Ερωτήσεις από Αναγνώστες

● Μήπως η βαλσάμωσις του Ιακώβ πρέπει να θεωρηθή ως πρότυπο για να το ακολουθήσουν οι Χριστιανοί, και γιατί έγινε αυτό;

Δεν υπάρχει ένδειξις ότι η βαλσάμωσις του Ιακώβ επρόκειτο ν’ αποτελέση πρότυπο για τους αληθινούς λάτρεις. Μάλλον, φαίνεται ότι αυτό έγινε από εμπιστοσύνη στην υπόσχεσι του Θεού να δώση μια γη στο σπέρμα του Αβραάμ.

Όταν ο Ιακώβ πέθανε στην Αίγυπτο, ο γιος του Ιωσήφ βαλσάμωσε το σώμα του με τη βοήθεια Αιγυπτίων γιατρών. (Γέν. 50:2, 3) Μεταξύ των αρχαίων Αιγυπτίων, η βαλσάμωσις ήταν έθιμο. Εκείνοι προφανώς το έκαμαν αυτό λόγω της πίστεώς των ότι ήταν ανάγκη να διαφυλαχθή το σώμα για να ενωθή τελικά και πάλι η ψυχή του ατόμου μ’ αυτό. Φυσικά, ούτε ο Ιακώβ ούτε ο Ιωσήφ δέχθηκαν την ειδωλολατρική διδασκαλία της αθανασίας της ψυχής. Και οι δύο κατανοούσαν ορθά ότι οι νεκροί, σύμφωνα με την προμήθεια του Θεού, πηγαίνουν στον Σιεόλ, τον κοινό τάφο του ανθρωπίνου γένους, απ’ όπου ο Θεός θα τους αναστήση στον ωρισμένο καιρό. (Γέν. 37:35· 42:38· Εβρ. 11:21, 39, 40) Γιατί, λοιπόν, βαλσάμωσε ο Ιωσήφ τον Ιακώβ;

Ο Ιωσήφ, για να εκπληρώση το αίτημα του Ιακώβ, έπρεπε να μεταφέρη το σώμα στη γη Χαναάν. Αλλ’ αν δεν ελαμβάνοντο προληπτικά μέτρα, το σώμα θ’ αποσυντίθετο πριν τελειώση το μεγάλο ταξίδι μέσα στον καύσωνα. Εν τούτοις, ο Ιωσήφ, επωφελούμενος από τις βαλσαμωτικές επιδεξιότητες που ήσαν διαθέσιμες στην Αίγυπτο, μπόρεσε να διαφυλάξη το σώμα ώσπου να ταφή ο πατέρας του στη γη την οποία θα κληρονομούσαν οι απόγονοι του Ιακώβ.—Γέν. 50:2, 3, 7-14.

Ο Ιεχωβά Θεός είχε κάμει διαθήκη με τον Αβραάμ να δώση στο σπέρμα του, δηλαδή στους απογόνους του, τη γη Χαναάν, τη Γη της Επαγγελίας. (Γέν. 15:16-21) Προτού ακόμη το σπέρμα εκείνο κληρονομήση τη γη, ο Αβραάμ και ο Ισαάκ είχαν ενταφιασθή εκεί σ’ ένα οικογενειακό τάφο. Αλλ’ όταν ο Ιακώβ πλησίαζε να πεθάνη, αυτός και η οικογένειά του ζούσαν στην Αίγυπτο. Μήπως είχε χάσει την πίστι του στην υπόσχεσι του Θεού, συμπεραίνοντας ότι οι Εβραίοι θα ζούσαν μονίμως στην Αίγυπτο; Όχι, καθόλου. Έκαμε τον Ιωσήφ να υποσχεθή ότι θα τον έθαπτε με τους πατέρες του στη γη Χαναάν. Ο Ιακώβ εξεδήλωσε έτσι την εμπιστοσύνη του στην υπόσχεσι του Θεού να δώση εκείνη τη γη στους απογόνους του Αβραάμ.—Γέν. 49:29-33.

Μετά από πενήντα πέντε περίπου χρόνια, ο ίδιος ο Ιωσήφ ζήτησε να πάρουν οι Ισραηλίται μαζί τους και τα οστά του, όταν ο Θεός τελικά θα τους εξήγε από την Αίγυπτο. Έτσι, ο Ιωσήφ έδειξε ότι κι αυτός επίσης ήταν πεπεισμένος ότι ο Θεός θα εξεπλήρωνε την υπόσχεσί του να δώση τη γη εκείνη στο σπέρμα του Αβραάμ. Επομένως, και ο Ιωσήφ επίσης βαλσαμώθηκε στην Αίγυπτο και στη διάρκεια της εξόδου οι Ισραηλίται πήραν μαζί τους το λείψανό του απ’ εκείνη τη γη.—Γέν. 50:25, 26· Ιησ. Ναυή 24:32· Εβρ. 11:22.

Μολονότι οι Εβραίοι στις μετέπειτα γενεές θεωρούσαν την ταφή ενός ατόμου σπουδαία πράξι, δεν υπάρχει ένδειξις ότι εβαλσάμωναν τους νεκρούς των. (1 Βασ. 2:31· 2 Βασ. 13:21· Ψαλμ. 79:1-3· Ιερεμ. 16:4) Αντί να χρησιμοποιούν την Αιγυπτιακή τεχνική βαλσαμώσεως, που απαιτούσε περιποίησι του σώματος επί εβδομάδες,a οι Εβραίοι ενταφίαζαν τους νεκρούς των σύντομα μετά τον θάνατο, ακόμη και την ίδια μέρα.—Δευτ. 21:23· Γέν. 50:2, 3.

Αυτό έγινε και με τον Ιησού. Ετάφη την ίδια μέρα του θανάτου του. Τι έκαμαν στο σώμα του πριν από την ταφή; Διαβάζομε τα εξής: «Έλαβον λοιπόν το σώμα του Ιησού και έδεσαν αυτό με σάβανα μετά των αρωμάτων, καθώς είναι συνήθεια εις τους Ιουδαίους να ενταφιάζωσιν.» (Ιωάν. 19:40) Και, μολονότι μερικοί μαθηταί ήλθαν στον τάφο του μετά το σάββατο για να επιθέσουν εξωτερικώς και άλλα αρώματα στο σώμα του, είναι φανερό ότι δεν έγινε προσπάθεια να βαλσαμώσουν το σώμα του με μεγάλη περιποίησι χρησιμοποιώντας συντηρητικά μέσα, όπως εγίνετο στην Αίγυπτο. Το γεγονός ότι η προετοιμασία του σώματος του Ιησού για την ταφή, σύμφωνα με τα έθιμο, δεν ήταν μορφή βαλσαμώσεως για συντήρησι του σώματος, μπορεί να παρατηρηθή στην περίπτωσι του Λαζάρου. Μολονότι είχαν περιποιηθή το σώμα του με τον συνήθη τρόπο, η οικογένειά του φρονούσε ότι την τέταρτη μέρα μετά τον θάνατό του το σώμα του ήδη θα είχε αποσυντεθή και θα μύριζε.—Ιωάν. 11:39.

Οι πρώτοι Χριστιανοί φαίνεται ότι γενικά ακολουθούσαν τις Ιουδαϊκές συνήθειες ενταφιασμού. Αυτό εσήμαινε ταχεία ταφή, χωρίς προσφυγή σε περίπλοκες μεθόδους βαλσαμώσεως. (Πράξ. 5:5-10· 9:37) Δεν υπάρχει, λοιπόν, τίποτε που να δείχνη ότι οι απόγονοι του Ιακώβ ή οι πρώτοι Χριστιανοί θεωρούσαν τη βαλσάμωσι του Ιακώβ ή του Ιωσήφ ως πρότυπο για να το ακολουθήσουν.

Σε πολλά μέρη της γης σήμερα η βαλσάμωσις δεν αποτελεί μέρος της συνήθους μεταχειρίσεως των νεκρών. Αλλά μπορεί ν’ απαιτήται νομικώς σε ωρισμένες περιπτώσεις, όπως, παραδείγματος χάριν, αν το σώμα ενταφιασθή ύστερα από μερικές μέρες ή αν πρόκειται να μεταφερθή σε μακρυνή απόστασι. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι εργολάβοι κηδειών συνήθως βαλσαμώνουν το σώμα, έστω κι αν πρόκειται να ταφή αμέσως ή ν’ αποτεφρωθή. Εν τούτοις, εκεί όπου ο νόμος δεν το απαιτεί αυτό, η οικογένεια του αποθανόντος, για ν’ αποφύγη περιττές δαπάνες, ή για άλλους προσωπικούς λόγους, θα μπορούσε να παραλείψη τη βαλσάμωσι.

Η βαλσάμωσις του Ιακώβ και του Ιωσήφ, επομένως, δεν πρέπει να θεωρήται σαν πρότυπο που πρέπει ν’ ακολουθήσουν οι Χριστιανοί. Αλλά είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι ο Θεός δεν περιέλαβε στον Λόγο του καμμιά αποδοκιμασία σχετικά με τη βαλσάμωσί των. Οι Χριστιανοί, λοιπόν, δεν είναι ανάγκη να νομίζουν ότι γίνεται κάτι αντιγραφικό αν οι περιστάσεις φαίνεται ότι απαιτούν να γίνη βαλσάμωσις.

● Ποιο σημείο θέλει να τονίση η παροιμία που λέγει: «Εάν μαστιγώσης τον χλευαστήν, ο απλούς θέλει γίνει προσεκτικός· και εάν ελέγξης τον φρόνιμον, θέλει εννοήσει γνώσιν»;

Αυτή η παροιμία βρίσκεται στο εδάφιο Παροιμίαι 19:25 και ελκύει την προσοχή μας σε διαφορετικές μεθόδους διδασκαλίας. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν και τις δύο.

Όπως τονίζει κατ’ αρχήν η παροιμία, για να μάθη ένα άπειρο ή απλό άτομο την ανάγκη ν’ αποφεύγη την αδικοπραγία, πρέπει να δη ένα χλευαστή αμείλικτο παραβάτη να τιμωρήται. Η δυναμική αυτή ενέργεια διδάσκει τον άπειρο. Γι’ αυτόν, η ενέργεια αυτή θ’ αποτελή ένα ισχυρό ανασταλτικό. Ο φρόνιμος, όμως, δεν χρειάζεται ένα τέτοιο ισχυρό προειδοποιητικό μάθημα. Συχνά είναι αρκετό ν’ ακούση λέξεις ελέγχου· γρήγορα δέχεται τη συμβουλή και την εφαρμόζει.

Πολλοί γονείς έχουν διακρίνει την αληθινότητα αυτών των λόγων και άλλοι ίσως το κάνουν αυτό και ωφελούνται μέσω εφαρμογής αυτής της παροιμίας. Για να μάθη ένα παιδί ν’ αποφεύγη την εσφαλμένη πορεία, μερικές φορές χρειάζεται ισχυρή πειθαρχία, όπως είναι το ξύλο (ή να βλέπει κάποιον άλλον να το υφίσταται, ή να το δοκιμάση ο ίδιος προσωπικά). Μολονότι αυτή η εκπαίδευσις ίσως φαίνεται δυσάρεστη και στο παιδί και στους γονείς, το αποτέλεσμα θα δείξη ότι αξίζει τον κόπο. (Εβρ. 12:11) Το παιδί μπορεί να φερθή στην κατάστασι που περιγράφεται στο τέλος του εδαφίου Παροιμίες 19:25.

Σε πολλές περιπτώσεις, αφού το παιδί λαμβάνει με συνέπεια σταθερή, ηθικοπλαστική διόρθωσι από τους γονείς, φθάνει σε σημείο που μπορεί να μάθη από πατρικές λέξεις ελέγχου ή συμβουλής. Τι θαυμάσιο μάθημα μπορούμε ν’ αντλήσωμε απ’ αυτό στα πρώτα χρόνια της ζωής!

[Υποσημείωση]