ΑΡΤΑΞΕΡΞΗΣ

(Αρταξέρξης).

Όνομα ή τίτλος που χρησιμοποιείται στην Αγία Γραφή για δύο Πέρσες βασιλιάδες.

1. Ο Πέρσης ηγεμόνας που διέταξε να σταματήσει η οικοδόμηση του ναού του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ. (Εσδ 4:7-24) Στο διάστημα που μεσολάβησε ανάμεσα στη βασιλεία του Κύρου του Μεγάλου, ο οποίος επέτρεψε στους Ιουδαίους να επιστρέψουν στην Ιερουσαλήμ (537 Π.Κ.Χ.), και στη βασιλεία του Δαρείου του Μεγάλου, ο οποίος το 520 Π.Κ.Χ. ήρε την απαγόρευση οικοδόμησης του ναού, ενδεχομένως κυβέρνησαν τρεις βασιλιάδες: ο Καμβύσης Β΄, ο αδελφός του ο Βαρδίγιας (ή πιθανώς ένας μάγος γνωστός ως Γαυμάτης ο οποίος λέγεται ότι παρίστανε τον Βαρδίγια και βασίλεψε εφτά μήνες) και ο Νιντιντού-Μπελ (τον οποίο νίκησε και θανάτωσε ο Δαρείος δύο μόλις μήνες αργότερα). Ο Καμβύσης είναι προφανώς ο “Ασσουήρης” του εδαφίου Έσδρας 4:6 στον οποίο απηύθυναν την πρώτη διαμαρτυρία τους οι εναντιούμενοι στην ανοικοδόμηση του ναού. Συνεπώς, αρχής γενομένης από το εδάφιο Έσδρας 4:7, ο ηγεμόνας που αναφέρεται ως “Αρταξέρξης” είναι είτε ο Βαρδίγιας είτε ο Γαυμάτης, του οποίου η βασιλεία δεν κράτησε παρά εφτά μήνες (522 Π.Κ.Χ.).

Ο λαός των πόλεων της Σαμάρειας έγραψε στον εν λόγω Πέρση βασιλιά μια επιστολή κατά των Ιουδαίων. (Εσδ 4:7) Αυτό έγινε τον καιρό που οι Ιουδαίοι ήταν απασχολημένοι με την οικοδόμηση του ναού. (Εσδ 4:1-3) Για να πετύχουν το σκοπό τους, οι αντίδικοι των Ιουδαίων κατέφυγαν σε ψεύδη, λέγοντας ότι οι Ιουδαίοι ανοικοδομούσαν τότε την πόλη της Ιερουσαλήμ και τα τείχη της. (Εσδ 4:11-16) Ως αποτέλεσμα αυτών των ψευδών κατηγοριών, σταμάτησε «το έργο για τον οίκο του Θεού».—Εσδ 4:24.

2. Ο Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας, ο γιος του Ξέρξη Α΄, είναι ο βασιλιάς που αναφέρεται στα εδάφια Έσδρας 7:1-28 και Νεεμίας 2:1-18· 13:6. Παρότι τα περισσότερα εγκυκλοπαιδικά συγγράμματα ορίζουν ως έτος ανάρρησής του το 465 Π.Κ.Χ., βάσιμοι λόγοι υπαγορεύουν το έτος 475 Π.Κ.Χ.—Βλέπε ΠΕΡΣΙΑ, ΠΕΡΣΕΣ (Η Βασιλεία του Ξέρξη και του Αρταξέρξη).

Ο Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας έδωσε στον ιερέα Έσδρα καθώς και στον Νεεμία την άδεια να ταξιδέψουν στην Ιερουσαλήμ. (Εσδ 7:1-7· Νε 2:1, 7, 8) Οι αρχαίοι ιστορικοί τον παρουσιάζουν ως άτομο καλόκαρδο και γενναιόδωρο σε γενικές γραμμές. Αυτό συμφωνεί με τις ενέργειες στις οποίες προέβη ο Μακρόχειρας κατά το έβδομο έτος της βασιλείας του (468 Π.Κ.Χ.), όταν έκανε δεκτά «όλα όσα ζήτησε» ο Έσδρας με ένα διάταγμα μέσω του οποίου παραχωρούσε ασήμι, χρυσάφι και σκεύη για το ναό καθώς και προμήθειες σιταριού, κρασιού, λαδιού και αλατιού. (Εσδ 7:6, 12-23· 8:25-27) Αυτή η γενναιόδωρη συνεισφορά ίσως εξηγεί γιατί ο Αρταξέρξης αναφέρεται μαζί με τον Κύρο και τον Δαρείο στο εδάφιο Έσδρας 6:14 ως ένας από εκείνους των οποίων οι διαταγές συνέβαλαν στο να “χτιστεί και να τελειώσει” ο ναός, παρά το ότι αυτή καθαυτή η οικοδόμηση είχε ολοκληρωθεί 47 χρόνια νωρίτερα, το 515 Π.Κ.Χ. Το διάταγμα του βασιλιά εξουσιοδοτούσε μάλιστα τον Έσδρα να διορίσει δικαστές και κριτές για να διδάσκουν το νόμο του Θεού (καθώς και το νόμο του βασιλιά) και, όπου ήταν απαραίτητο, να επιβάλλουν τη θανατική ποινή στους παραβάτες.—Εσδ 7:25, 26.

Το 20ό έτος της βασιλείας του (455 Π.Κ.Χ.), ο Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας έδωσε στον Νεεμία την άδεια να επιστρέψει στην Ιερουσαλήμ για να ανοικοδομήσει τα τείχη και τις πύλες της πόλης. (Νε 2:1-8) Δεδομένου ότι στο εδάφιο Δανιήλ 9:25 το γεγονός αυτό συσχετίζεται με τον καιρό της υποσχεμένης έλευσης του Μεσσία, η χρονολογία που αντιστοιχεί στο 20ό έτος του Αρταξέρξη είναι πολύ σημαντική.

Το εδάφιο Νεεμίας 13:6 κάνει λόγο για «το τριακοστό δεύτερο έτος του Αρταξέρξη», δηλαδή το 443 Π.Κ.Χ., οπότε ο Νεεμίας επέστρεψε για κάποιο διάστημα στην αυλή αυτού του βασιλιά.