ΑΠΕΧΘΕΣ ΠΡΑΓΜΑ
Το ρήμα τα‛άβ (απεχθάνομαι) και η συγγενική λέξη τω‛εβάχ (απεχθές πράγμα) εμφανίζονται περίπου 140 φορές στις Εβραϊκές Γραφές. Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιούνται στη Γραφή υποδηλώνει ότι κάποιος αποστρέφεται έντονα ή απορρίπτει πράγματα ή πρόσωπα με βάση το γεγονός ότι παραβιάζουν συγκεκριμένες αρχές ή δεν ανταποκρίνονται σε καθορισμένα κριτήρια που διακρατεί ο ίδιος.
Έτσι λοιπόν, διαβάζουμε στο εδάφιο Γένεση 43:32 ότι ήταν «απεχθές» («βδέλυγμα», KJ, ΒΑΜ· «αποκρουστικό», AT) για τους Αιγυπτίους να τρώνε με Εβραίους και στο εδάφιο Γένεση 46:34 ότι «κάθε βοσκός προβάτων είναι απεχθής [«βδέλυγμα», KJ, ΒΑΜ· «αποκρουστικός», AT] για την Αίγυπτο». Σύμφωνα με τον Τζ. Ρόλινσον, αυτή η αποστροφή βασιζόταν στην περιφρόνηση που ένιωθαν οι Αιγύπτιοι για τους ξένους γενικά και για τους βοσκούς ειδικότερα. Εξάλλου, στα εδάφια Έξοδος 8:25-27, ο Μωυσής, γνωρίζοντας καλά ότι οι Αιγύπτιοι είχαν ειδωλοποιήσει ορισμένα ζώα (και ειδικά την αγελάδα) επειδή τα θεωρούσαν ιερά, ζητάει επίμονα από τον Φαραώ να επιτρέψει στους Ισραηλίτες να αποσυρθούν στην έρημο για να κάνουν τις θυσίες τους επειδή αυτές θα ήταν «κάτι απεχθές για τους Αιγυπτίους». (Αίγυπτος και Βαβυλώνα από Θρησκευτικές και Κοσμικές Πηγές [Egypt and Babylon From Sacred and Profane Sources], 1885, σ. 182) Ασφαλώς, αυτά τα αιγυπτιακά κριτήρια δεν είχαν θεϊκή προέλευση ούτε την επιδοκιμασία του Ιεχωβά Θεού.—Βλέπε ΑΠΟΚΡΟΥΣΤΙΚΟ ΠΡΑΓΜΑ, ΑΠΟΣΤΡΟΦΗ.
Τα κριτήρια, οι αρχές και οι απαιτήσεις που έχει καθορίσει ο ίδιος ο Θεός αποδεικνύονται κατάλληλη βάση για την εκδήλωση απέχθειας. (Λευ 18:1-5· Δευ 23:7) Γι’ αυτό, το εδάφιο Ψαλμός 14:1 αναφέρει: «Είπε ο ασύνετος μέσα στην καρδιά του: “Δεν υπάρχει Ιεχωβά”. Ενήργησαν καταστροφικά, ενήργησαν με απεχθή τρόπο [τύπος της λέξης τα‛άβ] κάνοντας αυτά που έκαναν. Δεν υπάρχει κανείς που να κάνει κάτι καλό». Επομένως, η εξέταση των εδαφίων στα οποία χρησιμοποιούνται οι εβραϊκές λέξεις τα‛άβ και τω‛εβάχ παρέχει ενόραση στην άποψη που έχει ο Θεός για τα ζητήματα. Δείχνει επίσης γιατί υπάρχει έντονη αντίθεση ή ανοιχτή σύγκρουση ανάμεσα στη θέση, ή τη διανοητική στάση, εκείνων που ακολουθούν το Λόγο του Θεού και εκείνων που τον αψηφούν ή τον απορρίπτουν προτιμώντας τα δικά τους κριτήρια ή τα κριτήρια άλλων.—Παρ 29:27.
Ανάμεσα στους Χαναναίους. Πριν από την είσοδο του Ισραήλ στη Χαναάν, ο Ιεχωβά τούς δήλωσε σαφώς ποιες συνήθειες και ποια έθιμα των λαών της Χαναάν θεωρούσε απεχθή, ώστε να τα απεχθάνονται και εκείνοι. (Λευ 18:26-30) Κάτι που ξεχώριζε ήταν οι ειδωλολατρικές τους συνήθειες. Ο Θεός είπε: «Τις γλυπτές εικόνες των θεών τους πρέπει να τις κάψετε στη φωτιά. Δεν πρέπει να επιθυμήσεις το ασήμι και το χρυσάφι που είναι πάνω τους ούτε να το πάρεις για τον εαυτό σου, για να μην παγιδευτείς από αυτό· διότι είναι κάτι απεχθές [θω‛αβάθ] στον Ιεχωβά τον Θεό σου. Και δεν πρέπει να φέρεις κάτι απεχθές [θω‛εβάχ] μέσα στο σπίτι σου και έτσι να γίνεις κάτι που θα είναι αφιερωμένο στην καταστροφή, όπως αυτό. Πρέπει να το σιχαίνεσαι εξ ολοκλήρου και να το απεχθάνεσαι εντελώς [βεθα‛έβ τεθα‛αβέννου], επειδή είναι κάτι αφιερωμένο στην καταστροφή». (Δευ 7:25, 26) Όποιος Ισραηλίτης έφτιαχνε ομοιώματα για να αποδίδει σε αυτά θρησκευτική λατρεία επρόκειτο να είναι καταραμένος. (Δευ 27:15) Ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική τους αξία, τέτοια ομοιώματα έπρεπε να θεωρούνται ηθικώς αποκρουστικά από το λαό του Θεού.—Ιεζ 7:20· παράβαλε Ησ 44:18-20.
Άλλες συνήθειες των Χαναναίων τις οποίες έπρεπε να απεχθάνεται ο Ισραήλ ήταν: ο πνευματισμός με τις τελετουργίες του, τις μαγικές ρήσεις και τις μαντείες του (Δευ 18:9-12), η προσφορά παιδιών στους θεούς τους ως ολοκαύτωμα (Δευ 12:31· Ιερ 32:35· 2Βα 16:3), η αιμομειξία, η σοδομία και η κτηνοβασία. (Λευ 18:6, 22-30· 20:13) Αναμφίβολα, η ηθικά αποκρουστική συνήθεια της σοδομίας ήταν ο λόγος για τον οποίο δόθηκε ο αυστηρός κανόνας σύμφωνα με τον οποίο το να φοράει κάποιος τα ενδύματα του αντίθετου φύλου ήταν “απεχθές”. (Δευ 22:5) Οι Χαναναίοι ασκούσαν επίσης «ιερή» πορνεία με ιερόδουλους και ιερόδουλες ναών, αλλά ο Ιεχωβά απαγόρευσε το να φέρνει κανείς «το μίσθωμα πόρνης ή την τιμή σκύλου» στον οίκο του, «επειδή . . . είναι απεχθείς».—Δευ 23:17, 18· 1Βα 14:24.
Λόγω αυτών και άλλων «βδελυρών» ή «απεχθών» συνηθειών, ο Ιεχωβά Θεός διέταξε τον Ισραήλ να αφιερώσει τους Χαναναίους στην καταστροφή ώστε να μην προκύψει μόλυνση από την ψεύτικη θρησκεία. (Δευ 20:17, 18) Όποιος Ισραηλίτης έκανε τα ίδια πράγματα ή προήγε τέτοιου είδους αποστασία έπρεπε να λάβει ακριβώς την ίδια τιμωρία.—Δευ 13:12-15· 17:2-7· Εσδ 9:1, 11-14.
Ο Ισραήλ Μολύνεται. Στις υπόλοιπες Εβραϊκές Γραφές, οι λέξεις τα‛άβ και τω‛εβάχ χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την εμπορική απάτη (Δευ 25:13-16· Παρ 11:1· 20:10, 23), το ψέμα (Ψλ 5:6· 119:163· Παρ 12:19, 22), τη μοιχεία (Ιεζ 33:26), τη ληστεία, την απληστία, την καταπίεση των φτωχών (Ιεζ 18:10-13), την υπερηφάνεια, την έκχυση αθώου αίματος, τα βλαβερά σχέδια, την ψευδομαρτυρία και την πρόκληση φιλονικίας ανάμεσα σε αδελφούς, πράγματα που ορίζονται όλα από τον Θεό ως «απεχθή».—Παρ 3:32· 6:16-19· 11:20· 15:26· 24:9· 26:24-26.
Η διάπραξη αυτών των πραγμάτων καθιστά επίσης τη λατρεία ενός ατόμου μη αποδεκτή από τον Θεό, κάνοντας τις θυσίες αλλά και τις προσευχές του “απεχθείς” στον Θεό. (Παρ 15:8, 9· 21:27· 28:9) Γι’ αυτόν το λόγο, ο Ιεχωβά αποκάλεσε μεταγενέστερα τις θυσίες των αποστατών Ισραηλιτών, το θυμίαμά τους, καθώς και τους εορτασμούς τους για τη νέα σελήνη και το Σάββατο πράγματα “απεχθή”. (Ησ 1:11-17) Τους έθεσε το ερώτημα: «Είναι δυνατόν να κλέβετε, να δολοφονείτε και να μοιχεύετε και να ορκίζεστε ψευδώς και να υψώνετε καπνό θυσίας στον Βάαλ και να βαδίζετε ακολουθώντας άλλους θεούς τους οποίους δεν είχατε γνωρίσει, και κατόπιν να έρχεστε και να στέκεστε ενώπιόν μου σε αυτόν τον οίκο πάνω στον οποίο κλήθηκε το όνομά μου, και να λέτε: “Ασφαλώς θα διασωθούμε”, παρότι κάνετε όλα αυτά τα απεχθή πράγματα [«βδελύγματα» KJ, ΒΑΜ]; Σπηλιά ληστών έγινε στα μάτια σας αυτός ο οίκος πάνω στον οποίο κλήθηκε το όνομά μου;» (Ιερ 7:9-11) Έφτασαν στο σημείο να μην μπορούν να νιώσουν ντροπή ή ταπείνωση για τις απεχθείς πράξεις τους.—Ιερ 6:15· 8:12.
Μολονότι οι ηγέτες του Ισραήλ, οι βασιλιάδες και οι ιερείς, ήταν ένοχοι τέτοιων πράξεων ή τις επιδοκίμαζαν (1Βα 21:25, 26· 2Βα 21:2-12· 2Χρ 28:1, 3· 33:2-6· 36:8, 14· Ιεζ 8:6-17· 43:7, 8), οι πιστοί προφήτες του Θεού είχαν πάρει την εντολή να ενημερώνουν το λαό αναφορικά με την απέχθεια που ένιωθε ο Ιεχωβά για τη στασιαστική τους πορεία και να τους προειδοποιούν για τις συνέπειες. (Ιεζ 16:2, 51, 52· 20:4· 22:2· 23:36) Ο λαός λάβαινε την παρότρυνση να απορρίψει αυτές τις απεχθείς συνήθειες και να επιστρέψει στα νομοθετήματα και στους κανόνες διαγωγής που είχε θεσπίσει ο Θεός. (Ιεζ 14:6) Η συνέχιση τέτοιων συνηθειών τις οποίες απεχθάνεται ο Θεός μπορούσε να οδηγήσει τελικά μόνο σε ερήμωση και καταστροφή. (Ιερ 44:4, 22· Ιεζ 6:11· 7:3-9· 11:21· 12:16· 33:29) Μετά την εξορία μερικοί θα ντρέπονταν για τις κακές οδούς τους και ο Ιεχωβά θα τους έδινε «νέο πνεύμα».—Ιεζ 6:9· 11:18-21· 36:31.
Η εμπειρία του Ιώβ δείχνει ότι όσοι διακρατούν τους κανόνες του Θεού μπορεί να γίνουν αντικείμενο χλευασμού (Ιωβ 30:9, 10) και να απορριφθούν από πρώην γνωστούς (Ιωβ 19:19· Ψλ 88:8), επειδή εκείνοι «έχουν μισήσει αυτόν που παρέχει έλεγχο, και αυτόν που λέει τέλεια πράγματα τον απεχθάνονται». (Αμ 5:10) «Είναι απεχθής στους άφρονες η απομάκρυνση από το κακό». (Παρ 13:19) Αλλά ο Θεός απεχθάνεται όσους διαστρέφουν τα κριτήριά του ώστε να κηρύσσουν «τον πονηρό δίκαιο» και «τον δίκαιο πονηρό». (Παρ 17:15) Αυτός υπόσχεται πλήρη αντιστροφή των περιστάσεων στο μέλλον για τους υπηρέτες του οι οποίοι γίνονται αντικείμενο απέχθειας κατ’ αυτόν τον τρόπο.—Ησ 49:7· παράβαλε Ματ 5:10-12· 1Πε 3:16· 4:1-5· βλέπε ΑΗΔΙΑΣΤΙΚΟ ΠΡΑΓΜΑ, ΣΙΧΑΜΕΡΟ ΠΡΑΓΜΑ.