ΜΕΛΙ

Γλυκό, ιξώδες υγρό που παράγουν οι μέλισσες. Το μέλι ορίζεται στις Εβραϊκές Γραφές από τις λέξεις νόφεθ (ρευστό μέλι ή μέλι κηρήθρας) και ντεβάς. Αυτή η τελευταία λέξη μπορεί να αναφέρεται, όχι μόνο στο μέλι των μελισσών, αλλά και στο σιρόπι των φρούτων. (Λευ 2:11, υποσ.) Στις Ελληνικές Γραφές η λέξη μέλι χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με το επίθετο ἄγριος για να δηλώσει το μέλι από άγριες μέλισσες.

Η Κηρήθρα. Η κηρήθρα είναι θαύμα μηχανικής. Αποκαλύπτει την απαράμιλλη σοφία και την ικανότητα του Δημιουργού ο οποίος έθεσε στη μέλισσα αυτό το ένστικτο της «μηχανικής» και της κατασκευαστικής δεινότητας. Το εξαγωνικό σχήμα των κελιών είναι ιδεώδες για να συγκρατεί τη μεγαλύτερη ποσότητα μελιού με την ελάχιστη ποσότητα κεριού—του υλικού από το οποίο είναι φτιαγμένα τα τοιχώματα των κελιών. Κατά τη δημιουργία της κηρήθρας, παράγεται κερί από ειδικούς αδένες που υπάρχουν στο σώμα της μέλισσας. Αυτό εκκρίνεται από πόρους του σώματός της, σχηματίζοντας μικρά λευκά λέπια. Η μέλισσα, χρησιμοποιώντας τα πόδια της, μεταφέρει τα λέπια στα σαγόνια της. Μετά μασάει το κερί και το τοποθετεί στο μέρος της κηρήθρας που είναι υπό κατασκευή. Τα τοιχώματα της κηρήθρας έχουν πάχος μόλις ένα τρίτο του χιλιοστού, αλλά μπορούν να κρατήσουν τριακονταπλάσιο βάρος από το δικό τους.

Οι μέλισσες φτιάχνουν τις φωλιές τους σε διάφορα μέρη, όπως σε δέντρα ή βράχους, και μάλιστα σε μια περίπτωση αναφέρεται ότι έφτιαξαν φωλιά μέσα στο κουφάρι κάποιου ζώου, το οποίο προφανώς δεν ήταν πλέον σε αποσύνθεση, αλλά είχε ξεραθεί από τον ήλιο. Αυτό ήταν το κουφάρι του λιονταριού από το οποίο έφαγε μέλι ο Σαμψών.—Κρ 14:8, 9.

Μέλι. Το μέλι φτιάχνεται από το νέκταρ που απορροφούν οι μέλισσες από τα λουλούδια και τους καρπούς. Όταν συλλέγεται το νέκταρ και εναποτίθεται στην κηρήθρα, προστίθενται ορισμένες χημικές ουσίες από το σώμα της μέλισσας. Μέρος του νερού που περιέχεται στο νέκταρ εξατμίζεται, και οι χημικές ουσίες μετατρέπουν το νέκταρ σε μέλι. Το χρώμα και η γεύση του μελιού ποικίλλουν ανάλογα με την προέλευση που έχει το νέκταρ. Το μέλι αφομοιώνεται εύκολα από το σώμα και μετατρέπεται γρήγορα σε ενέργεια.

Όταν η Αγία Γραφή κάνει λόγο για μέλι, τις περισσότερες φορές εννοεί το άγριο μέλι, όπως αυτό που έτρωγε ο Ιωάννης ο Βαφτιστής στην έρημο. (Ματ 3:1, 4) Η ιδιότητα που έχει το μέλι να δίνει ενέργεια φαίνεται παραστατικά από την περίπτωση του γιου του Βασιλιά Σαούλ, του Ιωνάθαν, ο οποίος, εξουθενωμένος από τη μάχη, γεύτηκε λίγο μέλι. Αμέσως τα μάτια του «έλαμψαν». (1Σα 14:25-30) Αυτή η πλούσια σε ενέργεια τροφή συγκαταλέγεται στις προμήθειες που παρείχε ο Θεός στο λαό του ενόσω βρισκόταν στην έρημο. Σε εκείνη την περιοχή με τα λιγοστά δέντρα, ο λαός έτρωγε το μέλι που μάζευε «από τον απόκρημνο βράχο», δηλαδή από τις κηρήθρες που έφτιαχναν οι μέλισσες σε βραχώδη σημεία.—Δευ 32:13.

Μεταφορική Χρήση. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του μελιού παραβάλλονται με τα ευχάριστα λόγια και τη σοφία, όχι μόνο επειδή το μέλι είναι γλυκό και έχει ωραία γεύση, αλλά και επειδή είναι υγιεινό. Τα ευχάριστα λόγια είναι υγιεινά από πνευματική άποψη, ακριβώς όπως το μέλι είναι καλό για το φυσικό σώμα. Ο Παροιμιαστής λέει: «Τα ευχάριστα λόγια είναι κηρήθρα, γλυκά στην ψυχή και γιατρειά στα κόκαλα».—Παρ 16:24· 24:13, 14.

Η γλυκύτητα και η απόλαυση που αισθάνεται κανείς τρώγοντας μέλι χρησιμοποιούνται μεταφορικά σε όλη τη Γραφή. Σχετικά παραδείγματα βρίσκουμε στα εδάφια Ιεζεκιήλ 3:2, 3 και Αποκάλυψη 10:9. Το μέλι της κηρήθρας αναφέρεται συχνά, επειδή θεωρείται ανώτερο από πλευράς αρώματος και γλυκύτητας και επειδή έχει πιο πλούσια γεύση από το μέλι που έχει εκτεθεί στον αέρα για κάποιο διάστημα. Τονίζοντας πόσο ωραία και ευχάριστα είναι τα λόγια της Σουλαμίτισσας, ο αγαπημένος της ποιμένας τα περιγράφει σαν «μέλι κηρήθρας» που στάζει από τα χείλη της. (Ασμ 4:11) Οι δικαστικές αποφάσεις του Ιεχωβά είναι τόσο έξοχες, υγιείς και ωφέλιμες ώστε είναι «γλυκύτερες από μέλι, ναι, από το μέλι που ρέει από τις κηρήθρες». (Ψλ 19:9, 10) Τα λόγια του είναι “πιο απαλά στον ουρανίσκο από μέλι στο στόμα”.—Ψλ 119:103.

Ενώ το μέλι είναι καλό, η υπερκατανάλωσή του μπορεί να προκαλέσει ναυτία (Παρ 25:16), και η βρώση μεγάλων ποσοτήτων μελιού παραβάλλεται με το να επιζητεί κάποιος τη δική του δόξα.—Παρ 25:27.

Το 5ο κεφάλαιο των Παροιμιών χρησιμοποιεί τη γλυκύτητα που έχει το μέλι της κηρήθρας για να εξεικονίσει τον πειρασμό της σεξουαλικής ανηθικότητας στον οποίο μπορεί να υποβάλει η “ξένη γυναίκα” έναν άντρα χρησιμοποιώντας τη γοητεία της και μελιστάλακτα λόγια. Αυτό αποτελεί έξοχη προειδοποίηση για τους Χριστιανούς σήμερα. «Σαν κηρήθρα στάζουν τα χείλη της ξένης γυναίκας και ο ουρανίσκος της είναι απαλότερος από λάδι. Τα επακόλουθα, όμως, από αυτήν είναι πικρά σαν την αψιθιά· είναι κοφτερά σαν δίκοπο σπαθί. Τα πόδια της κατεβαίνουν στο θάνατο», λέει ο σοφός άντρας. Τα γλυκά, μελιστάλακτα λόγια και οι πράξεις της οδηγούν τον άντρα κατευθείαν στην ανηθικότητα, έτσι ώστε «μεμιάς αυτός την ακολουθεί, σαν βόδι που πηγαίνει για σφάξιμο».—Παρ 5:3-5· 7:21, 22.

Μέλι από Φρούτα. Η εβραϊκή λέξη ντεβάς μπορεί να αναφέρεται επίσης στο χυμό, δηλαδή στο σιρόπι, των φρούτων—σύκων, χουρμάδων και άλλων. Τις περισσότερες φορές, ο αναγνώστης μπορεί να καθορίσει από τα συμφραζόμενα αν εννοείται το μέλι που παράγουν οι μέλισσες ή όχι. Προφανώς, το σιρόπι των φρούτων είναι αυτό που σύμφωνα με το εδάφιο Λευιτικό 2:11 απαγορευόταν να προσφερθεί στο θυσιαστήριο, επειδή έχει την τάση να υφίσταται ζύμωση. Το ότι εδώ δεν εννοείται το μέλι που παράγουν οι μέλισσες φαίνεται από το επόμενο εδάφιο, το οποίο συγκαταριθμεί το απαγορευμένο «μέλι» με τους πρώτους καρπούς που έπρεπε να προσφέρουν στον Ιεχωβά. Εφόσον το μέλι που χρησιμοποιούσαν οι Ισραηλίτες ήταν ως επί το πλείστον άγριο μέλι και όχι προϊόν μελισσοκομίας, το «μέλι» που προσφέρθηκε μεταξύ των πρώτων καρπών όταν ο Εζεκίας υποκίνησε το λαό να υποστηρίξει το ιερατείο ήταν αναμφίβολα χυμός ή σιρόπι φρούτων.—2Χρ 31:5.

Γη Πλούσια σε Γάλα και Μέλι. Η Παλαιστίνη περιγράφεται ως «γη όπου ρέει το γάλα και το μέλι», και αυτός ο χαρακτηρισμός που επαναλαμβάνεται συχνά στις Γραφές είναι εύστοχος, επειδή σε εκείνη τη γη δεν υπήρχε μόνο άφθονο μέλι το οποίο παρήγαν μέλισσες, αλλά και άφθονο σιρόπι φρούτων. (Εξ 3:8· Λευ 20:24· Δευ 11:9· Ιη 5:6) Προφανώς αυτό το τελευταίο αναφέρεται μεταξύ των εμπορικών προϊόντων που δίνονταν ως αντάλλαγμα για εμπορεύματα της Τύρου.—Ιεζ 27:2, 17· βλέπε ΜΕΛΙΣΣΑ.