ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ

Ονομασία που χρησιμοποιείται στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές για τη Γιορτή του Θερισμού (Εξ 23:16) ή αλλιώς τη Γιορτή των Εβδομάδων (Εξ 34:22), η οποία ονομάζεται επίσης «ημέρα των πρώτων ώριμων καρπών». (Αρ 28:26) Οδηγίες για αυτή τη γιορτή παρατίθενται στα εδάφια Λευιτικό 23:15-21· Αριθμοί 28:26-31· Δευτερονόμιο 16:9-12. Έπρεπε να τηρείται την 50ή ημέρα (εξού και το όνομα «Πεντηκοστή») μετά τις 16 Νισάν, ημέρα κατά την οποία προσφερόταν το δεμάτι του κριθαριού. (Λευ 23:15, 16) Στο Ιουδαϊκό ημερολόγιο πέφτει στις 6 Σιβάν. Λάβαινε χώρα μετά το θερισμό του κριθαριού και την έναρξη του θερισμού του σιταριού, το οποίο ωρίμαζε ύστερα από το κριθάρι.—Εξ 9:31, 32.

Οι Ισραηλίτες δεν επιτρεπόταν να αρχίσουν το θερισμό προτού προσφερθούν στον Ιεχωβά οι πρώτοι καρποί του κριθαριού στις 16 Νισάν. Γι’ αυτό, στα εδάφια Δευτερονόμιο 16:9, 10 δίνονται οι εξής οδηγίες: «Από τότε που θα μπει το δρεπάνι για πρώτη φορά στα αθέριστα σιτηρά θα αρχίσεις να μετράς εφτά εβδομάδες. Κατόπιν πρέπει να γιορτάσεις τη γιορτή των εβδομάδων για τον Ιεχωβά τον Θεό σου». Στη γιορτή απαιτούνταν να παρευρίσκεται κάθε άρρενας, και σχετικά με αυτήν δηλώνεται επίσης: «Πρέπει να χαρείς ενώπιον του Ιεχωβά του Θεού σου, εσύ και ο γιος σου και η κόρη σου και ο δούλος σου και η δούλη σου και ο Λευίτης που βρίσκεται μέσα από τις πύλες σου και ο πάροικος και το αγόρι που είναι ορφανό από πατέρα και η χήρα, που βρίσκονται ανάμεσά σου, στον τόπο που θα εκλέξει ο Ιεχωβά ο Θεός σου ώστε να κάνει να κατοικήσει το όνομά του εκεί». (Δευ 16:11) Το Πάσχα γιορταζόταν σε στενό οικογενειακό κύκλο. Η Γιορτή του Θερισμού, ή αλλιώς Πεντηκοστή, απαιτούσε πιο ανοιχτή και φιλόξενη ατμόσφαιρα, και από αυτή την άποψη έμοιαζε με τη Γιορτή των Σκηνών.

Οι πρώτοι καρποί του θερισμού του σιταριού έπρεπε να τύχουν διαφορετικής μεταχείρισης από τους πρώτους καρπούς του κριθαριού. Με δύο δέκατα του εφά λεπτό σιτάλευρο (4,4 λίτρα) και προζύμι έπρεπε να φτιάξουν και να ψήσουν δύο ψωμιά. Αυτά έπρεπε να είναι “από τις κατοικίες τους”, πράγμα που σημαίνει ότι έπρεπε να είναι ψωμιά σαν αυτά που έφτιαχναν για καθημερινή χρήση στο σπίτι και όχι αποκλειστικά για άγιους σκοπούς. (Λευ 23:17) Τα ψωμιά συνοδεύονταν από ολοκαυτώματα και από μια προσφορά για αμαρτία, καθώς και από δύο αρσενικά αρνιά ως προσφορά συμμετοχής. Ο ιερέας κινούσε τα ψωμιά και τα αρνιά ενώπιον του Ιεχωβά βάζοντας τα χέρια του κάτω από τα ψωμιά και από τα κομμάτια των αρνιών και κινώντας τα εμπρός πίσω, πράγμα που υποδήλωνε ότι τα παρουσίαζε ενώπιον του Ιεχωβά. Αφού προσφέρονταν τα ψωμιά και τα αρνιά, ανήκαν πλέον στον ιερέα ο οποίος τα έτρωγε ως προσφορά συμμετοχής.—Λευ 23:18-20.

Τα εδάφια Αριθμοί 28:27-30 παρουσιάζουν μια μικρή διαφορά στην περιγραφή των άλλων προσφορών (εκτός της προσφοράς συμμετοχής). Αντί για εφτά αρνιά, έναν νεαρό ταύρο, δύο κριάρια και ένα κατσικάκι, όπως λένε τα εδάφια Λευιτικό 23:18, 19, αναφέρουν ότι απαιτούνταν εφτά αρνιά, δύο νεαροί ταύροι, ένα κριάρι και ένα κατσικάκι. Μερικοί Ιουδαίοι σχολιαστές λένε ότι η περικοπή στο Λευιτικό αναφέρεται στη θυσία που έπρεπε να συνοδεύει την κινητή προσφορά των ψωμιών, ενώ η περικοπή στους Αριθμούς αναφέρεται στη θυσία που είχε προσδιοριστεί κανονικά για τη γιορτή, άρα προσφέρονταν και οι δύο. Υποστηρίζοντας αυτή τη θέση, ο Ιώσηπος, στην περιγραφή που δίνει για τις θυσίες την ημέρα της Πεντηκοστής, αναφέρει πρώτα τα δύο αρνιά της προσφοράς συμμετοχής και κατόπιν συνδυάζει τις υπόλοιπες προσφορές, απαριθμώντας τρία μοσχάρια, δύο κριάρια (αντί για τρία—προφανώς πρόκειται για λάθος κάποιου αντιγραφέα), 14 αρνιά και δύο κατσικάκια. (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, Γ΄, 253 [x, 6]) Η ημέρα αυτή ήταν άγια συνέλευση, ημέρα σαββάτου.—Λευ 23:21· Αρ 28:26.

Η Γιορτή της Πεντηκοστής λάβαινε χώρα στο τέλος του θερισμού του κριθαριού και αποτελούσε χαρωπή περίσταση, όπως υποδηλώνεται από την προσφορά συμμετοχής την οποία έφερνε η εκκλησία και έδινε στον ιερέα. Αυτή η προσφορά υποδήλωνε επίσης ειρηνική σχέση με τον Ιεχωβά. Ταυτόχρονα, η προσφορά για αμαρτία υπενθύμιζε στους Ισραηλίτες τις αμαρτίες τους και αποτελούσε αίτημα προς τον Θεό για συγχώρηση και καθαρισμό. Ο αυξημένος αριθμός ολοκαυτωμάτων εξέφραζε στην πράξη την ευγνωμοσύνη τους για τη γενναιοδωρία Του και συμβόλιζε την ολόκαρδη προσκόλλησή τους στη σχέση διαθήκης που είχαν με τον Θεό.

Όχι μόνο ήταν ιδιαίτερα κατάλληλο να προσφέρουν οι Ισραηλίτες ευχαριστίες στον Ιεχωβά αυτή την ημέρα, αλλά δεν έπρεπε να ξεχνούν και τους φτωχούς αδελφούς τους. Αφού έδωσε οδηγίες για τη γιορτή, ο Ιεχωβά πρόσταξε: «Και όταν θερίζετε το θερισμό της γης σας, δεν πρέπει να τελειώνεις τις άκρες του αγρού σου όταν θερίζεις, και τα απομεινάρια του θερισμού σου δεν πρέπει να τα μαζεύεις. Πρέπει να τα αφήνεις για τον ταλαιπωρημένο και τον πάροικο. Εγώ είμαι ο Ιεχωβά ο Θεός σας». (Λευ 23:22) Επομένως, οι φτωχοί είχαν πραγματικό έρεισμα για να ευχαριστούν τον Κύριο και για να χαίρονται τη γιορτή μαζί με όλους τους άλλους. Στη διάρκεια αυτής της γιορτής γίνονταν επίσης πολλές προσωπικές προσφορές με πρώτους καρπούς από το θερισμό.

Σύμφωνα με ραβινικές πηγές, μετά την εξορία ήταν έθιμο να ανεβαίνουν οι εορταστές στην Ιερουσαλήμ την παραμονή της γιορτής και να κάνουν εκεί όλες τις απαραίτητες προετοιμασίες για την τήρησή της. Το βράδυ, τα σαλπίσματα ανάγγελλαν ότι η ημέρα της γιορτής πλησίαζε. (Αρ 10:10) Το θυσιαστήριο του ολοκαυτώματος καθαριζόταν και οι πύλες του ναού άνοιγαν αμέσως μετά τα μεσάνυχτα για να μπουν οι ιερείς αλλά και όσοι έφερναν στην αυλή ζώα που θα θυσιάζονταν ως ολοκαυτώματα και ως προσφορές ευχαριστιών, προκειμένου να τα εξετάσουν οι ιερείς. Ο Άλφρεντ Έντερσχαϊμ σχολιάζει: «Πριν από την πρωινή θυσία, όλα τα ζώα τα οποία σκόπευε να φέρει ο λαός στη γιορτή ως ολοκαυτώματα και ως ειρηνικές προσφορές έπρεπε να εξεταστούν από το ιερατείο που βρισκόταν εν υπηρεσία. Εφόσον ο αριθμός τους ήταν μεγάλος, εκείνες τις ώρες πρέπει να υπήρχε φόρτος εργασίας, μέχρις ότου η αναγγελία ότι το πρωινό φέγγος απλωνόταν πάνω από τη Χεβρών τερμάτιζε όλες αυτές τις προετοιμασίες και δινόταν το σύνθημα για την τακτική πρωινή θυσία».—Ο Ναός (The Temple), 1874, σ. 228.

Μετά την προσφορά της τακτικής, καθημερινής πρωινής θυσίας, φέρνονταν οι εορταστικές θυσίες τις οποίες περιγράφουν τα εδάφια Αριθμοί 28:26-30. Κατόπιν παρουσιαζόταν η αποκλειστική προσφορά της Πεντηκοστής—τα ψωμιά της κινητής προσφοράς μαζί με τις συνοδευτικές τους θυσίες. (Λευ 23:18-20) Αφού κινούσαν τα ψωμιά, το ένα από αυτά το έπαιρνε ο αρχιερέας, ενώ το δεύτερο το μοιράζονταν όλοι οι εν υπηρεσία ιερείς.

Συμβολική Σημασία της Γιορτής. Την ημέρα της Πεντηκοστής του έτους 33 Κ.Χ. εκχύθηκε από τον Ιησού Χριστό το άγιο πνεύμα στην ομάδα των περίπου 120 μαθητών που βρίσκονταν στο ανώγειο στην Ιερουσαλήμ. (Πρ 1:13-15) Ο Ιησούς είχε αναστηθεί στις 16 Νισάν, την ημέρα κατά την οποία ο αρχιερέας πρόσφερε το δεμάτι του κριθαριού. Με μεταφορική έννοια, ο Ιησούς ήταν χωρίς προζύμι, το οποίο συμβολίζει την αμαρτία. (Εβρ 7:26) Την Πεντηκοστή, ως ο μεγάλος Αρχιερέας, ο Ιησούς ήταν σε θέση να παρουσιάσει στον Πατέρα του, τον Ιεχωβά, και άλλους πνευματικούς γιους, τους πιστούς ακολούθους του, οι οποίοι είχαν παρθεί από την αμαρτωλή ανθρωπότητα και είχαν δεχτεί τη θυσία του. Το ότι ο Θεός επιδοκίμασε τόσο την ανθρώπινη θυσία του ίδιου του Ιησού όσο και την από μέρους του παρουσίαση των μαθητών του (μολονότι αυτοί ήταν γεννημένοι στην αμαρτία) για να είναι πνευματικοί γιοι του Θεού έγινε φανερό από την έκχυση του πνεύματός του πάνω τους. Το γεγονός ότι κατά την Πεντηκοστή πρόσφεραν στον Ιεχωβά δύο ψωμιά από σιτάρι που μόλις είχε ωριμάσει υποδηλώνει ότι στην εκπλήρωση δεν θα περιλαμβανόταν μόνο ένα πρόσωπο. Μπορεί επίσης να υποδεικνύει ότι εκείνοι που θα γίνονταν γεννημένοι από το πνεύμα ακόλουθοι του Ιησού Χριστού θα λαμβάνονταν από δύο ομάδες στη γη: Πρώτα από τους φυσικούς περιτμημένους Ιουδαίους και αργότερα από όλα τα άλλα έθνη του κόσμου, τους Εθνικούς.—Παράβαλε Εφ 2:13-18.

Οι Ιουδαίοι θεωρούν κατά παράδοση ότι η Πεντηκοστή αντιστοιχεί στον καιρό κατά τον οποίο δόθηκε ο Νόμος στο Σινά, όταν ο Ισραήλ ξεχωρίστηκε ως λαός. Οι Ισραηλίτες συγκεντρώθηκαν στο Σινά και έλαβαν το Νόμο στις αρχές του τρίτου μήνα (Σιβάν). (Εξ 19:1) Όπως ο Μωυσής ως μεσίτης χρησιμοποιήθηκε για να εισαγάγει τον Ισραήλ στη διαθήκη του Νόμου, έτσι και ο Ιησούς Χριστός ως Μεσίτης του πνευματικού Ισραήλ εισήγαγε εκείνο το νέο έθνος στη νέα διαθήκη. Ο απόστολος Παύλος παραβάλλει αυτά τα δύο γεγονότα, λέγοντας ότι οι Χριστιανοί είναι συγκεντρωμένοι σε μια πολύ μεγαλύτερη σύναξη, σε «ένα Όρος Σιών και μια πόλη του ζωντανού Θεού, την ουράνια Ιερουσαλήμ», υπό τις διευθετήσεις της νέας διαθήκης.—Εβρ 12:18-24· παράβαλε Απ 14:1-5.

Ο Ιησούς είχε αναγγείλει τη νέα διαθήκη στους μαθητές του το βράδυ του τελευταίου του Πάσχα και, ακριβώς πριν από την ανάληψή του, τους είχε παραγγείλει να περιμένουν στην Ιερουσαλήμ για το υποσχεμένο άγιο πνεύμα. Τώρα, όπως εξήγησε ο απόστολος Πέτρος, «επειδή . . . εξυψώθηκε στα δεξιά του Θεού και έλαβε το υποσχεμένο άγιο πνεύμα από τον Πατέρα, εξέχυσε αυτό που εσείς βλέπετε και ακούτε». (Λου 22:20· Πρ 2:33) Η παρουσία του πνεύματος του Θεού ήταν έκδηλη από το ότι περίπου 120 μαθητές μιλούσαν θαυματουργικά διάφορες γλώσσες. Με αυτόν τον τρόπο, τα πλήθη των Ιουδαίων και των προσηλύτων από όλα τα μέρη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μπορούσαν να ακούσουν και να καταλάβουν «τα μεγαλεία του Θεού». (Πρ 2:7-11) Τότε κηρύχτηκε για πρώτη φορά, μέσω του Πέτρου, βάφτισμα στο όνομα του Πατέρα, του Γιου και του αγίου πνεύματος, όπως είχε παραγγείλει ο Ιησούς στο εδάφιο Ματθαίος 28:19. (Πρ 2:21, 36, 38, 39) Έχοντας μπει στους ουρανούς με την αξία της θυσίας του, ο Ιησούς ήταν σε θέση να εισαγάγει τους ακολούθους του στη νέα διαθήκη.—Εβρ 9:15-26.

Αυτοί οι ακόλουθοι, λοιπόν, μαζί με τους 3.000 που προστέθηκαν εκείνη την ημέρα (Πρ 2:41) και άλλους αργότερα, δεν ήταν για τον Θεό η απαρχή των πρώτων καρπών, διότι αυτή η απαρχή ήταν ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός, ο οποίος αναστήθηκε στις 16 Νισάν του 33 Κ.Χ. (1Κο 15:23), την ημέρα που ο αρχιερέας κινούσε το δεμάτι του κριθαριού. Τουναντίον, αυτοί ήταν σαν τους πρώτους καρπούς του σιταριού, μιας δεύτερης σοδειάς, «μερικοί πρώτοι καρποί» για τον Θεό. (Ιακ 1:18) Οι ίδιοι έγιναν πλέον το νέο έθνος του Θεού, «εκλεγμένο [του] γένος, βασιλικό ιερατείο, άγιο έθνος, λαός για ειδική ιδιοκτησία».—1Πε 2:9.