ΚΑΠΝΟΣ

Το ορατό αιθαλώδες μείγμα μορίων άνθρακα και αερίων που προκύπτει από την καύση οργανικών υλών· επίσης ατμός ή σύννεφο που μοιάζει με καπνό. Πέρα από τη συχνή μνεία του κατά γράμμα καπνού (εβρ. κείμενο, ‛ασάν· ελλ. κείμενο, καπνός), η λέξη χρησιμοποιείται με αρκετές μεταφορικές έννοιες. Η εμφάνιση καπνού επίσης έχει μεταφορική σημασία.

Η Παρουσία του Ιεχωβά και ο Θυμός Του. Ο Ιεχωβά έκανε έκδηλη την παρουσία του με σύννεφο “καπνού”, το οποίο μερικές φορές συνοδευόταν από φωτιά. (Εξ 19:18· 20:18· Ησ 4:5) Με αυτόν τον τρόπο συμβόλισε την παρουσία του στους ναούς που είδαν σε όραμα ο προφήτης Ησαΐας και ο απόστολος Ιωάννης.—Ησ 6:1-6· Απ 15:8· βλέπε ΣΥΝΝΕΦΟ.

Ο καπνός συνδέεται επίσης με το φλογερό θυμό του Ιεχωβά. (Δευ 29:20) Από την άλλη πλευρά, όσοι στον Ισραήλ είχαν παρεκκλίνει υιοθετώντας τη λατρεία ψεύτικων θεών λέγεται ότι ήταν «καπνός» στα ρουθούνια του Θεού, πράγμα που σημαίνει ότι διήγειραν το μεγάλο θυμό του.—Ησ 65:5.

Προειδοποίηση ή Προμήνυμα. Σήματα καπνού χρησιμοποιούνταν στους πολέμους για τη μετάδοση μηνυμάτων ανάμεσα σε πόλεις ή στρατιωτικές μονάδες. (Κρ 20:38-40) Ο καπνός αποτελούσε επίσης απόδειξη ότι κάτι καταστρεφόταν με φωτιά, όπως, για παράδειγμα, ο καπνός που ανέβαινε από μια μακρινή πόλη. (Γε 19:28· Ιη 8:20, 21) Ή μπορεί να αναφερόταν μεταφορικά σε έναν στρατό που βρισκόταν καθ’ οδόν για να επιφέρει καταστροφή, η οποία πολλές φορές περιλάμβανε το κάψιμο των κατακτημένων πόλεων.—Ησ 14:31.

Συνεπώς, η στήλη ή το σύννεφο καπνού που ανεβαίνει κατέληξε να χρησιμοποιείται συμβολικά ως σημείο προειδοποίησης, ως προμήνυμα επερχόμενης συμφοράς ή καταστροφής. (Απ 9:2-4· παράβαλε Ιωλ 2:30, 31· Πρ 2:19, 20· Απ 9:17, 18.) Ο ψαλμωδός λέει για τους πονηρούς: «Με καπνό θα φτάσουν στο τέλος τους». (Ψλ 37:20) Ο καπνός συμβόλιζε επίσης την απόδειξη της καταστροφής. (Απ 18:9, 18) Επομένως, ο καπνός που ανεβαίνει «στον αιώνα» εκφράζει προφανώς πλήρη και αιώνιο αφανισμό, όπως στην προφητεία του Ησαΐα εναντίον του Εδώμ η οποία έλεγε ότι ο καπνός του θα “ανέβαινε στον αιώνα”. (Ησ 34:5, 10) Ο Εδώμ ως έθνος εξαλείφθηκε και παραμένει ερημωμένος μέχρι σήμερα, η απόδειξη δε αυτού του γεγονότος βρίσκεται στο Γραφικό υπόμνημα και στα τεκμήρια της ιστορίας. Παρόμοια, στο εδάφιο Αποκάλυψη 18:8 προλέγεται η αιώνια καταστροφή της Βαβυλώνας της Μεγάλης, ανάλογη δε κρίση εκφέρεται εναντίον όσων λατρεύουν το «θηρίο» και την εικόνα του, σύμφωνα με τα εδάφια Αποκάλυψη 14:9-11.

Άλλες Μεταφορικές Χρήσεις. Επειδή ο καπνός φυσιολογικά διαλύεται γρήγορα και εξαφανίζεται, μερικές φορές υποδηλώνει μεταφορικά κάτι το εφήμερο. Ο καπνός χρησιμοποιείται σε σχέση με: τους εχθρούς του Θεού (Ψλ 68:2), τους λάτρεις ειδώλων (Ωσ 13:3) και τη συντομευμένη ζωή του ταλαιπωρημένου (Ψλ 102:3).

«Όπως το ξίδι στα δόντια και ο καπνός στα μάτια, έτσι είναι ο τεμπέλης σε εκείνους που τον στέλνουν», λέει η παροιμία. Όπως ο καπνός κάνει τα μάτια να τσούζουν και να καίνε, έτσι και αυτός που προσλαμβάνει έναν τεμπέλη αντιστρατεύεται τους ίδιους τους σκοπούς του.—Παρ 10:26.

Ο ψαλμωδός, περιμένοντας να τον παρηγορήσει ο Ιεχωβά, λέει: «Έγινα σαν ασκί μέσα στον καπνό». (Ψλ 119:83) Τα ασκιά, όπως αυτά της Μέσης Ανατολής, τα οποία έμεναν κρεμασμένα στον τοίχο όταν δεν χρησιμοποιούνταν, ξεραίνονταν και ζάρωναν από τον καπνό του σπιτιού. Έτσι είχε γίνει και ο ψαλμωδός στα χέρια των διωκτών του.

Ο Ιεχωβά, περιγράφοντας τα δημιουργήματά του στον Ιώβ, στρέφει την προσοχή στον Λευιάθαν λέγοντας: «Από τα ρουθούνια του βγαίνει καπνός, σαν καμίνι που ανάβει με βούρλα». (Ιωβ 41:20) Πολλοί Βιβλικοί λόγιοι πιστεύουν ότι ο Θεός αναφερόταν εδώ στον κροκόδειλο, ο οποίος, όταν αναδύεται από το νερό, εκπνέει ένα πυκνό σύννεφο ατμών παράγοντας βροντερό ήχο.

Καπνός Θυσίας. Μια άλλη εβραϊκή λέξη, η λέξη κατάρ, αναφέρεται στην ύψωση καπνού θυσίας, είτε αυτός προερχόταν από θυμίαμα είτε από κάποια άλλη θυσία που προσφερόταν στο θυσιαστήριο. (1Χρ 6:49· Ιερ 44:15) Ο καπνός θυσίας θεωρούνταν ευάρεστη οσμή που ανέβαινε προς Εκείνον στον οποίο πρόσφεραν τη θυσία.—Γε 8:20, 21· Λευ 26:31· Εφ 5:2.