ΖΩΑ

Ζωντανές ψυχές που δεν είναι άνθρωποι. (Παράβαλε Αρ 31:28.) Η εβραϊκή λέξη μπεχεμάχ αναφέρεται σε μεγαλύτερα τετράποδα, συνήθως σε κατοικίδια, ενίοτε δε σε άγρια ζώα. Αποδίδεται «κατοικίδια ζώα», «ζώα», «ζωντανά» και «κτήνη». (Γε 1:26· 7:2· 34:23· Ψλ 107:38) Η εβραϊκή λέξη ρέμες υποδηλώνει «κινούμενα ζώα» ή «ερπετά» και προέρχεται από τη ρίζα ραμάς, που σημαίνει «κινούμαι· έρπω». (Γε 6:20· Ιεζ 8:10· Γε 1:28, υποσ.) Επίσης, η εβραϊκή λέξη χαϊγιάχ, που σημαίνει κατά κυριολεξία «ζωντανό πλάσμα», χρησιμοποιείται αναφερόμενη σε «θηρία» ή «άγρια ζώα». (Γε 1:28· 3:14· Ησ 56:9) Η παράλληλη λέξη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου είναι ζῷον (ζωντανό πλάσμα).—Απ 4:7· 2Πε 2:12.

Ο Ιεχωβά Θεός έπλασε όλα τα ζώα δημιουργώντας εξαρχής τους εκπροσώπους κάθε οικογένειας ειδών, διότι η αφήγηση μας διαβεβαιώνει ότι τα έκανε όλα «κατά το είδος τους». (Γε 1:25) Σε αυτό το λήμμα θα ασχοληθούμε ειδικά με τα χερσαία ζώα.

Εφόσον ο Θεός χορήγησε στον τέλειο άνθρωπο Αδάμ εξουσία πάνω στα διάφορα πλάσματα της γης, ήταν απολύτως κατάλληλο να του δώσει και το προνόμιο να ονομάσει αυτά τα πλάσματα. (Γε 1:26· 2:19, 20) Το ότι ο άνθρωπος επρόκειτο να έχει σε υποταγή τα ζώα συνεπαγόταν για αυτόν μια ευθύνη για την οποία θα ήταν πάντοτε υπόλογος στον Θεό.—Λου 12:48.

Τα ζώα δημιουργήθηκαν έτσι ώστε να αισθάνονται φόβο και τρόμο για τον άνθρωπο ως ανώτερό τους. (Γε 9:2, 3) Σύμφωνα με τους φυσιοδίφες, άγρια ζώα όπως η λεοπάρδαλη και η βασιλική κόμπρα συνήθως προτιμούν να απομακρύνονται όταν αντιληφθούν ανθρώπινη παρουσία, μολονότι επιτίθενται αν κάποιος τα προκαλέσει, τα τραυματίσει, τα παγιδέψει ή τα αιφνιδιάσει. Για τις τίγρεις, λόγου χάρη, λέγεται ότι γίνονται ανθρωποφάγες όταν αναγκάζονται από τις περιστάσεις, όπως όταν γερνούν ή όταν τραυματίζονται με αποτέλεσμα να χάσουν σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα να συλλαμβάνουν τα συνηθισμένα θηράματά τους ή όταν τα θηράματά τους μειώνονται εξαιτίας του κυνηγιού από τον άνθρωπο.

Ήδη πριν από τον Κατακλυσμό, οι άνθρωποι θανάτωναν ζώα για να εξασφαλίζουν το ρουχισμό τους και για να προσφέρουν θυσίες. (Γε 3:21· 4:4) Ωστόσο, μόνο μετά τον Κατακλυσμό έδωσε ο Ιεχωβά στον Νώε και στην οικογένειά του την άδεια να προσθέσουν κρέας στη διατροφή τους, με τον όρο ότι έπρεπε να στραγγίζουν το αίμα του. (Γε 9:3, 4) Μολονότι αυτό κατέστησε θεμιτό το να θανατώνει ο άνθρωπος ζώα για την απαραίτητη τροφή, δεν του παρείχε την εξουσιοδότηση να τα σφαγιάζει άσκοπα απλώς για χάρη της συγκίνησης του κυνηγιού ή για να κάνει επίδειξη προσωπικής ανδρείας, όπως αναμφίβολα έκανε ο Νεβρώδ, που ήταν στασιαστής εναντίον του Θεού.—Γε 10:9.

Μερικοί έχουν υποστηρίξει την άποψη πως η παρουσία ζώων σε απομονωμένα νησιά όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία υποδηλώνει ότι δεν πέθαναν στον Κατακλυσμό όλα τα χερσαία ζώα έξω από την κιβωτό. Εντούτοις, τα ευρήματα των ωκεανογράφων υποδεικνύουν ότι στο παρελθόν διάφορες χερσαίες οροσειρές συνέδεαν τμήματα ξηράς που είναι σήμερα απομονωμένα. Παραδείγματος χάρη, ωκεανογραφικές μελέτες υποδεικνύουν ότι η Μεσοατλαντική Ράχη (οροσειρά) ίσως διέτρεχε τον Ατλαντικό Ωκεανό εξέχοντας πάνω από την επιφάνειά του. Πιθανόν να υπήρχαν και άλλες οροσειρές, και τα ζώα θα μπορούσαν να έχουν μεταναστεύσει περνώντας τες προτού αυτές βυθιστούν κάτω από την επιφάνεια του ωκεανού. Άλλες ωκεανογραφικές μελέτες έχουν φέρει στο φως στοιχεία που υποστηρίζουν ότι στο παρελθόν υπήρχε μια τεράστια ήπειρος στο Νότιο Ειρηνικό η οποία περιλάμβανε την Αυστραλία και πολλά από τα Νησιά του Ειρηνικού. Αν ισχύει αυτό, τότε φυσικά δεν θα ήταν δύσκολο να μεταναστεύσουν τα ζώα σε αυτές τις περιοχές.

Καθαρά και Ακάθαρτα Ζώα. Αξίζει να παρατηρήσουμε μια ταξινόμηση των ζώων που γίνεται όταν ο Θεός δίνει στον Νώε την οδηγία να πάρει μαζί του στην κιβωτό εφτά από κάθε καθαρό ζώο και δύο από κάθε ακάθαρτο. (Γε 7:2, 3, 8, 9) Εφόσον οι άνθρωποι δεν είχαν ακόμη την εξουσιοδότηση να περιλαμβάνουν το κρέας στη διατροφή τους, αυτός ο διαχωρισμός μεταξύ καθαρών και ακάθαρτων κατά πάσα πιθανότητα έγινε με βάση το τι δεχόταν ο Ιεχωβά ως θυσία. Άρα, όταν ο Νώε βγήκε από την κιβωτό, γνώριζε ποια πλάσματα ήταν καθαρά και κατάλληλα για να προσφερθούν πάνω στο θυσιαστήριο. (Γε 8:20) Τότε δεν υπήρχε περιορισμός ως προς το είδος των ζώων που θα μπορούσαν να τρώνε ο Νώε και η οικογένειά του, πράγμα που φαίνεται από τα λόγια του Ιεχωβά: «Κάθε κινούμενο ζώο που είναι ζωντανό μπορεί να χρησιμεύει ως τροφή για εσάς».—Γε 9:3.

Συνεπώς, ο νόμος του Θεού προς τους Ισραηλίτες εισήγαγε έναν καινούριο διαχωρισμό ταξινομώντας ορισμένα ζώα ως καθαρά και κατάλληλα για τροφή και άλλα ως ακάθαρτα και απαγορευμένα για τροφή. Η Αγία Γραφή διευκρινίζει: «Κάθε πλάσμα που έχει χωρισμένη την οπλή και έχει σχισμή στις οπλές και αναμασάει την τροφή μεταξύ των ζώων, αυτό μπορείτε να τρώτε». (Λευ 11:3) Λέει επίσης: «Δεν πρέπει να τρως απεχθές πράγμα κανενός είδους. Αυτού του είδους ζώα μπορείτε να τρώτε: τον ταύρο, το πρόβατο και το κατσίκι, το ελάφι και τη γαζέλα και το ζαρκάδι και τον αίγαγρο και την αντιλόπη και το άγριο πρόβατο και το αγριόγιδο· και κάθε ζώο που έχει χωρισμένη την οπλή και έχει σχισμή ανάμεσα σε δύο οπλές και αναμασάει την τροφή μεταξύ των ζώων».—Δευ 14:3-6.

Τα ζώα που δεν διέθεταν το ένα ή και τα δύο από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά δεν έπρεπε να τα τρώνε όσοι υπόκειντο στους όρους της διαθήκης του Νόμου. Στα απαγορευμένα ζώα περιλαμβάνονταν ο ύρακας των βράχων, ο λαγός, το γουρούνι και η καμήλα. Επίσης, απαγορευμένα ήταν τα πλάσματα που “περπατούν πάνω στα πέλματά τους”, πράγμα που αναμφίβολα αναφερόταν σε ζώα όπως το λιοντάρι, η αρκούδα και ο λύκος.—Λευ 11:4-8, 26, 27· Δευ 14:7, 8.

Αυτοί οι διατροφικοί περιορισμοί ίσχυαν μόνο για όσους υπόκειντο στο Μωσαϊκό Νόμο, διότι το εδάφιο Λευιτικό 11:8 δηλώνει: «Είναι ακάθαρτα για εσάς», δηλαδή τους Ισραηλίτες. Όταν καταργήθηκε ο Νόμος με βάση το θυσιαστικό θάνατο του Χριστού Ιησού, οι απαγορεύσεις άρθηκαν, και έκτοτε όλοι οι άνθρωποι μπορούσαν και πάλι να θεωρούν ότι υπόκεινται στην ίδια ευρεία διάταξη που ανακοινώθηκε στον Νώε μετά τον Κατακλυσμό.—Κολ 2:13-17· Γε 9:3, 4.

Εφόσον ο περιορισμός σχετικά με τις ακάθαρτες τροφές εξέλιπε μαζί με τον υπόλοιπο Νόμο, ίσως εγείρεται το ερώτημα γιατί ο Πέτρος, περίπου τριάμισι χρόνια αργότερα, δεν είχε φάει ακόμη “ακάθαρτα” ζώα. (Πρ 10:10-15) Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η ακύρωση του Νόμου επέφερε μεγάλες αλλαγές στη ζωή των ακολούθων του Χριστού, και ως εκ τούτου είναι λογικό ότι απαιτήθηκε κάποιο χρονικό διάστημα ωσότου κατανοήσουν αυτοί όλα όσα περιλαμβάνονταν.

Αλληγορική Χρήση. Οι Βιβλικοί συγγραφείς είτε αναφέρουν εμμέσως είτε χρησιμοποιούν τα εξέχοντα γνωρίσματα των ζώων για να συμβολίσουν ποικίλες ιδιότητες και δυνάμεις. Ενίοτε ορισμένα χαρακτηριστικά ζώων μπορεί να εξεικονίζουν εξαίρετες ιδιότητες, θεϊκές και ανθρώπινες. (Ιεζ 1:10, 11· Απ 4:6, 7) Σε άλλες περιπτώσεις, τα ζώα μπορεί να χρησιμοποιούνται για να συμβολίσουν άγριες, θηριώδεις άρχουσες δυνάμεις που καταπιέζουν και συντρίβουν λαούς.—Δα 7:2-7· 8:5-8, 20, 21· Απ 13:1-17· βλέπε ΘΗΡΙΑ, ΣΥΜΒΟΛΙΚΑ.

Πώς Πρέπει να Χρησιμοποιείται και να Θεωρείται η Ζωική Κτίση. Στα πλαίσια της λατρείας η οποία προσφερόταν υπό το Μωσαϊκό Νόμο, τα βόδια, τα πρόβατα και τα κατσίκια συγκαταλέγονταν στα πλάσματα που ήταν αποδεκτά για θυσία. Αυτά τα ζώα έπρεπε να είναι υγιή, και δεν γινόταν δεκτό κανένα ευνουχισμένο ζώο. (Λευ 22:23-25) Η χρήση αίματος ζώων για τροφή ή για οποιονδήποτε άλλον σκοπό, εκτός από τη θυσία, απαγορευόταν. (Λευ 17:13, 14) Η λατρεία οποιουδήποτε ομοιώματος ζώου ή άλλου δημιουργήματος ήταν αυστηρά απαγορευμένη.—Εξ 20:4, 5.

Η Αγία Γραφή διδάσκει τη δίκαιη και ελεήμονα μεταχείριση των κατώτερων πλασμάτων. Μάλιστα ο Ιεχωβά παρουσιάζει τον εαυτό του ως τον Στοργικό Προμηθευτή που φροντίζει για τη ζωή και την ευημερία τους. (Παρ 12:10· Ψλ 145:15, 16) Ο Μωσαϊκός Νόμος επέβαλλε την παροχή κατάλληλης φροντίδας για τα κατοικίδια ζώα. Όταν κάποιος έβρισκε κατοικίδια ζώα που είχαν ξεστρατίσει, έπρεπε να τα επιστρέψει με ασφάλεια στον ιδιοκτήτη τους και, όταν αυτά είχαν καταρρεύσει από το φορτίο τους, έπρεπε να τα ξαλαφρώσει. (Εξ 23:4, 5) Όταν τα υπέβαλλαν σε εργασίες, έπρεπε να τα μεταχειρίζονται με συμπόνια. (Δευ 22:10· 25:4) Όπως ο άνθρωπος, έτσι και τα ζώα έπρεπε να ωφελούνται από την ανάπαυση του Σαββάτου. (Εξ 20:10· 23:12· Δευ 5:14) Τα επικίνδυνα ζώα έπρεπε να βρίσκονται υπό έλεγχο ή να θανατώνονται. (Γε 9:5· Εξ 21:28, 29) Η διασταύρωση διαφορετικών ειδών απαγορευόταν.—Λευ 19:19.

Τα θεοφοβούμενα άτομα βλέπουν τα ζώα ως μέρος της γενναιόδωρης προμήθειας που έχει κάνει ο Θεός για την ευημερία του ανθρώπου. Τα ζώα έχουν εξυπηρετήσει τον άνθρωπο ως υποζύγια, ως πηγή τροφής και ρουχισμού, ως παράγοντες υγιεινής, καθώς και ως βοηθοί στις σημαντικές εργασίες του οργώματος και της συγκομιδής. Η ποικιλία που παρουσιάζουν ως προς το σχήμα και το χρώμα είναι χάρμα οφθαλμών, ενώ οι συνήθειες και τα ένστικτά τους αποτελούσαν και εξακολουθούν να αποτελούν έναν ευρύ τομέα έρευνας όσον αφορά τα θαύματα του δημιουργικού έργου του Θεού. Μολονότι τα ζώα πεθαίνουν ακριβώς όπως ο άνθρωπος, δεν έχουν ελπίδα ανάστασης όπως εκείνος.—2Πε 2:12· επιπρόσθετα, βλέπε τα διάφορα ζώα, πουλιά, έντομα και ερπετά ονομαστικά· επίσης βλέπε ΕΝΤΟΜΑ· ΠΟΥΛΙΑ· ΨΑΡΙΑ.