Κεφάλαιο 9
«Κόλαση»—Υπάρχει Πράγματι;
1. Τι έχουν διδάξει οι θρησκείες για την κόλαση;
ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ άνθρωποι έχουν διδαχτεί από τη θρησκεία τους ότι υπάρχει ένας τόπος αιώνιων βασάνων ο οποίος αποκαλείται «κόλαση». Είναι εκεί όπου πηγαίνουν οι ασεβείς. Σύμφωνα με την Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Encyclopædia Britannica), «η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία διδάσκει ότι η κόλαση . . . θα διαρκέσει για πάντα· τα παθήματα που λαβαίνουν χώρα σε αυτήν δεν θα έχουν τέλος». Αυτή η Καθολική διδασκαλία, όπως αναφέρει στη συνέχεια η εγκυκλοπαίδεια, «εξακολουθεί να υποστηρίζεται από πολλές συντηρητικές Προτεσταντικές ομάδες». Οι Ινδουιστές, οι Βουδιστές και οι Μωαμεθανοί διδάσκουν και αυτοί ότι η κόλαση είναι ένας τόπος βασάνων. Δεν είναι άξιο απορίας ότι οι άνθρωποι οι οποίοι έχουν διδαχτεί αυτή τη διδασκαλία συνήθως λένε πως, αν η κόλαση είναι ένας τόσο άσχημος τόπος, δεν θέλουν να μιλούν για αυτήν.
2. Ποια ήταν η άποψη του Θεού για το κάψιμο των παιδιών στη φωτιά;
2 Αυτό εγείρει το ερώτημα: Δημιούργησε ο Παντοδύναμος Θεός έναν τέτοιον τόπο βασάνων; Ποια ήταν η άποψη του Θεού όταν οι Ισραηλίτες, ακολουθώντας το παράδειγμα των λαών που ζούσαν γύρω τους, άρχισαν να καίνε τα παιδιά τους στη φωτιά; Ο ίδιος εξηγεί στο Λόγο του: «Ωκοδόμησαν τους υψηλούς τόπους του Τοφέθ, όστις είναι εν τη φάραγγι του υιού Εννόμ, δια να καίωσι τους υιούς αυτών και τας θυγατέρας αυτών εν πυρί· το οποίον δεν προσέταξα ουδέ ανέβη επί την καρδίαν μου».—Ιερεμίας 7:31.
3. Γιατί είναι παράλογο, καθώς και αντιγραφικό, να πιστεύουμε ότι ο Θεός θα βασάνιζε ανθρώπους;
3 Για σκεφτείτε. Αν δεν είχε ποτέ ‘ανέβει στην καρδιά του Θεού’ η ιδέα να ψήνει ανθρώπους στη φωτιά, τότε φαίνεται λογικό να έχει δημιουργήσει μια πύρινη κόλαση για εκείνους που δεν τον υπηρετούν; Η Αγία Γραφή λέει: «Ο Θεός είναι αγάπη». (1 Ιωάννη 4:8) Θα βασάνιζε όντως ένας στοργικός Θεός ανθρώπους για πάντα; Θα το κάνατε εσείς αυτό; Η γνώση που έχουμε για την αγάπη του Θεού θα πρέπει να μας υποκινήσει να στραφούμε στο Λόγο του για να εξακριβώσουμε αν η «κόλαση» πράγματι υπάρχει ως τόπος αιώνιων βασάνων.
ΣΙΕΟΛ ΚΑΙ ΑΔΗΣ
4. (α) Πώς δείχνει η Αγία Γραφή ότι οι λέξεις Σιεόλ και Άδης σημαίνουν το ίδιο πράγμα; (β) Ποιο πράγμα φαίνεται από το γεγονός ότι ο Ιησούς βρισκόταν στον Άδη;
4 Αναφερόμενη στον τόπο που πηγαίνουν οι άνθρωποι όταν πεθαίνουν, η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί τη λέξη «Σιεόλ» στις Εβραϊκές Γραφές και τη λέξη «Άδης» στις Ελληνικές Γραφές. Το ότι αυτές οι λέξεις σημαίνουν το ίδιο πράγμα γίνεται φανερό αν κοιτάξετε τα εδάφια Ψαλμός 16:10 και Πράξεις 2:31, τα οποία μπορείτε να δείτε στην επόμενη σελίδα. Προσέξτε ότι, καθώς παραθέτει από το εδάφιο Ψαλμός 16:10, όπου απαντάται η λέξη Σιεόλ, το εδάφιο Πράξεις 2:31 χρησιμοποιεί τη λέξη Άδης. Μερικοί ισχυρίζονται ότι ο Άδης, που τον ταυτίζουν με την «κόλαση», είναι ένας τόπος αιώνιων βασάνων. Προσέξτε, όμως, ότι ο Ιησούς Χριστός βρισκόταν στον Άδη. Μήπως θα έπρεπε να πιστέψουμε ότι ο Θεός βασάνιζε τον Χριστό σε μια «κόλαση» φωτιάς; Όχι βέβαια! Όταν πέθανε, ο Ιησούς απλώς πήγε στον τάφο.
5, 6. Πώς αυτά που λέγονται για τον Ιακώβ και το γιο του τον Ιωσήφ, καθώς και για τον Ιώβ, αποδεικνύουν ότι ο Σιεόλ δεν είναι ένας τόπος βασάνων;
5 Το εδάφιο Γένεσις 37:35 μιλάει για τον Ιακώβ, ο οποίος πενθούσε για τον αγαπητό του γιο Ιωσήφ επειδή νόμιζε ότι είχε σκοτωθεί. Η Αγία Γραφή λέει για τον Ιακώβ: «Δεν ήθελε να παρηγορηθή, λέγων, Ότι πενθών θέλω καταβή προς τον υιόν μου εις τον τάφον [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο]». Σταθείτε τώρα μια στιγμή και σκεφτείτε. Ήταν ο Σιεόλ ένας τόπος βασάνων; Μήπως πίστευε ο Ιακώβ ότι ο γιος του ο Ιωσήφ πήγε σε έναν τέτοιον τόπο για να μείνει εκεί αιώνια, και μήπως ήθελε να πάει και ο ίδιος εκεί ώστε να τον συναντήσει; Ή μήπως, απεναντίας, ο Ιακώβ πίστευε απλώς ότι ο αγαπητός του γιος ήταν νεκρός και βρισκόταν στον τάφο, και έτσι ο ίδιος ο Ιακώβ ήθελε επίσης να πεθάνει;
6 Ναι, και οι καλοί άνθρωποι πηγαίνουν στον Σιεόλ. Για παράδειγμα, σκεφτείτε τον Ιώβ, που είναι γνωστός για την πιστότητα και την ακεραιότητά του προς τον Θεό. Όταν υπέφερε πάρα πολύ, ζήτησε από τον Θεό να τον βοηθήσει. Η προσευχή του καταγράφεται στο εδάφιο Ιώβ 14:13: «Είθε να με έκρυπτες εν τω τάφω [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο], . . . να προσδιώριζες εις εμέ προθεσμίαν, και τότε να με ενθυμηθής!» Τώρα σκεφτείτε: Αν ο Σιεόλ ήταν ένας τόπος φωτιάς και βασάνων, θα ήθελε ο Ιώβ να πάει εκεί και να περάσει τον καιρό του μέχρις ότου τον θυμηθεί ο Θεός; Είναι σαφές ότι ο Ιώβ ήθελε να πεθάνει και να πάει στον τάφο για να σταματήσουν τα παθήματά του.
7. (α) Ποια είναι η κατάσταση εκείνων που βρίσκονται στον Σιεόλ; (β) Τι είναι, λοιπόν, ο Σιεόλ και ο Άδης;
7 Σε όλες τις περιπτώσεις όπου απαντάται στην Αγία Γραφή η λέξη Σιεόλ, ποτέ δεν συνδυάζεται με τη ζωή, τη δραστηριότητα ή τα βάσανα. Απεναντίας, συνήθως συνδέεται με το θάνατο και την αδράνεια. Για παράδειγμα, σκεφτείτε το εδάφιο Εκκλησιαστής 9:10, το οποίο λέει: «Πάντα όσα εύρη η χειρ σου να κάμη, κάμε κατά την δύναμίν σου· διότι δεν είναι πράξις ούτε λογισμός ούτε γνώσις ούτε σοφία εν τω άδη [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο] όπου υπάγεις». Η απάντηση, λοιπόν, είναι πολύ φανερή. Οι λέξεις Σιεόλ και Άδης δεν αναφέρονται σε έναν τόπο βασάνων, αλλά στον κοινό τάφο του ανθρωπίνου γένους. (Ψαλμός 139:8) Τόσο οι καλοί όσο και οι κακοί άνθρωποι πηγαίνουν στον Σιεόλ, δηλαδή στον Άδη.
ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΓΕΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΔΗ
8, 9. Γιατί, ενώ βρισκόταν στην κοιλιά του ψαριού, είπε ο Ιωνάς ότι βρισκόταν στον Άδη;
8 Μπορούν οι άνθρωποι να βγουν από τον Άδη; Σκεφτείτε την περίπτωση του Ιωνά. Όταν ο Θεός έβαλε ένα μεγάλο ψάρι να τον καταπιεί για να τον σώσει από τον πνιγμό, ο Ιωνάς προσευχήθηκε από την κοιλιά του ψαριού: ‘Εβόησα εν τη θλίψει μου προς τον Ιεχωβά, και εισήκουσέ μου· εκ κοιλίας άδου [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο] εβόησα, και ήκουσας της φωνής μου’.—Ιωνάς 2:2.
9 Τι εννοούσε ο Ιωνάς με τα λόγια ‘από την κοιλιά του Άδη’; Ασφαλώς η κοιλιά εκείνου του ψαριού δεν ήταν ένας τόπος πύρινων βασάνων. Αλλά θα μπορούσε να είχε γίνει ο τάφος του Ιωνά. Μάλιστα, ο Ιησούς Χριστός είπε σχετικά με τον εαυτό του: «Ακριβώς όπως ο Ιωνάς ήταν στην κοιλιά του τεράστιου ψαριού τρεις ημέρες και τρεις νύχτες, έτσι και ο Γιος του ανθρώπου θα είναι στην καρδιά της γης τρεις ημέρες και τρεις νύχτες».—Ματθαίος 12:40.
10. (α) Ποια απόδειξη υπάρχει ότι εκείνοι που βρίσκονται στον Άδη μπορούν να βγουν από αυτόν; (β) Ποια περαιτέρω απόδειξη υπάρχει ότι «Άδης» σημαίνει «τάφος»;
10 Ο Ιησούς ήταν νεκρός και βρισκόταν στον τάφο του τρεις ημέρες. Αλλά η Αγία Γραφή αναφέρει: «Ούτε αυτός εγκαταλείφτηκε στον Άδη . . . Αυτόν τον Ιησού ανέστησε ο Θεός». (Πράξεις 2:31, 32) Παρόμοια, με την κατεύθυνση του Θεού, ο Ιωνάς εγέρθηκε από τον Σιεόλ, δηλαδή από αυτό που θα μπορούσε να είναι ο τάφος του. Αυτό συνέβη όταν το ψάρι τον εξέμεσε στην ξηρά. Ναι, οι άνθρωποι μπορούν να βγουν από τον Άδη! Μάλιστα, η συγκινητική υπόσχεση που δίνει το εδάφιο Αποκάλυψη 20:13 είναι ότι ‘ο θάνατος και ο Άδης θα δώσουν εκείνους που είναι νεκροί σε αυτούς’. Πόσο διαφέρει η διδασκαλία της Αγίας Γραφής για την κατάσταση των νεκρών από αυτά που διδάσκουν πολλές θρησκείες!
Η ΓΕΕΝΝΑ ΚΑΙ Η ΛΙΜΝΗ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ
11. Ποια ελληνική λέξη, που απαντάται 12 φορές στην Αγία Γραφή, μεταφράζεται «κόλαση» στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου;
11 Ωστόσο, μπορεί κάποιος να φέρει αντιρρήσεις και να πει: ‘Η Αγία Γραφή μιλάει για πύρινη κόλαση και για λίμνη της φωτιάς. Δεν αποδεικνύει αυτό ότι υπάρχει κάποιος τόπος βασάνων;’ Είναι αλήθεια ότι ορισμένες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής, όπως η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου, μιλούν για «πύρινη κόλαση» και λένε ότι κάποιος ρίχνεται «στην κόλαση, στη φωτιά που ποτέ δεν πρόκειται να σβήσει». (Ματθαίος 5:22· Μάρκος 9:45) Συνολικά υπάρχουν 12 εδάφια στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές όπου η Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου χρησιμοποιεί τη λέξη «κόλαση» για να μεταφράσει την ελληνική λέξη Γέεννα. Μήπως η Γέεννα είναι πράγματι ένας τόπος πύρινων βασάνων, μολονότι ο Άδης σημαίνει απλώς τον τάφο;
12. Τι είναι η Γέεννα, και τι γινόταν εκεί;
12 Είναι φανερό ότι η εβραϊκή λέξη «Σιεόλ» και η ελληνική λέξη «Άδης» σημαίνουν τον τάφο. Τότε λοιπόν τι σημαίνει η λέξη Γέεννα; Στις Εβραϊκές Γραφές, Γέεννα είναι «η κοιλάδα του Εννόμ». Θυμηθείτε ότι Εννόμ ήταν το όνομα της κοιλάδας που βρισκόταν ακριβώς έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ, όπου οι Ισραηλίτες θυσίαζαν τα παιδιά τους στη φωτιά. Με τον καιρό, ο καλός Βασιλιάς Ιωσίας κατέστησε την κοιλάδα αυτή ακατάλληλη να χρησιμοποιείται για εκείνη τη φρικτή συνήθεια. (2 Βασιλέων 23:10) Τη μετέτρεψε σε έναν τεράστιο σκουπιδότοπο.
13. (α) Στις ημέρες του Ιησού, για ποιο σκοπό χρησιμοποιούνταν η Γέεννα; (β) Τι δεν έριχναν ποτέ εκεί;
13 Επομένως, τον καιρό που ο Ιησούς ήταν πάνω στη γη, η Γέεννα ήταν ο σκουπιδότοπος της Ιερουσαλήμ. Οι φωτιές διατηρούνταν αναμμένες εκεί επειδή ριχνόταν θειάφι σε αυτές, για να καίγονται τα σκουπίδια. Το Λεξικό της Βίβλου, του Σμιθ (Smith’s Dictionary of the Bible), Τόμος 1, εξηγεί: «Έγινε ο κοινός σκουπιδότοπος της πόλης, εκεί όπου έριχναν τα πτώματα των εγκληματιών, ψόφια ζώα και κάθε άλλου είδους βρωμιές». Δεν έριχναν, όμως, κανένα ζωντανό πλάσμα εκεί.
14. Ποια απόδειξη υπάρχει για το ότι η Γέεννα χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο της αιώνιας καταστροφής;
14 Επειδή γνώριζαν το σκουπιδότοπο της πόλης τους, οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ κατάλαβαν τι εννοούσε ο Ιησούς όταν είπε στους ασεβείς θρησκευτικούς ηγέτες: «Φίδια, γεννήματα οχιάς, πώς θα ξεφύγετε από την κρίση της Γέεννας;» (Ματθαίος 23:33) Είναι φανερό πως ο Ιησούς δεν εννοούσε ότι εκείνοι οι θρησκευτικοί ηγέτες επρόκειτο να βασανιστούν. Μάλιστα, όταν οι Ισραηλίτες έκαιγαν τα παιδιά τους ζωντανά σε εκείνη την κοιλάδα, ο Θεός είπε ότι ποτέ δεν είχε ανέβει στην καρδιά του να κάνουν κάτι τόσο φρικτό! Επομένως, ήταν φανερό ότι ο Ιησούς χρησιμοποιούσε τη Γέεννα ως ένα κατάλληλο σύμβολο της ολοκληρωτικής και αιώνιας καταστροφής. Εννοούσε ότι εκείνοι οι ασεβείς θρησκευτικοί ηγέτες δεν ήταν άξιοι ανάστασης. Εκείνοι που άκουγαν τον Ιησού μπορούσαν να καταλάβουν ότι όσοι πήγαιναν στη Γέεννα, ακριβώς όπως συνέβαινε και με τόσα σκουπίδια, θα καταστρέφονταν για πάντα.
15. Τι είναι «η λίμνη της φωτιάς», και ποια απόδειξη υπάρχει για αυτό;
15 Τι είναι λοιπόν «η λίμνη της φωτιάς» που αναφέρεται στο βιβλίο της Αγίας Γραφής που ονομάζεται Αποκάλυψη; Έχει μια έννοια παρόμοια με εκείνη της Γέεννας. Δεν σημαίνει συνειδητό βασανισμό, αλλά αιώνιο θάνατο, δηλαδή καταστροφή. Σημειώστε με ποιον τρόπο η ίδια η Αγία Γραφή το λέει αυτό στο εδάφιο Αποκάλυψη 20:14: «Και ο θάνατος και ο Άδης ρίχτηκαν στη λίμνη της φωτιάς. Αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος, η λίμνη της φωτιάς». Ναι, η λίμνη της φωτιάς σημαίνει το ‘δεύτερο θάνατο’, το θάνατο από τον οποίο δεν υπάρχει ανάσταση. Είναι προφανές ότι αυτή η «λίμνη» είναι ένα σύμβολο, επειδή ο θάνατος και ο Άδης ρίχνονται σε αυτήν. Ο θάνατος και ο Άδης δεν μπορούν να καούν κατά γράμμα. Αλλά μπορούν, και πρόκειται, να εξαλειφτούν, δηλαδή να καταστραφούν.
16. Τι σημαίνει το ότι ο Διάβολος θα βασανίζεται για πάντα στη «λίμνη της φωτιάς»;
16 ‘Όμως η Αγία Γραφή λέει ότι ο Διάβολος θα βασανίζεται για πάντα στη λίμνη της φωτιάς’, μπορεί να επισημάνει κάποιος. (Αποκάλυψη 20:10) Τι σημαίνει αυτό; Όταν ο Ιησούς βρισκόταν πάνω στη γη, οι δεσμοφύλακες αποκαλούνταν μερικές φορές «βασανιστές». Όπως είπε ο Ιησούς για κάποιον άνθρωπο σε μια από τις παραβολές του: «Και οργισθείς ο κύριος αυτού παρέδωκεν αυτόν εις τους βασανιστάς, εωσού αποδώση παν το οφειλόμενον εις αυτόν». (Ματθαίος 18:34, ΝΜ) Εφόσον εκείνοι που ρίχνονται στη «λίμνη της φωτιάς» πηγαίνουν στο ‘δεύτερο θάνατο’, από τον οποίο δεν υπάρχει ανάσταση, είναι, σαν να λέγαμε, φυλακισμένοι για πάντα στο θάνατο. Παραμένουν στο θάνατο σαν να βρίσκονταν υπό την επιτήρηση δεσμοφυλάκων για όλη την αιωνιότητα. Βέβαια, οι ασεβείς δεν βασανίζονται κατά γράμμα, επειδή, όπως είδαμε, όταν κάποιος πεθαίνει βρίσκεται σε κατάσταση πλήρους ανυπαρξίας. Δεν έχει συναίσθηση κανενός πράγματος.
Ο ΠΛΟΥΣΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΛΑΖΑΡΟΣ
17. Πώς γνωρίζουμε ότι τα λόγια του Ιησού για τον πλούσιο και τον Λάζαρο είναι παραβολικά;
17 Τι εννοούσε, λοιπόν, ο Ιησούς όταν είπε σε μια από τις παραβολές του: «Πέθανε ο ζητιάνος και μεταφέρθηκε από τους αγγέλους στον κόλπο του Αβραάμ. Πέθανε και ο πλούσιος και θάφτηκε. Και στον Άδη σήκωσε τα μάτια του, ενώ ήταν στα βάσανα, και είδε από μακριά τον Αβραάμ, και τον Λάζαρο στον κόλπο του»; (Λουκάς 16:19-31) Εφόσον, όπως είδαμε, ο Άδης αναφέρεται στον τάφο του ανθρωπίνου γένους, και όχι σε κάποιον τόπο βασάνων, είναι φανερό ότι ο Ιησούς έλεγε εδώ μια παραβολή, δηλαδή μια ιστορία. Ως περαιτέρω απόδειξη ότι αυτή δεν είναι μια κατά γράμμα αφήγηση, αλλά είναι παραβολή, εξετάστε το εξής: Βρίσκεται ο Άδης (η «κόλαση») κατά γράμμα σε τόσο κοντινή απόσταση από τον ουρανό, ώστε να μπορεί να διεξαχτεί μια τέτοια πραγματική συνομιλία; Επιπλέον, αν ο πλούσιος βρισκόταν σε μια κατά γράμμα καιόμενη λίμνη, πώς θα μπορούσε ο Αβραάμ να στείλει τον Λάζαρο να δροσίσει τη γλώσσα του με μια μονάχα σταγόνα νερό στην άκρη του δαχτύλου του; Τι ήθελε να δείξει, λοιπόν, ο Ιησούς με αυτή την παραβολή;
18. Ποια είναι η σημασία της παραβολής όσον αφορά (α) τον πλούσιο; (β) τον Λάζαρο; (γ) το θάνατο του καθενός από αυτούς; (δ) τα βάσανα του πλουσίου;
18 Ο πλούσιος σε αυτή την παραβολή αντιπροσώπευε τους αλαζονικούς θρησκευτικούς ηγέτες οι οποίοι απέρριψαν τον Ιησού και αργότερα τον σκότωσαν. Ο Λάζαρος εξεικόνιζε τον απλό λαό που δέχτηκε τον Γιο του Θεού. Ο θάνατος του πλουσίου και του Λαζάρου αντιπροσώπευε κάποια αλλαγή στην κατάστασή τους. Αυτή η αλλαγή έλαβε χώρα όταν ο Ιησούς έθρεψε πνευματικά τους παραμελημένους ανθρώπους που έμοιαζαν με τον Λάζαρο, ώστε να έρθουν στην εύνοια του Μεγαλύτερου Αβραάμ, του Ιεχωβά Θεού. Συγχρόνως, οι ψεύτικοι θρησκευτικοί ηγέτες ‘πέθαναν’ με την έννοια ότι δεν είχαν πια την εύνοια του Θεού. Εφόσον είχαν απορριφτεί, υπέφεραν βάσανα όταν οι ακόλουθοι του Χριστού εξέθεταν τα πονηρά έργα τους. (Πράξεις 7:51-57) Ώστε η παραβολή αυτή δεν διδάσκει ότι ορισμένοι νεκροί άνθρωποι βασανίζονται σε κάποια κατά γράμμα πύρινη κόλαση.
ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΑΒΟΛΟ
19. (α) Ποια ψέματα έχει διαδώσει ο Διάβολος; (β) Γιατί μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η διδασκαλία περί καθαρτηρίου είναι ψεύτικη;
19 Ο Διάβολος ήταν εκείνος που είπε στην Εύα: «Δεν θέλετε βεβαίως αποθάνει». (Γένεσις 3:4· Αποκάλυψη 12:9) Αλλά η Εύα πράγματι πέθανε· κανένα μέρος της δεν συνέχισε να ζει. Το ότι η ψυχή συνεχίζει να ζει μετά το θάνατο είναι ένα ψέμα που το ξεκίνησε ο Διάβολος. Είναι επίσης ψέμα αυτό που διέδωσε ο Διάβολος, ότι δηλαδή οι ψυχές των ασεβών βασανίζονται σε κάποια κόλαση ή σε κάποιο καθαρτήριο. Εφόσον η Αγία Γραφή δείχνει καθαρά ότι οι νεκροί έχουν έλλειψη αίσθησης, αυτές οι διδασκαλίες δεν θα μπορούσαν να είναι αληθινές. Στην πραγματικότητα, ούτε η λέξη «καθαρτήριο» ούτε η ιδέα περί καθαρτηρίου βρίσκεται στην Αγία Γραφή.
20. (α) Τι μάθαμε από αυτό το κεφάλαιο; (β) Τι επίδραση είχε αυτή η γνώση σε εσάς;
20 Έχουμε δει ότι ο Σιεόλ, ή Άδης, είναι ένας τόπος ανάπαυσης με ελπίδα για τους νεκρούς. Εκεί πηγαίνουν τόσο οι καλοί όσο και οι κακοί άνθρωποι, περιμένοντας την ανάσταση. Μάθαμε επίσης ότι η Γέεννα δεν σημαίνει κάποιον τόπο βασάνων, αλλά χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή ως σύμβολο της αιώνιας καταστροφής. Παρόμοια, «η λίμνη της φωτιάς» δεν είναι ένας κατά γράμμα τόπος φωτιάς, αλλά αντιπροσωπεύει το ‘δεύτερο θάνατο’, από τον οποίο δεν υπάρχει ανάσταση. Δεν θα μπορούσε να είναι ένας τόπος βασάνων, επειδή ποτέ δεν ανέβηκε μια τέτοια ιδέα στο νου ή στην καρδιά του Θεού. Επιπρόσθετα, το να βασανίζει κάποιος ένα άτομο αιώνια, επειδή έκανε άσχημα πράγματα πάνω στη γη μερικά χρόνια, είναι αντίθετο με τη δικαιοσύνη. Πόσο καλό είναι να γνωρίζει κανείς την αλήθεια για τους νεκρούς! Αυτή μπορεί πράγματι να απελευθερώσει κάποιον από το φόβο και τη δεισιδαιμονία.—Ιωάννης 8:32.
[Πλαίσιο στη σελίδα 83]
Η εβραϊκή λέξη «Σιεόλ» και η ελληνική λέξη «Άδης» σημαίνουν το ίδιο πράγμα
Νεοελληνική Μετάφραση των Αγίων Γραφών
10 Διότι δεν θέλεις εγκαταλείψει την ψυχήν μου εν τω άδη [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο], Ουδέ θέλεις αφήσει τον Όσιόν σου να ίδη διαφθοράν.
31 προϊδών ελάλησε περί της αναστάσεως του Χριστού ότι δεν εγκατελείφθη η ψυχή αυτού εν τω άδη ουδέ η σαρξ αυτού είδε διαφθοράν.
[Εικόνα στις σελίδες 84, 85]
Όταν τον κατάπιε το ψάρι, γιατί είπε ο Ιωνάς: «Εκ κοιλίας άδου [Σιεόλ, Εβραϊκό Κείμενο] εβόησα»;
[Εικόνα στη σελίδα 86]
Η Γέεννα ήταν μια κοιλάδα έξω από την Ιερουσαλήμ. Χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο του αιώνιου θανάτου