ΑΓΙΟΣ ΤΟΠΟΣ
Όρος τον οποίο οι Γραφές εφαρμόζουν με διάφορους τρόπους. (1) Γενικά, μπορούσε να εφαρμοστεί στο στρατόπεδο του Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ και στους αγίους τόπους μέσα σε αυτήν. Επίσης, χρησιμοποιήθηκε πιο συγκεκριμένα όσον αφορά (2) ολόκληρη τη σκηνή της συνάντησης και μεταγενέστερα το ναό, (3) τα Άγια των Αγίων, το εσώτατο τμήμα της σκηνής και μεταγενέστερα του ναού, και (4) το πρώτο εσωτερικό δωμάτιο της σκηνής, το οποίο ήταν ξεχωριστό από τα Άγια των Αγίων. Όποτε εμφανίζεται η έκφραση «άγιος τόπος», η έννοιά της μπορεί να καθοριστεί από τα συμφραζόμενα.
1. Το στρατόπεδο του Ισραήλ. (Δευ 23:14) Μεταγενέστερα, η γη του Ισραήλ και ειδικά η πόλη της Ιερουσαλήμ. (Παράβαλε Ματ 24:15 με Λου 21:20· ας σημειωθεί η έκφραση «άγια πόλη» στο εδ. Ματ 27:53.) Εκεί είχε τεθεί το αγιαστήριο του Θεού καθώς και το όνομά Του, ο δε λαός Του λογιζόταν άγιος. (Ιεζ 21:2) Ολόκληρο το στρατόπεδο, και μεταγενέστερα ολόκληρη η γη που έδωσε ο Θεός στο λαό Του, έπρεπε να διατηρείται άγιο. Συνεπώς, οποιοσδήποτε πρόσφερε θυσία σε ψεύτικο θεό ή τηρούσε κάποια ακάθαρτη συνήθεια μόλυνε το αγιαστήριο του Θεού, το οποίο βρισκόταν στο μέσο τους.—Λευ 20:3· παράβαλε Λευ 18:21, 30· 19:30· Αρ 5:2, 3· Ιερ 32:34· Ιεζ 5:11· 23:38.
2. Η σκηνή της συνάντησης και μεταγενέστερα ο ναός. Ολόκληρο το συγκρότημα, συμπεριλαμβανομένης της αυλής της σκηνής και των αυλών του ναού, αποτελούσε άγιο τόπο. (Εξ 38:24· 2Χρ 29:5· Πρ 21:28) Τα βασικότερα αντικείμενα της αυλής ήταν το θυσιαστήριο και η χάλκινη λεκάνη. Αυτά ήταν άγια αντικείμενα. Μόνο όσοι ήταν τελετουργικά καθαροί μπορούσαν να εισέλθουν στην αυλή της σκηνής οποιαδήποτε ώρα. Παρόμοια, κανείς δεν έμπαινε στις αυλές του ναού αν ήταν ακάθαρτος. Λόγου χάρη, ενόσω μια γυναίκα ήταν ακάθαρτη, δεν μπορούσε να αγγίξει κανένα άγιο πράγμα ούτε να εισέλθει στον άγιο τόπο. (Λευ 12:2-4) Φαίνεται μάλιστα ότι μια κατάσταση συνεχιζόμενης ακαθαρσίας από μέρους των Ισραηλιτών θεωρούνταν ότι μόλυνε τη σκηνή. (Λευ 15:31) Εκείνοι που παρουσίαζαν προσφορές για καθαρισμό από λέπρα έφερναν τη θυσία τους μόνο ως την πύλη της αυλής. (Λευ 14:11) Κανένας ακάθαρτος δεν μπορούσε να λάβει μέρος σε θυσία συμμετοχής στη σκηνή ή στο ναό, επί ποινή θανάτου.—Λευ 7:20, 21.
3. Τα Άγια των Αγίων, το εσώτατο τμήμα. Στο εδάφιο Λευιτικό 16:2 αυτό το τμήμα αναφέρεται ως “ο άγιος τόπος [εβρ., χακκόδες, «άγιος»] στο εσωτερικό μέρος της κουρτίνας”. Ο Παύλος είχε προφανώς υπόψη του αυτό το τμήμα όταν έκανε λόγο για την είσοδο του Ιησού στον ουρανό, επισημαίνοντας ότι εκείνος δεν εισήλθε σε «άγιο τόπο [ἅγια, Κείμενο] φτιαγμένο από χέρια». (Εβρ 9:24) Στο εδάφιο Εβραίους 10:19 ο Παύλος αναφέρεται «στον άγιο τόπο» (ΜΝΚ), «στα άγια των αγίων» (ΜΠΚ) (ἅγια, Κείμενο· ο πληθυντικός υποδηλώνει εξοχότητα).
Τα Άγια των Αγίων της σκηνής περιείχαν μόνο τη χρυσή κιβωτό της διαθήκης, πάνω στην οποία βρίσκονταν δύο χρυσά χερουβείμ με απλωμένες φτερούγες. (Εξ 25:10-22· 26:33) Ο ναός που οικοδόμησε ο Σολομών περιείχε επίσης δύο μεγάλα χερουβείμ από ξύλο ελαιώδους δέντρου επικαλυμμένα με χρυσάφι. (1Βα 6:23-28) Εντούτοις, μετά τη βαβυλωνιακή εξορία, η ιερή Κιβωτός έλειπε από τα Άγια των Αγίων.
Στα Άγια των Αγίων ο αρχιερέας περιστοιχιζόταν από χερουβείμ κεντημένα στο εσωτερικό κάλυμμα της σκηνής και στην κουρτίνα. (Εξ 26:1, 31, 33) Στο ναό του Σολομώντα οι τοίχοι και η οροφή ήταν από ξύλο κέδρου επικαλυμμένο με χρυσάφι, ενώ στους τοίχους υπήρχαν σκαλιστά χερουβείμ, φοίνικες, στολίδια σε σχήμα κολοκύθας και άνθη.—1Βα 6:16-18, 29· 2Χρ 3:7, 8.
4. Το πρώτο και μεγαλύτερο τμήμα, τα Άγια, το οποίο ήταν ξεχωριστό από το εσώτατο τμήμα, τα Άγια των Αγίων. (Εξ 26:33) Αυτό το τμήμα καταλάμβανε τα δύο τρίτα του συνολικού μήκους της κατασκευής. (1Βα 6:16, 17· 2Χρ 3:3, 8) Μέσα στα Άγια της σκηνής βρισκόταν ο χρυσός λυχνοστάτης στη νότια πλευρά του δωματίου (Εξ 25:31-40· 40:24, 25), το χρυσό θυσιαστήριο του θυμιάματος στο δυτικό άκρο, μπροστά στην κουρτίνα που οδηγούσε στα Άγια των Αγίων (Εξ 30:1-6· 40:26, 27), και το τραπέζι του ψωμιού της πρόθεσης στη βόρεια πλευρά (Εξ 25:23-30· 40:22, 23· Εβρ 9:2, 3). Μαζί με αυτά βρίσκονταν και τα συνοδευτικά χρυσά σκεύη, μεταξύ των οποίων κούπες, λαβίδες και άλλα. Στα Άγια του ναού υπήρχε το χρυσό θυσιαστήριο, τα δέκα τραπέζια του ψωμιού της πρόθεσης και δέκα λυχνοστάτες. Οι λυχνοστάτες και τα τραπέζια είχαν τοποθετηθεί ανά πέντε δεξιά και αριστερά.—1Βα 7:48-50· 2Χρ 4:7, 8, 19, 20.
Ευρισκόμενος στα Άγια της σκηνής ο ιερέας μπορούσε να δει, στα διάκενα των πλαισίων που αποτελούσαν τους τοίχους, καθώς και στην οροφή, τα χρωματιστά χερουβείμ που ήταν κεντημένα στο εσωτερικό κάλυμμα της σκηνής. (Εξ 26:1, 15) Από τέσσερις χρυσούς στύλους κρεμόταν η κουρτίνα που οδηγούσε στα Άγια των Αγίων, επίσης κεντημένη με χερουβείμ. (Εξ 26:31-33) Το προπέτασμα της εισόδου της σκηνής ήταν και αυτό από χρωματιστό ύφασμα. (Εξ 26:36) Στο ναό οι τοίχοι αυτού του δωματίου είχαν σκαλιστά χερουβείμ, φοίνικες, στολίδια σε σχήμα κολοκύθας και γιρλάντες από άνθη, όλα επικαλυμμένα με χρυσάφι.—1Βα 6:17, 18, 22, 29.
Συμβολική Σημασία. Η διευθέτηση του Θεού για την εξιλέωση του ανθρώπου μέσω της θυσίας του Ιησού Χριστού αποκαλείται “η μεγαλύτερη και τελειότερη σκηνή η οποία δεν είναι φτιαγμένη από χέρια”. Ο Χριστός μπήκε «μία φορά για πάντα στον άγιο τόπο» αυτού του μεγάλου πνευματικού ναού «και εξασφάλισε αιώνια απελευθέρωση για εμάς», γράφει ο απόστολος Παύλος. (Εβρ 9:11, 12) Όταν πήγε στον ουρανό και εμφανίστηκε ενώπιον του Ιεχωβά, ο Χριστός εισήλθε σε αυτό που προεικονίστηκε από το εσώτατο τμήμα της σκηνής, δηλαδή τα Άγια των Αγίων. (Εβρ 9:24, 25) Συνεπώς, η σκηνή και οι υπηρεσίες της χρησίμευσαν ως «συμβολική απεικόνιση και σκιά των ουράνιων πραγμάτων».—Εβρ 8:5.
Χριστιανοί υφιερείς. Εφόσον το μέρος όπου κατοικεί ο Θεός είναι αγιαστήριο, άγιος τόπος, η Χριστιανική εκκλησία παρομοιάζεται επίσης με άγιο τόπο, το ναό του Θεού. (1Κο 3:17· Εφ 2:21, 22) Ενόσω οι χρισμένοι ακόλουθοι του Ιησού Χριστού βρίσκονται στη γη, αναφέρεται για αυτούς ότι “οικοδομούνται και γίνονται πνευματικός οίκος με σκοπό ένα άγιο ιερατείο” και ότι αποτελούν «βασιλικό ιερατείο». (1Πε 2:5, 9) Όπως οι υφιερείς υπηρετούσαν τόσο στην αυλή όσο και στα Άγια, έτσι και αυτοί οι Χριστιανοί ιερείς του Θεού υπηρετούν ενώπιον του συμβολικού θυσιαστηρίου Του, καθώς και στα συμβολικά Άγια. Οι ιερείς του Ισραήλ έπρεπε να είναι καθαροί, γι’ αυτό και όταν ετοιμάζονταν να υπηρετήσουν στα Άγια, πλένονταν με νερό από τη χάλκινη λεκάνη που υπήρχε στην αυλή. (Εξ 40:30-32) Ομοίως, για εκείνους τους Χριστιανούς που έχουν ανακηρυχτεί δίκαιοι αναφέρεται ότι έχουν “καθαριστεί”. (1Κο 6:11) Οι Ισραηλίτες ιερείς περιστοιχίζονταν από αναπαραστάσεις των χερουβείμ στις κουρτίνες της σκηνής, καθώς εκτελούσαν εκεί τα καθήκοντά τους. Αυτό φέρνει στο νου τη δήλωση του αποστόλου Παύλου προς ορισμένους που ανακηρύσσονται δίκαιοι ότι, ενόσω βρίσκονται ακόμη στη γη, «[ο Θεός] μάς έβαλε να καθήσουμε μαζί στους ουράνιους τόπους σε ενότητα με τον Χριστό Ιησού». (Εφ 2:4-6) Καθώς υπηρετούν αυτοί οι Χριστιανοί του “βασιλικού ιερατείου”, προσφέρουν θυσίες αίνου (Εβρ 13:15) και προσευχές προς τον Θεό (σχετιζόμενες με το θυμίαμα· Απ 8:4), τρώνε την πνευματική τροφή που προμηθεύει ο Θεός (όπως προμήθευε τα ψωμιά της πρόθεσης για τους ιερείς· Μαρ 2:26) και απολαμβάνουν φως από το Λόγο της αλήθειας του Θεού (όπως το φως από το λυχνοστάτη· Ψλ 119:105). Ο απόστολος Παύλος επισημαίνει ότι έχουν την ελπίδα, μέσω της θυσίας του Ιησού Χριστού, να μπουν στα αληθινά «Άγια των Αγίων», τον ίδιο τον ουρανό.—Εβρ 6:19, 20· 9:24· 1Πε 1:3, 4· βλέπε ΑΓΙΑ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ· ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ.