ΙΟΘΟΡ
(Ιοθόρ) [από μια ρίζα που σημαίνει «υπεραρκετά· υπεραφθονία»].
Πεθερός του Μωυσή, Κεναίος. (Εξ 3:1· Κρ 1:16) Ο Ιοθόρ ονομάζεται και Ραγουήλ. (Αρ 10:29) Το «Ιοθόρ» μπορεί να ήταν τίτλος, ενώ το «Ραγουήλ» προσωπικό όνομα. Ωστόσο, δεν ήταν ασυνήθιστο να έχει ένας Άραβας αρχηγός δύο ή και περισσότερα ονόματα, πράγμα που επιβεβαιώνεται από πολλές επιγραφές. Ο Ιοθόρ αναφέρεται ως «Ιεθέρ» στο εδάφιο Έξοδος 4:18 σύμφωνα με το Μασοριτικό κείμενο.
Ο Ιοθόρ ήταν “ο ιερέας της Μαδιάμ”. Εφόσον ήταν κεφαλή μιας μεγάλης οικογένειας, που αποτελούνταν από τουλάχιστον εφτά κόρες και έναν κατονομαζόμενο γιο (Εξ 2:15, 16· Αρ 10:29), και είχε την ευθύνη όχι μόνο να συντηρεί την οικογένειά του αλλά και να αναλαμβάνει την ηγεσία σε ζητήματα λατρείας, αποκαλείται κατάλληλα «ιερέας [ή αρχηγός] της Μαδιάμ». Αυτό από μόνο του δεν μαρτυρεί κατ’ ανάγκην ότι ήταν λάτρης του Ιεχωβά Θεού. Ωστόσο, η αληθινή λατρεία ίσως είχε ενσταλαχτεί στους προγόνους του Ιοθόρ και πιθανώς κάποια χαρακτηριστικά της είχαν διατηρηθεί στην οικογένεια. Η διαγωγή του αποκαλύπτει τουλάχιστον βαθύ σεβασμό για τον Θεό του Μωυσή και του Ισραήλ.—Εξ 18:10-12.
Η γνωριμία του Ιοθόρ με το μελλοντικό γαμπρό του έγινε λίγο καιρό αφότου ο Μωυσής έφυγε από την Αίγυπτο το 1553 Π.Κ.Χ. Ο Μωυσής βοήθησε τις κόρες του Ιοθόρ να ποτίσουν τα ποίμνια του πατέρα τους, και εκείνες το ανέφεραν αυτό στον πατέρα τους, ο οποίος με τη σειρά του πρόσφερε φιλοξενία στον Μωυσή. Έκτοτε ο Μωυσής εγκαταστάθηκε στο σπίτι του Ιοθόρ και τελικά παντρεύτηκε την κόρη του τη Σεπφώρα. Έπειτα από 40 περίπου χρόνια, στη διάρκεια των οποίων ο Μωυσής φρόντιζε τα ποίμνια του Ιοθόρ στην περιοχή του Όρους Χωρήβ (Σινά), ο Ιεχωβά τον κάλεσε πίσω στην Αίγυπτο και εκείνος επέστρεψε, με τις ευχές του πεθερού του.—Εξ 2:15-22· 3:1· 4:18· Πρ 7:29, 30.
Αργότερα, ο Ιοθόρ έμαθε για τη μεγάλη νίκη του Ιεχωβά επί των Αιγυπτίων και πήγε αμέσως να βρει τον Μωυσή στο Χωρήβ, φέρνοντας μαζί του τη Σεπφώρα και τους δύο γιους του Μωυσή. Η αντάμωσή τους ήταν ιδιαίτερα θερμή. Όταν ο Ιοθόρ άκουσε τον Μωυσή να του εξιστορεί τις κραταιές σωτήριες πράξεις του Ιεχωβά, ευλόγησε τον Θεό και ομολόγησε: «Τώρα γνωρίζω ότι ο Ιεχωβά είναι μεγαλύτερος από όλους τους άλλους θεούς». Κατόπιν πρόσφερε θυσίες στον αληθινό Θεό. (Εξ 18:1-12) Την επόμενη ημέρα, ο Ιοθόρ πρόσεξε ότι ο Μωυσής άκουγε τα προβλήματα των Ισραηλιτών «από το πρωί μέχρι το βράδυ». Διακρίνοντας πόσο εξουθενωτικό ήταν αυτό τόσο για τον Μωυσή όσο και για το λαό, ο Ιοθόρ πρότεινε ένα σύστημα ώστε να ανατεθεί η εξουσία και σε άλλους. “Εκπαίδευσε ικανούς και άξιους άντρες ως δέκαρχους, πεντηκόνταρχους, εκατόνταρχους και χιλίαρχους να κρίνουν τις διάφορες υποθέσεις, έτσι ώστε εσύ να εκδικάζεις μόνο όποιες δεν μπορούν να χειριστούν εκείνοι”. Ο Μωυσής συμφώνησε, και αργότερα ο Ιοθόρ επέστρεψε στη γη του.—Εξ 18:13-27.
Ο Μωυσής ζήτησε από το γιο του Ιοθόρ, τον Οβάβ, να γίνει ανιχνευτής. Αφού προφανώς χρησιμοποιήθηκε κάποια πειθώ, εκείνος ανταποκρίθηκε, και μερικοί συγγενείς του μπήκαν στην Υποσχεμένη Γη μαζί με τον Ισραήλ. (Αρ 10:29-33) Το εδάφιο Κριτές 4:11 αποκαλεί τον Οβάβ πεθερό του Μωυσή, αντί κουνιάδο του, και αυτό έχει δυσχεράνει την κατανόηση του εδαφίου. Ωστόσο, η εβραϊκή έκφραση που κανονικά αποδίδεται «πεθερός» κατά μία ευρύτερη έννοια μπορεί να υποδηλώνει οποιονδήποτε εξ αγχιστείας άρρενα συγγενή, και έτσι μπορεί επίσης να εκληφθεί ως «κουνιάδος». Η εκδοχή ότι ο Οβάβ, και όχι ο Ιοθόρ, ήταν πεθερός του Μωυσή θα ερχόταν σε σύγκρουση με άλλα εδάφια. Αν το «Οβάβ» ήταν ένα άλλο όνομα του Ιοθόρ, όπως ισχυρίζονται μερικοί, αυτό θα σήμαινε επίσης ότι δύο άντρες, πατέρας και γιος, έφεραν το όνομα Οβάβ. Από την άλλη μεριά, ο Οβάβ, ως σημαίνον μέλος της επόμενης γενιάς των Κεναίων, πιθανώς χρησιμοποιήθηκε σε αυτό το εδάφιο ως εκπρόσωπος του πατέρα του.—Βλέπε ΟΒΑΒ.