Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
«Τίμα τον Πατέρα σου και την Μητέρα» Σου—Αλλά Γιατί;
«ΕΙΣΑΙ αγύριστο κεφάλι· δεν γίνεται τίποτα με σένα», είπε ο πατέρας της Βέντα εξοργισμένος. «Δεν με σέβεσαι καθόλου. Πας γυρεύοντας για μπελάδες». Η Βέντα έβγαινε ραντεβού μ’ ένα αγόρι που έπαιρνε ναρκωτικά και έπινε. Συχνά, ξημερωνόταν στις ντισκοτέκ, χωρίς να δίνει σημασία στις έντονες αντιρρήσεις του πατέρα της.
«Πίστευα πως ήταν υπερβολικά αυστηρός», εξήγησε η Βέντα. «Ήμουν 18 χρονών τότε· νόμιζα ότι ήμουν πια μεγάλη και ότι τα ήξερα όλα. Πίστευα πως ο πατέρας μου ήταν κακός και πως δεν ήθελε να περνάω όμορφα, έτσι κι εγώ έβγαινα κι έκανα ό,τι ήθελα».
Μια άλλη νεαρή, η Τζίνα, έγραψε: «Ο μπαμπάς μου έπινε πάρα πολύ· δεν μπορούσα ούτε να κοιμηθώ από τους καβγάδες και τις φωνές των γονέων μου. Έπεφτα στο κρεβάτι κι έκλαιγα συνέχεια. Δεν γινόταν να τους πω πώς ένιωθα, γιατί το πιο πιθανό ήταν ότι η μαμά μου θα με έδερνε. Η Αγία Γραφή λέει ‘τίμα τον πατέρα σου’, εγώ όμως δεν μπορώ να το κάνω αυτό».
Ίσως και για σένα να είναι δύσκολο να τιμάς τους γονείς σου, όπως είναι για την Βέντα και την Τζίνα. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι, κατά τη γνώμη σου, έχουν παράλογες απαιτήσεις ή στο ότι η συμπεριφορά τους είναι κακό παράδειγμα για σένα. Ωστόσο, η εντολή της Αγίας Γραφής είναι ξεκάθαρη: «Τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα» σου. (Εφεσίους 6:2) Τι περιλαμβάνει αυτό; Και, υπάρχουν εύλογες αιτίες για να τιμάς τους γονείς σου, ακόμα κι όταν αυτό γίνεται δύσκολο για σένα εξαιτίας τους;
Τι Είναι η ‘Τιμή’;
Η ‘τιμή’ περιλαμβάνει αναγνώριση της κατάλληλα διορισμένης εξουσίας. Για παράδειγμα, στους Χριστιανούς έχει δοθεί η εντολή, «Τον βασιλέα τιμάτε». (1 Πέτρου 2:17) Μπορεί να μη συμφωνείς πάντα μ’ έναν εθνικό ηγέτη, εντούτοις η θέση του ή το αξίωμά του πρέπει να τυγχάνουν σεβασμού. Στον οικογενειακό κύκλο, ο Θεός έχει παραχωρήσει κάποιο μέτρο εξουσίας στους γονείς, ως αντιπροσώπους του. Άρα, τα παιδιά που σέβονται τον Θεό πρέπει να τιμούν αυτήν την εξουσία. Ωστόσο, τα παιδιά πρέπει να αποδίδουν κάτι περισσότερο από τυπικό σεβασμό.
Το ρήμα ‘τιμώ’, που χρησιμοποιεί η Αγία Γραφή στο πρωτότυπο κείμενο, ουσιαστικά σημαίνει ‘πιστεύω πως κάποιος έχει μεγάλη αξία’. Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να βλέπεις τους γονείς σου σαν κάτι το πολύτιμο, το ανεκτίμητο· να τρέφεις βαθύ σεβασμό γι’ αυτούς. Αυτό προϋποθέτει να έχεις θερμά αισθήματα γι’ αυτούς, να τους εκτιμάς. ‘Μα πώς μπορώ να νιώθω έτσι, όταν αυτοί μου κάνουν τη ζωή τόσο δύσκολη;’ ρωτάς.
Γιατί Θα Πρέπει να Τιμάς τους Γονείς Σου;
Κατά πρώτο λόγο, το εδάφιο Παροιμίαι 23:22 λέει: «Υπάκουε εις τον πατέρα σου, όστις σε εγέννησε· και μη καταφρόνει την μητέρα σου». Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο, γίνονται γύρω στις 55 εκατομμύρια εκτρώσεις. Και μόνο το γεγονός ότι οι γονείς σου σε άφησαν και γεννήθηκες είναι ένας λόγος για να τους τιμάς. Ο Γκρέγκορι, που κάποτε δεν έδειχνε καθόλου σεβασμό, έφτασε στο σημείο να το αναγνωρίσει αυτό. «Άρχισα να συνειδητοποιώ όλα όσα είχε κάνει η μητέρα μου για μένα», παραδέχεται. «Ευχαριστώ τον Ιεχωβά Θεό που η μητέρα μου δεν με ξεφορτώθηκε κάνοντας έκτρωση ούτε με πέταξε σε κανένα σκουπιδοτενεκέ όταν ήμουν μωρό. Ήμασταν έξι παιδιά και μας μεγάλωσε μόνη της. Ξέρω πόσο δύσκολο ήταν κάτι τέτοιο για εκείνη».
Όμως, το να μεγαλώνεις παιδιά δεν είναι μόνο «δύσκολο» είναι και δαπανηρό. Μια καναδική έκθεση αποκάλυψε ότι το μεγάλωμα ενός και μόνο παιδιού μέχρι την ηλικία των 18 ετών, από μια οικογένεια στην οποία υπάρχουν και οι δυο γονείς, κοστίζει τουλάχιστον 66.400 δολάρια (περ. 9,2 εκατ. δρχ.)! Σκέψου την αυταπάρνηση που έδειξαν οι γονείς σου για να σου παρέχουν τροφή και ρούχα. «Κάποτε το μόνο που είχε μείνει για να φάμε ήταν μια κονσέρβα καλαμπόκι και λίγα κορν φλέικς», είπε ο Γκρέγκορι. «Η μαμά μου τα ετοίμασε για μας τα παιδιά κι εκείνη δεν έφαγε τίποτα. Όταν πήγα για ύπνο ήμουν χορτάτος, αλλά συνέχεια αναρωτιόμουν γιατί δεν είχε φάει η μαμά. Τώρα που έχω δική μου οικογένεια καταλαβαίνω ότι η μαμά θυσιαζόταν για μας. Αναρωτιέμαι αν εγώ θα μπορούσα να στερηθώ φαγητό για το παιδί μου. Δεν καταλαβαίνω πώς το έκανε αυτό».
Εξάλλου οι γονείς σου, χωρίς αμφιβολία, έχουν περάσει νύχτες και νύχτες ξαγρυπνώντας πάνω στο προσκεφάλι σου και φροντίζοντάς σε, όταν αρρώσταινες. Έχουν αλλάξει εκατοντάδες πάνες και έχουν πλύνει στοίβες τα βρώμικα ρούχα σου. Όταν 200.000 και πλέον Αμερικανοί ρωτήθηκαν πόσα παιδιά θα έκαναν αν μπορούσαν να ξαναρχίσουν τη ζωή τους, το 54 τοις εκατό των γονέων δήλωσαν: ‘Θα κάναμε τόσα όσα έχουμε!’ Μόνο το 6 τοις εκατό απάντησαν, «Κανένα».
Οι γονείς σου λοιπόν, σου έδωσαν τη ζωή και σε φρόντισαν. Σίγουρα αξίζει να τους σέβεσαι, να τους αποδίδεις τιμή.
Προβληματικοί Γονείς
Τι γίνεται όμως, αν οι γονείς σου είναι κακό παράδειγμα, αν είναι ευέξαπτοι, μέθυσοι ή ανήθικοι; Είναι λογικό, ότι μπορεί να υποφέρεις εξαιτίας τους. Πώς μπορείς να τιμάς τέτοιους γονείς;a
Οι γονείς σου, ως ατελή άτομα, ίσως έχουν σοβαρά προβλήματα ή ελαττώματα στο χαρακτήρα τους. (Εκκλησιαστής 7:20) Ωστόσο, παρά τις αδυναμίες τους, ο Θεός τους έχει δώσει το δικαίωμα να ασκούν κάποιο βαθμό ελέγχου στη ζωή σου. Και απαιτεί να τιμάς την εξουσία τους. Θυμήσου ότι ο Θεός είπε πως θα πρέπει να αποδίδεται η κατάλληλη τιμή ακόμα και στους ηγέτες. (Ρωμαίους 13:7) Αυτό απαιτεί να μην κοιτάζουμε τη συμπεριφορά τους, αλλά να συγκεντρώνουμε την προσοχή μας στη θέση τους, στο αξίωμά τους. Έτσι αν πιστεύεις ότι οι γονείς σου κάνουν κατάχρηση της εξουσίας τους, αντί να πάψεις να δείχνεις σεβασμό, προσπάθησε να παραμένεις ήρεμος. (Παράβαλε Εκκλησιαστής 10:4.) Άφησε τα πράγματα στα χέρια του Θεού, επειδή «όποιος κάνει το κακό θα λάβη ανάλογα προς το κακό που έκανε και δεν υπάρχει προσωποληψία».—Κολοσσαείς 3:25, ΚΔΤΚ.
Πρέπει να το πάρεις απόφαση πως όσο οι γονείς σου σού παρέχουν τα αναγκαία, έχουν την ευθύνη της οικογένειας. Το εδάφιο Εκκλησιαστής 8:3, 4 δηλώνει: «Διότι παν ό,τι θελήση [αυτός που έχει εξουσία], κάμνει. Εν τω λόγω του βασιλέως είναι εξουσία». Με το να επαναστατήσεις δεν θα βγεις κερδισμένος.
Πώς, όμως, μπορείς να αποφύγεις να καλλιεργήσεις πικρία; Προσπάθησε να καταλάβεις γιατί οι γονείς σου ενεργούν έτσι. Επίσης υπενθύμιζε στον εαυτό σου τα καλά που σου παρέχουν. Για παράδειγμα, η Ντόντι, που είχε μητέρα άστοργη και πατριό αλκοολικό, έγραψε: «Ίσως, το ότι η μαμά μου ποτέ δεν μας έδειξε αγάπη, να οφείλεται στο ότι όταν ήταν παιδί, την κακομεταχειρίζονταν κι έτσι ποτέ δεν έμαθε να δείχνει αγάπη. Ο πατριός μου ενδιαφερόταν για το τι κάναμε, αλλά μόνο όταν ήταν νηφάλιος, πράγμα που δεν συνέβαινε συχνά. Ωστόσο, η αδελφή μου κι εγώ είχαμε μια στέγη πάνω από το κεφάλι μας και φαγητό στο ψυγείο». Έτσι, η συνείδηση της Ντόντι είναι καθαρή, γιατί ξέρει πως έκανε ό,τι μπορούσε για να τιμάει τους γονείς της.
Το να σέβεσαι κάποιον δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα συμφωνείς μαζί του. «Να φυλάττης την προσταγήν του βασιλέως [ή του γονέα], και δια τον όρκον του Θεού», συμβουλεύει το εδάφιο Εκκλησιαστής 8:2. Εφόσον η ‘προσταγή’ δεν παραβιάζει τους νόμους του Θεού, δείξε την αγάπη σου για τον Θεό με το να την τιμάς. «Υπακούετε εις τους γονείς κατά πάντα· διότι τούτο είναι ευάρεστον εις τον Κύριον».—Κολοσσαείς 3:20.
Επιπλέον, ακόμα κι αν το παράδειγμα ενός γονέα είναι κακό, εσύ δεν πρέπει να βγάζεις το συμπέρασμα ότι όλα όσα σου λέει είναι λάθος. Στις μέρες του Ιησού Χριστού, οι θρησκευτικοί ηγέτες, που είχαν τη δικαιοδοσία να διδάσκουν το Λόγο του Θεού, ήταν πολύ διεφθαρμένοι. Ωστόσο, ο Ιησούς είπε στους ανθρώπους: «Όσα λοιπόν σας λένε να τα κάνετε και να τα τηρείτε· να μην κάνετε όμως κατά τα έργα τους». (Ματθαίος 23:1-3, 25, 26, ΝΔΜ) Οι άνθρωποι, με το να σέβονται τη συμβουλή που δίνει ο Λόγος του Θεού, θα ευλογηθούν από τον Θεό. Αυτό μπορεί να συμβεί και σε σένα αν τιμάς τη θεϊκή συμβουλή που σου δίνουν οι γονείς σου.
‘Ο Μπαμπάς μου Είχε Δίκιο σε Όσα Είπε’
Τελικά, η Βέντα άλλαξε στάση απέναντι στους γονείς της. Χρειάστηκε, όμως, να πάθει για να μάθει. Ήταν μέσα σ’ ένα αυτοκίνητο μαζί με το φίλο της, που είχε «φτιαχτεί» από τη μαριχουάνα και την μπίρα, όταν το αυτοκίνητο ξέφυγε από το δρόμο κι έπεσε σ’ ένα στύλο με ταχύτητα 97 χλμ. την ώρα. Το αυτοκίνητο καταστράφηκε και της Βέντα της έμεινε ένα βαθύ τραύμα στο μέτωπο. Ο άλλος το ’βαλε στα πόδια και δεν εμφανίστηκε ούτε μια φορά στο νοσοκομείο για να της συμπαρασταθεί.
«Όταν ήρθαν στο νοσοκομείο οι γονείς μου», ομολογεί η Βέντα, «τους είπα ότι ο μπαμπάς είχε δίκιο σε όλα όσα είχε πει και ότι θα έπρεπε να τον είχα ακούσει από καιρό». Από τότε κι ύστερα, η Βέντα αποφάσισε να τιμάει τους γονείς της. «Δεν ήταν εύκολο», παραδέχεται, «επειδή εξακολουθούσα να θέλω να πηγαίνω σε ντισκοτέκ και καμιά φορά βαριόμουν πολύ στο σπίτι. Όμως ήθελα να ευαρεστήσω τον Θεό. Είχα κάνει ένα μεγάλο λάθος που παραλίγο να μου κοστίσει τη ζωή μου, γι’ αυτό και προσευχόμουν στον Ιεχωβά να με βοηθήσει να αλλάξω στάση».
Η Βέντα έμαθε ένα ζωτικό μάθημα—να σέβεται την κατάλληλη εξουσία. Πολλά άτομα έχουν αποτύχει σ’ αυτόν τον τομέα, πράγμα που τους έχει σταθεί εμπόδιο στο να πετύχουν στο σχολείο, να μείνουν σε μια δουλειά ή να έχουν έναν ευτυχισμένο γάμο. «Το ότι έμαθα να σέβομαι τον πατέρα μου, ακόμα κι όταν κάτι τέτοιο δεν ήταν εύκολο, σίγουρα με βοήθησε να υποτάσσομαι στο σύζυγό μου», δήλωσε η Βέντα, που τώρα χαίρεται έναν ευτυχισμένο γάμο. Ναι, οι αγαθές σχέσεις με τους άλλους, όπως και η καλή συνείδηση απέναντι στον Θεό, είναι ανταμοιβές που έρχονται όταν κάποιος μαθαίνει να τιμάει τους γονείς του.
[Υποσημειώσεις]
a Αυτό το άρθρο δεν αναφέρεται στις περιπτώσεις που το νεαρό άτομο υφίσταται σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση, περιπτώσεις που είναι τελείως αδύνατο να αντέξει. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, ίσως το παιδί χρειαστεί να ζητήσει βοήθεια από ειδικούς, έξω από το σπίτι. Βλέπε «Αιμομειξία—Το Κρυμμένο Έγκλημα» στο τεύχος μας 8 Ιουλίου 1981.
[Εικόνα στη σελίδα 23]
Αν αναλογιστείς τα όσα έχουν κάνει όλ’ αυτά τα χρόνια οι γονείς σου για σένα, θα υποκινηθείς να τους τιμάς