ΡΟΥΒΗΝ
(Ρουβήν) [Δείτε! Γιος!].
1. Ο πρωτότοκος μεταξύ των 12 γιων του Ιακώβ. Μητέρα του ήταν η Λεία, η λιγότερο ευνοημένη σύζυγος του Ιακώβ, η οποία ονόμασε το γιο της Ρουβήν «επειδή», όπως είπε η ίδια, «ο Ιεχωβά είδε τα βάσανά μου· διότι τώρα ο σύζυγός μου θα αρχίσει να με αγαπάει». (Γε 29:30-32· 35:23· 46:8· Εξ 1:1, 2· 1Χρ 2:1) Ως αποτέλεσμα της εύνοιας που συνέχιζε να εκδηλώνει ο Ιεχωβά στη μητέρα του Ρουβήν, αυτός και οι πέντε αμφιθαλείς αδελφοί του (Συμεών, Λευί, Ιούδας, Ισσάχαρ και Ζαβουλών) αποτέλεσαν έξι από τις δώδεκα αρχικές κεφαλές των φυλών του Ισραήλ. Οι άλλοι έξι (Ιωσήφ, Βενιαμίν, Δαν, Νεφθαλί, Γαδ και Ασήρ) ήταν ετεροθαλείς αδελφοί του Ρουβήν.—Γε 35:23-26.
Μερικές από τις καλές ιδιότητες του Ρουβήν έγιναν έκδηλες όταν έπεισε τους εννιά αδελφούς του να ρίξουν τον Ιωσήφ σε ένα ξερό πηγάδι αντί να τον σκοτώσουν, έχοντας την πρόθεση να γυρίσει κρυφά και να τον βγάλει από το πηγάδι. (Γε 37:18-30) Είκοσι και πλέον χρόνια αργότερα, όταν οι ίδιοι αυτοί αδελφοί έλεγαν ότι αντιμετώπιζαν στην Αίγυπτο κατηγορίες για κατασκοπεία επειδή είχαν κακομεταχειριστεί τον Ιωσήφ, ο Ρουβήν θύμισε στους άλλους ότι εκείνος δεν είχε συμμετάσχει στη μηχανορραφία εναντίον της ζωής του Ιωσήφ. (Γε 42:9-14, 21, 22) Ακόμη, όταν ο Ιακώβ αρνήθηκε να αφήσει τον Βενιαμίν να συνοδεύσει τους αδελφούς του στο δεύτερο ταξίδι που θα έκαναν στην Αίγυπτο, ο Ρουβήν ήταν αυτός που προθυμοποιήθηκε να δώσει ως εγγύηση τους δύο γιους του λέγοντας: «Να [τους] θανατώσεις αν δεν σου τον φέρω [τον Βενιαμίν] πίσω».—Γε 42:37.
Εφόσον ο Ρουβήν ήταν ο πρωτότοκος γιος του Ιακώβ, φυσιολογικά είχε και τα δικαιώματα του πρωτοτόκου στην οικογένεια. Επομένως, δικαιούνταν δύο μερίδια από την περιουσία που θα άφηνε πίσω ο Ιακώβ ο πατέρας του. Λίγο πριν από το θάνατο του Ιακώβ, όταν εκείνος ευλόγησε τους γιους του, υπήρχε η απορία: Θα έπαιρνε ο Ρουβήν τα πρωτοτόκια; Επιπλέον, ο πατριάρχης Ιακώβ ο οποίος ήταν κεφαλή της οικογένειας υπηρετούσε ως ιερέας του Ιεχωβά για όλη την οικογένεια και πρόσφερε θυσίες στο οικογενειακό θυσιαστήριο, ενώ αναλάμβανε και την ηγεσία στο ζήτημα της προσευχής και της θρησκευτικής εκπαίδευσης. Ως πατέρας διηύθυνε επίσης όλη την οικογένεια και τους υπηρέτες της, μαζί με τα ζώα της και τα αγαθά της. Άραγε θα μεταβιβάζονταν αυτές οι ευθύνες στον Ρουβήν;
Ο Ιακώβ απευθύνθηκε πρώτα στον Ρουβήν, λέγοντας: «Ρουβήν, είσαι ο πρωτότοκός μου, το σφρίγος μου και η απαρχή των αναπαραγωγικών μου δυνάμεων, η υπεροχή της αξιοπρέπειας και η υπεροχή της ισχύος. Εσύ, με την απερίσκεπτη ασυδοσία σου που είναι σαν νερά, να μην έχεις υπεροχή, επειδή ανέβηκες στο κρεβάτι του πατέρα σου. Τότε βεβήλωσες την κλίνη μου. Ανέβηκε σε αυτήν!»—Γε 49:3, 4.
Ο Ιακώβ αναφέρθηκε σε μια απρέπεια του Ρουβήν που επηρέασε τα μελλοντικά του προνόμια. Ο Ρουβήν είχε ντροπιάσει τον πατέρα του. Είχε διαπράξει αιμομεικτική ανηθικότητα με την παλλακίδα του πατέρα του τη Βαλλά, την υπηρέτρια της αγαπημένης συζύγου του Ιακώβ, της Ραχήλ. Αυτό έγινε λίγο μετά το θάνατο της Ραχήλ, η οποία πέθανε έπειτα από τη γέννα του Βενιαμίν. Η Γραφή δεν διευκρινίζει αν ο πρωτότοκος Ρουβήν ατίμασε την υπηρέτρια Βαλλά για να μην πάρει εκείνη τη θέση της Ραχήλ στην αγάπη του Ιακώβ, και γίνει κατ’ αυτόν τον τρόπο εκείνη ευνοούμενη σε βάρος της μητέρας του Ρουβήν, της Λείας, ή αν ενήργησε έτσι μόνο από σαρκικό πόθο για τη Βαλλά. Το υπόμνημα απλώς αναφέρει: «Και ενόσω ο Ισραήλ κατασκήνωνε σε εκείνον τον τόπο, πήγε κάποια φορά ο Ρουβήν και πλάγιασε με τη Βαλλά, την παλλακίδα του πατέρα του· και ο Ισραήλ το άκουσε». (Γε 35:22) Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα προσθέτει: Καί πονηρόν ἐφάνη ἐναντίον αὐτοῦ.
Ο Ρουβήν δεν αποκηρύχθηκε ούτε εκδιώχθηκε για αυτή του την πράξη. Αλλά έπειτα από χρόνια, όταν ο Ιακώβ ευλόγησε τους γιους του, είπε στον Ρουβήν υπό θεϊκή έμπνευση: «Να μην έχεις υπεροχή». Έτσι λοιπόν, ο Ρουβήν στερήθηκε προνόμια που υπό άλλες συνθήκες θα περιέρχονταν σε εκείνον ως τον πρωτότοκο γιο. Αυτό έγινε επειδή ενήργησε “με απερίσκεπτη ασυδοσία σαν νερά”. Αποδείχτηκε είτε ασταθής σαν τα νερά είτε ανεξέλεγκτος και ασυγκράτητος σαν τα νερά που σπάζουν ένα φράγμα ή κατεβαίνουν ορμητικά την κοιλάδα ενός χειμάρρου. Ο Ρουβήν όφειλε να είχε ασκήσει εγκράτεια. Ως γιος, όφειλε να είχε δείξει σεβασμό για την αξιοπρέπεια του πατέρα του και για την τιμή των δύο γιων της Βαλλά, της παλλακίδας του πατέρα του.
2. Το όνομα Ρουβήν χρησιμοποιείται επίσης για τη φυλή που αποτελούνταν από τους απογόνους του Ρουβήν, καθώς και για τη γη της κληρονομιάς τους. Η φυλή του Ρουβήν προήλθε από τους τέσσερις γιους του, τον Ανώχ, τον Φαλλού, τον Εσρών και τον Χαρμί, τις κεφαλές των οικογενειών των Ρουβηνιτών.—Γε 46:8, 9· Εξ 6:14· 1Χρ 5:3.
Έναν χρόνο μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο, ο Ελισούρ, ο γιος του Σεδιούρ, επιλέχθηκε ως αρχηγός για να εκπροσωπεί ολόκληρη τη φυλή του Ρουβήν. (Αρ 1:1, 4, 5· 10:18) Η φυλή του Ρουβήν ήταν σταθερά μία από τις πλέον ολιγάριθμες μεταξύ των 12 φυλών. Σε μια απογραφή που έγινε κατά το δεύτερο χρόνο της παραμονής στην έρημο, οι Ρουβηνίτες από 20 χρονών και πάνω, οι οποίοι ήταν κατάλληλοι για στρατιωτική υπηρεσία, ανέρχονταν στους 46.500. Περίπου 39 χρόνια αργότερα αυτή η δύναμη, που τώρα αριθμούσε 43.730, ήταν κάπως μικρότερη.—Αρ 1:2, 3, 20, 21· 26:5-7.
Στο στρατόπεδο του Ισραήλ οι Ρουβηνίτες, πλαισιωμένοι από τους απογόνους του Συμεών και του Γαδ, κατέλυαν Ν της σκηνής της μαρτυρίας. Κατά την οδοιπορία, αυτή η τρίφυλη υποδιαίρεση με επικεφαλής τον Ρουβήν ακολουθούσε την τρίφυλη υποδιαίρεση του Ιούδα, του Ισσάχαρ και του Ζαβουλών. (Αρ 2:10-16· 10:14-20) Αυτή ήταν επίσης η σειρά με την οποία οι φυλές έφεραν την προσφορά τους κατά την εγκαινίαση της σκηνής της μαρτυρίας.—Αρ 7:1, 2, 10-47.
Όταν ο Κορέ ο Λευίτης στασίασε εναντίον του Μωυσή, τρεις Ρουβηνίτες—ο Ων ο γιος του Φαλέθ μαζί με τους Δαθάν και Αβιρών, τους γιους του Ελιάβ—ενώθηκαν μαζί του στην ανταρσία, κατηγορώντας τον Μωυσή ότι προσπαθούσε “να τους παραστήσει τον άρχοντα” και ότι απέτυχε να τους φέρει σε «γη όπου να ρέει το γάλα και το μέλι». Ο Νεμουήλ, ο αδελφός του Δαθάν και του Αβιρών, από ό,τι φαίνεται δεν συμμετείχε στην ανταρσία. (Αρ 16:1, 12-14· 26:8, 9) Ο Ιεχωβά έδειξε ότι η ανταρσία συνιστούσε έλλειψη σεβασμού απέναντι στον ίδιο, και έτσι έκανε να ανοίξει η γη και να καταπιεί ζωντανούς τους στασιαστές και τις οικογένειές τους, μαζί με όλα τα υπάρχοντά τους.—Αρ 16:23-33· Δευ 11:6· βλέπε ΑΒΙΡΩΝ Αρ. 1.
Εδαφική Κληρονομιά. Λίγο προτού μπει ο Ισραήλ στην Υποσχεμένη Γη, οι φυλές του Ρουβήν και του Γαδ ζήτησαν να τους δοθεί η περιοχή Α του Ιορδάνη. Η γη αυτή είχε κατακτηθεί με νίκη επί των δύο βασιλιάδων Σηών και Ωγ. Οι δύο φυλές πρόβαλαν το επιχείρημα ότι η γη ήταν ιδανική για αυτούς επειδή είχαν μεγάλα κοπάδια με πρόβατα και βόδια. Ο Μωυσής ικανοποίησε το αίτημα των δύο φυλών (και της μισής φυλής του Μανασσή) με τον όρο να περάσουν τον Ιορδάνη οι μάχιμες δυνάμεις και αυτών των φυλών και να βοηθήσουν τις άλλες φυλές να κατακτήσουν τη Χαναάν, όρο με τον οποίο συμμορφώθηκαν πρόθυμα οι δυόμισι φυλές.—Αρ 32:1-38· Ιη 1:12-18· 4:12, 13· 12:6· 13:8-10.
Η περιοχή που κληρονόμησε ο Ρουβήν καθορίστηκε, λοιπόν, προτού καν περάσουν οι Ισραηλίτες τον Ιορδάνη—μάλιστα ο ίδιος ο Μωυσής έδωσε στη φυλή το νότιο τμήμα του κατακτημένου βασιλείου του Σηών. Αυτή η περιοχή εκτεινόταν από την κοιλάδα του χειμάρρου Αρνών, ένα φυσικό σύνορο που τη χώριζε από τον Μωάβ στο Ν, μέχρι λίγο βορειότερα της Νεκράς Θαλάσσης. Η γη Β του Ρουβήν δόθηκε στους Γαδίτες. (Αρ 34:13-15· Δευ 3:12, 16· 29:8· Ιη 13:15-23· 18:7) Η περιοχή των Αμμωνιτών αποτελούσε το ανατολικό όριο, ενώ στη δύση βρισκόταν η Νεκρά Θάλασσα και ο Ιορδάνης Ποταμός. (Ιη 15:1, 6· 18:11, 17) Μία από τις έξι πόλεις καταφυγίου, η Βοσόρ, βρισκόταν στην περιοχή του Ρουβήν. Αυτή καθώς και άλλες πόλεις των Ρουβηνιτών ήταν ξεχωρισμένες για τους Λευίτες.—Δευ 4:41-43· Ιη 20:8· 21:7, 36· 1Χρ 6:63, 78, 79.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Μωυσή, μόλις οι Ισραηλίτες θα έφταναν στην καρδιά της Χαναάν, η φυλή του Ρουβήν, μαζί με τον Γαδ, τον Ασήρ, τον Ζαβουλών, τον Δαν και τον Νεφθαλί, θα έπρεπε να παραστεί στο Όρος Εβάλ για να ακούσει τις κατάρες που επρόκειτο να διαβαστούν, ενώ οι υπόλοιπες φυλές θα έπρεπε να παραστούν στο Όρος Γαριζίν για την απαγγελία των ευλογιών. (Δευ 27:11-13) Αφού έκανε ο Μωυσής αυτές τις διευθετήσεις, ευλόγησε τον Ρουβήν μαζί με τις υπόλοιπες φυλές. Στους Ρουβηνίτες ο Μωυσής είπε: «Ας ζήσει ο Ρουβήν και ας μη χαθεί. Και οι άντρες του ας μη λιγοστέψουν».—Δευ 33:1, 6.
Προς το τέλος της εκστρατείας του Ιησού του Ναυή στη Χαναάν, ο Ιησούς κάλεσε τις ένοπλες δυνάμεις του Ρουβήν, του Γαδ και της μισής φυλής του Μανασσή και, αφού τους επαίνεσε για το ότι τήρησαν τις υποσχέσεις που είχαν δώσει στον Μωυσή, τους ευλόγησε και τους έστειλε στα σπίτια τους. (Ιη 22:1-8) Όταν αυτοί έφτασαν στον Ιορδάνη, έστησαν ένα πελώριο θυσιαστήριο στη δυτική όχθη, μια ενέργεια που στην αρχή παρερμηνεύτηκε από τις άλλες φυλές και παραλίγο να καταλήξει σε ρήξη μεταξύ τους, ακόμη και σε εμφύλιο πόλεμο. Αλλά όταν διευκρινίστηκε ότι το θυσιαστήριο δεν προοριζόταν για θυσίες, αλλά για να είναι μάρτυρας πιστότητας ανάμεσα στις φυλές εκατέρωθεν του Ιορδάνη, δόθηκε στο θυσιαστήριο ένα όνομα, πιθανότατα «Μάρτυρας», διότι, όπως είπαν, «είναι μάρτυρας ανάμεσά μας ότι ο Ιεχωβά είναι ο αληθινός Θεός».—Ιη 22:9-34.
Μεταγενέστερη Ιστορία. Πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο Βαράκ και η Δεββώρα έψαλαν έναν μεγάλο επινίκιο ύμνο, επισήμαναν ότι οι Ρουβηνίτες δεν είχαν συμμετάσχει στη μάχη εναντίον του Σισάρα. Ως αποτέλεσμα, «ανάμεσα στις υποδιαιρέσεις του Ρουβήν μεγάλες ήταν οι διερευνήσεις της καρδιάς». (Κρ 5:15, 16) Στις ημέρες του Σαούλ, οι Ρουβηνίτες ένωσαν τις δυνάμεις τους με τους γείτονές τους και κέρδισαν μια μεγάλη νίκη επί των Αγηριτών και των συμμάχων τους, «γιατί εκείνοι κάλεσαν τον Θεό να τους βοηθήσει στον πόλεμο, και αυτός δέχτηκε να ακούσει την ικεσία για χάρη τους, επειδή εμπιστεύτηκαν σε αυτόν». (1Χρ 5:10, 18-22) Στη συνέχεια οι Ρουβηνίτες, από κοινού με τους άλλους, πήραν στην κατοχή τους την περιοχή των Αγηριτών και προφανώς κατοίκησαν εκεί μέχρι την καθυπόταξη του Ισραήλ από τους Ασσυρίους τον όγδοο αιώνα Π.Κ.Χ., οπότε οι Ρουβηνίτες ήταν από τους πρώτους που οδηγήθηκαν σε εξορία. (1Χρ 5:6, 22β, 26) Συγκεκριμένοι Ρουβηνίτες, καθώς και η φυλή ως σύνολο, αναφέρονται στα πλαίσια της ιστορίας του Δαβίδ, τόσο προτού γίνει βασιλιάς όσο και μετά.—1Χρ 11:26, 42· 12:37, 38· 26:32· 27:16.
Σε Προφητείες. Στα βιβλία Ιεζεκιήλ και Αποκάλυψη, που είναι γεμάτα συμβολισμούς, ο Ρουβήν αναφέρεται μαζί με τις άλλες φυλές κατέχοντας καίρια θέση. Παραδείγματος χάρη, σε όραμα ο Ιεζεκιήλ είδε στο μέσο των φυλών την «άγια συνεισφορά» γης, η οποία περιείχε το ναό του Ιεχωβά, την πόλη που ονομαζόταν Ιεχωβά-Σαμμά—το οποίο σημαίνει «Ο Ιεχωβά Ο Ίδιος Είναι Εκεί»—και μια περιοχή που ανήκε στους ιερείς, στους Λευίτες και στον αρχηγό. Ακριβώς πάνω από αυτή την άγια λωρίδα γης προς το Β ήταν ο Ιούδας, ενώ στο σύνορο του Ιούδα προς το Β βρισκόταν ο Ρουβήν. (Ιεζ 48:6-22, 35) Επίσης, η πύλη που έφερε το όνομα του Ρουβήν στη βόρεια πλευρά της άγιας πόλης, της πόλης Ιεχωβά-Σαμμά, ήταν δίπλα στην πύλη με το όνομα του Ιούδα. (Ιεζ 48:31) Παρόμοια, στο όραμα που είδε ο Ιωάννης αναφορικά με το σφράγισμα των 12 φυλών του πνευματικού Ισραήλ, ο Ρουβήν κατονομάζεται δεύτερος, μετά τη φυλή του Ιούδα.—Απ 7:4, 5.