Ο Ιστορικός Ιορδάνης Ποταμός

Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ, μολονότι θεωρείται μικρός μεταξύ των ισχυρών ποταμών της γης, δεν είναι ασήμαντος ποταμός. Κατά μήκος των οχθών του έγιναν συγκινητικά γεγονότα και με τα ύδατα του εγράφησαν ζωτικές σελίδες της ιστορίας. Οι διακόσιες περίπου μνημονεύσεις περί αυτού τον καθιστούν τον πιο εξέχοντα ποταμό που αναφέρεται στην Αγία Γραφή. Πόσο γοητευτικό είναι ν’ ακολουθήσωμε τη μοναδική του πορεία ως το παράδοξο τέρμα της!

Αντίθετα σε μια παλιά παράδοσι, ο ποταμός αυτός δεν λαμβάνει τ’ όνομά του από δύο πηγές που λέγονται αντιστοίχως «Ιόρ» και «Δαν». Το όνομά του, παραγόμενον από την Εβραϊκή λέξι Γιάρδεν, σημαίνει «Ποταμός Που Κατέρχεται» ή ο «Κατερχόμενος». Συνεπής στ’ όνομά του, ο ποταμός αυτός κατεβαίνει σε βάθος 3.000 ποδών στην πορεία του από τους πρόποδας του Όρους Αερμών ως τη Νεκρά Θάλασσα. Η αιτία της αποτόμου αυτής καθόδου σε μια πορεία μήκους μόνον 104 μιλίων είναι ένα μεγάλο γεωλογικό ελάττωμα, που εσχημάτισε ένα λεκανοπέδιον, μια «κολοσσιαία τάφρο», που συνεχίζεται δια μέσου της Αραβά και κατά μήκος του Κόλπου της Ακάβα στην Ερυθρά Θάλασσα.

Επειδή η γενική κατεύθυνσις του ποταμού ήταν από βορρά προς νότον, η χώρα που κείται ανατολικά περιεγράφετο ως η χώρα η «εντεύθεν του Ιορδάνου προς ανατολάς ηλίου», η δε προς τα δυτικά ως η «πέραν του Ιορδάνου, κατά την οδόν την προς δυσμάς ηλίου.» (Δευτ. 4:47· Ιησ. Ναυή 1:15· Δευτ. 11:30) Από τους πρώτους χρόνους ο Ιορδάνης εθεωρείτο ως μια χωριστική γραμμή λόγω των αποκρήμνων και υψηλών οροσειρών εκατέρωθεν, του αδιασπάστου μήκους του και της πυκνής ζούγκλας κατά μήκος των οχθών του. Ο Μωυσής, κατανοώντας ότι ο ποταμός θα μπορούσε να διαιρέση τις δυνάμεις του Ισραήλ, έδωσε υπόσχεσι στους γυιούς του Ρουβήν και του Γαδ για να διαβούν τον Ιορδάνη και να βοηθήσουν στην κατάκτησι της Γης της Επαγγελίας.​—Αριθμ. 32:20-23, 31, 32.

Ο ΑΝΩ ΙΟΡΔΑΝΗΣ

Το μεγαλειώδες Όρος Αερμών, το «Υπερόρος», που δεσπόζει της όλης διαδρομής του Ιορδάνου, εγείρει την υψηλή κορυφή του σε ύψος 9.101 ποδών στον ουρανό. Το Παλαιστινιακό Ταργκούμ σχολιάζει ως εξής το Δευτερονόμιο 3:9: «Οι Αμορραίοι το αποκαλούν Χιονώδες Όρος, διότι το χιόνι ποτέ δεν παύει να υπάρχη εκεί θέρος ή χειμώνα». Τα ύδατα του ποταμού, ρέοντας προς τη Θάλασσα της Γαλιλαίας, αντικατοπτρίζουν τη λευκότητα της λαμπερής χιόνος του αναμένοντας τον καιρό να λυώσουν και διογκώσουν τις πηγές, που αναβλύζουν.

Οι πηγές του ποταμού μπορούν ν’ ανακαλυφθούν κατά μήκος τεσσάρων ποταμών. Ο Βάνιας, προς ανατολάς, κοντά στην Καισάρεια Φιλίππου, ενώνεται με τον Λέδδαν, ο οποίος συνεδέετο με τον Λάις ή Δαν. Κοντά στη συμβολή τους ένας τρίτος παραπόταμος, ο Χασβάνι, προσθέτει τα ύδατά του μετά την πρόσληψι του τετάρτου και μικρότερου παραποτάμου, του Βαραϊγίτ, πριν από ένα μίλι.

Σε λίγο ο ποταμός εισέρχεται στην περιοχή της λίμνης Χουλέ, που ήταν άλλοτε πολύ τεναγώδης λόγω παραμελήσεως των αρχαίων συστημάτων αποχετεύσεως και περιβόητη για την ελονοσία της. Ήταν χαμένος ο Ιορδάνης μέσα σ’ ένα αχανές δάσος παπύρων, χαμένη δε και η πορεία που ακολουθούσε χωρίς δυνατότητα ν’ ανευρεθούν τα ίχνη του, ώσπου, στο έτος 1869, ο «Ερυθρός Ροβέρτος» Μακ Γκρέγκορ εξερεύνησε τις λίγες ανοιχτές εκτάσεις υδάτων της λίμνης και τον ανεκάλυψε. Τότε τα παπυρόδενδρα ύψους δεκαπέντε ποδών ήσαν τόσο συμπυκνωμένα ώστε ούτε τα πουλιά δεν μπορούσαν να πετάξουν ανάμεσά τους. Σήμερα η λίμνη είναι απεξηραμένη και η κοίτη του ποταμού έχει εκβαθυνθή κι έχει γίνει ευθεία.

Δύο μίλια περίπου πιο κάτω από την άλλοτε λίμνη Χουλέ η «παρά την θάλασσαν οδός» διεσταυρώνετο με τον Ιορδάνη, φέρνοντας τον ταξιδιώτη από τις παράκτιες περιοχές προς τη Δαμασκό, που ήταν μια σημαντική οδός στους Βιβλικούς χρόνους. (Ησ. 9:1, ΜΝΚ) Οι Άραβες ωνόμαζαν αυτή τη διασταύρωσι «η Γέφυρα των θυγατέρων του Ιακώβ». Η παρακείμενη ισχυρή πόλις Ασώρ, που άλλοτε εδέσποζε αυτής της οδού, ήταν τόση σε μέγεθος ώστε ένας ειδικός υπελόγισε ότι θα εχρειάζοντο οκτακόσια περίπου χρόνια για να συμπληρωθή η ανασκαφή του χώρου. Αληθινά, όπως ορίζεται στον Ιησού του Ναυή 11:10, ήταν «η πρωτεύουσα πασών των βασιλειών τούτων»!a

Κατόπιν διαδρομής του μέσ’ από μια βαθιά φάραγγα, ο ποταμός ρέει ολοένα χαμηλότερα ώσπου εισέρχεται στη θάλασσα της Γαλιλαίας, 685 πόδια κάτω από το επίπεδο της θαλάσσης.

Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΓΑΛΙΛΑΙΑΣ

«Μπορεί κανείς να ονομάση αυτόν τον τόπο φιλοδοξία της φύσεως», είπε ο Ιώσηπος για τη Θάλασσα της Γαλιλαίας. (Πόλεμοι, Βιβλίον 3, κεφ. 10. 8) Εγκωμιάζει τον αέρα, το έδαφος και το νερό. Σταφύλια και σύκα υπήρχαν επί δέκα μήνες το έτος, οι δε καρυδιές, τα ελαιόδενδρα και τα φοινικόδενδρα φύονται με αφθονία. Στις θερμοπηγές νοτίως της Τιβεριάδος μπορείτε και τώρα ακόμη να χρησιμοποιήσετε τα ύδατα για τους ρευματισμούς σας ακριβώς όπως έκαναν οι άνθρωποι πριν από 2.000 χρόνια. Μην απορείτε ότι εννέα πόλεις ήκμαζαν κατά μήκος των οχθών του στον καιρό του Ιησού και πολυάσχολοι αλιευτικοί στόλοι ειργάζοντο μ’ εκατοντάδες πλοιάρια. Ακόμη και μια ναυμαχία έλαβε χώραν στη λίμνη το έτος 67 μ.Χ., οπότε οι Ρωμαίοι ενίκησαν τους Ιουδαίους στασιαστάς. Αντιθέτως, οι ταξιδιώται στην περιοχή εκείνη μεταξύ των ετών 1738 και 1837 γενικά ανέφεραν ότι είδαν ένα μόνο πλοιάριο. Σήμερα επανέρχεται περισσότερη ζωηρότης στη λίμνη· ένας αλιευτικός στόλος αναπτύσσεται πάλι και βρίσκει άφθονα ψάρια να συλλάβη.

Θύελλες μπορεί να εγερθούν καταπληκτικώς αιφνίδια στη λίμνη αυτή που έχει σχήμα άρπας. (Ματθ. 8:25-27) Οι άνεμοι ορμούν προς τα κάτω από τα γύρω όρη, διοχετεύονται μέσ’ από τις κοιλάδες και χαράδρες και, εγκλωβισμένοι σ’ αυτόν τον υδάτινο θύλακα που είναι κάτω από το επίπεδο της θαλάσσης, πλήττουν τη λίμνη με θυελλώδη βιαιότητα, μαστιγώνοντας την με μανία.

Όταν τα ύδατα είναι ήρεμα, είναι δυνατόν να καθήσετε σε μια βάρκα σε απόστασι τριακοσίων υαρδών από την ξηρά και να έχετε μια συνήθη συνομιλία με κάποιον στην ακτή. Έτσι τα μεγάλα πλήθη μπορούσαν ν’ ακούσουν τον Ιησούν εύκολα, όταν τους μιλούσε από ένα πλοιάριο βρισκόμενο στη θάλασσα.​—Λουκ. 5:3.

Στους συγχρόνους καιρούς τα ύδατα του Ιορδάνου και της Θαλάσσης της Γαλιλαίας χρησιμοποιούνται για την άρδευσι της μακρινής Νεγκέμπ. Αντλούμενα στην υδαταποθήκη του Μπάιτ Νετόφα, μετοχετεύονται δια γιγαντιαίου υδραγωγού διαμέτρου εννέα ποδών​—αρκετά ευρέος για τη διέλευσι ενός «τζιπ»—​προς τον άνυδρο νότο. Στο νότιο δε άκρον της θαλάσσης της Γαλιλαίας μια έκτασις που ήταν τελματώδης κι έρημος έχει αξιοποιηθή. Μπανάνες, εσπεριδοειδή, εληές, σταφύλια, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα και αυγά, καθώς και οκτώ συγκομιδές τριφύλλι το έτος, καταδεικνύουν την παραγωγικότητα της γονίμου αυτής κοιλάδος.

Η ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΗ ΚΟΙΛΑΣ

Τέσσερα μίλια νοτίως ο ποταμός Γιάρμουκ ενώνεται με τον Ιορδάνη. Εκεί στο έτος 1932 εγκαινιάσθη το υδροηλεκτρικό σύστημα με μια μεγάλη δεξαμενή εναποθηκεύσεως. Το χρώμα του ποταμού τώρα κυμαίνεται από μαυροκίτρινο ως καφεδόχρουν, καθόσον στρέφεται από τη μια πλευρά της πεδιάδος στην άλλη, εισχωρώντας βαθιά στις όχθες του, μεταφέροντας πολύ χώμα και πηλόν στην πορεία της διαδρομής του. Ο Νεεμάν, που ήταν συνηθισμένος στα καθαρά ύδατα, στην αρχή έφερε αντίρρησι για έναν τόσο πηλώδη ποταμό. (2 Βασ. 5:10-14) Αλλ’ ο Ιησούς, ο Υιός του Θεού, εθελουσίως πήγε στον Ιωάννη τον Βαπτιστή για να βαπτισθή στον ίδιον αυτόν Ιορδάνη Ποταμό. (Ματθ. 3:13-16) Πραγματικά, ο πηλός κατά μήκος των οχθών του μπορεί να είναι πολύ χρήσιμος. Πολλά μετάλλινα είδη για τον ναό του Σολομώντος στην Ιερουσαλήμ ήσαν κατασκευασμένα από πηλό του Ιορδάνου. Στην αρχαία Σοκχώθ βρέθηκε σκωρία που αποδεικνύει αυτές τις εργασίες χυτηρίων.​—1 Βασ. 7:45, 46.

Σε όλα αυτά τα εξήντα πέντε μίλια της χαμηλοτέρας κοιλάδος, από αέρος ο ποταμός φαίνεται σαν μια αλυσίδα από χαλκίνους δακτυλίους καθώς ελικοστρέφεται, κι έτσι το πραγματικό του μήκος είναι διακοσίων μιλίων. Πότε διολισθαίνοντας, πότε καταπίπτοντας ως καταρράκται, τα ύδατα συχνά ρέουν μεταξύ αποκρήμνων οχθών και αλλού περιφράσσονται από μια αδιαπέραστη ζούγκλα δένδρων και θάμνων, που συχνά σύρουν τους κλάδους των προς το υδατόρρευμα. (Ιερεμ. 12:5· 2 Βασ. 6:4) Ακόμη δε και οι σπηλιές πολλών αγρίων ζώων, στα οποία περιελαμβάνετο το τσακάλι, ο λύκος, ο κάπρος, περιοχή της Ζορ, όπως λέγεται, αντηχούσαν άλλοτε από τους βρυχηθμούς των λεόντων, αλλά το τελευταίο ανεφέρθη στον δέκατο τέταρτον αιώνα. (Ιερεμ. 49:19) Άνωθι, οι υπόφαιοι λιπαντικοί λόφοι οδηγούν προς τη Γωρ, δηλαδή την κυρία κοιλάδα, που είναι συχνά 150 πόδια υψηλότερη από τη Ζορ. Άλλη μια απόκρημνη ανάβασις είναι αναγκαία για να φθάση κανείς στο οροπέδιον εκατέρωθεν της κοιλάδος με λόφους ύψους 3.000 ποδών.

Σε αντίθεσι με τον δροσερό αέρα της λοφώδους χώρας, η μοναδική αυτή σχιστή κοιλάς μπορεί να καίη σαν κάμινος, φέροντας υποτροπικές συνθήκες. Μια θερμοκρασία 95^ο έως 105^ο Φαρενάιτ είναι η μέση κατά το θέρος, αλλά το 1941, λόγου χάριν, ήταν 129^ο Φαρενάιτ, όπως έχει καταγραφή. Η αντίθεσις είναι πολύ αξιοσημείωτη, αν παρατηρηθούν τα νέφη που κατευθύνονται προς την Ιερουσαλήμ από την Μεσόγειο. Καθώς περνούν πάνω από την κοιλάδα του Ιορδάνου, ο ανερχόμενος θερμός αέρας τα κάνει να εξαφανίζωνται τελείως, για να ανασχηματισθούν πάνω από τα όρη του Μωάβ προς τ’ ανατολικά.

Κατά καιρούς η κοιλάς έχει μια καψαλισμένη ερημική εμφάνισι, διότι οι περισσότερες από τις δυνατότητες της παραμένουν ανερεύνητες, αλλά κάποτε ήταν πυκνά κατωκημένη, ανεκαλύφθησαν δε 130 αρχαίοι τόποι μόνο στην περιοχή Βαίθ-σαν. Η γονιμότης της είναι ειδικά εμφανής την άνοιξι.​—Άσμ. Ασμ. 2:11, 12.

Τα πτηνά είναι άφθονα στην κοιλάδα. Καθώς ακούετε τη μουσική του κατάλευκου αηδονιού, μπορείτε να δήτε τη λαμπυρίζουσα αλκυώνα με το κυανέρυθρο πτέρωμά της ν’ αστραποβολή κατά πλάτος του ποταμού, ή να παρακολουθή ένα λάνιον, σχεδιάζοντας το προσεχές της γεύμα καθώς καθηλώνει ένα κάνθαρο στην αιχμή ενός ακανθώδους θάμνου. Ένας φαλακροκόραξ τινάσσει ένα ψάρι στον αέρα, κι ένας πελεκάν τον διχοτομεί γρήγορα πριν πέση κάτω. Η κοιλάς σχηματίζει ένα θαυμάσιο μεταναστευτικό διάδρομο μεταξύ της Ανατολικής Ευρώπης και της Αφρικής, προσφέροντας άφθονο δροσερό νερό και τροφή· χρησιμοποιείται από τετρακόσια και πλέον διάφορα είδη πτηνών. Τι θέαμα περιγράφει ο Χ. Β. Τρίστραμ, όταν ομιλή για τροφή! Είδε σμήνη ακρίδων (στο άπτερο στάδιο) ν’ αναρριχώνται στα δένδρα, αφαιρώντας και τον φλοιό τους ακόμη, και κατόπιν να ωθούνται από άλλα σμήνη από πίσω, πέφτοντας κατά χιλιάδες μέσα στο ποτάμι, όπου, «σε πυκνωμένες γραμμές, με τις μύτες πάνω και τα στόματα ανοιχτά, ανεπαύοντο πάνω στα πλήθη των κοινών ιχθύων του Ιορδάνου, αναμένοντας ήρεμα το συμπόσιο που ήταν κυριολεκτικά πολύωρος πτώσις μέσα στα στόματα των».b

ΔΙΑΒΑΣΙΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ

Ο συνήθης τρόπος διαβάσεως του Ιορδάνου ή περισσότερα διαβατά σημεία του. Τα αβαθή στους Βιβλικούς χρόνους ήταν από τα πενήντα σημεία, που είχαν βάθος τριών ποδών, μπορούσαν να περασθούν με υδροβασία, αλλά για τ’ άλλα εχρειάζετο ίππος. Οι καλύτερες διαβάσεις σημειώνονται συνήθως από μια διακοπή των αποκρήμνων οχθών και πλέγματα χαμοκλάδων κι επομένως θα ήταν εύκολο να προφυλαχθούν, όπως έγινε όταν οι κατάσκοποι απεκρύβησαν από τη Ραάβ, και όταν οι άνδρες της Γαλαάδ υπό τον Ιεφθάε σταματούσαν όλους τους διερχόμενους και τους εξήταζαν με τη λέξι «Σχίββωλεθ». (Ιησ. Ναυή 2:7, 16, 22, 23· Κριτ. 12:1-6) Ο έλεγχος των διαβάσεων ήταν εν μέρει η αιτία της νίκης του Αώδ εναντίον των Μωαβιτών μετά τον θάνατον του Βασιλέως Εγλών και της επιτυχούς εκκαθαριστικής επιχειρήσεως εναντίον των Μαδιανιτών που ετράπησαν εις φυγήν από τη μικρή ομάδα των τριακοσίων ανδρών του Γεδεών.​—Κριτ. 3:28, 29· 7:24, 25.

Ο Ηλίας και ο Ελισσαιέ δεν εχρειάσθησαν διαβάσεις, όταν ο Ιεχωβά διεχώρισε τα ύδατα έτσι ώστε διέβησαν χωρίς να βραχούν τα πόδια των. (2 Βασ. 2:7, 8, 13, 14) Ούτε ο Σεδεκίας, φεύγοντας προ του Ναβουχοδονόσορ, δεν εχρειάσθη διάβασι, διότι απλώς ηχμαλωτίσθη προτού φθάση στη διάβασι της Ιεριχώ!​—2 Βασ. 25:4, 5.

Δεν υπάρχουν στοιχεία περί υπάρξεως γεφυρών διαβάσεως του ποταμού ως τους Ρωμαϊκούς χρόνους και, μολονότι διέσχιζαν τον Ιορδάνη αρχέγονα πορθμεία με δύο σχοινιά στο μέρος της Ιεριχώ και της Δαμιέ (Βιβλικής Αδάμ) άλλοτε, δεν υπάρχει λόγος να νομίσωμε ότι ο Δαβίδ εχρησιμοποίησε ένα τέτοιο πορθμείο, όπως υπαινίσσονται μερικές μεταφράσεις του 2 Σαμουήλ 19:18.

Η πιο εξέχουσα διάβασις του Ιορδάνου Ποταμού έλαβε χώραν, όταν ο Ιησούς ωδήγησε τους Ισραηλίτας στη Γη της Επαγγελίας. Ήδη ως τις αρχές Απριλίου η συγκομιδή της κριθής τελειώνει στην κοιλάδα, έξη περίπου εβδομάδες πριν τελειώση αυτή στη λοφώδη χώρα. Οι τηκόμενες χιόνες του Αερμών εύρισκαν την πορεία τους δια των υψηλοτέρων λιμνών και τώρα γεμίζουν τη Ζορ ως το χείλος, κάνοντας το ποτάμι γοργό και βαθύ και, όπου οι όχθες είναι χαμηλές, εκατοντάδες υάρδες φαρδύ. (Ιησ. Ναυή 3:15) Ήταν ένα γεγονός αξιομνημόνευτο, όταν οι ισχυροί άνδρες του Γαδ διέβησαν κολυμπώντας τον ποταμό υπό παρόμοιες συνθήκες αργότερα.​—1 Χρον. 12:15.

Φαντασθήτε το πλήθος των Ισραηλιτών, που διέβαιναν τον ποταμό με γυναικόπαιδα! Εχρειάζετο ένα θαύμα πραγματικά. Με τη δύναμι του Ιεχωβά το θαύμα έγινε και τα ύδατα απεκόπησαν τελείως κι έτσι το έθνος μπορούσε να διαβή «δια ξηράς.» (Ιησ. Ναυή 3:16, 17) Πιθανώς είχε γίνει εν καιρώ έμφραξις πιο πάνω για να διευκολύνη τη διάβασι, ακριβώς όπως συνέβη τον Δεκέμβριο του έτους 1267 μ.Χ., όταν ένας υψηλός γήλοψος κατεκρημνίσθη στον ποταμό κι ανεχαίτισε τα ύδατα επί δεκαέξη ώρες. Αυτό ανεγράφη από τον Άραβα ιστορικό Νοβάιρ, όταν αφηγείτο πώς ο Σουλτάνος Βεϋβάρης είχε κτίσει γέφυρα για να διαπεραιώση τον στρατό του από τον Ιορδάνη στη διάρκεια των Σταυροφοριών. Αναφέρει την πλημμυρίδα «μήκους λόγχης» σε βάθος, που παρέσυρε μερικά από τα βάθρα της γέφυρας, κι έτσι ήταν και τότε ένας καιρός κατακλυσμού, μολονότι επροξενήθη τότε από τις χειμερινές βροχές. Αλλά πρέπει να προσέχωμε μήπως μειώσωμε στο ελάχιστο το στοιχείο του θαύματος, όπως κάνει ο Ιώσηπος, που ισχυρίζεται ότι το έθνος έκαμε τη διάβασι σε καιρό που το ρεύμα έβαινε ελαφρά.​—Αρχαιότητες, Βιβλίον 5, κεφ. 1. 3.

Η ΙΕΡΙΧΩ ΚΑΙ Η ΝΕΚΡΑ ΘΑΛΑΣΣΑ

Όταν ο Λωτ εξέλεξε την περίχωρον του Ιορδάνου, αναμφιβόλως είχε διαπιστώσει την αξία των δυνατοτήτων της, που εδικαιολογείτο πλήρως από τότε, καθόσον άνθρωποι την επεχωμάτιζαν, την άρδευαν και την καλλιεργούσαν. (Γέν. 13:10, 11) Η αρχαιολόγος Κάθλην Κένυον είπε: «Η θέα προς ανατολάς της Ιεριχώ αργά το απόγευμα, με τα φοινικόδενδρα και τους μπανανεώνες της οάσεως στο πρόσθιο μέρος, είναι μια από τις πιο ωραίες θέες που γνωρίζω». Παρόμοιες οπωροπαραγωγικές εκτάσεις απέφεραν στους Ρωμαίους πλούσια έσοδα. Σαράντα εννέα είδη φοινίκων εφύοντο στην κοιλάδα, η δε Ιεριχώ, με τη δική της ζωτική πηγή, βοηθούμενη κι από ένα σύστημα υδραγωγείων, ήταν ένα χειμερινό καταφύγιο που ήκμαζε. «Η πόλις των φοινικοδένδρων» ήταν ένα ταιριαστό όνομα, και είναι ακόμη.​—Δευτ. 34:3· 2 Χρον. 28:15.

Μεταξύ των ετών 1939 και 1948 ο αποικισμός Μπετ Χααράβα, κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, χρησιμοποιούσε τα γλυκά νερά του Ιορδάνου για να διαλύση το αλάτι από το έδαφος, κι απέκτησε φήμη σε όλο το Ισραήλ για τις άριστες τομάτες του, που φύονται καθ’ όλον το έτος. Τι εύφορη κοιλάς!

Είδατε ποτέ σύννεφα πεντακόσια πόδια κάτω από το επίπεδο της θαλάσσης; Μπορείτε να ιδήτε αυτό το ασύνηθες θέαμα πάνω από την άγρια κι ωραία Νεκρά Θάλασσα, το τέρμα αυτό του ιστορικού Ιορδάνου. Επί χρόνια ξεχύνονται επτά εκατομμύρια περίπου τόννοι νερό την ημέρα, κι άλλη τόση ποσότης εξατμίζεται έτσι, ώστε το επίπεδο των 1.287 ποδών κάτω του επιπέδου της θαλάσσης παραμένει κατά πολύ το ίδιο. Αλλά το νερό είναι περίπου πέντε φορές πιο αλμυρό από το νερό του ωκεανού.

Ναι, ο ιστορικός Ιορδάνης Ποταμός! Σκηνή θαυμασίων γεγονότων στην ανθρώπινη ιστορία. Το έθνος Ισραήλ και οι προφήται Ηλίας και Ελισσαιέ τον διέβησαν χωρίς να βραχούν το πόδια των, αλλ’ ένα από τα μεγαλύτερα γεγονότα, που συνέβησαν ποτέ στον Ιορδάνη, ήταν το βάπτισμα του Ιησού Χριστού.

[Υποσημειώσεις]

[Διάγραμμα στη σελίδα 504]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Διάγραμμα της κλίσεως του Ιορδάνου κατερχομένου στη Νεκρά Θάλασσα.

Προς Όρος Αερμών (9.101 πόδες.)

Περιοχή Λίμνης Χουλέ

Θάλασσα Γαλιλαίας (−685 πόδες.)

ΕΠΙΠΕΔΟΝ ΘΑΛΑΣΣΗΣ

Ιορδάνης Ποταμός

Νεκρά Θάλασσα (−1.287 πόδες.)