Τα Κύτταρά Σας​—Ζωντανές Βιβλιοθήκες!

ΤΟ 1953, οι μοριακοί βιολόγοι Τζέιμς Γουότσον και Φράνσις Κρικ δημοσίευσαν μια ανακάλυψη η οποία επηρέασε καθοριστικά την επιστημονική μας κατανόηση για τη ζωή. Είχαν ανακαλύψει τη δομή της διπλής έλικας του DNA.a Αυτή η νηματοειδής ουσία​—που συναντάται κυρίως στον πυρήνα των κυττάρων—​περιέχει κωδικοποιημένες, ή αλλιώς «γραπτές», πληροφορίες καθιστώντας τα κύτταρα ζωντανές βιβλιοθήκες, σαν να λέγαμε. Αυτή η εκπληκτική ανακάλυψη σήμανε την έναρξη μιας νέας εποχής για τη βιολογία! Αλλά ποιον σκοπό εξυπηρετούν τα όσα είναι «γραμμένα» στα κύτταρα; Και κάτι ακόμα πιο αξιοπερίεργο: Πώς γράφτηκαν εκεί;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ πώς ένας σπόρος γίνεται δέντρο ή πώς ένα γονιμοποιημένο ωάριο γίνεται άνθρωπος; Έχετε αναρωτηθεί πώς κληρονομήσατε τα διάφορα χαρακτηριστικά σας; Οι απαντήσεις συνδέονται με τις πληροφορίες που βρίσκονται στο DNA.

Σχεδόν όλα τα κύτταρα διαθέτουν DNA, πολύπλοκα μόρια τα οποία μοιάζουν με μακριές ελικοειδείς σκάλες. Στο ανθρώπινο γονιδίωμα, δηλαδή στο σύνολο του DNA μας, οι σκάλες έχουν σχεδόν τρία δισεκατομμύρια χημικά «σκαλοπάτια». Οι επιστήμονες αποκαλούν αυτά τα σκαλοπάτια ζεύγη βάσεων επειδή το καθένα τους αποτελείται από δύο χημικές ουσίες που προέρχονται από ένα σύνολο τεσσάρων. Σε αντιστοιχία με το πρώτο γράμμα της καθεμιάς, αυτές οι ουσίες γράφονται με τις συντμήσεις A, C, G και Τ​—σαν να επρόκειτο για ένα απλό αλφάβητο με τέσσερις χαρακτήρες.b Το 1957, ο Κρικ υποστήριξε ότι η γραμμική ακολουθία των χημικών σκαλοπατιών είναι αυτό που σχηματίζει τις κωδικοποιημένες οδηγίες. Τη δεκαετία του 1960, αυτός ο κώδικας άρχισε να γίνεται κατανοητός.

Οι πληροφορίες, είτε έχουν τη μορφή εικόνων είτε ήχων είτε λέξεων, μπορούν να αποθηκευτούν και να υποστούν επεξεργασία με πολλούς τρόπους. Για παράδειγμα, στους υπολογιστές αυτό γίνεται ψηφιακά. Τα ζωντανά κύτταρα αποθηκεύουν και επεξεργάζονται χημικά τις πληροφορίες, με το DNA να αποτελεί τη βασική ουσία. Το DNA μεταβιβάζεται όταν διαιρούνται τα κύτταρα και αναπαράγονται οι οργανισμοί​—ικανότητες που θεωρούνται καθοριστικά στοιχεία της ζωής.

Πώς χρησιμοποιούν τα κύτταρα τις πληροφορίες; Φανταστείτε το DNA σαν μια συλλογή συνταγών, καθεμιά από τις οποίες περιλαμβάνει τις διάφορες διαδικασίες βήμα βήμα, με το κάθε βήμα να είναι προσεκτικά γραμμένο με ακριβείς όρους. Αλλά το τελικό αποτέλεσμα, αντί να είναι τούρτα ή μπισκότο, ίσως είναι λάχανο ή αγελάδα. Στα ζωντανά κύτταρα, βέβαια, οι διαδικασίες είναι πλήρως αυτοματοποιημένες, γεγονός που προσθέτει ακόμα ένα επίπεδο εξαιρετικής πολυπλοκότητας.

Οι γενετικές πληροφορίες μένουν αποθηκευμένες μέχρις ότου χρειαστούν κάπου, ίσως για να αντικαταστήσουν κάποια φθαρμένα ή άρρωστα κύτταρα με υγιή και νέα ή για να μεταβιβάσουν χαρακτηριστικά στους απογόνους. Πόσες πληροφορίες περιέχει το DNA; Σκεφτείτε κάποιους από τους μικρότερους οργανισμούς, τα βακτήρια. Ο Γερμανός επιστήμονας Μπερντ-Όλαφ Κούπερς δήλωσε: «Αν μεταφερόταν στη σφαίρα της ανθρώπινης γλώσσας, το μοριακό κείμενο που περιγράφει την κατασκευή ενός βακτηριακού κυττάρου θα είχε περίπου το μέγεθος ενός βιβλίου χιλίων σελίδων». Εύλογα, ο καθηγητής χημείας Ντέιβιντ Ντίμερ έγραψε: «Ο άνθρωπος μένει άφωνος μπροστά στην πολυπλοκότητα ακόμα και της απλούστερης μορφής ζωής». Πόσο πιο πολύπλοκο είναι το ανθρώπινο γονιδίωμα; «Θα γέμιζε μια βιβλιοθήκη με πολλές χιλιάδες τόμους», λέει ο Κούπερς.

Το να χαρακτηρίσουμε τη γραφή στο DNA ως «μοριακή-γενετική γλώσσα» δεν είναι «απλώς σχήμα λόγου», αναφέρει ο Κούπερς και επισημαίνει: «Όπως η ανθρώπινη γλώσσα, έτσι και η μοριακή-γενετική γλώσσα έχει επίσης συντακτική δομή». Για να το θέσουμε απλά, το DNA διαθέτει «γραμματική», ή αλλιώς ένα σύνολο κανόνων, η οποία ρυθμίζει με αυστηρότητα τη σύνθεση και την εκτέλεση των οδηγιών του.

Οι «λέξεις» και οι «προτάσεις» στο DNA απαρτίζουν τις διάφορες «συνταγές» που κατευθύνουν την παραγωγή πρωτεϊνών και άλλων ουσιών οι οποίες σχηματίζουν τους δομικούς λίθους των διαφόρων κυττάρων που απαρτίζουν το σώμα. Για παράδειγμα, η «συνταγή» μπορεί να κατευθύνει την παραγωγή οστικών, μυϊκών, νευρικών ή δερματικών κυττάρων. «Το νήμα του DNA είναι πληροφορίες, ένα μήνυμα γραμμένο σε κώδικα χημικών ουσιών, μία χημική ουσία για κάθε γράμμα», έγραψε ο εξελικτιστής Ματ Ρίντλεϊ. «Φαίνεται σχεδόν απίστευτο, αλλά αποδεικνύεται ότι αυτός ο κώδικας έχει γραφτεί με τέτοιον τρόπο ώστε να μπορούμε να τον κατανοήσουμε».

Ο Βιβλικός συγγραφέας Δαβίδ είπε καθώς προσευχόταν στον Θεό: «Τα μάτια σου με είδαν όταν ήμουν έμβρυο, και στο βιβλίο σου ήταν καταγραμμένα όλα τα μέρη μου». (Ψαλμός 139:16) Φυσικά, ο Δαβίδ χρησιμοποίησε ποιητική γλώσσα. Παρ’ όλα αυτά, επί της ουσίας ήταν απόλυτα ακριβής, κάτι που χαρακτηρίζει τους Βιβλικούς συγγραφείς. Κανείς τους δεν επηρεάστηκε έστω και στο ελάχιστο από τις ευφάνταστες λαϊκές παραδόσεις ή τη μυθολογία άλλων αρχαίων λαών.​—2 Σαμουήλ 23:1, 2· 2 Τιμόθεο 3:16.

Όπως συμβαίνει συνήθως, όταν οι επιστήμονες εξηγούν ένα μυστήριο, ανοίγουν την πόρτα σε ένα άλλο. Αυτό συνέβη και με την ανακάλυψη του DNA. Όταν κατανοήθηκε ότι το DNA περιέχει κωδικοποιημένες πληροφορίες, σκεπτόμενα άτομα ρώτησαν: “Πώς γράφτηκαν εκεί οι πληροφορίες;” Ασφαλώς, κανένας άνθρωπος δεν ήταν παρών στον σχηματισμό του πρώτου μορίου DNA. Συνεπώς, πρέπει να βγάλουμε τα δικά μας συμπεράσματα. Ακόμα και έτσι, αυτά τα συμπεράσματα δεν χρειάζεται να είναι εικασίες. Εξετάστε τους ακόλουθους παραλληλισμούς.

• Το 1999, θραύσματα πανάρχαιων αγγείων με ασυνήθιστα σημάδια, ή αλλιώς σύμβολα, βρέθηκαν στο Πακιστάν. Τα σημάδια αυτά δεν έχουν αποκρυπτογραφηθεί μέχρι σήμερα. Ωστόσο, θεωρούνται ανθρωποποίητα.

• Μερικά χρόνια αφότου οι Γουότσον και Κρικ ανακάλυψαν τη δομή του DNA, δύο φυσικοί πρότειναν την αναζήτηση κωδικοποιημένων ραδιοσημάτων από το διάστημα. Έτσι άρχισε η σύγχρονη αναζήτηση για εξωγήινη νοημοσύνη.

Ποιο είναι το σημείο; Οι άνθρωποι αποδίδουν τις πληροφορίες σε κάποια νοημοσύνη, είτε πρόκειται για σύμβολα σε πηλό είτε για σήματα από το διάστημα. Δεν χρειάζεται να δουν τις πληροφορίες να δημιουργούνται για να καταλήξουν σε αυτό το συμπέρασμα. Εντούτοις, όταν ανακαλύφτηκε ο πιο πολύπλοκος κώδικας που γνώρισε ποτέ ο άνθρωπος​—ο χημικός κώδικας της ζωής—​πολλοί παραμέρισαν αυτή τη συλλογιστική και απέδωσαν το DNA σε τυφλές διαδικασίες. Είναι αυτό λογικό; Είναι συνεπές; Είναι επιστημονικό; Αρκετοί έγκριτοι επιστήμονες απαντούν όχι. Μεταξύ αυτών είναι ο Δρ Τζιν Χουάνγκ και ο καθηγητής Γιαν-Ντε Σιου.c Εξετάστε τα όσα έχουν να πουν.

Ο Δρ Τζιν Χουάνγκ μελετάει τη μαθηματική βάση της γενετικής. Κάποτε πίστευε στην εξέλιξη, αλλά η έρευνά του τον έκανε να αλλάξει άποψη. Ο ίδιος δήλωσε στο Ξύπνα!: «Η μελέτη της γενετικής παρέχει ενόραση στους μηχανισμούς της ζωής​—ενόραση που με γεμίζει δέος για τη σοφία του Δημιουργού».

Ο καθηγητής Γιαν-Ντε Σιου είναι ο επικεφαλής της εμβρυϊκής έρευνας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Επιστημών και Τεχνολογίας του Πινγκτούνγκ στην Ταϊβάν. Και αυτός πίστευε κάποτε στην εξέλιξη​—ώσπου η έρευνά του τον έκανε να αναθεωρήσει την άποψή του. Αναφορικά με την κυτταρική διαίρεση και εξειδίκευση, είπε: «Τα σωστά κύτταρα πρέπει να παραχθούν με τη σωστή σειρά και στα σωστά μέρη. Πρώτα συγκροτούνται σε ιστούς, οι οποίοι στη συνέχεια θα συγκροτηθούν σε όργανα και μέλη. Ποιος μηχανικός θα μπορούσε έστω και να διανοηθεί ότι θα έγραφε τις οδηγίες για μια τέτοια διαδικασία; Και όμως, οι οδηγίες για την ανάπτυξη του εμβρύου είναι έξοχα γραμμένες στο DNA. Συλλογιζόμενος την ομορφιά όλης αυτής της διαδικασίας, είμαι πεπεισμένος ότι η ζωή σχεδιάστηκε από τον Θεό».

Η δικαιοσύνη απαντάει ναι! Αν ο Θεός δημιούργησε τη ζωή, τότε εκείνος πρέπει να λάβει την αναγνώριση, όχι η εξέλιξη. (Αποκάλυψη 4:11) Επίσης, αν είμαστε έργο ενός πάνσοφου Δημιουργού, τότε βρισκόμαστε εδώ για κάποιον λόγο. Αυτό δεν θα ίσχυε αν η ζωή ήταν αποτέλεσμα μη κατευθυνόμενων διαδικασιών.d

Πράγματι, τα σκεπτόμενα άτομα λαχταρούν να βρουν ικανοποιητικές απαντήσεις. «Η αναζήτηση νοήματος αποτελεί το κυρίαρχο κίνητρο στη ζωή του ανθρώπου», ανέφερε ο Βίκτορ Φρανκλ, που υπήρξε καθηγητής νευρολογίας και ψυχιατρικής. Για να το θέσουμε διαφορετικά, νιώθουμε πνευματική πείνα την οποία επιθυμούμε έντονα να ικανοποιήσουμε​—πείνα που έχει λογική εξήγηση μόνο υπό το φως της ειδικής δημιουργίας. Αλλά αν είμαστε έργο των χεριών του Θεού, μας έδωσε εκείνος τον τρόπο να ικανοποιήσουμε την πνευματική μας ανάγκη;

Ο Ιησούς Χριστός απάντησε σε αυτό το ερώτημα λέγοντας: «Ο άνθρωπος πρέπει να ζει, όχι μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε λόγο που βγαίνει από το στόμα του Ιεχωβά [δηλαδή του Θεού]». (Ματθαίος 4:4) Τα λόγια του Ιεχωβά, τα οποία καταγράφονται στην Αγία Γραφή, έχουν ικανοποιήσει την πνευματική πείνα εκατομμυρίων ατόμων, δίνοντας νόημα στη ζωή τους και παρέχοντάς τους ελπίδα για το μέλλον. (1 Θεσσαλονικείς 2:13) Είθε η Αγία Γραφή να κάνει το ίδιο και για εσάς. Αν μη τι άλλο, αυτό το μοναδικό βιβλίο είναι κάτι που αξίζει να εξετάσετε.