ΧΥΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ (Χάλκινη Θάλασσα)

Όταν οικοδομήθηκε ο ναός κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σολομώντα, μια «χυτή [δηλαδή βγαλμένη από καλούπι] θάλασσα» αντικατέστησε τη φορητή χάλκινη λεκάνη που χρησιμοποιούνταν στην προγενέστερη σκηνή της μαρτυρίας. (Εξ 30:17-21· 1Βα 7:23, 40, 44) Κατασκευαστής της ήταν ο Χιράμ, κατά το ήμισυ Εβραίος και κατά το ήμισυ Φοίνικας, αποκαλούνταν δε «θάλασσα» προφανώς λόγω της μεγάλης ποσότητας νερού που χωρούσε. Επρόκειτο για δεξαμενή, επίσης χάλκινη, η οποία ήταν «δέκα πήχεις [4,5 μ.] από χείλος σε χείλος και ολοστρόγγυλη· το ύψος της ήταν πέντε πήχεις [περ. 2,2 μ.] και χρειαζόταν σχοινί τριάντα πήχεων [13,4 μ.] για να την περιζώσει ολόγυρα».—1Βα 7:23.

Η Περιφέρειά Της. Η περιφέρεια των 30 πήχεων είναι προφανώς στρογγυλός αριθμός—για την ακρίβεια η περιφέρεια θα ήταν 31,4 πήχεις. Σε σχέση με αυτό, ο Κρίστοφερ Γουόρτσγουορθ παραθέτει την εξής ενδιαφέρουσα επισήμανση κάποιου ονόματι Ρένι: «Μέχρι την εποχή του Αρχιμήδη [τρίτος αιώνας Π.Κ.Χ.], η περιφέρεια ενός κύκλου μετριόταν πάντοτε σε ευθείες γραμμές με βάση την ακτίνα. Οπότε και ο Χιράμ, όπως ήταν φυσικό, δήλωσε ότι η θάλασσα είχε περιφέρεια τριάντα πήχεων, μετρώντας την—σύμφωνα με την τότε πάγια τακτική—με βάση την ακτίνα της, ή αλλιώς την ημιδιάμετρο, των πέντε πήχεων, που αν τοποθετούνταν έξι φορές στην περίμετρο, ή αλλιώς στο “χείλος”, θα έδινε τις εν λόγω τριάντα πήχεις. Προφανώς, πρόθεση του κειμένου ήταν απλώς να δώσει τις διαστάσεις της Θάλασσας στην κοινή γλώσσα που ήταν κατανοητή σε όλους, μετρώντας την περιφέρεια όπως μετρούσαν τους κύκλους εκείνη την εποχή όλοι οι επιδέξιοι τεχνίτες σαν τον Χιράμ. Αυτός, βέβαια, πρέπει να ήξερε πολύ καλά ότι, αν και το πολυγωνικό εξάγωνο που εγγραφόταν έτσι με βάση την ακτίνα ήταν τριάντα πήχεις, η πραγματική καμπύλη περιφέρεια θα ήταν κάπως μεγαλύτερη». (Παρατηρήσεις στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου [Notes on the King James Version], Λονδίνο, 1887) Φαίνεται, λοιπόν, ότι η αναλογία τρία προς ένα (δηλαδή το ότι η περιφέρεια ισούται με τη διάμετρο επί τρία) ήταν μια συνηθισμένη μορφή διατύπωσης που έπρεπε να εννοείται μόνο ως κατά προσέγγιση.

Από Χαλκό. Η χάλκινη θάλασσα ήταν διακοσμημένη με «στολίδια σε σχήμα κολοκύθας» και είχε ως βάση 12 αγάλματα ταύρων που έβλεπαν ανά τρεις προς το βορρά, το νότο, την ανατολή και τη δύση. Το χείλος της θάλασσας έμοιαζε με άνθος κρίνου. Η μεγάλη αυτή δεξαμενή είχε πάχος «μία παλάμη [7,4 εκ.]».(1Βα 7:24-26) Αυτή η τεράστια ποσότητα χαλκού προερχόταν από τα αποθέματα του συγκεκριμένου μετάλλου που περιήλθαν στην κατοχή του Βασιλιά Δαβίδ με τις κατακτήσεις του στη Συρία. (1Χρ 18:6-8) Η χύτευση έγινε σε πήλινο καλούπι στην περιοχή του Ιορδάνη και αποτέλεσε πραγματικά αξιοσημείωτο επίτευγμα.—1Βα 7:44-46.

Η Χωρητικότητά Της. Το εδάφιο 1 Βασιλέων 7:26 αναφέρει ότι η θάλασσα περιείχε «δύο χιλιάδες βαθ», ενώ το παράλληλο εδάφιο 2 Χρονικών 4:5 κάνει λόγο για «τρεις χιλιάδες βαθ». Μερικοί ισχυρίζονται ότι η διαφορά είναι αποτέλεσμα λανθασμένης αντιγραφής στο εδάφιο του Δεύτερου Χρονικών. Ωστόσο, ενώ το εβραϊκό ρήμα είναι το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις, επιδέχεται διαφορετικές αποδόσεις. Ως εκ τούτου, στο εδάφιο 1 Βασιλέων 7:26 μερικές μεταφράσεις λένε ότι η δεξαμενή «περιείχε» 2.000 βαθ, ενώ στο εδάφιο 2 Χρονικών 4:5 χρησιμοποιούν αποδόσεις όπως «είχε χωρητικότητα» ή «χωρούσε» 3.000 βαθ. (AT, ΜΝΚ) Αυτό καθιστά πιθανή την εκδοχή να αναφέρεται το εδάφιο του Πρώτου Βασιλέων στην ποσότητα νερού που αποθήκευαν συνήθως στη δεξαμενή, ενώ το εδάφιο του Δεύτερου Χρονικών στην πραγματική χωρητικότητά της αν τη γέμιζαν μέχρι το χείλος.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ένα βαθ στην αρχαιότητα ισοδυναμούσε περίπου με 22 λίτρα, πράγμα που σημαίνει ότι, αν η θάλασσα γέμιζε κατά τα δύο τρίτα, θα περιείχε κανονικά περίπου 44.000 λίτρα νερό. Για να διαθέτει τη χωρητικότητα που υποδεικνύεται, δεν πρέπει να είχε κατακόρυφες πλευρές, αλλά αντίθετα, οι πλευρές κάτω από το χείλος πρέπει να ήταν διογκωμένες στην περίμετρό τους, δίνοντάς της σχήμα βολβού. Μια δεξαμενή με τέτοιο σχήμα και διαστάσεις όπως οι προαναφερόμενες χωρούσε μέχρι και 66.000 λίτρα. Ο Ιώσηπος, Ιουδαίος ιστορικός του πρώτου αιώνα Κ.Χ., λέει ότι η θάλασσα είχε «σχήμα ημισφαιρίου». Δείχνει, επίσης, ότι η θέση της ήταν μεταξύ του θυσιαστηρίου του ολοκαυτώματος και του κτιρίου του ναού, προς το νότο.—Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, Η΄, 79 (iii, 5)· Η΄, 86 (iii, 6).

Εκτός από τη χάλκινη θάλασσα, υπήρχαν και δέκα μικρότερες χάλκινες λεκάνες πάνω σε καρότσια τις οποίες προφανώς γέμιζαν από τη χάλκινη θάλασσα. (1Βα 7:38, 39) Σύμφωνα με τη ραβινική παράδοση, η θάλασσα διέθετε κάνουλες. Οι δέκα λεκάνες χρησιμοποιούνταν για το πλύσιμο ορισμένων θυσιών, πιθανότατα δε και για άλλες εργασίες καθαρισμού, αλλά η «θάλασσα ήταν για να πλένονται σε αυτήν οι ιερείς». (2Χρ 4:6) Μερικοί ραβίνοι έχουν υποστηρίξει την άποψη ότι οι ιερείς βυθίζονταν τελείως μέσα στο νερό της χάλκινης θάλασσας, ενώ ο Ιώσηπος λέει ότι χρησίμευε για «να πλένουν σε αυτήν τα χέρια και τα πόδια τους οι ιερείς». (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, Η΄, 87 [iii, 6]) Ανεξάρτητα από το ποια διαδικασία ακολουθούνταν, η χάλκινη θάλασσα συνδέεται με τον καθαρισμό των ιερέων.

Στις Προφητείες. Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τα όσα λέει το βιβλίο της Αποκάλυψης για τη «γυάλινη θάλασσα» που διακρίνεται μπροστά στο θρόνο του Θεού, στο όραμα του αποστόλου Ιωάννη. (Απ 4:6· 15:2) Αυτή ήταν «όμοια με κρύσταλλο», οπότε ίσως είχε διαφανείς πλευρές (παράβαλε Απ 21:18, 21) που καθιστούσαν το περιεχόμενό της ορατό. Εκείνοι που στέκονται κοντά της και έχουν νικήσει το «θηρίο» και την «εικόνα» του αντιστοιχούν σε όσους είναι «καλεσμένοι και εκλεγμένοι και πιστοί», οι οποίοι περιγράφονται στα εδάφια Αποκάλυψη 17:14· 20:4-6. Υπηρετούν ως «ιερείς του Θεού και του Χριστού» και ως βασιλιάδες με τον Χριστό κατά τη διάρκεια της Χιλιετούς Διακυβέρνησής του. (Παράβαλε 1Πε 2:9.) Η θέση αυτής της ιερατικής τάξης δίπλα στη «γυάλινη θάλασσα» μπροστά στο θρόνο του Θεού μάς υπενθυμίζει τη δήλωση του αποστόλου Παύλου ότι η Χριστιανική εκκλησία “καθαρίζεται με το λουτρό του νερού μέσω του λόγου”. (Εφ 5:25-27) Ο Ιησούς, επίσης, ανέφερε ότι ο λόγος του Θεού τον οποίο διακήρυττε είχε τη δύναμη να καθαρίζει. (Ιωα 15:3) Η “ανάμειξη φωτιάς” (Απ 15:2) με το υγρό περιεχόμενο της θάλασσας σχετίζεται αναμφίβολα με τις κρίσεις του Θεού, εφόσον η φωτιά χρησιμοποιείται συχνά με αυτή την έννοια και ο ίδιος ο Θεός περιγράφεται ως «φωτιά που κατατρώει» όσους απορρίπτουν το θεϊκό θέλημά του.—Εβρ 12:25, 29.

Ο συμβολισμός της “γυάλινης θάλασσας” στο όραμα του Ιωάννη διασαφηνίζει, λοιπόν, τη θεόπνευστη εξήγηση του Παύλου ότι η επίγεια σκηνή της μαρτυρίας και ο ναός μαζί με τον εξοπλισμό τους και τις ιερατικές δραστηριότητες ήταν υπόδειγμα ουράνιων πραγμάτων. (Παράβαλε Εβρ 8:4, 5· 9:9, 11, 23, 24· 10:1.) Όσον αφορά τη σημασία που είχαν τα αγάλματα των ταύρων πάνω στα οποία στηριζόταν η χάλκινη θάλασσα του ναού του Σολομώντα, βλέπε ΤΑΥΡΟΣ.