ΕΛΙΣΑΙΕ

(Ελισαιέ) [Ο Θεός Είναι Σωτηρία].

Γιος του Σαφάτ και προφήτης του Ιεχωβά κατά το δέκατο και ένατο αιώνα Π.Κ.Χ. Ήταν ο διάδοχος του προφήτη Ηλία. Ο Ιεχωβά κατηύθυνε τον Ηλία να χρίσει τον Ελισαιέ από την Αβέλ-μεολά. Ο Ηλίας βρήκε τον Ελισαιέ να οργώνει και έριξε πάνω του το επίσημο ένδυμά του, κάτι που υποδήλωνε διορισμό. (1Βα 19:16) Ο Ελισαιέ όργωνε πίσω από 12 ζευγάρια ταύρους, «και ο ίδιος ήταν με το δωδέκατο». Είναι ενδιαφέρον ότι το 19ο αιώνα ο Γουίλιαμ Τόμσον ανέφερε στο έργο του Η Γη και το Βιβλίο ([The Land and the Book] 1887, σ. 144) πως οι Άραβες είχαν τη συνήθεια να οργώνουν ομαδικά με τα μικρά τους άροτρα, ενώ ένας σπορέας μπορούσε εύκολα να σπείρει όση έκταση είχαν οργώσει οι ζευγολάτες σε μία ημέρα. Ο Ελισαιέ, ο οποίος ήταν ο τελευταίος σε μια τέτοια ομάδα, μπορούσε να σταματήσει χωρίς να παρεμποδίζει την εργασία των υπολοίπων. Το γεγονός ότι θυσίασε ένα ζευγάρι ταύρων και άναψε φωτιά με τα σύνεργά τους δείχνει την ετοιμότητά του, την αποφασιστικότητά του και την εκτίμηση που είχε για την πρόσκληση που του απηύθυνε ο Ιεχωβά. Αφού ετοίμασε ένα γεύμα, ο Ελισαιέ έφυγε αμέσως για να ακολουθήσει τον Ηλία.—1Βα 19:19-21.

Πιθανώς για ένα διάστημα έξι ετών ο Ελισαιέ ήταν ο υπηρέτης του Ηλία. Ο Ηλίας υπηρετούσε ως επικεφαλής προφήτης και ο Ελισαιέ συνεργαζόταν μαζί του στενά—ήταν μάλιστα γνωστός ως «αυτός που έχυνε νερό στα χέρια του Ηλία» όταν εκείνος έπλενε τα χέρια του.—2Βα 2:3-5· 3:11.

Από τότε που ακολούθησε τον Ηλία εκτελούσε χρέη προφήτη στον Ισραήλ, την περίοδο που βασίλεψαν ο Αχαάβ, ο Οχοζίας, ο Ιωράμ και ο Ιηού, συνεχίζοντας μέχρι και στην εποχή του Ιωάς. Στον Ιούδα εκείνη την εποχή βασίλεψαν ο Ιωσαφάτ, ο Ιωράμ, ο Οχοζίας, η Γοθολία, ο Ιωάς και ενδεχομένως ο Αμαζίας. Ο Ελισαιέ συνέχισε μόνος του στη διακονία περίπου 60 χρόνια μετά την αναχώρηση του Ηλία.—ΧΑΡΤΗΣ, Τόμ. 1, σ. 949.

Το υπόμνημα της προφητικής δράσης του Ελισαιέ στο Δεύτερο Βασιλέων δεν φαίνεται να ακολουθεί απόλυτα χρονολογική σειρά. Για παράδειγμα, στο 5ο κεφάλαιο, ο Γιεζί πατάσσεται με λέπρα, γεγονός που τον απέκλειε από τις συνήθεις κοινωνικές επαφές. Ωστόσο, στο 8ο κεφάλαιο παρουσιάζεται να έχει μια φιλική συνομιλία με τον Ιωράμ του Ισραήλ. Επίσης, ο θάνατος του Βασιλιά Ιωάς του Ισραήλ αναφέρεται στο 13ο κεφάλαιο, αλλά ακολουθείται από μια περιγραφή της τελευταίας συνομιλίας που είχε αυτός με τον Ελισαιέ. (2Βα 13:12-21) Σε μερικά σημεία του υπομνήματος φαίνεται πως τα έργα και τα θαύματα του Ελισαιέ έχουν ομαδοποιηθεί με βάση το χαρακτήρα τους ή τις ομοιότητες, όπως για παράδειγμα: (1) όσα έγιναν προς όφελος των προφητών και μεμονωμένων ατόμων (2Βα 4:1–6:7) και (2) όσα είχαν σχέση με το έθνος και το βασιλιά.—2Βα 6:8–7:20.

Διαδέχεται τον Ηλία. Η δράση του Ελισαιέ ως διαδόχου του Ηλία αρχίζει γύρω στο 917 Π.Κ.Χ. ή λίγο αργότερα, όταν ο Ηλίας αναλήφθηκε στους ουρανούς μέσα σε ανεμοθύελλα. (2Βα 1:17· 2:1, 11, 12) Προτού φύγει ο Ηλίας, ο Ελισαιέ τού ζητάει «δύο μέρη από το πνεύμα» του, δηλαδή διπλό μερίδιο, το οποίο δικαιούνταν ο πρωτότοκος γιος. Τη θέση αυτή την κατέχει λόγω του επίσημου διορισμού του ως διαδόχου του Ηλία, διορισμού τον οποίο έλαβε όταν ο Ηλίας έριξε πάνω του το επίσημο ένδυμά του. (2Βα 2:9) Ο Ηλίας, αντιλαμβανόμενος ότι δεν εναπόκειται στον ίδιο να του δώσει κάτι τέτοιο, λέει στον Ελισαιέ ότι, αν τον δει να παίρνεται μακριά του, η επιθυμία του θα πραγματοποιηθεί. Ο Ιεχωβά δίνει την επιβεβαίωση επιτρέποντας στον Ελισαιέ να δει τον Ηλία να αναλαμβάνεται στους ουρανούς μέσα σε ανεμοθύελλα. Καθώς ο Ηλίας φεύγει, του πέφτει το επίσημο ένδυμά του, ένας τρίχινος μανδύας. Ο Ελισαιέ το μαζεύει, προσδιορίζοντας έτσι τον εαυτό του ως διάδοχο του Ηλία. Στην όχθη του Ιορδάνη Ποταμού, ο Ιεχωβά δείχνει ότι είναι με τον Ελισαιέ χωρίζοντας θαυματουργικά τα νερά του Ιορδάνη όταν εκείνος τα χτυπάει με αυτό το ένδυμα.—2Βα 2:9-15.

Αφού περνάει τον Ιορδάνη, ο Ελισαιέ επιστρέφει στην ομάδα των γιων των προφητών, στην Ιεριχώ. Ένα ακόμη γεγονός το οποίο τον καθιερώνει ως κεφαλή της ομάδας των προφητών του Θεού είναι το ότι εξυγιαίνει το απόθεμα νερού της Ιεριχώς, το οποίο είναι κακής ποιότητας και προκαλεί αποβολές. Ο Ελισαιέ πηγαίνει στην πηγή του νερού, ρίχνει αλάτι από μια μικρή καινούρια κούπα και «το νερό παραμένει γιατρεμένο μέχρι αυτή την ημέρα».—2Βα 2:19-22.

Από την Ιεριχώ, ο Ελισαιέ ανεβαίνει στη Βαιθήλ, περίπου 900 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπου πρωτύτερα είχε επισκεφτεί μερικούς από τους γιους των προφητών μαζί με τον Ηλία. (2Βα 2:3) Στο δρόμο μια ομάδα από κακοήθη παιδιά βγαίνει μπροστά του και εκδηλώνει μεγάλη ασέβεια τόσο στον ίδιο όσο και στο αξίωμά του ως προφήτη. Τον κοροϊδεύουν λέγοντάς του: «Ανέβαινε, φαλακρέ! Ανέβαινε, φαλακρέ!» Με αυτό εννοούν είτε να συνεχίσει το δρόμο του ανεβαίνοντας στη Βαιθήλ είτε να αποχωρήσει από τη γη, ακριβώς όπως υποτίθεται ότι είχε κάνει ο προκάτοχός του. (2Βα 2:11) Θέλοντας να διδάξει σε αυτά τα αγόρια και στους γονείς τους σεβασμό για τον προφήτη του Ιεχωβά, γυρίζει και τα καταριέται στο όνομα του Ιεχωβά. Ξαφνικά βγαίνουν από το δάσος δύο αρκούδες και κατασπαράζουν 42 από αυτά τα παιδιά.—2Βα 2:23, 24.

Ο Βασιλιάς Ιωράμ του Ισραήλ, ο Βασιλιάς Ιωσαφάτ του Ιούδα και ο βασιλιάς του Εδώμ παγιδεύονται σε μια άνυδρη έρημο στη διάρκεια μιας εκστρατείας για την καταστολή της ανταρσίας που ξεκίνησε ο Βασιλιάς Μησά του Μωάβ (ο οποίος έστησε τη λεγόμενη Μωαβιτική Λίθο). Ο Βασιλιάς Ιωσαφάτ ζητάει έναν προφήτη του Θεού. Ο Ελισαιέ, όχι για χάρη του Ιωράμ αλλά από σεβασμό για τον Ιωσαφάτ που έχει την εύνοια του Ιεχωβά, ζητάει να του φέρουν κάποιον που παίζει έγχορδο ώστε υπό την επίδραση της μουσικής να λάβει έμπνευση από τον Ιεχωβά. (Παράβαλε 1Σα 10:5, 6.) Ο Ελισαιέ βάζει το λαό να σκάψει αυλάκια. Το επόμενο πρωί αυτά είναι γεμάτα νερό. Νωρίς το πρωί, καθώς ο ήλιος αντανακλάται πάνω στο νερό που υπάρχει στα αυλάκια, οι Μωαβίτες νομίζουν ότι αυτό είναι αίμα. Πιστεύοντας ότι ο Ισραήλ και οι σύμμαχοί του περιήλθαν σε σύγχυση και σφαγιάστηκαν πολεμώντας μεταξύ τους, οι Μωαβίτες ορμούν να αρπάξουν τα λάφυρα. Αλλά προς έκπληξή τους, ο Ισραήλ σηκώνεται και τους νικάει. (2Βα 3:4-27) Το γεγονός αυτό λαβαίνει χώρα κάπου ανάμεσα στο 917 και στο 913 Π.Κ.Χ.

Στο υπόμνημα της δράσης του Ελισαιέ, παρουσιάζεται τώρα μια σειρά από θαύματα που έγιναν σε διάφορα σπιτικά. Η χήρα κάποιου από τους γιους των προφητών που αναφέρονται παραπάνω βρίσκεται σε απελπιστική ανάγκη. Ο Ελισαιέ πολλαπλασιάζει θαυματουργικά το ελάχιστο λάδι που της έχει απομείνει και γλιτώνει τους γιους της από το να γίνουν δούλοι του πιστωτή της. (2Βα 4:1-7) Το θαύμα αυτό είναι ανάλογο με το δεύτερο θαύμα που είχε κάνει ο Ηλίας πολλαπλασιάζοντας το αλεύρι και το λάδι της χήρας από τα Σαρεπτά.—1Βα 17:8-16.

Στη Σουνάμ, στην Κοιλάδα της Ιεζραέλ, μια εξέχουσα γυναίκα δείχνει ασυνήθιστη φιλοξενία στον Ελισαιέ επειδή αναγνωρίζει ότι είναι «άγιος άνθρωπος του Θεού», και μάλιστα του παρέχει ένα δωμάτιο λόγω του ότι περνάει συχνά από το σπίτι της. Για την καλοσύνη της αυτή, ο Ελισαιέ τής υπόσχεται ότι θα αποκτήσει γιο, αν και ο σύζυγός της είναι ηλικιωμένος πια. Σύμφωνα με την υπόσχεσή του, έναν χρόνο αργότερα αυτή γεννάει γιο ο οποίος όμως πεθαίνει ενώ είναι μικρός ακόμη. Ο Ελισαιέ στη συνέχεια κάνει την πρώτη του ανάσταση επαναφέροντας το αγόρι στη ζωή κατά τρόπο παρόμοιο με αυτόν που είχε χρησιμοποιήσει ο Ηλίας όταν ήγειρε το γιο της χήρας στα Σαρεπτά. (2Βα 4:8-37· 1Βα 17:17-24) Η γυναίκα αυτή ανταμείβεται πλούσια για την καλοσύνη που έδειξε σε έναν προφήτη του Θεού.—Παράβαλε Ματ 10:41.

Ο Ελισαιέ επιστρέφει στα Γάλγαλα, Β της Βαιθήλ πάνω στα βουνά, στους γιους των προφητών που ζούσαν εκεί. Ο τόπος μαστίζεται από πείνα. Ενώ ετοιμάζουν φαγητό κάποιος ρίχνει μέσα κολοκύθια που δεν ήξερε ότι ήταν δηλητηριώδη. Αμέσως μόλις δοκιμάζουν από το φαγητό, φωνάζουν: «Θάνατος υπάρχει στη χύτρα, άνθρωπε του αληθινού Θεού». Εφόσον δεν θα ήταν σωστό να πετάξουν φαγητό ενώ υπάρχει πείνα, ο Ελισαιέ ζητάει λίγο αλεύρι, το ρίχνει στη χύτρα και το φαγητό γίνεται κατάλληλο για βρώση, χωρίς να υπάρχει «τίποτα βλαβερό μέσα στη χύτρα».—2Βα 4:38-41.

Στη διάρκεια της κρίσιμης περιόδου της πείνας, ένα πιστό υπόλοιπο Ισραηλιτών λάτρεων που δεν έχει προσκυνήσει τον Βάαλ δείχνει εκτίμηση για τις προσπάθειες των προφητών του Ιεχωβά και τους παρέχει υλική τροφή. Όταν ένας άντρας φέρνει 20 κριθαρένια ψωμιά και λίγα σιτηρά, ο Ελισαιέ δίνει εντολή να μοιραστούν αυτά τα λίγα τρόφιμα σε όλους. Ωστόσο, υπάρχουν 100 “γιοι των προφητών” που πρέπει να φάνε. Παρά τις αμφιβολίες εκείνου που μοιράζει το φαγητό, όλοι χορταίνουν, και μένει και περίσσευμα.—2Βα 4:42-44· παράβαλε Μαρ 6:35-44.

Θεραπεύει τον Νεεμάν. Κάποτε στη διάρκεια της βασιλείας του, ο Βεν-αδάδ Β΄ της Συρίας στέλνει το λεπρό αρχηγό του στρατεύματός του, τον Νεεμάν, ο οποίος χαίρει μεγάλης εκτίμησης, στο βασιλιά του Ισραήλ προκειμένου να θεραπευτεί από τη λέπρα του. Αυτός ο γενναίος άντρας, αν και λεπρός, είχε σώσει τη Συρία. Προφανώς η λέπρα του Νεεμάν δεν τον εμποδίζει να κατέχει ένα τόσο υψηλό αξίωμα στη Συρία, ενώ στον Ισραήλ θα αναγκαζόταν να εγκαταλείψει αυτό το αξίωμα. (Λευ 13:46) Η ενέργεια του Βασιλιά Βεν-αδάδ να στείλει τον Νεεμάν οφείλεται στη μαρτυρία ενός κοριτσιού από τον Ισραήλ το οποίο είναι αιχμάλωτο και υπηρετεί στο σπίτι του Νεεμάν. Το κορίτσι αυτό εμπιστεύεται στον Ιεχωβά και μιλάει στην κυρία της για τον Ελισαιέ, τον προφήτη του Ιεχωβά που είναι στον Ισραήλ. Ο βασιλιάς του Ισραήλ είναι σίγουρος ότι ο Βεν-αδάδ ψάχνει να βρει αφορμή για διένεξη μαζί του, διότι όπως λέει: «Θεός είμαι εγώ ώστε να θανατώνω και να διατηρώ στη ζωή;» Μόλις ο Ελισαιέ ακούει τι πρόβλημα αντιμετωπίζει ο βασιλιάς, του λέει: «Ας έρθει, παρακαλώ, σε εμένα για να γνωρίσει ότι υπάρχει προφήτης στον Ισραήλ».—2Βα 5:1-8.

Ο Ελισαιέ δεν βγαίνει να δει τον Νεεμάν αλλά του δίνει οδηγίες μέσω του υπηρέτη του να λουστεί εφτά φορές στον Ιορδάνη Ποταμό. Στην αρχή αυτό εξοργίζει τον Νεεμάν, τελικά, όμως, ταπεινώνεται, εκτελεί την απλή αυτή διαδικασία και καθαρίζεται. Ο Νεεμάν επιστρέφει στον Ελισαιέ και ορκίζεται ότι στο εξής θα υπηρετεί πιστά τον Ιεχωβά, τον Θεό του Ισραήλ. Παίρνει μαζί του λίγο χώμα από τον Ισραήλ, «το φορτίο δύο μουλαριών», πάνω στο οποίο θα θυσιάζει στον Ιεχωβά, κοιτώντας αναμφίβολα προς το ναό της Ιερουσαλήμ. Ως αξιωματικός του βασιλιά της Συρίας θα συνεχίσει να εκτελεί τις υπηρεσίες του, μια από τις οποίες είναι να πηγαίνει μαζί με το βασιλιά στον οίκο του ψεύτικου θεού Ριμμών. Λόγω του ότι αυτός υποβαστάζει το βασιλιά θα πρέπει να προσκυνάει μαζί του, αλλά λέει ότι δεν θα λατρεύει πια τον Ριμμών. Θα εκτελεί, όχι κάποιο θρησκευτικό καθήκον, αλλά απλώς τα καθήκοντα της υπηρεσίας του προς το βασιλιά. Προσφέρει στον Ελισαιέ ένα δώρο το οποίο εκείνος αρνείται. Αυτό βρίσκεται σε αρμονία με την αρχή ότι το θαύμα έγινε με τη δύναμη του Ιεχωβά και όχι με τη δική του, οπότε δεν είναι διατεθειμένος να αποκομίσει κέρδος από την εξουσία που του έχει δώσει ο Ιεχωβά.—2Βα 5:9-19· παράβαλε Ματ 10:8.

Ο υπηρέτης του Ελισαιέ ο Γιεζί, επιθυμώντας άπληστα να αποκομίσει ιδιοτελές όφελος, προλαβαίνει τον Νεεμάν και του ζητάει μερικά από τα δώρα που αρνήθηκε ο Ελισαιέ. Με ψέματα προσπαθεί να αποκρύψει το γεγονός από τον Ελισαιέ. Εξαγγέλλοντας την τιμωρία που του αξίζει, ο Ελισαιέ τού λέει: «Η λέπρα του Νεεμάν θα κολλήσει σε εσένα και στους απογόνους σου στον αιώνα».—2Βα 5:20-27.

Κάποια στιγμή κρίνεται αναγκαίο να μετακομίσουν οι γιοι των προφητών με τους οποίους σχετίζεται ο Ελισαιέ και να πάνε σε πιο ευρύχωρα οικήματα. Βρίσκονται στον Ιορδάνη Ποταμό και κόβουν ξυλεία για τα καινούρια τους καταλύματα. Ένας από τους προφήτες χρησιμοποιεί δανεικό τσεκούρι και η κεφαλή του τσεκουριού φεύγει και πέφτει στο νερό. Ο Ελισαιέ, προφανώς ανησυχώντας μήπως προσαφθεί μομφή στους προφήτες, πετάει στο νερό ένα κομμάτι ξύλο εκεί όπου είχε πέσει η κεφαλή του τσεκουριού, και η κεφαλή επιπλέει. Ο Ιεχωβά αποδεικνύει έτσι ότι υποστηρίζει τους προφήτες του.—2Βα 6:1-7.

Ο Ισραήλ Διασώζεται από την Απειλή της Συρίας. Τον καιρό που βασιλιάς του Ισραήλ είναι ο Ιωράμ, η Συρία σχεδιάζει μια αιφνιδιαστική επίθεση εναντίον του Ισραήλ. Επανειλημμένα, ο Ελισαιέ ανατρέπει τα σχέδια του Βεν-αδάδ Β΄ καθώς αποκαλύπτει στον Βασιλιά Ιωράμ κάθε κίνηση των Συρίων. Στην αρχή ο Βεν-αδάδ νομίζει ότι υπάρχει προδότης μέσα στο στρατόπεδό του. Αλλά όταν ανακαλύπτει ποια είναι η πραγματική πηγή των προβλημάτων του, στέλνει μια στρατιωτική δύναμη στη Δωθάν και περικυκλώνει την πόλη με άλογα και πολεμικά άρματα για να πιάσει τον Ελισαιέ. (ΕΙΚΟΝΑ, Τόμ. 1, σ. 950) Ο υπηρέτης του Ελισαιέ τρομοκρατείται, αλλά ο Ελισαιέ προσεύχεται στον Θεό να ανοίξει τα μάτια του υπηρέτη ο οποίος τώρα βλέπει ότι «η ορεινή περιοχή [είναι] γεμάτη άλογα και πολεμικά άρματα από φωτιά γύρω από τον Ελισαιέ». Τώρα, καθώς τους κυκλώνουν τα συριακά στρατεύματα, ο Ελισαιέ προσεύχεται για ένα αντίστροφο θαύμα: «Σε παρακαλώ, πάταξε αυτό το έθνος με τύφλωση». Ο Ελισαιέ λέει στους Συρίους: «Ακολουθήστε με», αλλά δεν χρειάζεται να τους πάρει από το χέρι για να τους οδηγήσει, πράγμα που δείχνει ότι η τύφλωσή τους είναι διανοητική μάλλον παρά φυσική. Δεν αναγνωρίζουν τον Ελισαιέ τον οποίο ήρθαν να συλλάβουν ούτε και ξέρουν πού τους πηγαίνει.—2Βα 6:8-19.

Με τι είδους τύφλωση πάταξε ο Ιεχωβά τους Συρίους που προσπάθησαν να πιάσουν τον Ελισαιέ;

Σχετικά με αυτή τη μορφή τύφλωσης, ο Γουίλιαμ Τζέιμς, στο σύγγραμμά του Οι Αρχές της Ψυχολογίας ([Principles of Psychology] 1981, Τόμ. 1, σ. 59), δηλώνει: «Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σύμπτωμα διαταραχής του εγκεφαλικού φλοιού είναι η διανοητική τύφλωση. Αυτή δεν συνίσταται τόσο σε αδυναμία διαμόρφωσης οπτικών εντυπώσεων όσο σε αδυναμία κατανόησής τους. Στην ψυχολογία το φαινόμενο ερμηνεύεται ως απώλεια των συνειρμικών συσχετισμών μεταξύ των οπτικών παραστάσεων και της σημασίας τους και προκαλείται από οποιαδήποτε ασυνέχεια στις οδούς που συνδέουν τα οπτικά κέντρα με τα κέντρα άλλων αισθητικών αντιλήψεων».

Ο Ελισαιέ φέρνει τους Συρίους στη Σαμάρεια και προσεύχεται να τους ανοίξει ο Ιεχωβά τα μάτια, και τότε οι Σύριοι διαπιστώνουν ότι βρίσκονται στο μέσο της Σαμάρειας, μπροστά στον ίδιο τον Βασιλιά Ιωράμ. Ο Ελισαιέ εκδηλώνει πίστη στη δύναμη του Ιεχωβά και δείχνει παντελή έλλειψη εκδικητικότητας, αποτρέποντας το βασιλιά του Ισραήλ από το να σκοτώσει τους Συρίους, διότι, όπως λέει, αυτοί είναι σαν αιχμάλωτοι πολέμου. Συμβουλεύει το βασιλιά να τους δώσει να φάνε, και αφού τους παραθέτουν συμπόσιο τους στέλνουν στην πατρίδα τους. Το αποτέλεσμα: «Ούτε μία φορά δεν ξαναήρθαν οι ληστρικές ομάδες των Συρίων στη γη του Ισραήλ».—2Βα 6:20-23.

Ωστόσο, αργότερα ο Βεν-αδάδ Β΄ εισβάλλει, όχι με σποραδικές ληστρικές επιδρομές, αλλά με μεγάλη δύναμη και πολιορκεί τη Σαμάρεια. Η πολιορκία είναι τόσο αδυσώπητη ώστε αναφέρεται στο βασιλιά τουλάχιστον μία περίπτωση γυναίκας που τρώει τον ίδιο της το γιο. Ως απόγονος του Αχαάβ—«γιος ενός δολοφόνου»—ο Βασιλιάς Ιωράμ ορκίζεται να σκοτώσει τον Ελισαιέ. Αλλά ο βιαστικός αυτός όρκος δεν πραγματοποιείται. Όταν ο Ιωράμ φτάνει στο σπίτι του Ελισαιέ μαζί με τον υπασπιστή του, δηλώνει ότι έχει χάσει κάθε ελπίδα βοήθειας από τον Ιεχωβά. Ο Ελισαιέ διαβεβαιώνει το βασιλιά ότι την επομένη θα υπάρχουν άφθονα τρόφιμα. Ο υπασπιστής του βασιλιά ειρωνεύεται αυτή την πρόβλεψη, κάνοντας τον Ελισαιέ να του πει: «Θα το δεις με τα ίδια σου τα μάτια, αλλά δεν θα φας από αυτό». Εξαιτίας κάποιου θορύβου που ο Ιεχωβά κάνει να ακουστεί στο στρατόπεδο των Συρίων, εκείνοι σχηματίζουν την εντύπωση ότι ένα μεγάλο πολυεθνικό στράτευμα προελαύνει εναντίον τους και τρέπονται σε φυγή εγκαταλείποντας το στρατόπεδο όπως ήταν, μαζί με όλα τα τρόφιμα. Όταν ο βασιλιάς μαθαίνει για τη φυγή των Συρίων, διορίζει τον υπασπιστή υπεύθυνο για τη φρούρηση της πύλης της Σαμάρειας, και εκεί αυτός ποδοπατιέται μέχρι θανάτου από το πεινασμένο πλήθος των Ισραηλιτών που ορμούν να λεηλατήσουν το στρατόπεδο. Βλέπει τα τρόφιμα αλλά δεν τρώει από αυτά.—2Βα 6:24–7:20.

Ο Αζαήλ και ο Ιηού Κατονομάζονται ως Βασιλιάδες. Η προσοχή μας τώρα στρέφεται στη Δαμασκό της Συρίας, όπου ο Βασιλιάς Βεν-αδάδ Β΄ κείτεται ετοιμοθάνατος. Ο Αζαήλ, απεσταλμένος του βασιλιά, συναντάει τον Ελισαιέ και ρωτάει αν ο κύριός του θα αναρρώσει. Το πνεύμα του Ιεχωβά επενεργεί στον Ελισαιέ και του δείχνει μια οδυνηρή εικόνα που τον θλίβει: Κάποια ημέρα ο Αζαήλ, ο οποίος πρόκειται να υποσκελίσει τον Βεν-αδάδ, θα προκαλέσει ανείπωτη βλάβη στον Ισραήλ, παρ’ όλο που αυτή θα είναι δίκαιη τιμωρία από τον Ιεχωβά για τις αμαρτίες τους. Λέει στον Αζαήλ να πει στον Βεν-αδάδ: «“Οπωσδήποτε θα αναρρώσεις”· αλλά ο Ιεχωβά μού έδειξε ότι οπωσδήποτε θα πεθάνει». Ο Αζαήλ τού μεταφέρει το πρώτο μέρος αυτής της δήλωσης, αλλά το δεύτερο το εκτελεί ο ίδιος πνίγοντας το βασιλιά με ένα βρεγμένο κλινοσκέπασμα και καταλαμβάνοντας το θρόνο της Συρίας.—2Βα 8:7-15.

Απομένει κάτι ακόμη να εκτελέσει ο Ελισαιέ, το οποίο δεν ολοκλήρωσε ο Ηλίας, και αυτό είναι το να χρίσει τον Ιηού εκτελεστή του πονηρού οίκου του Αχαάβ, εντεταλμένο από τον Θεό. (2Βα 9:1-10) Το φέρνει σε πέρας 18 και πλέον χρόνια αφότου ο Ιεχωβά έδωσε τη σχετική εντολή στον Ηλία. Ο Ελισαιέ είναι αυτός που βλέπει την εκπλήρωση των προφητειών των εδαφίων 1 Βασιλέων 19:15-17 και 21:21-24.

Τον καιρό που χρίεται ο Ιηού, ο Ιωράμ βασιλεύει στον Ισραήλ και ο Οχοζίας ο ανιψιός του βασιλεύει στον Ιούδα. Ο Σύριος Αζαήλ ταλαιπωρεί αφάνταστα τον Ισραήλ στη διάρκεια της βασιλείας του και τραυματίζει τον Ιωράμ σε μια μάχη στη Ραμώθ-γαλαάδ. (2Βα 9:15) Ο Ιηού, χωρίς να χάσει καιρό, εκτελεί την αποστολή που ανέλαβε να εξαλείψει τον πονηρό οίκο του Αχαάβ, μη αφήνοντας κανέναν να επιζήσει. (2Βα 10:11) Στην αρχή κατευθύνεται εναντίον του Βασιλιά Ιωράμ του Ισραήλ, ο οποίος αναρρώνει στην Ιεζραέλ. Σε εκπλήρωση της προφητείας του Ηλία, συναντάει τον Ιωράμ έξω από την πόλη, τον θανατώνει και τον ρίχνει στο χωράφι του Ναβουθέ του Ιεζραελίτη. (2Βα 9:16, 21-26) Μπαίνοντας στην Ιεζραέλ, ο Ιηού σκοτώνει την πονηρή Ιεζάβελ, τη μητέρα του Βασιλιά Ιωράμ του Ισραήλ και γιαγιά του Βασιλιά Οχοζία του Ιούδα. Ο Ιηού είχε πρόθεση να τη θάψει, αλλά ο Ιεχωβά έφερε έτσι τα πράγματα ώστε τα σκυλιά να φάνε τις σάρκες της, ακριβώς όπως είχε προείπει ο προφήτης του ο Ηλίας, ώστε να μην υπάρχει τάφος εις μνήμην της. (2Βα 9:30-37) Οι 70 γιοι του Αχαάβ αποκεφαλίζονται. Ο Οχοζίας, εγγονός του Αχαάβ, θανατώνεται (2Βα 10:1-9· 9:27, 28), και 42 αδελφοί του Οχοζία εκτελούνται από το σπαθί του Ιηού.—2Βα 10:12-14· 1Βα 21:17-24.

Εξαλείφεται η Λατρεία του Βάαλ. Συνεχίζοντας το δρόμο του προς τη Σαμάρεια, την πρωτεύουσα, ο Ιηού συναντάει τον Ιωναδάβ ο οποίος τον υποστηρίζει πλήρως στον αφανισμό της λατρείας του Βάαλ, και μαζί οι δυο τους πηγαίνουν προς τη Σαμάρεια για να δουν το τελικό χτύπημα που θα εξαλείψει ολοκληρωτικά τον Βααλισμό από τον Ισραήλ. Μέσω ενός τεχνάσματος ο Ιηού φροντίζει να συγκεντρωθούν όλοι οι λάτρεις του Βάαλ στον οίκο του Βάαλ και να φορέσουν τις χαρακτηριστικές τους ενδυμασίες. Ο οίκος γεμίζει από άκρη σε άκρη αλλά κανένας λάτρης του Ιεχωβά δεν βρίσκεται εκεί ανάμεσά τους. Ο Ιηού δίνει την εντολή και οι άντρες του σφαγιάζουν όλους τους λάτρεις του Βάαλ, κατεδαφίζουν τις ιερές τους στήλες και γκρεμίζουν τον οίκο του Βάαλ, καθιστώντας τον αποχωρητήριο.—2Βα 10:15-27.

Ο Ελισαιέ, λοιπόν, ολοκληρώνει το έργο που άρχισε ο Ηλίας. Η λατρεία του Βάαλ εκριζώνεται από τον Ισραήλ. Ο Ελισαιέ δεν αναλαμβάνεται στους ουρανούς μέσα σε ανεμοθύελλα ώστε να μεταφερθεί κάπου αλλού πριν από το θάνατό του, όπως ο Ηλίας. Τον καιρό που βασιλιάς στον Ισραήλ είναι ο Ιωάς, ο Ελισαιέ πεθαίνει από φυσικά αίτια. Ενώ κείτεται ετοιμοθάνατος, ο Ισραήλ βρίσκεται και πάλι σε δεινή θέση εξαιτίας της Συρίας. Ο Βασιλιάς Ιωάς πλησιάζει τον Ελισαιέ και του απευθύνει έκκληση, προφανώς για στρατιωτική βοήθεια εναντίον των Συρίων, με τα εξής λόγια: «Πατέρα μου, πατέρα μου, το πολεμικό άρμα του Ισραήλ και οι ιππείς του!» Κατόπιν υπόδειξης του Ελισαιέ, ο Ιωάς χτυπάει τη γη με τα βέλη του. Αλλά επειδή δεν έχει πραγματικό ζήλο και χτυπάει μόνο τρεις φορές, ο Ελισαιέ τού λέει ότι εξαιτίας αυτού θα του δοθούν μόνο τρεις νίκες επί της Συρίας. Αυτό εκπληρώνεται.—2Βα 13:14-19, 25.

Το Έργο που Επιτέλεσε. Με την επενέργεια του πνεύματος του Θεού, ο Ελισαιέ είχε εκτελέσει μέχρι εκείνη τη στιγμή 15 θαύματα. Αλλά ακόμη και μετά το θάνατό του, ο Ιεχωβά τον χρησιμοποιεί για ένα 16ο θαύμα. Ο Ελισαιέ είχε μείνει πιστός μέχρι θανάτου, επιδοκιμασμένος από τον Θεό. Το υπόμνημα αναφέρει ότι, μετά την ταφή του, κάποιοι που έθαβαν έναν νεκρό τον έριξαν στον τάφο του Ελισαιέ εξαιτίας μιας ληστρικής ομάδας Μωαβιτών και έφυγαν. Μόλις ο νεκρός άγγιξε τα κόκαλα του Ελισαιέ, ήρθε στη ζωή και στάθηκε στα πόδια του.—2Βα 13:20, 21.

Ο Ιησούς αποκαλεί τον Ελισαιέ προφήτη στο εδάφιο Λουκάς 4:27, ενώ στο εδάφιο Εβραίους 11:35 είναι σαφής η αναφορά στον Ελισαιέ και στον Ηλία, δεδομένου ότι και οι δύο πραγματοποίησαν αναστάσεις. Ο Ηλίας ανέλαβε το προφητικό του έργο σε μια εποχή που ο Ισραήλ είχε βυθιστεί στη λατρεία του Βάαλ, και αυτό απαιτούσε ζήλο για την αληθινή λατρεία. Επιτέλεσε ένα μεγάλο έργο επιστρέφοντας τις καρδιές πολλών στον Ιεχωβά. Ο Ελισαιέ συνέχισε το έργο του Ηλία από εκεί που σταμάτησε εκείνος, και παρ’ όλο που αυτή καθαυτή η διακονία του ήταν πιο ειρηνική, φρόντισε να επιτελεστεί στο πλήρες το έργο που είχε αρχίσει ο Ηλίας—μάλιστα προτού πεθάνει, το είδε να ολοκληρώνεται. Του αποδίδονται 16 θαύματα, σε σύγκριση με τα 8 που έκανε ο Ηλίας. Όπως ο Ηλίας, έδειχνε μεγάλο ζήλο για το όνομα του Ιεχωβά και την αληθινή λατρεία. Εκδήλωνε υπομονή, αγάπη και καλοσύνη, αλλά ήταν πολύ σταθερός σε ό,τι αφορούσε το όνομα του Ιεχωβά, μη διστάζοντας να εκφράσει την κρίση του Θεού εναντίον των πονηρών. Κέρδισε μια θέση μέσα στο «τόσο μεγάλο σύννεφο μαρτύρων» που αναφέρεται στο εδάφιο Εβραίους 12:1.