει αυτόν. Ο μετακινών λίθους θέλει βλαφθή υπ’ αυτών· ο σχίζων ξύλα θέλει κινδυνεύσει εν αυτοίς.» (Εκκλησ. 10:8, 9) Τόσο η μετακίνησις λίθων όσο και το σχίσιμο ξύλων θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα του ατόμου και, συνεπώς, πρέπει να γίνωνται αυτές οι εργασίες με τη δέουσα προσοχή.
Ασφαλώς, το άτομο που είναι ικανό, βρίσκεται σε μια πολύ καλύτερη θέσι από κάποιον ο οποίος έχει ικανότητες, αλλά στερείται της σοφίας να χρησιμοποιήση τις ικανότητές του κατάλληλα. Τονίζοντας το σημείο αυτό, ο Σολομών δηλώνει: «Εάν ο σίδηρος αμβλυνθή και δεν ακονίση τις την κόψιν αυτού, πρέπει να προσθέση δύναμιν.» Θα ήταν ανόητο να χρησιμοποιήση κανείς μια αμβλεία αξίνη για κόψιμο και να καταβάλη χωρίς λόγο μεγάλες προσπάθειες και, εν τούτοις, να μη μπορή να κάνη ορθά αυτή την εργασία. «Η σοφία δε,» συνεχίζει ο Βασιλεύς Σολομών, «είναι ωφέλιμος προς διεύθυνσιν.» (Εκκλησ. 10:10) Ναι, η εφαρμογή της σοφίας είναι αυτό που έχει αξία. Κάποιος μπορεί να έχη γνώσεις. Αλλά τι αξία θα είχαν αυτές οι γνώσεις αν δεν γνώριζε πώς να τις χρησιμοποιήση; Ο Σολομών το θέτει ως εξής: «Εάν ο όφις δαγκάνη χωρίς συριγμού, πλην και ο συκοφάντης καλήτερος δεν είναι.» (Εκκλησ. 10:11) Η ικανότης να γοητεύση κανείς ένα φίδι είναι άχρηστη όταν το φίδι δαγκώση αυτόν που έχει τις ικανότητες αυτές προτού προλάβη το άτομο να γοητεύση το φίδι. Η Μετάφρασις των Εβδομήκοντα λέγει το εξής: «Εάν δάκη όφις εν ου ψιθυρισμώ, και ουκ έστι περίσσεια τω επάδοντι.» Έτσι, πρέπει να μιλά κανείς με επιρροή.
Επομένως, αντί να φθονή κανείς τα αναρμόδια άτομα που έχουν λάβει εξουσία, πρέπει ν’ αντιληφθή την επικίνδυνη θέσι στην οποία βρίσκονται και, στη δική του περίπτωσι, να προσπαθή να κάνη ορθή χρήσι των γνώσεων και των ικανοτήτων του. Όπως έχει επανειλημμένως αποδειχθή, το συνετό άτομο ακόμη και όταν αρχικά δεν αναγνωρίζεται η καλή του κρίσις, βρίσκεται σε καλύτερη θέσι από εκείνον που έχει εξυψωθή, αλλά δεν έχει ικανότητες.