Η Επί του Όρους Ομιλία—«Μη Μεριμνάτε»
Ο ΙΗΣΟΥΣ, αφού συμβούλευσε σχετικά με την αποφυγή του υλισμού, νουθέτησε το ακροατήριο του ν’ αποφεύγη ν’ ανησυχή υπερβολικά για την απόκτησι των αναγκαίων της ζωής: «Δια τούτο σας λέγω, Μη μεριμνάτε περί της ζωής σας τι να φάγητε και τι να πίητε, μηδέ περί του σώματός σας τι να ενδυθήτε· δεν είναι η ζωή τιμιώτερον της τροφής και το σώμα του ενδύματος;»—Ματθ. 6:25.a
«Δια τούτο,» δηλαδή επειδή κανείς ‘δεν δύναται να δουλεύη Θεόν και μαμμωνά,’ οι μαθηταί του Ιησού έπρεπε ν’ αποφεύγουν την υπερβολική ανησυχία ακόμη και για την απόκτησι των καθημερινών αναγκών. (Ματθ. 6:24) Ο Υιός του Θεού δεν είχε σκοπό να αποθαρρύνη τους ανθρώπους από το να έχουν κατάλληλο ενδιαφέρον και να εργάζωνται με επιμέλεια για τροφή και ενδυμασία. (Εκκλ. 2:24· Εφεσ. 4:28· 2 Θεσ. 3:10-12) Αλλά δεν υπάρχει λόγος για ‘μέριμνα,’ ανησυχία, για την απόκτησι αυτών των αναγκαίων πραγμάτων. Η ‘ζωή και το σώμα’ (που αντιπροσωπεύουν εδώ το άτομο ως σύνολο) είναι πιο σπουδαία από την τροφή και την ενδυμασία. Εφόσον ο Θεός έδωσε ζωή στο ανθρώπινο γένος, ασφαλώς μπορεί να φροντίση ώστε οι λάτρεις του να έχουν την αναγκαία συντήρησι.
Ο Ιησούς τόνισε αυτό το σημείο δίνοντας ένα παράδειγμα: «Εμβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι δεν σπείρουσιν ουδέ θερίζουσιν ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο Πατήρ σας ο ουράνιος τρέφει αυτά.»—Ματθ. 6:26α.
«Τα πετεινά του ουρανού,» που πετούν ελεύθερα στον αέρα, δεν κάνουν γεωργικές εργασίες. Ωστόσο, ο Θεός φροντίζει ώστε να έχουν αρκετή τροφή. (Παράβαλε με Ιώβ 38:41· Ψαλμόν 147:9.) Αυτό ήταν κάτι το οποίο έπρεπε να ‘εμβλέψουν,’ να το κάνουν δηλαδή ζήτημα σοβαρού στοχασμού. Οι Ιουδαίοι, οι οποίοι αποτελούσαν το ακροατήριο του Ιησού, μπορούσαν να χαρακτηρίσουν τον Θεό ‘Πατέρα ουράνιο,’ ιδιαίτερα επειδή οι Ισραηλίτες είχαν ‘εκλεγή’ ως ο λαός της διαθήκης του Θεού. (Δευτ. 7:6) Σε αντίθεσι με τα πουλιά του ουρανού, ο Ιησούς ερώτησε: «Σεις δεν είσθε πολύ ανώτεροι αυτών;» (Ματθ. 6:26β) Αν ο Θεός προμηθεύη για τα πτηνά, πόσο περισσότερο θα το κάνη αυτό για τους λάτρεις του!
Ο Ιησούς, δείχνοντας τη ματαιότητα της υπερβολικής ανησυχίας για την απόκτησι των αναγκαίων πραγμάτων της ζωής, συνέχισε: «Αλλά τις από σας μεριμνών δύναται να προσθέση μίαν πήχην εις το ανάστημα αυτού;» (Ματθ. 6:27) Οι Άγιες Γραφές συχνά παρομοιάζουν το διάστημα ζωής του ανθρώπου με ένα ταξίδι, χρησιμοποιώντας εκφράσεις ως ‘η οδός των αμαρτωλών’ και ‘η ευθεία οδός.’ (Ψαλμ. 1:1· 27:11) Η ανησυχία σχετικά με τις καθημερινές ανάγκες δεν μπορεί να παρατείνη τη ζωή του ατόμου ούτε κατά ένα κλάσμα, ούτε και κατά «μίαν πήχην,» σαν να λέγαμε. Η υπερβολική ανησυχία, αντί να ωφελήση τους ανθρώπους, μπορεί να βλάψη την υγεία, και να συντομεύση μάλιστα και τη ζωή.
Ο Ιησούς κατόπιν εισήγαγε ένα δεύτερο παράδειγμα, λέγοντας: «Και περί ενδύματος τι μεριμνάτε; Παρατηρήσατε τα κρίνα του αγρού πώς αυξάνουσι· δεν κοπιάζουσιν ουδέ κλώθουσι. Σας λέγω όμως ότι ουδέ ο Σολομών εν πάση τη δόξη αυτού ενεδύθη ως εν τούτων.»—Ματθ. 6:28, 29.
«Τα κρίνα του αγρού» πιθανώς περιλαμβάνουν αρκετά ζωηρόχρωμα λουλούδια που εμφανίζονται στην ύπαιθρο της Γαλιλαίας. Το Λεξικό της Αγίας Γραφής, υπό Χάστινγκς, δηλώνει τα εξής:
«Όλα αυτά τα λουλούδια φυτρώνουν ανάμεσα στα σιτηρά, συχνά υψώνονται πάνω από αυτά και φωτίζουν τους μεγάλους αγρούς με τις ποικίλες αποχρώσεις των, από το ροζέ μωβ μέχρι το βυσσυνί-μωβ και το γαλάζιο, που είναι αληθινά βασιλικά χρώματα. Και όποιος έχει σταθή μεταξύ των αγρών σίτου στη Γαλιλαία, και έχει δει τα ωραία μπουκέτα απ’ αυτά τα λουλούδια, που υψώνονται προς κάθε κατεύθυνσι πάνω από τα όρθια σιτηρά, θα καταλάβη αμέσως την καταλληλότητα του παραδείγματος του Σωτήρος μας. . . . Αν, όμως, με τη φράση «τα κρίνα του αγρού» κατανοούμε απλώς άγρια κρίνα, θα μπορούσαν και αυτά να περιλαμβάνονται στην έκφρασι. Η σύγκρισις του Σωτήρος μας θα έμοιαζε τότε με μια ‘σύνθετη φωτογραφία,’ μια μνεία όλων των θαυμασίων χρωμάτων και όμορφων σχημάτων των πολυάριθμων άγριων φυτών που μπορεί κανείς να εννοήση με τη λέξι κρίνο.»
Όταν ένα άτομο παρατηρή «πώς» αυτά τα λουλούδια «αυξάνουσι,» βλέπει ότι το κάνουν αυτό χωρίς να ‘κοπιάζουν’ ούτε να ‘κλώθουν,’ πράγματα που οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν για να φτιάξουν ενδύματα. Ωστόσο, τα κρίνα του αγρού είναι ‘ενδεδυμένα’ με ομορφιά που καμμιά ανθρώπινη ενδυμασία, ακόμη και η ενδυμασία του πιο γνωστού για την λεπτότητα του, του Βασιλέως Σολομώντος, δεν μπορούσε να φθάση.—2 Χρον. 9:15-21.
Ως προς το «μάθημα» που διδάσκει αυτό το παράδειγμα, ο Ιησούς δηλώνει: «Αλλ’ εάν τον χόρτον του αγρού, όστις σήμερον υπάρχει και αύριον ρίπτεται εις κλίβανον, ο Θεός ενδύη ούτω, δεν θέλει ενδύσει πολλώ μάλλον εσάς, ολιγόπιστοι;»—Ματθ. 6:30.
‘Ο χόρτος του αγρού’ περιλαμβάνει τα λουλούδια στα οποία ανεφέρθη ο Ιησούς. Στη διάρκεια των ζεστών καλοκαιριών της Παλαιστίνης, αυτά τα ‘χόρτα’ διαρκούν μόνο δυο μέρες. Τα ξερά κοτσάνια των λουλουδιών και η χλόη συνελέγετο για να χρησιμοποιηθή ως καύσιμος ύλη στους φούρνους. Εφόσον ο Θεός ‘ενδύει’ τόσο όμορφα τα ‘χόρτα’ που ξηραίνονται τόσο γρήγορα, είναι πολύ κατάλληλη η ερώτησις του Ιησού: «Δεν θέλει ενδύσει πολλώ μάλλον εσάς, ολιγόπιστοι;» Οι δούλοι του Θεού είναι πολύ πιο σπουδαίοι από τα λουλούδια. Η υπερβολική ανησυχία σχετικά με την απόκτησι των αναγκαίων ενδυμάτων θα ήταν ένδειξις ‘ολιγοπιστίας.’b
«Μη μεριμνήσητε λοιπόν λέγοντες, Τι να φάγωμεν ή τι να πίωμεν ή τι να ενδυθώμεν; Διότι πάντα ταύτα ζητούσιν οι εθνικοί· επειδή εξεύρει ο Πατήρ σας ο ουράνιος ότι έχετε χρείαν πάντων τούτων.»—Ματθ. 6:31, 32.
Αυτή είναι η τρίτη φορά στη διάρκεια της ομιλίας του που ο Ιησούς έκανε σύγκρισι με ‘τους εθνικούς,’ ή μη Ιουδαίους. (Βλέπε Ματθαίον 5:47· 6:7.) Δεν είχαν καμμιά σχέσι με τον Θεό και η ζωή τους περιεστρέφετο γύρω από τα υλικά πράγματα και τις σαρκικές απολαύσεις. Έτσι, αν οι δούλοι του Θεού αμφισβητούσαν την ικανότητά του και την προθυμία του να παρέχη τα αναγκαία πράγματα της ζωής σ’ αυτούς, θα έμοιαζαν με τους ανθρώπους των εθνών οι οποίοι ήσαν «εν τω κόσμω χωρίς Θεού.»—Εφεσ. 2:11, 12.
Επειδή ο Ύψιστος ‘εξεύρει τις ανάγκες’ του λαού του, οι ακροαταί του Ιησού θα έκαναν καλά ν’ ακολουθήσουν τη συμβουλή που έδωσε κατόπιν: «Αλλά ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού και την δικαιοσύνην αυτού, και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή.»—Ματθ. 6:33.
Οι μαθητές του Ιησού τον είχαν δεχθή ως τον Μεσσία, πράγμα που τους έδινε την ευκαιρία να γίνουν μέρος της ουράνιας Μεσσιανικής κυβερνήσεως του Θεού, ή ‘βασιλείας.’ (Λουκ. 22:28-30· Ιωάν. 14:1-4· Δαν. 7:13, 14, 18, 22, 27) Αλλά έπρεπε να ‘ζητούν’ τη βασιλεία «πρώτον,» έχοντάς την διαρκώς ως ζήτημα πρωτίστου ενδιαφέροντος στη ζωή τους. Έπρεπε επίσης να ζητούν «την δικαιοσύνην αυτού [δηλαδή, του Θεού]» εκδηλώνοντας πίστι στον Μεσσία του Θεού και έχοντας διαγωγή που εναρμονίζετο με τις άλλες εντολές του Θεού. Ασφαλώς, αυτό δεν πρέπει ποτέ να γίνεται με την τυπολατρική άποψι ότι η εκτέλεσις θρησκευτικών εντολών και αξιέπαινων πράξεων υποχρεώνει τον Θεό να ευλογήση το άτομο. Η δικαιοσύνη που έχει αξία ενώπιον του Θεού πρέπει να πηγάζη από καρδιές που είναι γεμάτες από αγάπη και εκτίμησι για ό,τι αυτός έχει κάνει προς όφελος του ανθρωπίνου γένους. (Βλέπε Ρωμαίους 10:3· 1 Ιωάννου 4:19.) Εκείνοι που πραγματικά θέτουν τη λατρεία του Θεού πρώτη στη ζωή τους, μπορούν να είναι βέβαιοι ότι ‘πάσες’ οι καθημερινές ανάγκες τους «θέλουσι προστεθή» εις αυτούς από τον αγαθό Θεό τον οποίο λατρεύουν.
«Μη μεριμνήσητε λοιπόν περί της αύριον,» συνέχισε ο Ιησούς, «διότι η αύριον θέλει μεριμνήσει τα εαυτής· αρκετόν είναι εις την ημέραν το κακόν αυτής.» (Ματθ. 6:34) Κάθε μέρα έχει τις δικές της ασχολίες που προκαλούν κάποια απογοήτευσι. Συχνά καθημερινές δυσκολίες εγείρονται απροσδόκητα και οφείλονται σε αιτίες πέρα από τον ανθρώπινο έλεγχο. (Βλέπε Εκκλησιαστήν 9:11.) Οι δούλοι του Θεού πρέπει να βλέπουν αυτές τις δυσχέρειες ως ‘αρκετές δια την ημέραν’ και να τις αντιμετωπίζουν κάθε μέρα χωριστά. Αντί να βελτιώνη τα ζητήματα, η ανησυχία για την επόμενη μέρα δείχνει έλλειψι πίστεως στον Θεό και δυσκολεύει περισσότερο την αντιμετώπισι του ‘κακού’ της παρούσης ημέρας.
[Υποσημειώσεις]
a Η συμβουλή του Ιησού, που εξετάζεται σ’ αυτό το άρθρο (Ματθ. 6:25-34), παρουσιάζεται, επίσης, με ελαφρές διαφορές στα εδάφια Λουκάς 12:22-31. Τα συμφραζόμενα στον Λουκά δείχνουν ότι το γεγονός συνέβη ένα χρόνο μετά την επί του Όρους Ομιλία που έδωσε ο Ιησούς στη Γαλιλαία, στη διάρκεια της μεταγενέστερης διακονίας του Ιησού στην Ιουδαία. Προφανώς ο Ιησούς θεώρησε κατάλληλο να επαναλάβει τη συμβουλή αυτή.
b Ο Ιησούς χρησιμοποίησε τη λέξι «ολιγόπιστοι» μόνο σχετικά με τους μαθητάς του. Αυτό φαίνεται επίσης και στα εδάφια Ματθαίος 8:26· 14:31· 16:8 και Λουκάς 12:28. Η φράσις απαντάται σε ραββινικά συγγράμματα, πράγμα που δείχνει ότι ήταν πολύ γνωστή. Παραδείγματος χάριν, το «Βαβυλωνιακό Ταλμούδ» αναφέρει «Ο Ρ[αββίνος] Ελιέζερ ο Μέγας διακηρύττει: Όποιος έχει ένα κομμάτι ψωμί στο σάκκο του και λέγει, ‘Τι θα φάγω αύριο;’ ανήκει μόνο σ’ εκείνους που είναι ολιγόπιστοι.»