ΙΕΡΟΣ ΣΤΥΛΟΣ
Η εβραϊκή λέξη ’ασεράχ (πληθ., ’ασερίμ) θεωρείται ότι αναφέρεται (1) σε έναν ιερό στύλο που συμβόλιζε την Ασεράχ, μια χαναανιτική θεά της γονιμότητας (Κρ 6:25, 26), και (2) στην ίδια τη θεά Ασεράχ. (2Βα 13:6, υποσ.) Εντούτοις, δεν είναι πάντοτε δυνατόν να καθοριστεί αν ένα συγκεκριμένο εδάφιο αναφέρεται στο ειδωλολατρικό αντικείμενο ή στη θεά. Ωστόσο, αρκετές σύγχρονες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής αποδίδουν τη λέξη της πρωτότυπης γλώσσας ως «ιερός στύλος» και «ιεροί στύλοι», αλλά όταν γίνεται σαφής αναφορά στη θεά τη μεταγράφουν. (AT, JB) Άλλες δεν επιδιώκουν να κάνουν κάποια διάκριση, αλλά απλώς μεταγράφουν την εβραϊκή λέξη (RS) ή τη μεταφράζουν με συνέπεια «ιερός στύλος» και «ιεροί στύλοι». (ΜΝΚ) Στις παλιότερες μεταφράσεις της Γραφής, αυτή η εβραϊκή λέξη αποδίδεται συνήθως «άλσος» και «άλση». (KJ, Le, ΒΑΜ) Η συγκεκριμένη απόδοση, όμως, είναι άστοχη σε περικοπές όπως τα εδάφια Κριτές 3:7 και 2 Βασιλέων 23:6 (KJ, ΒΑΜ), που μιλούν για υπηρεσία προς τα «άλση» και για εκβολή του «άλσους» από το ναό της Ιερουσαλήμ.
Οι Ιεροί Στύλοι. Προφανώς οι ιεροί στύλοι ήταν στημένοι σε όρθια θέση και ήταν φτιαγμένοι από ξύλο ή τουλάχιστον περιείχαν ξύλο, δεδομένου ότι οι Ισραηλίτες διατάχθηκαν να τους κόψουν και να τους κάψουν. (Εξ 34:13· Δευ 12:3) Ίσως επρόκειτο απλώς για αλάξευτους στύλους, πιθανώς δε και για δέντρα σε μερικές περιπτώσεις, διότι ο λαός του Θεού έλαβε την εντολή: «Δεν πρέπει να φυτέψεις οποιοδήποτε είδος δέντρου ως ιερό στύλο».—Δευ 16:21.
Τόσο ο Ισραήλ όσο και ο Ιούδας αγνόησαν τη ρητή εντολή του Θεού, σύμφωνα με την οποία δεν έπρεπε να στήσουν ιερές στήλες και ιερούς στύλους. Τουναντίον, τοποθέτησαν τέτοια αντικείμενα πάνω σε «κάθε ψηλό λόφο και κάτω από κάθε θαλερό δέντρο», δίπλα στα θυσιαστήρια. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι οι στύλοι συμβόλιζαν το θηλυκό στοιχείο, ενώ οι στήλες το αρσενικό. Αυτά τα συναφή με την ειδωλολατρία αντικείμενα—πιθανώς φαλλικά σύμβολα—συνδέονταν με σεξουαλικά όργια χονδροειδούς ανηθικότητας, όπως αφήνεται να εννοηθεί από τη δήλωση ότι υπήρχαν ιερόδουλοι στη χώρα ήδη από τη βασιλεία του Ροβοάμ. (1Βα 14:22-24· 2Βα 17:10) Ήταν σπάνιοι οι βασιλιάδες, όπως ο Εζεκίας (και ο Ιωσίας), οι οποίοι “αφαίρεσαν τους υψηλούς τόπους και συνέτριψαν τις ιερές στήλες και έκοψαν τον ιερό στύλο”.—2Βα 18:4· 2Χρ 34:7.
Ασεράχ. Τα κείμενα της Ρας Σάμρα προσδιορίζουν αυτή τη θεά ως τη σύζυγο του θεού Ελ, του «Δημιουργού των Δημιουργημάτων», και αναφέρονται σε αυτήν ως «Κυρία Ασεράχ της Θάλασσας» και ως «Προγεννήτειρα των Θεών», πράγμα που την καθιστά και μητέρα του Βάαλ. Εντούτοις, είναι εμφανές ότι οι ρόλοι που διαδραμάτιζαν οι τρεις κυριότερες θεές του Βααλισμού (η Ανάθ, η Ασεράχ και η Αστορέθ) συνέπιπταν σε μεγάλο βαθμό, όπως καταδεικνύεται τόσο από εξωβιβλικές πηγές όσο και από το Γραφικό υπόμνημα. Αν και ως σύζυγος του Βάαλ φαίνεται ότι παρουσιαζόταν η Αστορέθ, ίσως θεωρούνταν σύζυγός του και η Ασεράχ.
Στην περίοδο των Κριτών, αναφέρεται ότι οι αποστάτες Ισραηλίτες «άρχισαν να υπηρετούν τους Βάαλ και τους ιερούς στύλους [τις Ασερίμ]». (Κρ 3:7, υποσ.· παράβαλε 2:13.) Η μνεία αυτών των θεοτήτων στον πληθυντικό ίσως υποδηλώνει ότι κάθε τόπος είχε τον δικό του Βάαλ και τη δική του Ασεράχ. (Κρ 6:25) Η Ιεζάβελ, η Σιδώνια σύζυγος του Αχαάβ, του βασιλιά του Ισραήλ, φιλοξενούσε στο τραπέζι της 450 προφήτες του Βάαλ και 400 προφήτες του ιερού στύλου, ή αλλιώς της Ασεράχ.—1Βα 18:19.
Η έκφυλη λατρεία της Ασεράχ κατέληξε να ασκείται μέσα στον ίδιο το ναό του Ιεχωβά. Μάλιστα ο Βασιλιάς Μανασσής τοποθέτησε εκεί μια γλυπτή εικόνα του ιερού στύλου, προφανώς ένα ομοίωμα της θεάς Ασεράχ. (2Βα 21:7) Ο Μανασσής διαπαιδαγωγήθηκε με την αιχμαλωσία του στη Βαβυλώνα και, μόλις επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ, έδειξε ότι είχε ωφεληθεί από αυτή τη διαπαιδαγώγηση καθαρίζοντας τον οίκο του Ιεχωβά από τα συναφή με την ειδωλολατρία αντικείμενα. Εντούτοις, ο γιος του, ο Αμών, έθεσε και πάλι σε εφαρμογή την εξαχρειωτική λατρεία του Βάαλ και της Ασεράχ, λατρεία η οποία συνοδευόταν από τελετουργική πορνεία. (2Χρ 33:11-13, 15, 21-23) Αυτό κατέστησε αναγκαίο για τον δίκαιο Βασιλιά Ιωσία, ο οποίος διαδέχθηκε τον Αμών στο θρόνο, να γκρεμίσει «τα οικήματα που είχαν οι ιερόδουλοι μέσα στον οίκο του Ιεχωβά, όπου οι γυναίκες ύφαιναν σκηνές ως αγιαστήρια για τον ιερό στύλο».—2Βα 23:4-7.