Αβιάθαρ — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΑΒΙΑΘΑΡ

(Αβιάθαρ) [Πατέρας Υπεροχής· Πατέρας Υπεραρκετών (Υπεραφθονίας)].

Γιος του Αρχιερέα Αχιμέλεχ, από τη φυλή του Λευί και τη γενεαλογική γραμμή του Ηλεί. (1Σα 14:3· 22:11· 23:6) Έζησε κατά την περίοδο της βασιλείας του Σαούλ, του Δαβίδ και του Σολομώντα, και στη διάρκεια της βασιλείας του Δαβίδ έγινε αρχιερέας. Είχε δύο γιους, τον Ιωνάθαν και τον Αχιμέλεχ (που είχε το όνομα του πατέρα του Αβιάθαρ).—2Σα 15:27, 36· 8:17.

Ο Αβιάθαρ ζούσε στη Νωβ, «την πόλη των ιερέων», η οποία βρισκόταν κοντά στην Ιερουσαλήμ, όταν ο Βασιλιάς Σαούλ έβαλε τον Δωήκ τον Εδωμίτη να φονεύσει τον πατέρα του Αβιάθαρ, που ήταν ο αρχιερέας, και άλλους ιερείς (85 συνολικά), λόγω της υποτιθέμενης υποστήριξης που πρόσφεραν στον Δαβίδ. Ο Δωήκ πάταξε επίσης με το σπαθί όλους τους υπόλοιπους κατοίκους της πόλης. Μόνο ο Αβιάθαρ γλίτωσε. Αυτός κατέφυγε στον Δαβίδ, που ήταν και ο ίδιος φυγάς, προφανώς στην Κεϊλά, μερικά χιλιόμετρα ΝΔ. Ο Δαβίδ, νιώθοντας ως έναν βαθμό προσωπικά υπεύθυνος για την τραγωδία, είπε στον Αβιάθαρ: «Το ήξερα εκείνη την ημέρα, εφόσον ο Δωήκ ο Εδωμίτης ήταν εκεί, ότι θα το έλεγε οπωσδήποτε στον Σαούλ. Εγώ προσωπικά αδίκησα κάθε ψυχή του οίκου του πατέρα σου. Μείνε μαζί μου. Μη φοβάσαι, γιατί όποιος ζητάει την ψυχή μου ζητάει και την ψυχή σου, γιατί χρειάζεσαι την προστασία μου».—1Σα 22:12-23· 23:6.

Ο Αβιάθαρ, λοιπόν, μετακινούνταν με τον Δαβίδ και υπηρετούσε ως ιερέας για τις δυνάμεις του Δαβίδ κατά το υπόλοιπο διάστημα που ο Δαβίδ ήταν καταζητούμενος. Το εδάφιο 1 Σαμουήλ 23:6 δείχνει ότι ο Αβιάθαρ είχε φέρει μαζί του ένα εφόδ, και παρά το ότι οι ιερείς γενικά φορούσαν λινό εφόδ (1Σα 22:18), τα εδάφια 9-12 του 23ου κεφαλαίου υποδεικνύουν ότι αυτό ήταν προφανώς το εφόδ του πατέρα του, του αρχιερέα, το οποίο περιείχε το Ουρίμ και το Θουμμίμ.

Επί Βασιλείας Δαβίδ και Σολομώντα. Φαίνεται πως, όταν ο Δαβίδ πήρε τελικά το θρόνο, ο Αβιάθαρ έγινε αρχιερέας. Μερικοί λόγιοι υποστηρίζουν ότι, μετά το θάνατο του Αρχιερέα Αχιμέλεχ, ο Βασιλιάς Σαούλ κατέστησε τον Σαδώκ αρχιερέα στη θέση του Αχιμέλεχ, μη αναγνωρίζοντας έτσι τον Αβιάθαρ ο οποίος ήταν σύντροφος του μελλοντικού διαδόχου του, του Δαβίδ. Διατείνονται ότι ο Δαβίδ, μετά την άνοδό του στο θρόνο, κατέστησε και τον Αβιάθαρ αρχιερέα μαζί με τον Σαδώκ. Αυτή η άποψη προφανώς βασίζεται στο γεγονός ότι ο Σαδώκ και ο Αβιάθαρ αναφέρονται συστηματικά μαζί, σαν να κατείχαν από κοινού μια υψηλή θέση στο ιερατείο. (2Σα 15:29, 35· 17:15· 19:11· 20:25· 1Βα 1:7, 8, 25, 26· 4:4· 1Χρ 15:11) Ωστόσο, το θεόπνευστο υπόμνημα δεν αναφέρει πουθενά ότι ο Σαδώκ διορίστηκε αρχιερέας υπό τον Βασιλιά Σαούλ. Πιθανώς, η θέση εξοχότητας του Σαδώκ οφειλόταν στο ότι αυτός ήταν βλέπων, δηλαδή προφήτης, όπως και ο προφήτης Σαμουήλ ο οποίος μνημονεύεται περισσότερο στο θεϊκό υπόμνημα από ό,τι ο αρχιερέας της εποχής του. (2Σα 15:27) Τα στοιχεία μαρτυρούν ότι ο Αβιάθαρ ήταν ο μόνος αρχιερέας επί βασιλείας του Δαβίδ και ότι ο Σαδώκ κατείχε τότε μια θέση δευτερεύουσα σε σχέση με αυτόν.—1Βα 2:27, 35· Μαρ 2:26.

Το εδάφιο 2 Σαμουήλ 8:17 έχει εγείρει μερικά ερωτήματα ως προς αυτό, εφόσον αναφέρει ότι «ο Σαδώκ, ο γιος του Αχιτώβ, και ο Αχιμέλεχ, ο γιος του Αβιάθαρ, ήταν ιερείς» τότε, αλλά δεν κάνει μνεία για τον Αβιάθαρ ως αρχιερέα. Μερικοί υποστηρίζουν ότι τα ονόματα των Αχιμέλεχ και Αβιάθαρ αντιμετατέθηκαν εξαιτίας λανθασμένης αντιγραφής και ότι το κείμενο έπρεπε να λέει «ο Αβιάθαρ, ο γιος του Αχιμέλεχ», όπως λέει και η συριακή Πεσίτα. Ωστόσο, το υπόμνημα του Πρώτου Χρονικών (18:16· 24:3, 6, 31) επιβεβαιώνει τη σειρά των ονομάτων στο εδάφιο αυτό όπως την έχει το Μασοριτικό κείμενο. Φαίνεται πιθανότερο, λοιπόν, ότι ο Σαδώκ και ο Αχιμέλεχ αναφέρονται απλώς ως δευτερεύοντες ιερείς υπό τον Αρχιερέα Αβιάθαρ και ότι η θέση του Αβιάθαρ σε αυτή την περίπτωση θεωρήθηκε αυτονόητη.—1Χρ 16:37-40· παράβαλε Αρ 3:32.

Ο Αβιάθαρ είχε μαζί με άλλους ιερείς το προνόμιο να ανεβάσει την κιβωτό του Ιεχωβά από το σπίτι του Ωβήδ-εδώμ στην Ιερουσαλήμ. (2Σα 6:12· 1Χρ 15:11, 12) Εκτός του ότι ήταν αρχιερέας, περιλαμβανόταν και στην ομάδα των συμβούλων του Δαβίδ.—1Χρ 27:33, 34.

Κατά το δεύτερο μισό της βασιλείας του Δαβίδ, ο Αβεσσαλώμ οργάνωσε συνωμοσία εναντίον του πατέρα του. Ο Αβιάθαρ έμεινε και πάλι στο πλευρό του Δαβίδ όταν οι περιστάσεις ανάγκασαν το βασιλιά να φύγει από την Ιερουσαλήμ. Στα πλαίσια ενός σχεδίου που αποσκοπούσε στο να ανατραπεί η συμβουλή του προδότη Αχιτόφελ, πρώην συμβούλου του Δαβίδ, οι όσιοι ιερείς Αβιάθαρ και Σαδώκ στάλθηκαν πίσω στην Ιερουσαλήμ ως σύνδεσμοι, για να κρατούν τον Δαβίδ ενήμερο γύρω από τα σχέδια του στασιαστικού γιου του. (2Σα 15:24-36· 17:15) Μετά το θάνατο του Αβεσσαλώμ, ο Αβιάθαρ και ο Σαδώκ ενήργησαν ως μεσολαβητές για να διευθετήσουν την επιστροφή του Δαβίδ στην πρωτεύουσα.—2Σα 19:11-14.

Αν ληφθεί υπόψη το πιστό υπόμνημα εγκαρτέρησης του Αβιάθαρ στις πολλές κακουχίες που πέρασε ως σύντροφος του Δαβίδ τον καιρό που εκείνος κρυβόταν από τον Σαούλ, και ξανά στη διάρκεια της ανταρσίας του Αβεσσαλώμ, συν το ότι έχαιρε της εμπιστοσύνης, της φιλίας και της εύνοιας του Δαβίδ επί τέσσερις περίπου δεκαετίες, δεν μπορεί παρά να εκπλαγεί κανείς από το γεγονός ότι ο Αβιάθαρ συμπαρατάχθηκε με έναν άλλον γιο του Δαβίδ, τον Αδωνία, σε μια μεταγενέστερη συνωμοσία για το θρόνο. Παρότι η μηχανορραφία αυτή είχε και την υποστήριξη του Ιωάβ, ο οποίος ήταν επικεφαλής του στρατεύματος, απέτυχε· ο Σολομών διορίστηκε βασιλιάς και ο όσιος ιερέας Σαδώκ ήταν αυτός που τον έχρισε, κατόπιν εντολής του Δαβίδ. (1Βα 1:7, 32-40) Ο γιος του Αβιάθαρ, ο Ιωνάθαν, ο οποίος παλαιότερα, στη διάρκεια της εξέγερσης του Αβεσσαλώμ, είχε υπηρετήσει ως αγγελιοφόρος μεταφέροντας μηνύματα στον Δαβίδ, σε αυτή την περίπτωση πήγε να ενημερώσει τον Αδωνία για την αποτυχία της μηχανορραφίας. Ο Βασιλιάς Σολομών δεν ανέλαβε αμέσως δράση εναντίον του Αβιάθαρ, αλλά όταν ήρθαν στο προσκήνιο στοιχεία για το ότι η μηχανορραφία ακόμη υπέβοσκε, διέταξε το θάνατο του Αδωνία και του Ιωάβ και εκτόπισε τον ιερέα Αβιάθαρ από την Ιερουσαλήμ, λέγοντας: «Πήγαινε στην Αναθώθ, στους αγρούς σου! Διότι είσαι άξιος θανάτου, αλλά αυτή την ημέρα δεν θα σε θανατώσω, επειδή μετέφερες την κιβωτό του Υπέρτατου Κυρίου Ιεχωβά μπροστά από τον Δαβίδ τον πατέρα μου και επειδή υπέφερες ταλαιπωρίες όλο τον καιρό που υπέφερε ταλαιπωρίες ο πατέρας μου». (1Βα 2:26) Έπειτα, ο Σαδώκ διορίστηκε αντικαταστάτης του Αβιάθαρ στην ιερατική του θέση, οπότε το αξίωμα του αρχιερέα πέρασε και πάλι στη γενεαλογική γραμμή του γιου του Ααρών Ελεάζαρ και η ιερατική γραμμή του οίκου του Ηλεί τερματίστηκε οριστικά σε εκπλήρωση της προφητείας του εδαφίου 1 Σαμουήλ 2:31.—1Βα 2:27· 1Σα 3:12-14.

Αν και αργότερα, στο εδάφιο 1 Βασιλέων 4:4, το υπόμνημα κάνει και πάλι μνεία για τον “Σαδώκ και τον Αβιάθαρ” με την ιδιότητά τους ως ιερέων κατά την περίοδο της βασιλείας του Σολομώντα, είναι πιθανό ότι η αναφορά στον Αβιάθαρ έχει απλώς τιμητικό χαρακτήρα ή γίνεται για ιστορικούς λόγους. Μερικοί λόγιοι υποστηρίζουν ότι ο Σολομών, αφού υποβίβασε τον Αβιάθαρ, στη συνέχεια τον διόρισε να υπηρετεί ως αντικαταστάτης του Σαδώκ, και ότι ενώ ο ένας υπηρετούσε στο Όρος Σιών όπου βρισκόταν η Κιβωτός, ο άλλος υπηρετούσε στη σκηνή της μαρτυρίας, η οποία προτού χτιστεί ο ναός ήταν στη Γαβαών. (Βλέπε 1Χρ 16:37-40.) Ωστόσο, το εδάφιο 1 Βασιλέων 2:26 δείχνει ότι ο Σολομών έστειλε τον Αβιάθαρ στους αγρούς του στην Αναθώθ και, παρότι η Αναθώθ δεν ήταν μακριά από τη Γαβαών, η εντολή του Σολομώντα δείχνει ότι ο Αβιάθαρ παύτηκε από κάθε ενεργή συμμετοχή στο ιερατείο.

Στο εδάφιο Μάρκος 2:26 οι περισσότερες μεταφράσεις παρουσιάζουν τον Ιησού να λέει ότι ο Δαβίδ μπήκε στον οίκο του Θεού και έφαγε το ψωμί της πρόθεσης «τον καιρό που αρχιερέας ήταν ο Αβιάθαρ». Δεδομένου ότι αυτό το γεγονός έλαβε χώρα όταν αρχιερέας ήταν ο πατέρας του Αβιάθαρ, ο Αχιμέλεχ, μια τέτοια μετάφραση θα ήταν ιστορικά ανακριβής. Είναι αξιοσημείωτο ότι μερικά από τα πρώτα χειρόγραφα παραλείπουν την παραπάνω φράση, η οποία εξάλλου δεν υπάρχει στις αντίστοιχες περικοπές Ματθαίος 12:4 και Λουκάς 6:4. Ωστόσο, μια παρόμοια περίπτωση ελληνικής σύνταξης υπάρχει στο πρωτότυπο κείμενο των εδαφίων Μάρκος 12:26 και Λουκάς 20:37, και εκεί πολλές μεταφράσεις χρησιμοποιούν τη φράση «στην περικοπή για». (RS· JB· βλέπε επίσης ΛΧ, ΤΚΔ.) Φαίνεται, λοιπόν, ότι το πρωτότυπο κείμενο του εδαφίου Μάρκος 2:26 δικαιολογεί την απόδοση της Μετάφρασης Νέου Κόσμου, η οποία αναφέρει: «Ότι μπήκε στον οίκο του Θεού, σύμφωνα με την αφήγηση σχετικά με τον Αβιάθαρ τον πρωθιερέα». Εφόσον η αφήγηση των πρώτων πράξεων του Αβιάθαρ αρχίζει αμέσως μετά την αναφορά του περιστατικού κατά το οποίο ο Δαβίδ μπήκε στον οίκο του Θεού και έφαγε το ψωμί της πρόθεσης, και εφόσον αργότερα ο Αβιάθαρ έγινε όντως αρχιερέας του Ισραήλ όταν ήταν βασιλιάς ο Δαβίδ, αυτή η μετάφραση διαφυλάττει την ιστορική ακρίβεια του υπομνήματος.