Επί του Όρους Ομιλία—“Έστε . . . Τέλειοι”: Αγαπάτε τους Εχθρούς Σας

Ο ΙΗΣΟΥΣ, αφού εδήλωσε ότι οι ακροαταί του δεν έπρεπε να ‘αντιστέκωνται προς τον πονηρόν,’ πρόσθεσε: «Ηκούσατε ότι ερρέθη, Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου και μίσει τον εχθρόν σου.»—Ματθ. 5:39, 43.

Εκείνοι που ήσαν παρόντες και άκουγαν την επί του Όρους Ομιλία, ήσαν Ιουδαίοι που είχαν ‘ακούσει’ την εντολή του Θεού: «Δεν θέλεις εκδικείσθαι ουδέ θέλεις μνησικακεί κατά των υιών του λαού σου· αλλά θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν.»—Λευιτ. 19:18.

Ωστόσο, οι θρησκευτικοί ηγέται του Ισραήλ τόνιζαν το γεγονός ότι ‘οι υιοί του λαού σου’ και «ο πλησίον σου» ανεφέροντο μόνο στους Ιουδαίους. Τόνιζαν επίσης το γεγονός ότι άλλες εντολές του νόμου του Θεού απαιτούσαν από τους Ισραηλίτας να παραμένουν χωρισμένοι από άλλους λαούς. (Δευτ. 7:1-4) Μολονότι αυτή η εντολή ανεφέρετο στο ότι ο Ισραήλ, ως έθνος, έπρεπε να παραμένη χωρισμένος από άλλες εθνικές ομάδες, τελικά επεκράτησε η άποψις ότι όλοι οι μη Ιουδαίοι ήσαν ‘εχθροί,’ και έπρεπε να μισούνται ως άτομα. Ένα παράδειγμα αυτής της στάσεως φαίνεται από την ακόλουθη δήλωσι που περιείχετο στο Μισνά:

«Δεν πρέπει ν’ αφήνωνται ζώα στα πανδοχεία των εθνικών επειδή αυτοί οι άνθρωποι είναι ύποπτοι κτηνοβασίας· ούτε πρέπει μια γυναίκα να παραμένη μόνη μαζί τους επειδή είναι ύποπτοι επιδόσεως σε αισχρότητα· ούτε ένας άνδρας πρέπει να παραμένη μόνος μαζί τους, επειδή είναι ύποπτοι εκχύσεως αίματος. Η θυγατέρα ενός Ισραηλίτου δεν μπορεί να βοηθήση μια εθνική να γεννήση, επειδή θα βοηθούσε να έλθη στον κόσμο ένα παιδί για ειδωλολατρία, αλλά μια εθνική μπορεί να βοηθήση τη θυγατέρα ενός Ισραηλίτου. Η θυγατέρα ενός Ισραηλίτου δεν πρέπει να θηλάση το παιδί μιας εθνικής, αλλά η εθνική μπορεί να θηλάζη το παιδί της θυγατέρας ενός Ισραηλίτου στο κτήμα του.»—Διατριβή Αμποντάχ Ζαρά («Ειδωλολατρία») 2:1.

«Εγώ δε λέγω υμίν,» δήλωσε ο Ιησούς σε ευχάριστη αντίθεσι, «αγαπάτε τους εχθρούς υμών και προσεύχεσθε υπέρ των διωκόντων υμάς.» (Ματθ. 5:44, Κείμενον) Εδώ βλέπομε μια ακόμη ένδειξι του γεγονότος ότι ο Υιός του Θεού ήλθε, ‘όχι δια να καταλύση, αλλά να εκπληρώση’ τον γραπτό Νόμο του Θεού, διότι αυτός ο νόμος υπαγόρευε διακριτική, φιλάγαθη μεταχείρισι των ξένων.—Ματθ. 5:17· Έξοδ. 22:21· 23:4, 5· Λευιτ. 19:33, 34· Δευτ. 10:19.

Αλλά ο Ιησούς δεν είχε πρόθεσι να περιορίση αυτή την αρχή στους Εθνικούς μόνο εχθρούς του Ισραήλ. Επιθυμούσε να ενεργούν οι ακόλουθοι του στοργικά προς όλους εκείνους οι οποίοι θα έδειχναν εχθρότητα προς αυτούς. Ο Λουκάς, γράφοντας ιδιαίτερα για τους μη Ιουδαίους, καταγράφει τα λόγια του Ιησού με τον εξής τρόπο: «Αλλά προς εσάς τους ακούοντας λέγω· Αγαπάτε τους εχθρούς σας, αγαθοποιείτε εκείνους, οίτινες σας μισούσιν, ευλογείτε εκείνους, οίτινες σας καταρώνται, και προσεύχεσθε υπέρ εκείνων, οίτινες σας βλάπτουσιν.»—Λουκ. 6:27, 28.

Σύμφωνα με τον Ιησού, εκείνοι οι οποίοι «άκουαν,» δηλαδή έβαζαν τα λόγια του πραγματικά στην καρδιά τους, θα έπρεπε ν’ αντιμετωπίσουν μια τριπλή άποψι μίσους με μια αντίστοιχη τριπλή έκφρασι αγάπης: (1) να ‘αγαθοποιούν προς εκείνους οίτινες μισούσαν’ αυτούς, ανταποδίδοντας τα αισθήματα εχθρότητος κάποιου εχθρού με καλά έργα. (2) Αν το μίσος εξεδηλώνετο με προφορικές ύβρεις, να ‘ευλογούν εκείνους οίτινες τους καταρώντο.’ Αντί ν’ αποδίδουν κατάρα αντί κατάρας, οι ακόλουθοι του Ιησού πρέπει να μιλούν με καλοσύνη και ευγένεια στους εχθρούς των. (3) Αν η εχθρότης προχωρήση πέρα από τις προφορικές ύβρεις, σε πραγματικό ‘διωγμό’ των μαθητών του Χριστού μέσω σωματικής βίας ή άλλης ‘βλαβερής’ κακομεταχειρίσεως, εκείνοι πρέπει να ‘προσεύχωνται υπέρ’ των διωκτών τους, ζητώντας στοργικά από τον Θεό ν’ αλλάξουν οι εχθροί των καρδιά και ν’ αποκτήσουν την εύνοια του Θεού.—Παράβαλε με Ρωμαίους 12:14-21· 1 Κορινθίους 4:12· 1 Πέτρου 3:8, 9.

Ο Ιησούς κατόπιν ανέφερε έναν ισχυρό λόγο για τον οποίο κάποιος έπρεπε να δείχνη αγάπη στους εχθρούς του: «Δια να γείνητε υιοί του Πατρός σας του εν τοις ουρανοίς.» (Ματθ. 5:45α) Ο Λουκάς, προς όφελος των Εθνικών αναγνωστών του, αντικαθιστά τη φράσι, «του Πατρός σας του εν τοις ουρανοίς,» με τη λέξι «του Υψίστου.»—Λουκ. 6:35α.

Εκείνοι που ακολουθούν τη συμβουλή του Ιησού γίνονται «υιοί» του Θεού με την έννοια ότι τον μιμούνται αντανακλώντας την αμερόληπτη καλωσύνη του προς φίλους και εχθρούς ομοίως. (Παράβαλε με Ματθαίον 5:9· Εφεσ. 4:31-5:2· 1 Ιωάν. 3:9-12.) Ο Θεός θέτει ένα τέλειο παράδειγμα κατά το ότι «αυτός ανατέλει τον ήλιον αυτού επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. 5:45β)· «αυτός είναι αγαθός προς τους αχαρίστους και κακούς.»—Λουκ. 6:35β.

Ο Ιησούς, για να τονίση πόσο σπουδαίο θα ήσαν για τους ακροατάς του να ‘αγαπούν τους εχθρούς των,’ πρόσθεσε: «Διότι εάν αγαπήσητε τους αγαπώντας σας, ποίον μισθόν έχετε; και οι τελώναι δεν κάμνουσι το αυτό; και εάν ασπασθήτε τους αδελφούς σας μόνον, τι περισσότερον κάμνετε; και οι τελώναι (οι Εθνικοί, Κείμενον) δεν κάμνουσιν ούτως;»—Ματθ. 5:46, 47.

Εκείνοι που επιθυμούν να μιμούνται τον Θεό, δεν πρέπει να περιορίζουν τις εκφράσεις αγάπης των σε άτομα που ανταποδίδουν. Αυτό δεν θ’ άξιζε ειδική «αμοιβή» ή εύνοια από τον Θεό. Ακόμη και οι «τελώναι» συνήθιζαν να δείχνουν αγάπη σ’ εκείνους που τους αγαπούσαν, μολονότι οι Ιουδαίοι τους θεωρούσαν ως τους πιο ευκαταφρόνητους ανθρώπους.—Λουκ. 5:30· 7:34.

Ο κοινός χαιρετισμός μεταξύ των Ισραηλιτών περιελάμβανε τη λέξι σαλόμ («ειρήνη»), η οποία περιείχε επιθυμία για την υγεία, την ευημερία και την ασφάλεια του ατόμου στο οποίο απευθύνετο ο χαιρετισμός. Ο περιορισμός ενός τέτοιου χαιρετισμού σε άτομα τα οποία εθεωρούντο ‘αδελφοί’ δεν θα ήταν κάτι ‘ασύνηθες,’ διότι κάτι παρόμοιο μπορούσε να παρατηρηθή και μεταξύ των ‘Εθνικών,’ τους οποίους οι Ιουδαίοι θεωρούσαν άθεους, ακάθαρτους, και άτομα που έπρεπε ν’ αποφεύγουν.

Το Ευαγγέλιο του Λουκά, το οποίο εγράφη για τους μη Ιουδαίους, αντικαθιστά τις εκφράσεις «τελώναι» και «εθνικοί» (οι οποίες σ’ αυτά τα συμφραζόμενα θα είχαν σημασία μόνο για τους Ιουδαίους) με τον πιο γενικό όρο «αμαρτωλοί». Διαβάζομε τα εξής: «Και εάν αγαπάτε τους αγαπώντας σας, ποία χάρις χρεωστείται εις εσάς; διότι και οι αμαρτωλοί αγαπώσι τους αγαπώντας αυτούς. Και εάν αγαθοποιήτε τους αγαθοποιούντας σας, ποία χάρις χρεωστείται εις εσάς; διότι και οι αμαρτωλοί το αυτό πράττουσι. Και εάν δανείζητε εις εκείνους, παρ’ ων ελπίζετε πάλιν να λάβητε, ποία χάρις χρεωστείται εις εσάς; διότι και οι αμαρτωλοί εις αμαρτωλούς δανείζουσι δια να λάβωσι πάλι τα ίσα.»—Λουκ. 6:32-34.

Ο Ιησούς ετερμάτισε αυτό το τμήμα της επί του Όρους Ομιλίας του με τη δήλωσι: «Εστέ λοιπόν σεις τέλειοι, καθώς ο Πατήρ σας ο εν τοις ουρανοίς είναι τέλειος.»—Ματθ. 5:48.

Αυτή η εντολή προς τους μαθητάς του Ιησού δεν σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν φυσικώς και ηθικώς άμεμπτοι, διότι προς το παρόν αυτό είναι αδύνατον λόγω της κληρονομημένης αμαρτίας. (Ρωμ. 3:23· 5:12) Αντιθέτως, αυτά τα λόγια ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να μιμούνται τον ‘ουράνιο Πατέρα, ‘ τον Ιεχωβά, τελειοποιούντες την αγάπη τους, εκδηλώνοντας την στο πλήρες και κάνοντας την πλήρη περιλαμβάνοντας και τους εχθρούς των στην έκφρασί της. Σχετικά μ’ αυτό, η παράλληλη αφήγησις του Λουκά λέγει: «Γίνεσθε λοιπόν οικτίρμονες, καθώς και ο Πατήρ σας είναι οικτίρμων.»—Λουκ. 6:36.