εδάφια; Δεν θα πρέπει οι ακόλουθοι του Χριστού να μπορούν επίσης να πίνουν δηλητήριο και να μη πεθαίνουν; Και τι θα λεχθή για την ικανότητά τους να μπορούν να θεραπεύουν ανθρώπους με το να θέτουν απλώς τα χέρια τους επάνω τους; Αυτές είναι κατάλληλες ερωτήσεις, έτσι δεν είναι;

Εγράφη από τον Μαθητή Μάρκο;

Σε ποιο συμπέρασμα οδηγούν όλες αυτές οι ερωτήσεις; Ότι κάπου πρέπει να υπάρχη κάποιο λάθος. Πράγματι, σ’ αυτό έχουν καταλήξει όλοι σχεδόν οι σύγχρονοι μελετηταί της Γραφής, ότι δηλαδή αυτές οι λέξεις—και όχι μόνον αυτές αλλά και όλα όσα φαίνονται στο Μάρκος 16:9-20—δεν εγράφησαν από τον Μάρκο, αλλά προσετέθησαν από κάποιο μεταγενέστερο χέρι. Πού βασίζονται οι μελετηταί για να καταλήξουν σ’ αυτό; Βασίζονται τόσο σε εξωτερική όσο και σε εσωτερική απόδειξι.

Εν πρώτοις υπάρχει το συντριπτικό γεγονός ότι δύο από τα αρχαιότερα και τα πιο αξιόλογα χειρόγραφα της Γραφής, το Βατικανό 1209 και το Σιναϊτικό, δεν περιέχουν αυτό το τμήμα· τελειώνουν το Ευαγγέλιο του Μάρκου με το εδάφιο οκτώ. Υπάρχουν επίσης πολλά αρχαία χειρόγραφα που περιέχουν ένα σύντομο τερματισμό με ένα μόνο περίπου εδάφιο μετά το όγδοο εδάφιο· και άλλα χειρόγραφα περιέχουν και τις δύο καταλήξεις. Έτσι, μερικά χειρόγραφα τελειώνουν με το εδάφιο οκτώ, άλλα έχουν ένα σύντομο τέλος, άλλα έχουν ένα μακροσκελές τέλος, και μερικά άλλα ακόμη έχουν και τις δύο καταλήξεις. Εκτός απ’ αυτή τη μαρτυρία των Ελληνικών χειρογράφων, που όλη συμβάλλει να δημιουργήση αμφιβολίες για το αν ο Μάρκος έγραψε οτιδήποτε πέραν του εδαφίου οκτώ, υπάρχουν και πολλές από τις αρχαιότερες μεταφράσεις που δεν περιέχουν τα αμφισβητούμενα εδάφια. Μεταξύ αυτών είναι η αρχαία Συριακή μετάφρασις, η Αρμενική και η Αιθιοπική. Δεν είναι παράξενο που η φημισμένη αυθεντία για χειρόγραφα, ο Δρ. Γουέστκοτ, δηλώνει ότι «τα εδάφια που ακολουθούν [9-20] δεν είναι μέρος της αρχικής αφηγήσεως αλλά συμπλήρωμα.» Μεταξύ άλλων διακεκριμένων μελετητών που έχουν την ίδια γνώμη είναι ο Τρέγκελς, ο Τίσσεντορφ, ο Γκρήσμπαχ και ο Γκούντσπιντ.a

Υποστηρικταί αυτής της μαρτυρίας των Ελληνικών χειρογράφων και μεταφράσεων είναι ο εκκλησιαστικός ιστορικός Ευσέβιος και ο μεταφραστής της Γραφής Ιερώνυμος. Ο Ευσέβιος έγραψε ότι το μακρότερο τέλος δεν υπήρχε στα «ακριβή αντίγραφα,» διότι «σ’ αυτό το σημείο [εδάφιο 8] καθορίζεται το τέλος του κατά Μάρκον Ευαγγελίου σ’ όλα σχεδόν τα αντίγραφα του κατά Μάρκον Ευαγγελίου.» Και ο Ιερώνυμος, γράφοντας στο έτος 406 ή 407 μ.Χ., είπε ότι «όλα σχεδόν τα Ελληνικά χειρόγραφα δεν περιλαμβάνουν αυτό το τμήμα.»

Πολύ κατάλληλο εδώ είναι αυτό που έχει να πη γι’ αυτά τα εδάφια η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία (1966), Τόμος 9, σελίς 240: «Η ιστορία των χειρογράφων δείχνει ότι το Ευαγγέλιο αρχικά ετελείωνε στο 16:8, αλλ’ ότι το μακρό τέλος που ενσωματώθηκε στη Βουλγάτα προσετέθη αργότερα και έγινε ευρέως αποδεκτό στη διάρκεια του 5ου αιώνος. . . . Το λεξιλόγιο και το ύφος του διαφέρουν τόσο ριζικά από το υπόλοιπο του Ευαγγελίου, ώστε φαίνεται απίθανο να το συνέγραψε ο ίδιος ο Μάρκος. . . . Το Μάρκος 16:1-8 είναι ένα ικανοποιητικό τέλος του Ευαγγελίου καθόσον διακηρύττει την εκπλήρωσι της προφητείας για την ανάστασι του Ιησού.»

Είναι το Ύφος του Μάρκου;

Σημειώστε ότι η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία ισχυρίζεται ότι το λεξιλόγιο και το ύφος των εδαφίων Μάρκος 16:9-20 διαφέρουν τόσο ριζικά από το Ευαγγέλιον του Μάρκου ώστε φαίνεται απίθανο να έγραψε ο ίδιος ο Μάρκος αυτά τα εδάφια. Το ύφος του Μάρκου είναι απλό, άμεσο· οι παράγραφοι είναι σύντομοι και οι μεταβάσεις του είναι απλές. Αλλά σ’ αυτό το τέλος, όπως παρατηρεί η Εγκυκλοπαιδεία, «έχομε μια προσεκτικά διευθετημένη σειρά δηλώσεων, που η καθεμιά τους έχει την κατάλληλη εισαγωγική έκφρασι.» Ορθά παρωμοιάσθηκε μ’ ένα κομμάτι σατέν κολλημένο σ’ ένα τόπι υφάσματος του αργαλειού.

Υπάρχει επίσης και το ζήτημα του λεξιλογίου. Υπάρχουν λέξεις που χρησιμοποιούνται στα εδάφια 9 έως 20 που δεν εμφανίζονται πουθενά στο Ευαγγέλιο του Μάρκου, μερικές λέξεις που δεν συναντώνται σε κανένα από τα άλλα Ευαγγέλια, μερικές που δεν απαντώνται πουθενά στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές. Αυτά τα εδάφια συνίστανται από 163 Ελληνικές λέξεις, και απ’ αυτές, 19 λέξεις και 2 φράσεις δεν απαντώνται πουθενά στο Ευαγγέλιο του Μάρκου. Ή, για να το πούμε αλλιώς, σ’ αυτά τα εδάφια υπάρχουν 109 διαφορετικές λέξεις και απ’ αυτές 11 λέξεις και δυο φράσεις απαντώνται μόνον σ’ αυτά τα εδάφια.

Αλλά το πιο πειστικό απ’ όλα που δείχνει ότι ο Μάρκος δεν μπορεί να έχη γράψει αυτά τα εδάφια και ότι αυτά δεν αποτελούν μέρος του εμπνευσμένου Λόγου του Θεού είναι το περιεχόμενό τους. Όπως ήδη παρετηρήθη, δεν υπάρχει απόδειξις ότι οι ακόλουθοι του Ιησού θα μπορούσαν να πίνουν θανατηφόρα δηλητήρια χωρίς να τους βλάπτουν, όπως δηλώνει το εδάφιο 18. Ακόμη και στο ζήτημα της χρήσεως φιδιών είναι πολύ φανερό ότι εκείνοι που τα χρησιμοποιούν κάνουν ό,τι μπορούν για να εμποδίσουν τα φίδια να τους δαγκώσουν, και τα πιάνουν μόνον για πέντε λεπτά κάθε φορά.

Επί πλέον, αυτά τα αμφισβητούμενα εδάφια δηλώνουν ότι οι ένδεκα απόστολοι αρνήθησαν να πιστεύσουν στη μαρτυρία των δύο μαθητών τούς οποίους ο Ιησούς είχε συναντήσει στο δρόμο και στους οποίους είχε αποκαλυφθή. Αλλά σύμφωνα με την αφήγησι του Λουκά, όταν οι δύο μαθηταί βρήκαν τους ένδεκα και τους μετ’ αυτών, αύτοι είπαν: «Όντως ανέστη ο Κύριος, και εφάνη εις τον Σίμωνα.»—Λουκ. 24:13-35.

Έτσι έχοντας υπ’ όψιν τα προηγούμενα πού καταλήγομε; Ότι το Μάρκος 16:9-20 δεν είναι μέρος του εμπνευσμένου Λόγου του Θεού, και τούτο για τους εξής λόγους: (1) Αυτά τα εδάφια δεν βρίσκονται στα δύο αρχαιότερα και πιο αξιόλογα Ελληνικά χειρόγραφα καθώς και σε άλλα. (2) Δεν βρίσκονται επίσης στις αρχαιότερες και καλύτερες μεταφράσεις της Γραφής. (3) Αρχαίοι λόγιοι, όπως ο Ευσέβιος και ο Ιερώνυμος, δηλώνουν ότι είναι νόθα. (4) Το συγγραφικό ύφος αυτών των εδαφίων είναι εντελώς διαφορετικό από το ύφος του Μάρκου. (5) Το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται σ’ αυτά τα εδάφια είναι διαφορετικό από το λεξιλόγιο του Μάρκου. Και (6) το ίδιο το περιεχόμενο αυτών των εδαφίων αντιφάσκει στα γεγονότα και στις λοιπές Γραφές.

Σχετικά μ’ αυτά τα αμφισβητήσιμα εδάφια, θα μπορούσε να παρατηρηθή ότι αυτοί που τα πρόσθεσαν όχι μόνον έκαμαν μια πολύ φτωχή εργασία, αλλά πιθανόν ενήργησαν βάσει εσφαλμένου συλλογισμού. Ποιου συλλογισμού; Ότι δηλαδή ο Μάρκος δεν μπορούσε να είχε τελειώσει το Ευαγγέλιό του με το εδάφιο οκτώ. Αλλά το ότι αυτό μπορούσε να γίνη, και ειδικά εν όψει του απότομου ύφους του Μάρκου, το δείχνουν ο Ευσέβιος, ο Ιερώνυμος και η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία καθώς και το Βοήθημα για την Κατανόησι της Βίβλου.

Ασφαλώς υπάρχουν σοβαρές συνέπειες, ακόμη και θάνατος για μερικούς, όταν γίνωνται προσθήκες στον Λόγο του Θεού περιφρονώντας τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις. (Δευτ. 4:2· 12:32· Παροιμ. 30:6· Αποκάλ. 22:18) Εξ άλλου, «ο λόγος του Ιεχωβά μένει εις τον αιώνα.»—1 Πέτρου 1:25

Η Σοφία της Μετριοπάθειας

Όταν ένα άτομο είναι πάντοτε μετρημένο στο φαγητό και στο ποτό, μπορεί να προλάβη ωρισμένες ασθένειες. Τι μπορεί όμως να γίνη όταν αυτές οι ασθένειες αναπτυχθούν εξ αιτίας των καταχρήσεων; Σκεφθήτε την κίρρωσι του ήπατος. Υπερβολική χρήσις οινοπνευματωδών ποτών μπορεί να οδηγήση σ’ αυτή την ασθένεια. Όταν όμως ένας αλκοολικός, που υποφέρει από κίρρωσι του ήπατος, παύση να πίνη, η κατάστασίς του συχνά βελτιώνεται.

Το ίδιο φαίνεται να αληθεύη μ’ εκείνους που συνηθίζουν να πίνουν πολλά οινοπνευματώδη και αναπτύσσουν αυτό που είναι γνωστό ως οισοφαγικοί κιρσοί. Αυτοί είναι κιρσώδεις φλέβες στα τοιχώματα του οισοφάγου. Μπορούν να διαρραγούν με αποτέλεσμα μια σοβαρή αιμορραγία. Σε πειράματα που έγιναν, διεπιστώθη ότι σ’ εκείνους που σταμάτησαν το ποτό, οι κιρσώδεις φλέβες ελαττώθηκαν σημαντικά στο μέγεθος. Καμμιά απ’ αυτές δεν διερράγη. Σ’ εκείνους, όμως, που συνέχισαν να πίνουν, οι εξωγκωμένες φλέβες παρέμειναν έτσι ή ηυξήθησαν σε μέγεθος και σχεδόν οι μισοί απ’ αυτούς υπέφεραν από διαρρήξεις των φλεβών και αιμορραγίες και τελικά πέθαναν. Πόσο σοφό λοιπόν είναι το να είναι κανείς πάντοτε μετριοπαθής στις συνήθειές του! Αν μέχρι στιγμής δεν είχατε αυτή τη μετριοπάθεια, τότε αρχίστε από τώρα να την αποκτάτε.