Κεφάλαιο Είκοσι Πέντε
Προσευχή Μετάνοιας
1, 2. (α) Ποιος είναι ο σκοπός της θεϊκής διαπαιδαγώγησης; (β) Ποια επιλογή θα έχουν να κάνουν οι Ιουδαίοι αφού λάβουν τη διαπαιδαγώγηση του Ιεχωβά;
Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ της Ιερουσαλήμ και του ναού της το 607 Π.Κ.Χ. αποτελούσε διαπαιδαγώγηση από τον Ιεχωβά, έκφραση της μέγιστης αποδοκιμασίας του. Το ανυπάκουο έθνος του Ιούδα άξιζε αυτή την αυστηρή τιμωρία. Εντούτοις, ο Ιεχωβά δεν είχε σκοπό να εξαλειφθούν οι Ιουδαίοι. Ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε έμμεσα στο σκοπό της διαπαιδαγώγησης του Ιεχωβά όταν είπε: «Είναι αλήθεια ότι καμιά διαπαιδαγώγηση δεν φαίνεται προς το παρόν να φέρνει χαρά, αλλά λύπη· ύστερα όμως, σε εκείνους που έχουν γυμναστεί από αυτήν αποφέρει ειρηνικό καρπό, δηλαδή δικαιοσύνη».—Εβραίους 12:11.
2 Πώς θα αντιδράσουν οι Ιουδαίοι σε αυτή την οδυνηρή εμπειρία; Μήπως θα μισήσουν τη διαπαιδαγώγηση του Ιεχωβά; (Ψαλμός 50:16, 17) Ή θα τη δεχτούν ως εκπαίδευση; Θα μετανοήσουν άραγε ώστε να γιατρευτούν; (Ησαΐας 57:18· Ιεζεκιήλ 18:23) Η προφητεία του Ησαΐα δείχνει ότι τουλάχιστον μερικοί από τους πρώην κατοίκους του Ιούδα θα ανταποκριθούν ευνοϊκά στη διαπαιδαγώγηση. Από τα τελευταία εδάφια του 63ου κεφαλαίου ως το τέλος του 64ου, το έθνος του Ιούδα παρουσιάζεται ως ένας συντετριμμένος λαός που πλησιάζει τον Ιεχωβά με εγκάρδια δέηση. Ο προφήτης Ησαΐας αναπέμπει μια προσευχή μετάνοιας εκ μέρους των συμπατριωτών του που θα βρίσκονται στην εξορία. Κάνοντάς το αυτό, μιλάει για επικείμενα γεγονότα σαν να συνέβαιναν μπροστά στα μάτια του.
Συμπονετικός Πατέρας
3. (α) Πώς εξυψώνει τον Ιεχωβά η προφητική προσευχή του Ησαΐα; (β) Πώς δείχνει η προσευχή του Δανιήλ ότι η προφητική προσευχή του Ησαΐα απηχεί τις σκέψεις των μετανοημένων Ιουδαίων που βρίσκονται στη Βαβυλώνα; (Βλέπε το πλαίσιο στη σελίδα 362.)
3 Ο Ησαΐας προσεύχεται στον Ιεχωβά: «Κοίταξε από τον ουρανό και δες από τη μεγαλοπρεπή σου κατοικία της αγιότητας και της ωραιότητας». Ο προφήτης αναφέρεται στους πνευματικούς ουρανούς, όπου κατοικεί ο Ιεχωβά και τα αόρατα πνευματικά του πλάσματα. Εκφράζοντας τις σκέψεις των Ιουδαίων εξορίστων, ο Ησαΐας λέει στη συνέχεια: «Πού είναι ο ζήλος σου και η πλήρης κραταιότητά σου, η αναστάτωση των σπλάχνων σου και τα ελέη σου; Κρατήθηκαν μακριά από εμένα». (Ησαΐας 63:15) Ο Ιεχωβά έχει συγκρατήσει τη δύναμή του και έχει διατηρήσει υπό έλεγχο τα βαθιά αισθήματα—“την αναστάτωση των σπλάχνων [του] και τα ελέη [του]”—που τρέφει για το λαό του. Ωστόσο, ο Ιεχωβά είναι ο «Πατέρας» του Ιουδαϊκού έθνους. Ο Αβραάμ και ο Ισραήλ (Ιακώβ) ήταν οι φυσικοί προπάτορές τους, αλλά αν αυτοί επανέρχονταν στη ζωή, μπορεί να έτειναν να απορρίψουν τους αποστατικούς απογόνους τους. Ο Ιεχωβά εκδηλώνει μεγαλύτερη συμπόνια. (Ψαλμός 27:10) Ο Ησαΐας λέει με ευγνωμοσύνη: «Εσύ, Ιεχωβά, είσαι ο Πατέρας μας. Ο Εξαγοραστής μας από την αρχαιότητα είναι το όνομά σου».—Ησαΐας 63:16.
4, 5. (α) Με ποια έννοια κάνει ο Ιεχωβά το λαό του να περιπλανιέται μακριά από τις οδούς του; (β) Τι είδους λατρεία θέλει ο Ιεχωβά;
4 Ο Ησαΐας συνεχίζει με μια εγκάρδια έκφραση: «Γιατί, Ιεχωβά, εξακολουθείς να μας κάνεις να περιπλανιόμαστε μακριά από τις οδούς σου; Γιατί κάνεις την καρδιά μας σκληρή ως προς την εκδήλωση φόβου για εσένα; Επίστρεψε για χάρη των υπηρετών σου, των φυλών της κληρονομικής σου ιδιοκτησίας». (Ησαΐας 63:17) Ναι, ο Ησαΐας προσεύχεται ζητώντας να ξαναστρέψει ο Ιεχωβά την προσοχή του στους υπηρέτες του. Αλλά με ποια έννοια κάνει ο Ιεχωβά τους Ιουδαίους να περιπλανιούνται μακριά από τις οδούς του; Μήπως είναι υπεύθυνος ο Ιεχωβά για τη σκληροκαρδία τους που τους κάνει να μην τον φοβούνται; Όχι, αλλά το επιτρέπει αυτό, και μέσα στην απελπισία τους οι Ιουδαίοι θρηνούν επειδή τους έδωσε ο Ιεχωβά αυτή την ελευθερία. (Έξοδος 4:21· Νεεμίας 9:16) Εύχονται να είχε παρέμβει ο Ιεχωβά και να μην τους είχε αφήσει να ενεργήσουν άδικα.
5 Φυσικά, ο Θεός δεν πολιτεύεται έτσι με τους ανθρώπους. Είμαστε ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες, και ο Ιεχωβά μάς επιτρέπει να αποφασίζουμε μόνοι μας αν θα υπακούμε σε αυτόν ή όχι. (Δευτερονόμιο 30:15-19) Ο Ιεχωβά θέλει λατρεία που πηγάζει από καρδιές και διάνοιες οι οποίες υποκινούνται από γνήσια αγάπη. Γι’ αυτό, επέτρεψε στους Ιουδαίους να ασκήσουν την ελεύθερη βούλησή τους, έστω και αν έτσι τους έδωσε τη δυνατότητα να στασιάσουν εναντίον του. Με αυτόν τον τρόπο έκανε την καρδιά τους σκληρή.—2 Χρονικών 36:14-21.
6, 7. (α) Ποιο είναι το αποτέλεσμα του ότι οι Ιουδαίοι εγκαταλείπουν τις οδούς του Ιεχωβά; (β) Ποια μάταιη ευχή εκφράζεται, αλλά τι δεν δικαιούνται να αναμένουν οι Ιουδαίοι;
6 Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Ο Ησαΐας λέει προφητικά: «Για λίγο ο άγιος λαός σου είχε την ιδιοκτησία. Οι αντίδικοί μας ποδοπάτησαν το αγιαστήριό σου. Επί πολύ καιρό γίναμε σαν εκείνους τους οποίους δεν κυβέρνησες, σαν εκείνους πάνω στους οποίους δεν είχε κληθεί το όνομά σου». (Ησαΐας 63:18, 19) Ο λαός του Ιεχωβά είχε για λίγο την ιδιοκτησία του αγιαστηρίου Του. Κατόπιν ο Ιεχωβά επέτρεψε να καταστραφεί το αγιαστήριο και να εξοριστεί το έθνος του. Όταν συνέβη αυτό, ήταν σαν να μην είχε υπάρξει διαθήκη ανάμεσα σε αυτόν και στους απογόνους του Αβραάμ και σαν να μην είχε κληθεί το όνομά του πάνω τους. Τώρα, αιχμάλωτοι στη Βαβυλώνα, οι Ιουδαίοι κραυγάζουν απελπισμένοι: «Μακάρι να έσκιζες τους ουρανούς, να κατέβαινες, να σείονταν εξαιτίας σου τα βουνά, σαν τη φωτιά που καίει τα χαμόκλαδα, τη φωτιά που κάνει το νερό να κοχλάζει, για να κάνεις το όνομά σου γνωστό στους αντιδίκους σου, ώστε εξαιτίας σου να ταραχτούν τα έθνη!» (Ησαΐας 64:1, 2) Ο Ιεχωβά έχει πράγματι τη δύναμη να σώζει. Αναμφίβολα, θα μπορούσε να κατέβει και να πολεμήσει υπέρ του λαού του, σκίζοντας κυβερνητικά συστήματα όμοια με ουρανούς και συντρίβοντας αυτοκρατορίες όμοιες με βουνά. Ο Ιεχωβά θα μπορούσε να έχει κάνει γνωστό το όνομά του εκδηλώνοντας τον πύρινο ζήλο του για χάρη του λαού του.
7 Ο Ιεχωβά είχε κάνει τέτοια πράγματα στο παρελθόν. Ο Ησαΐας αφηγείται: «Όταν έκανες φοβερά πράγματα που δεν μπορούσαμε να τα ελπίζουμε, κατέβηκες. Εξαιτίας σου τα βουνά σείστηκαν». (Ησαΐας 64:3) Τέτοιες μεγαλειώδεις πράξεις κατέδειξαν τη δύναμη και τη Θειότητα του Ιεχωβά. Ωστόσο, οι άπιστοι Ιουδαίοι των ημερών του Ησαΐα δεν δικαιούνται να αναμένουν να ενεργήσει ο Ιεχωβά με τέτοιον τρόπο προς όφελός τους.
Μόνο ο Ιεχωβά Μπορεί να Σώζει
8. (α) Ποιος είναι ένας τρόπος με τον οποίο διαφέρει ο Ιεχωβά από τους ψεύτικους θεούς των εθνών; (β) Γιατί δεν ενεργεί ο Ιεχωβά για να σώσει το λαό του, αν και μπορεί να το κάνει αυτό; (γ) Πώς παραθέτει και πώς εφαρμόζει ο Παύλος το εδάφιο Ησαΐας 64:4; (Βλέπε το πλαίσιο στη σελίδα 366.)
8 Οι ψεύτικοι θεοί δεν εκτελούν δυναμικές πράξεις σωτηρίας για τους λάτρεις τους. Ο Ησαΐας γράφει: «Από τον παλιό καιρό κανείς δεν έχει ακούσει ούτε έδωσε κανείς ακρόαση ούτε μάτι έχει δει κάποιον Θεό, εκτός από εσένα, ο οποίος να ενεργεί για εκείνον που τον προσμένει. Έχεις έρθει σε συνάντηση εκείνου που αγάλλεται και εκτελεί δικαιοσύνη, εκείνων που εξακολουθούν να σε θυμούνται στις οδούς σου». (Ησαΐας 64:4, 5α) Μόνο ο Ιεχωβά είναι «μισθαποδότης σε εκείνους που τον εκζητούν ένθερμα». (Εβραίους 11:6) Αυτός ενεργεί για να προστατέψει εκείνους που εκτελούν δικαιοσύνη και εκείνους που τον θυμούνται. (Ησαΐας 30:18) Έχουν ενεργήσει έτσι οι Ιουδαίοι; Όχι. Ο Ησαΐας λέει στον Ιεχωβά: «Εσύ αγανάκτησες, ενώ εμείς αμαρτάναμε—σε αυτά επί πολύ καιρό, και θα σωζόμασταν;» (Ησαΐας 64:5β) Επειδή ο λαός του Θεού έχει μακροχρόνιο ιστορικό επίμονης αμαρτωλότητας, δεν υπάρχει λόγος να συγκρατήσει ο Ιεχωβά την αγανάκτησή του και να ενεργήσει για τη σωτηρία τους.
9. Τι μπορούν να ελπίζουν οι μετανοημένοι Ιουδαίοι, και τι μπορούμε να μάθουμε από αυτό;
9 Οι Ιουδαίοι δεν μπορούν να αναιρέσουν το παρελθόν, αλλά αν μετανοήσουν και επιστρέψουν στην αγνή λατρεία, μπορούν να ελπίζουν ότι θα λάβουν συγχώρηση και μελλοντικές ευλογίες. Ο Ιεχωβά θα ανταμείψει τους μετανοημένους στον ορισμένο του καιρό απελευθερώνοντάς τους από την αιχμαλωσία στη Βαβυλώνα. Ωστόσο, πρέπει να είναι υπομονετικοί. Παρά τη μετάνοιά τους, ο Ιεχωβά δεν θα αλλάξει το χρονοδιάγραμμά του. Αν, όμως, παραμένουν άγρυπνοι και ανταποκρίνονται ευνοϊκά στο θέλημα του Ιεχωβά, είναι βέβαιο ότι θα ελευθερωθούν τελικά. Παρόμοια, οι Χριστιανοί σήμερα προσμένουν υπομονετικά τον Ιεχωβά. (2 Πέτρου 3:11, 12) Παίρνουμε στα σοβαρά τα λόγια του αποστόλου Παύλου, ο οποίος είπε: «Ας μην παραιτούμαστε από το να κάνουμε το καλό, γιατί αν δεν αποκάμνουμε θα θερίσουμε στην κατάλληλη εποχή».—Γαλάτες 6:9.
10. Για ποια ανικανότητα γίνεται ειλικρινής εξομολόγηση στην προσευχή του Ησαΐα;
10 Η προφητική προσευχή του Ησαΐα δεν είναι απλώς μια επίσημη εξομολόγηση αμαρτιών. Εκφράζει ειλικρινή αναγνώριση του ότι το έθνος είναι ανίκανο να σώσει τον εαυτό του. Ο προφήτης λέει: «Γινόμαστε σαν κάποιον ακάθαρτο, όλοι μας, και όλες οι πράξεις δικαιοσύνης τις οποίες κάνουμε είναι σαν ένδυμα για περιόδους εμμηνόρροιας· και θα μαραθούμε σαν φυλλωσιά, όλοι μας, και τα σφάλματά μας θα μας πάρουν μακριά όπως ο άνεμος». (Ησαΐας 64:6) Στο τέλος της εξορίας, οι μετανοημένοι Ιουδαίοι ίσως έχουν πάψει να ασκούν αποστασία. Ίσως έχουν στραφεί στον Ιεχωβά με πράξεις δικαιοσύνης. Αλλά είναι ακόμη ατελείς. Σε ό,τι αφορά την εξιλέωση από τις αμαρτίες, τα καλά τους έργα, αν και αξιέπαινα, δεν αξίζουν περισσότερο από λερωμένα ενδύματα. Η συγχώρηση του Ιεχωβά είναι ένα παρ’ αξία δώρο που υποκινείται από το έλεός του. Δεν είναι κάτι που μπορεί να κερδηθεί.—Ρωμαίους 3:23, 24.
11. (α) Ποια νοσηρή πνευματική κατάσταση επικρατεί μεταξύ των περισσότερων Ιουδαίων εξορίστων, και ποιος μπορεί να είναι ο λόγος για αυτό; (β) Ποιοι αποτελούσαν θαυμάσια παραδείγματα πίστης στη διάρκεια της εξορίας;
11 Καθώς κοιτάζει προς το μέλλον, τι βλέπει ο προφήτης Ησαΐας; Ο ίδιος λέει: «Δεν υπάρχει κανείς που να επικαλείται το όνομά σου, κανείς που να σηκώνεται για να πιαστεί από εσένα· διότι έκρυψες το πρόσωπό σου από εμάς και μας κάνεις να λιώνουμε από τη δύναμη του σφάλματός μας». (Ησαΐας 64:7) Η πνευματική κατάσταση του έθνους είναι άθλια. Τα μέλη του λαού δεν επικαλούνται το όνομα του Θεού με προσευχή. Αν και δεν είναι πια ένοχοι για το σοβαρό αμάρτημα της ειδωλολατρίας, φαίνεται ότι παραμελούν τη λατρεία τους, και δεν υπάρχει «κανείς που να σηκώνεται για να πιαστεί» από τον Ιεχωβά. Είναι σαφές ότι δεν απολαμβάνουν υγιή σχέση με τον Δημιουργό. Μερικοί ίσως νιώθουν ανάξιοι να απευθυνθούν στον Ιεχωβά με προσευχή. Άλλοι ίσως ασχολούνται με την καθημερινή τους ρουτίνα χωρίς να τον λαμβάνουν υπόψη τους. Φυσικά, μεταξύ των εξορίστων υπάρχουν και άτομα σαν τον Δανιήλ, τον Ανανία, τον Μισαήλ, τον Αζαρία και τον Ιεζεκιήλ, που αποτελούν θαυμάσια παραδείγματα πίστης. (Εβραίους 11:33, 34) Καθώς η 70χρονη περίοδος αιχμαλωσίας πλησιάζει στο τέλος της, άντρες όπως ο Αγγαίος, ο Ζαχαρίας, ο Ζοροβάβελ και ο Αρχιερέας Ιησούς είναι έτοιμοι να ηγηθούν με εξαίρετο τρόπο στην επίκληση του ονόματος του Ιεχωβά. Εντούτοις, η προφητική προσευχή του Ησαΐα φαίνεται ότι περιγράφει την κατάσταση των περισσότερων εξορίστων.
«Το να Υπακούει Κανείς Είναι Καλύτερο από τη Θυσία»
12. Πώς εκφράζει ο Ησαΐας την προθυμία των μετανοημένων Ιουδαίων να αλλάξουν τη διαγωγή τους;
12 Οι μετανοημένοι Ιουδαίοι είναι πρόθυμοι να αλλάξουν. Εκπροσωπώντας τους, ο Ησαΐας προσεύχεται στον Ιεχωβά: «Τώρα, Ιεχωβά, εσύ είσαι ο Πατέρας μας. Εμείς είμαστε ο πηλός και εσύ ο Αγγειοπλάστης μας· και όλοι μας είμαστε το έργο του χεριού σου». (Ησαΐας 64:8) Αυτά τα λόγια εκφράζουν και πάλι αναγνώριση της εξουσίας που έχει ο Ιεχωβά ως Πατέρας, δηλαδή Ζωοδότης. (Ιώβ 10:9) Οι Ιουδαίοι που μετανοούν παρομοιάζονται με εύπλαστο πηλό. Εκείνοι που ανταποκρίνονται ευνοϊκά στη διαπαιδαγώγηση του Ιεχωβά μπορούν με συμβολικό τρόπο να διαμορφωθούν, ή αλλιώς να διαπλαστούν, σε αρμονία με τους κανόνες του Θεού. Αλλά αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν ο Ιεχωβά, ο Αγγειοπλάστης, χορηγήσει συγχώρηση. Γι’ αυτό, ο Ησαΐας τον εκλιπαρεί δύο φορές να θυμηθεί ότι οι Ιουδαίοι είναι λαός του: «Μην αγανακτείς, Ιεχωβά, υπερβολικά και μη θυμάσαι για πάντα το σφάλμα μας. Δες τώρα, σε παρακαλούμε: είμαστε όλοι λαός σου».—Ησαΐας 64:9.
13. Σε τι κατάσταση βρίσκεται η γη του Ισραήλ ενόσω ο λαός του Θεού είναι εξόριστος;
13 Στη διάρκεια της εξορίας, οι Ιουδαίοι υφίστανται πολύ περισσότερα από απλή αιχμαλωσία σε μια ειδωλολατρική χώρα. Η ερήμωση της Ιερουσαλήμ και του ναού της επιφέρει όνειδος πάνω στους ίδιους και στον Θεό τους. Η προσευχή μετάνοιας του Ησαΐα αναφέρει μερικά πράγματα που προκαλούν αυτό το όνειδος: «Οι άγιες πόλεις σου έχουν γίνει ερημιά. Η Σιών έχει γίνει σκέτη ερημιά, η Ιερουσαλήμ αγριότοπος. Ο οίκος μας της αγιότητας και της ωραιότητας, στον οποίο σε αίνεσαν οι προπάτορές μας, έχει γίνει καύσιμο για τη φωτιά· και το καθένα από τα επιθυμητά μας πράγματα έχει γίνει ερήμωση».—Ησαΐας 64:10, 11.
14. (α) Πώς προειδοποίησε ο Ιεχωβά για την κατάσταση που επικρατεί τώρα; (β) Μολονότι ο Ιεχωβά έβρισκε ευχαρίστηση στο ναό του και στις θυσίες που προσφέρονταν εκεί, τι είναι πιο σημαντικό;
14 Φυσικά, ο Ιεχωβά γνωρίζει πολύ καλά σε τι κατάσταση βρίσκεται η προγονική γη των Ιουδαίων. Περίπου 420 χρόνια πριν από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ, προειδοποίησε το λαό του ότι, αν απομακρύνονταν από τις εντολές του και υπηρετούσαν άλλους θεούς, τότε επρόκειτο να τους “εκκόψει από την επιφάνεια της γης”, και ο ωραίος ναός επρόκειτο να «γίνει σωρός ερειπίων». (1 Βασιλέων 9:6-9) Είναι αλήθεια ότι ο Ιεχωβά έβρισκε ευχαρίστηση στη γη που είχε δώσει στο λαό του, στο μεγαλοπρεπή ναό που είχε χτιστεί προς τιμήν του και στις θυσίες που του προσφέρονταν. Αλλά η οσιότητα και η υπακοή έχουν πολύ μεγαλύτερη σημασία από τα υλικά πράγματα, ακόμη και από τις θυσίες. Ο προφήτης Σαμουήλ είπε κατάλληλα στον Βασιλιά Σαούλ: «Ευχαριστείται ο Ιεχωβά με τα ολοκαυτώματα και τις θυσίες όσο με την υπακοή στη φωνή του Ιεχωβά; Δες! Το να υπακούει κανείς είναι καλύτερο από τη θυσία, και το να δίνει προσοχή, από το πάχος των κριαριών».—1 Σαμουήλ 15:22.
15. (α) Ποια έκκληση κάνει προφητικά ο Ησαΐας προς τον Ιεχωβά, και πώς δίνεται απάντηση σε αυτήν; (β) Ποια γεγονότα έκαναν τον Ιεχωβά να απορρίψει τελικά τον Ισραήλ ως έθνος;
15 Μολαταύτα, μπορεί ο Θεός του Ισραήλ να βλέπει τη συμφορά του μετανοημένου λαού του και να μην τον σπλαχνίζεται; Με αυτό το ερώτημα ολοκληρώνει ο Ησαΐας την προφητική προσευχή του. Εκ μέρους των εξόριστων Ιουδαίων, εκλιπαρεί: «Ενώ συμβαίνουν αυτά, εσύ θα συνεχίσεις να συγκρατείς τον εαυτό σου, Ιεχωβά; Θα μένεις σιωπηλός και θα μας αφήνεις να ταλαιπωρούμαστε υπερβολικά;» (Ησαΐας 64:12) Όπως φαίνεται από την τελική έκβαση της κατάστασης, ο Ιεχωβά πράγματι συγχωρεί το λαό του, και το 537 Π.Κ.Χ. τον επαναφέρει στη γη του για να αρχίσει και πάλι να ασκεί την αγνή λατρεία εκεί. (Ιωήλ 2:13) Ωστόσο, αιώνες αργότερα, η Ιερουσαλήμ και ο ναός της καταστράφηκαν ξανά, και ο Θεός απέρριψε τελικά το έθνος με το οποίο είχε συνάψει διαθήκη. Γιατί; Επειδή ο λαός του Ιεχωβά είχε ξεμακρύνει από τις εντολές Του και είχε απορρίψει τον Μεσσία. (Ιωάννης 1:11· 3:19, 20) Όταν συνέβη αυτό, ο Ιεχωβά αντικατέστησε τον Ισραήλ με ένα νέο έθνος, ένα πνευματικό έθνος, δηλαδή τον «Ισραήλ του Θεού».—Γαλάτες 6:16· 1 Πέτρου 2:9.
Ιεχωβά, “Αυτός που Ακούει Προσευχή”
16. Τι διδάσκει η Αγία Γραφή για τη συγχώρηση του Ιεχωβά;
16 Μπορούμε να πάρουμε σημαντικά διδάγματα από τα όσα συνέβησαν στον Ισραήλ. Βλέπουμε ότι ο Ιεχωβά είναι “αγαθός και πρόθυμος να συγχωρεί”. (Ψαλμός 86:5) Ως ατελή πλάσματα, εξαρτόμαστε από το έλεος και τη συγχώρησή του για να λάβουμε σωτηρία. Όποια και αν είναι τα έργα μας, δεν μπορούν να μας βοηθήσουν να κερδίσουμε αυτές τις ευλογίες. Εντούτοις, ο Ιεχωβά δεν χορηγεί συγχώρηση αδιακρίτως. Μόνο όσοι μετανοούν για τις αμαρτίες τους και μεταστρέφονται θα λάβουν θεϊκή άφεση.—Πράξεις 3:19.
17, 18. (α) Πώς γνωρίζουμε ότι ο Ιεχωβά ενδιαφέρεται γνήσια για τις σκέψεις και τα αισθήματά μας; (β) Γιατί είναι υπομονετικός ο Ιεχωβά με τους αμαρτωλούς ανθρώπους;
17 Επίσης, μαθαίνουμε ότι ο Ιεχωβά ενδιαφέρεται βαθιά για τις σκέψεις και τα αισθήματά μας όταν του τα εκφράζουμε μέσω προσευχής. Ο Ιεχωβά είναι “Αυτός που ακούει προσευχή”. (Ψαλμός 65:2, 3) Ο απόστολος Πέτρος μάς διαβεβαιώνει: «Τα μάτια του Ιεχωβά είναι στραμμένα πάνω στους δικαίους και τα αφτιά του προς τη δέησή τους». (1 Πέτρου 3:12) Επιπλέον, μαθαίνουμε ότι η προσευχή μετάνοιας πρέπει να περιλαμβάνει ταπεινή εξομολόγηση αμαρτιών. (Παροιμίες 28:13) Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι μπορούμε να κάνουμε κατάχρηση του ελέους του Θεού. Η Αγία Γραφή προειδοποιεί τους Χριστιανούς “να μη δεχτούν την παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού και τους διαφύγει ο σκοπός της”.—2 Κορινθίους 6:1.
18 Τελικά, μαθαίνουμε για ποιο σκοπό εκδηλώνει ο Θεός υπομονή προς τον αμαρτωλό λαό του. Ο απόστολος Πέτρος εξήγησε ότι ο Ιεχωβά είναι υπομονετικός «επειδή δεν θέλει να καταστραφεί κανείς αλλά όλοι να φτάσουν σε μετάνοια». (2 Πέτρου 3:9) Εντούτοις, εκείνοι που καταχρώνται συνεχώς την υπομονή του Θεού θα τιμωρηθούν τελικά. Σχετικά με αυτό διαβάζουμε: «[Ο Ιεχωβά] θα αποδώσει στον καθένα σύμφωνα με τα έργα του: αιώνια ζωή σε εκείνους που επιζητούν δόξα και τιμή και αφθαρσία μέσω υπομονής σε έργο που είναι καλό· ωστόσο, για εκείνους που είναι φιλόνικοι και παρακούν την αλήθεια, αλλά υπακούν στην αδικία, θα υπάρξει οργή και θυμός».—Ρωμαίους 2:6-8.
19. Ποιες αναλλοίωτες ιδιότητες θα εκδηλώνει πάντα ο Ιεχωβά;
19 Έτσι πολιτεύτηκε ο Θεός με τον αρχαίο Ισραήλ. Η σχέση μας με τον Ιεχωβά σήμερα διέπεται από τις ίδιες αρχές, επειδή αυτός δεν αλλάζει. Μολονότι δεν διστάζει να τιμωρήσει εκείνους που το αξίζουν, θα είναι πάντα ο «Ιεχωβά, Θεός ελεήμων και φιλεύσπλαχνος, που είναι μακρόθυμος και αφθονεί σε στοργική καλοσύνη και αλήθεια, που διατηρεί στοργική καλοσύνη για χιλιάδες, που συγχωρεί σφάλμα και παράβαση και αμαρτία».—Έξοδος 34:6, 7.
[Πλαίσιο/Εικόνες στη σελίδα 362]
Η Προσευχή Μετάνοιας του Δανιήλ
Ο προφήτης Δανιήλ έζησε στη Βαβυλώνα καθ’ όλη τη διάρκεια της 70χρονης αιχμαλωσίας των Ιουδαίων. Κάποια στιγμή στη διάρκεια του 68ου έτους της εξορίας, ο Δανιήλ διέκρινε από την προφητεία του Ιερεμία ότι η εκεί παραμονή του Ισραήλ πλησίαζε στο τέλος της. (Ιερεμίας 25:11· 29:10· Δανιήλ 9:1, 2) Ο Δανιήλ στράφηκε στον Ιεχωβά με προσευχή—μια προσευχή μετάνοιας εκ μέρους ολόκληρου του Ιουδαϊκού έθνους. Ο Δανιήλ αφηγείται: «Τότε προσήλωσα το πρόσωπό μου στον Ιεχωβά, τον αληθινό Θεό, για να τον εκζητήσω με προσευχή και με ικεσίες, με νηστεία και σάκο και στάχτη. Και άρχισα να προσεύχομαι στον Ιεχωβά τον Θεό μου και να εξομολογούμαι».—Δανιήλ 9:3, 4.
Ο Δανιήλ ανέπεμψε αυτή την προσευχή του περίπου διακόσια χρόνια αφότου ο Ησαΐας κατέγραψε την προφητική προσευχή που βρίσκεται στο 63ο και 64ο κεφάλαιο του βιβλίου του. Αναμφίβολα, πολλοί ειλικρινείς Ιουδαίοι προσεύχονταν στον Ιεχωβά κατά τη διάρκεια των δύσκολων ετών της εξορίας. Η Αγία Γραφή, ωστόσο, τονίζει την προσευχή του Δανιήλ, η οποία φαίνεται ότι απηχούσε τα αισθήματα πολλών πιστών Ιουδαίων. Άρα, η προσευχή του δείχνει ότι τα συναισθήματα που εκφράζει η προφητική προσευχή του Ησαΐα ήταν πράγματι τα συναισθήματα των πιστών Ιουδαίων οι οποίοι βρίσκονταν στη Βαβυλώνα.
Παρατηρήστε μερικές ομοιότητες ανάμεσα στην προσευχή του Δανιήλ και στην προσευχή του Ησαΐα.
Ησαΐας 64:10, 11 Δανιήλ 9:16-18
[Πλαίσιο στη σελίδα 366]
«Μάτι Δεν Έχει Δει»
Στην επιστολή του προς τους Κορινθίους, ο απόστολος Παύλος έγραψε τα εξής παραθέτοντας από το βιβλίο του Ησαΐα: «Όπως είναι γραμμένο: “Μάτι δεν έχει δει και αφτί δεν έχει ακούσει, ούτε καρδιά ανθρώπου έχει συλλάβει αυτά που ετοίμασε ο Θεός για εκείνους που τον αγαπούν”». (1 Κορινθίους 2:9)a Ούτε η δήλωση του Παύλου ούτε οι εκφράσεις του Ησαΐα αναφέρονται στα πράγματα που έχει ετοιμάσει ο Ιεχωβά για το λαό του σε μια ουράνια κληρονομιά ή σε έναν μελλοντικό επίγειο παράδεισο. Ο Παύλος εφαρμόζει τα λόγια του Ησαΐα στις ευλογίες που ήδη απολάμβαναν οι Χριστιανοί τον πρώτο αιώνα, όπως η κατανόηση των βαθύτερων πραγμάτων του Θεού και η λήψη πνευματικής διαφώτισης από τον Ιεχωβά.
Μπορούμε να κατανοήσουμε κάποια βαθιά πνευματικά πράγματα μόνο όταν είναι ο ορισμένος καιρός του Ιεχωβά για να τα αποκαλύψει—ακόμη δε και τότε, τα κατανοούμε μόνο αν είμαστε πνευματικά άτομα και έχουμε στενή σχέση με τον Ιεχωβά. Τα λόγια του Παύλου εφαρμόζονται στα άτομα που έχουν λίγη ή καθόλου πνευματικότητα. Το μάτι τους δεν μπορεί να δει, δηλαδή να διακρίνει, πνευματικές αλήθειες, και το αφτί τους δεν μπορεί να ακούσει, δηλαδή να κατανοήσει, τέτοια πράγματα. Η γνώση των πραγμάτων που ετοίμασε ο Θεός για εκείνους που τον αγαπούν δεν εισέρχεται καν στην καρδιά τέτοιων ανθρώπων. Αλλά σε εκείνους που είναι αφιερωμένοι στον Θεό, όπως ήταν ο Παύλος, ο Θεός έχει αποκαλύψει αυτά τα πράγματα μέσω του πνεύματός του.—1 Κορινθίους 2:1-16.
[Υποσημείωση]
a Τα λόγια του Παύλου δεν αναφέρονται στις Εβραϊκές Γραφές ακριβώς όπως τα παρέθεσε. Φαίνεται ότι συνδύασε τις σκέψεις των εδαφίων Ησαΐας 52:15, 64:4 και 65:17.
[Εικόνα στη σελίδα 367]
Ο λαός του Θεού είχε την ιδιοκτησία της Ιερουσαλήμ και του ναού της «για λίγο»