Κεφάλαιον 13
Τι Είναι το Πυρ της Γέεννας;
«ΠΟΛΥ ΚΑΛΑ,» κάποιος μπορεί να πή, ‘Ο Άδης ποτέ δεν χρησιμοποιείται στη Βίβλο για να σημάνη έναν τόπο πύρινων βασάνων. Αλλά δεν ομιλεί η Βίβλος για το «πυρ του άδου;»’
Είναι αλήθεια ότι πολλές μεταφράσεις των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών (που κοινώς καλούνται «Καινή Διαθήκη») χρησιμοποιούν τη φράσι «πυρ του άδου» ή «πυρά του άδου.» Σ’ αυτή την περίπτωσι η λέξις που αποδίδεται «άδης» είναι γέεννα. Αλλ’ είναι η Γέεννα το όνομα ενός τόπου πύρινων βασάνων; Ναι, λέγουν πολλοί σχολιασταί του Χριστιανικού κόσμου. Αυτοί, όμως, γνωρίζουν καλά ότι η ψυχή δεν είναι αθάνατη. Γνωρίζουν επίσης ότι, σύμφωνα με τις Γραφές, η αθανασία δεν είναι κατάρα που έρχεται στους ασεβείς για να βασανίζωνται αιωνίως, αλλ’ ότι είναι αμοιβή που δίδεται μόνον σ’ εκείνους τους οποίους ο Θεός θεωρεί αξίους να την λάβουν.—Ρωμαίους 2:6, 7· 1 Κορινθίους 15:53, 54.
Άλλοι σχολιασταί του Χριστιανικού κόσμου παραδέχονται ότι η Γέεννα δεν είναι τόπος αιωνίου πυρίνου βασανισμού. Η έκδοσις Σχόλια της Νέας Βίβλου (σελίς 779) λέγει: «Η Γέεννα ήταν η Ελληνοποιημένη μορφή του ονόματος της κοιλάδος του Εννόμ στην Ιερουσαλήμ, στην οποία έκαιε συνεχώς πυρ για να κατακαίη τα απορρίμματα της πόλεως. Αυτό αποτελεί μια ισχυρή εικόνα τελικής καταστροφής.»
Ποια είναι η αλήθεια σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα; Ο καλύτερος τρόπος για να τη βρούμε είναι να εξετάσωμε τι λέγει η ίδια η Βίβλος.
Η λέξις «Γέεννα» βρίσκεται δώδεκα φορές στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Χρησιμοποιείται μια φορά από τον μαθητή Ιάκωβο και ένδεκα φορές συναντάται σε δηλώσεις που αποδίδονται στον Ιησού Χριστό και σχετίζεται με μια καταδικαστική κρίσι. Αυτά τα εδάφια λέγουν τα εξής:
«Εγώ όμως σας λέγω ότι πας ο οργιζόμενος αναιτίως κατά του αδελφού αυτού θέλει είσθαι ένοχος εις την κρίσιν· και όστις είπη προς τον αδελφόν αυτού Ρακά, θέλει είσθαι ένοχος εις το συνέδριον· όστις δε είπη Μωρέ, θέλει είσθαι ένοχος εις την γέενναν του πυρός.»—Ματθαίος 5:22.
«Και μη φοβηθήτε από των αποκτεινόντων το σώμα, την δε ψυχήν μη δυναμένων να αποκτείνωσι· φοβήθητε δε μάλλον τον δυνάμενον και ψυχήν και σώμα να απολέση εν τη γεέννη.»—Ματθαίος 10:28.
«Θέλω δε σας δείξει ποίον να φοβηθήτε· Φοβήθητε εκείνον, όστις αφού αποκτείνη, έχει εξουσίαν να ρίψη εις την γέενναν· ναι, σας λέγω, τούτον φοβήθητε.»—Λουκάς 12:5.
«Ουαί εις εσάς, γραμματείς και Φαρισαίοι, υποκριταί, διότι περιέρχεσθε την θάλασσαν και την ξηράν, δια να κάμητε ένα προσήλυτον, και όταν γείνη, κάμνετε αυτόν υιόν της γεέννης διπλότερον υμών. Όφεις, γεννήματα εχιδνών πώς θέλετε φύγει από της καταδίκης της γεέννης;»—Ματθαίος 23:15, 33.
«Και εάν σε σκανδαλίζη η χειρ σου, απόκοψον αυτήν· καλήτερόν σοι είναι να εισέλθης εις την ζωήν κουλλός, παρά έχων τας δύο χείρας να απέλθης εις την γέενναν, εις το πυρ το άσβεστον, όπου ο σκώληξ αυτών δεν τελευτά, και το πυρ δεν σβύνεται. Και εάν ο πους σου σε σκανδαλίζη, απόκοψον αυτόν· καλήτερόν σοι είναι να εισέλθης εις την ζωήν χωλός, παρά έχων τους δύο πόδας να ριφθής εις την γέενναν, εις το πυρ το άσβεστον, όπου ο σκώληξ αυτών δεν τελευτά και το πυρ δεν σβύνεται. Και εάν ο οφθαλμός σου σε σκανδαλίζη, έκβαλε αυτόν· καλήτερόν σοι είναι να εισέλθης μονόφθαλμος εις την βασιλείαν του Θεού, παρά έχων δύο οφθαλμούς να ριφθής εις την γέενναν του πυρός, όπου ο σκώληξ αυτών δεν τελευτά, και το πυρ δεν σβύνεται.»—Μάρκος 9:43-48· βλέπε επίσης την ομοιότυπη απόδοσι αυτών των εδαφίων στο κατά Ματθαίον 5:29, 30· 18:8, 9.
«Και η γλώσσα πυρ είναι, ο κόσμος της αδικίας. Ούτω μεταξύ των μελών ημών η γλώσσα είναι η μολύνουσα όλον το σώμα και φλογίζουσα τον τροχόν του βίου και φλογιζομένη υπό της γεέννης [δηλαδή, η ακατάλληλη χρήσις της γλώσσης είναι τόσο καταστρεπτική όσο και η Γέεννα· μπορεί να επηρεάση τόσο πολύ ολόκληρη τη ζωή ενός ανθρώπου που έρχεται σε ύπαρξι, ώστε να τον οδηγήση στην καταδίκη της Γεέννης].»—Ιακώβου 3:6.
Σημειώστε ότι, ενώ αυτά τα εδάφια συνδέουν το πυρ με τη Γέεννα, κανένα απ’ αυτά δεν αναφέρει ότι υπάρχει κάποια συνειδητή ύπαρξις, κάποιος πόνος μετά τον θάνατο. Αντιθέτως, όπως δείχνει το Ματθαίος 10:28, ο Ιησούς διευκρίνισε ότι ο Θεός μπορεί να «καταστρέψη» όχι μόνον το σώμα, αλλά και ολόκληρο το άτομο, την ψυχή, στη Γέεννα. Ποια ακριβώς είναι η φύσις αυτής της καταστροφής; Μπορούμε να την κατανοήσωμε αν κάνωμε μια πιο προσεκτική εξέτασι της λέξεως «Γέεννα.»
ΓΕΕΝΝΑ—Η ΚΟΙΛΑΣ ΤΟΥ ΕΝΝΟΜ
Μολονότι η λέξις «Γέεννα» συναντάται στις Ελληνικές Χριστιανικές Γραφές, εν τούτοις προέρχεται από δύο Εβραϊκές λέξεις, Γαι και Εννόμ, που σημαίνουν κοιλάς του Εννόμ. Αυτή η κοιλάς εκείτο στα νότια και νοτιοδυτικά της Ιερουσαλήμ. Στις ημέρες των απίστων Ιουδαίων Βασιλέων Άχαζ και Μανασσή η Κοιλάς του Εννόμ εχρησίμευε ως τόπος για ειδωλολατρικές θρησκευτικές ιεροτελεστίες, στις οποίες περιελαμβάνετο και η απεχθής συνήθεια της θυσίας των παιδιών. (2 Χρονικών 28:1, 3· 33:1, 6· Ιερεμίας 7:31· 19:2, 6) Αργότερα, ο πιστός Βασιλεύς Ιωσίας έθεσε τέρμα στην ειδωλολατρία που διεξήγετο εκεί και έκαμε την κοιλάδα ακατάλληλη να χρησιμοποιήται για λατρεία.—2 Βασιλέων 23:10.
Η παράδοσις αναφέρει ότι η Κοιλάς του Εννόμ έγινε κατόπιν τόπος για να ρίπτωνται τα απορρίμματα. Η Αγία Γραφή επιβεβαιώνει αυτή την άποψι. Στον Ιερεμία 31:40, η Κοιλάς του Εννόμ καλείται ολοφάνερα «κοιλάς των πτωμάτων και της στάκτης.» Υπήρχε επίσης και η «Πύλη της Κοπρίας,» μια πύλη που φαίνεται ότι είχε ανοιχθή στο ανατολικό άκρον της Κοιλάδος του Εννόμ στο σημείο που ενώνεται με την Κοιλάδα των Κέδρων.—Νεεμίας 3:13, 14.
Το γεγονός ότι η Γέεννα πρέπει να συσχετισθή με το καταστρεπτικό θέαμα του σκουπιδότοπου μιας πόλεως συμφωνεί πλήρως με τα λόγια του Ιησού Χριστού. Ο Ιησούς είπε σχετικά με τη Γέεννα, «ο σκώληξ αυτών δεν τελευτά και το πυρ δεν σβύνεται.» (Μάρκος 9:48) Τα λόγια του προφανώς σημαίνουν ότι το πυρ έκαιε συνεχώς σ’ αυτόν τον σκουπιδότοπο, και ίσως ενισχύετο με την προσθήκη θείου. Εκεί όπου το πυρ δεν μπορούσε να φθάση, τα σκουλήκια έτρωγαν ό,τι δεν κατέκαιε το πυρ.
Πρέπει, επίσης, να σημειωθή ότι ο Ιησούς, όταν εχαρακτήρισε τη Γέεννα μ’ αυτόν τον τρόπο, δεν παρουσίασε μια άποψι τελείως άγνωστη στις Εβραϊκές Γραφές. Οι προγενέστερες εκείνες Γραφές περιλαμβάνουν σχεδόν ταυτόσημες εκφράσεις σχετικά με το τι θα υποστούν οι ασεβείς.
Το εδάφιο 66:24 του Ησαΐα προλέγει ότι εκείνοι που έχουν την εύνοια του Θεού «θέλουσιν εξέλθει και ιδεί τα κώλα [τα πτώματα, ΜΝΚ] των ανθρώπων, οίτινες εστάθησαν παραβάται εναντίον μου· διότι ο σκώληξ αυτών δεν θέλει τελευτήσει και το πυρ αυτών δεν θέλει σβεσθή· και θέλουσιν είσθαι βδέλυγμα εις πάσαν σάρκα.» Είναι σαφές ότι εδώ δεν πρόκειται για μια εικόνα συνειδητού βασανισμού αλλά μια εικόνα τρομερής καταστροφής. Αυτά που απομένουν δεν είναι συνειδητές ψυχές ή άυλα πνεύματα, αλλά νεκρά «πτώματα.» Το εδάφιο δείχνει ότι ζωντανοί δεν είναι οι άνθρωποι, αλλά οι σκώληκες που είναι επάνω τους. Πουθενά δεν γίνεται εδώ μνεία για μια «αθάνατη ψυχή.»
Στην προφητεία του Ιερεμία η Κοιλάς του Εννόμ συνδέεται, επίσης, με την καταστροφή απίστων ανθρώπων. «Δια τούτο, ιδού, έρχονται ημέραι, λέγει ο Ιεχωβά, και ο τόπος ούτος δεν θέλει καλείσθαι πλέον Τοφέθ ουδέ Φάραγξ του υιού Εννόμ, αλλ’ Η φάραγξ της σφαγής. Και θέλω ματαιώσει την βουλήν του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ εν τω τόπω τούτω και θέλω κάμει αυτούς να πέσωσι δια μαχαίρας έμπροσθεν των εχθρών αυτών και δια των χειρών των ζητούντων την ζωήν αυτών· τα δε πτώματα αυτών θέλω δώσει βρώσιν εις τα πετεινά του ουρανού και εις τα θηρία της γης.»—Ιερεμίας 19:6, 7, ΜΝΚ.
Σημειώστε ότι όταν ο Ιερεμίας αναφέρεται στην Κοιλάδα του Εννόμ δεν κάνει καμμιά νύξι για συνειδητά βάσανα μετά τον θάνατο. Η εικών που εμφανίζεται είναι εικών ολοκληρωτικής καταστροφής, διότι τα νεκρά σώματα κατατρώγονται από τα όρνεα και τα θηρία.
ΣΥΜΒΟΛΟ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ
Επομένως, σύμφωνα με τις Γραφικές αποδείξεις, η Γέεννα ή Κοιλάς του Εννόμ μπορούσε κατάλληλα να χρησιμεύση ως σύμβολο καταστροφής, αλλ’ όχι ως σύμβολο συνειδητού πύρινου βασανισμού. Ο Ιωσήφ Ε. Κόκτζον, το παραδέχεται αυτό στο Καθολικό περιοδικό Κόμμονγουηλ, λέγοντας:
«Ο τελικός τόπος της τιμωρίας είναι, προφανώς, η Γέεννα, η Κοιλάς του Εννόμ, που ήταν κάποτε ένας τόπος όπου προσεφέροντο ανθρώπινες θυσίες σε ειδωλολατρικούς θεούς, αλλά στους βιβλικούς χρόνους είχε ήδη γίνει ο σκουπιδότοπος της πόλεως, ένας σωρός απορριμμάτων έξω από την Ιερουσαλήμ. Εκεί η δυσωδία, ο καπνός και το πυρ χρησίμευαν για να υπενθυμίζουν συνεχώς στους κατοίκους τι συνέβαινε σε πράγματα που είχαν εκπληρώσει τον σκοπό τους—δηλαδή είχαν καταστραφή τελείως.»
Το γεγονός ότι η καταστροφή που συμβολίζεται από τη Γέεννα είναι διαρκής φαίνεται και σε άλλα μέρη των Αγίων Γραφών. Ο απόστολος Παύλος, γράφοντας στους Χριστιανούς της Θεσσαλονίκης είπε για κείνους οι οποίοι τους έθλιβαν ότι «θέλουσι τιμωρηθή με όλεθρον αιώνιον από προσώπου του Κυρίου και από της δόξης της δυνάμεως αυτού.»—2 Θεσσαλονικείς 1:6-9.
Έτσι οι Γραφικές αποδείξεις διευκρινίζουν ότι εκείνοι τους οποίους ο Θεός κρίνει ως αναξίους να ζήσουν θα υποστούν όχι αιώνια βάσανα σ’ ένα κατά γράμμα πυρ, αλλά αιώνια καταστροφή. Αυτοί δεν θα διαφυλαχθούν ζωντανοί σε κανένα τόπο. Το πυρ της Γεέννης, επομένως, είναι σύμβολο της πλήρους και ολοκληρωτικής καταστροφής.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ο Ιησούς Χριστός, απευθυνόμενος στους θρησκευτικούς ηγέτας των ημερών του, είπε: «Όφεις, γεννήματα εχιδνών πώς θέλετε φύγει από της καταδίκης της γεέννης;» (Ματθαίος 23:33) Γιατί τους εχαρακτήρισε έτσι; Διότι εκείνοι οι θρησκευτικοί ηγέται ήσαν υποκριταί. Επιθυμούσαν ν’ αποβλέπουν σ’ αυτούς οι άνθρωποι και να τους αποκαλούν με πομπώδεις τίτλους, αλλά οι ίδιοι αδιαφορούσαν για κείνους που έπρεπε να βοηθήσουν πνευματικώς. Επεβάρυναν τους άλλους με παραδοσιακές διατάξεις και παρέβλεπαν τη δικαιοσύνη, το έλεος και την πιστότητα. Ήσαν ψευδοδιδάσκαλοι, οι οποίοι έθεταν τις ανθρώπινες παραδόσεις υπεράνω του κύρους του Λόγου του Θεού.—Ματθαίος 15:3-6· 23:1-32.
Έχετε παρατηρήσει ότι συμβαίνουν όμοια πράγματα μεταξύ των σημερινών θρησκευτικών ηγετών, ιδιαίτερα των ηγετών του Χριστιανικού κόσμου; Μήπως αυτοί θα έχουν καλύτερο τέλος από τους θρησκευτικούς ηγέτας του Ιουδαϊσμού των ημερών της επιγείου διακονίας του Ιησού; Όχι, διόλου, διότι οι θρησκευτικοί ηγέται του Χριστιανικού κόσμου, μη υπακούοντας στον Λόγο του Θεού κακοπαρέστησαν τον Θεό και το «ευαγγέλιον του Κυρίου ημών Ιησού.» Ενόσω λοιπόν αυτοί εμμένουν στη διδασκαλία ψευδών δοξασιών διατρέχουν τον κίνδυνο να υποστούν την ‘κρίσι της αιωνίου καταστροφής.’
Επομένως, η αλήθεια σχετικά με τη Γέεννα πρέπει να μας βοηθήση να κατανοήσωμε πόσο σπουδαίο είναι ν’ αποφύγωμε κάθε επαφή με την ψευδή θρησκεία. Όχι μόνον οι ηγέται, αλλά, όπως ετόνισε ο Ιησούς, κι εκείνοι επίσης που υποστηρίζουν τους θρησκευτικούς ψευδοδιδασκάλους διατρέχουν κίνδυνο. Ο Ιησούς Χριστός πραγματικά εχαρακτήρισε έναν προσήλυτον των γραμματέων και Φαρισαίων ως ‘υιόν γεέννης διπλότερον αυτών.’ (Ματθαίος 23:15) Γι’ αυτό, εκείνοι που εξακολουθούν σήμερα ν’ ακολουθούν τυφλά τις ψευδείς θρησκευτικές διδασκαλίες δεν μπορούν να ελπίζουν ότι θα διαφύγουν τη δυσμενή κρίσι του Θεού.
Ενώ αυτό μας κάνει να σκεφθούμε σοβαρά τη θέσι μας, αποτελεί παράλληλα μια παρηγορητική διαβεβαίωσι για μας. Γιατί; Διότι μπορούμε να είμεθα βέβαιοι ότι ο Ιεχωβά Θεός δεν θ’ αφήση ατιμώρητους εκείνους που διαπράττουν σοβαρή αδικοπραγία. Αν οι άνθρωποι δεν θελήσουν να συμμορφωθούν με τους δικαίους νόμους του και εσκεμμένα παραμένουν σε μια πορεία ασεβείας, ο Θεός δεν θα τους επιτρέψη για πολύν καιρό ακόμη να εξακολουθούν να διαταράσσουν την ειρήνη των δικαίων ανθρώπων.
[Χάρτης στη σελίδα 113]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΑΙΩΝΟΣ
ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ
ΚΟΙΛΑΣ ΤΟΥ ΕΝΝΟΜ (ΓΕΕΝΝΑ)