Εβδομήντα Εβδομάδες — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ

Προφητική περίοδος χρόνου η οποία αναφέρεται στα εδάφια Δανιήλ 9:24-27. Στη διάρκεια αυτής της περιόδου επρόκειτο να ανοικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ και να εμφανιστεί ο Μεσσίας και κατόπιν να εκκοπεί, ενώ έπειτα από αυτή την περίοδο θα ερημωνόταν τόσο η πόλη όσο και ο άγιος τόπος.

Το πρώτο έτος του Δαρείου, «του γιου του Ασσουήρη από το σπέρμα των Μήδων», ο προφήτης Δανιήλ διέκρινε από την προφητεία του Ιερεμία ότι ο καιρός της απελευθέρωσης των Ιουδαίων από τη Βαβυλώνα και της επιστροφής τους στην Ιερουσαλήμ είχε πλησιάσει. Τότε ο Δανιήλ αναζήτησε επιμελώς τον Ιεχωβά μέσω προσευχής, σε αρμονία με τα λόγια του Ιερεμία: «“Και θα με καλέσετε και θα έρθετε και θα προσευχηθείτε σε εμένα, και εγώ θα σας ακούσω. Και θα με εκζητήσετε και θα με βρείτε, γιατί θα με αναζητήσετε με όλη σας την καρδιά. Και θα σας αφήσω να με βρείτε”, λέει ο Ιεχωβά. . . . “Και θα σας επαναφέρω στον τόπο από όπου σας έκανα να φύγετε για να πάτε εξορία”».—Ιερ 29:10-14· Δα 9:1-4.

Καθώς ο Δανιήλ προσευχόταν, ο Ιεχωβά έστειλε τον άγγελό του τον Γαβριήλ με μια προφητεία την οποία αποδέχονται ως Μεσσιανική σχεδόν όλοι οι σχολιαστές της Αγίας Γραφής, παρότι υπάρχουν πολλές παραλλαγές στην ερμηνεία που της δίνουν. Ο Γαβριήλ είπε:

«Εβδομήντα εβδομάδες έχουν καθοριστεί για το λαό σου και για την άγια πόλη σου, προκειμένου να τερματιστεί η παράβαση και να εξαλειφθεί η αμαρτία και να γίνει εξιλέωση για το σφάλμα και να εισαχθεί δικαιοσύνη που θα παραμένει στους αιώνες και να μπει σφραγίδα σε όραμα και προφήτη και να χριστούν τα Άγια των Αγίων. Και πρέπει να γνωρίσεις και να αποκτήσεις την ενόραση ότι, από τότε που θα βγει ο λόγος να αποκατασταθεί και να ανοικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ ως τον Μεσσία τον Ηγέτη, θα είναι εφτά εβδομάδες και εξήντα δύο εβδομάδες. Αυτή θα επιστρέψει και μάλιστα θα ανοικοδομηθεί, με πλατεία και τάφρο, αλλά σε καιρούς στενοχώριας. Και μετά τις εξήντα δύο εβδομάδες, ο Μεσσίας θα εκκοπεί, χωρίς τίποτα για τον εαυτό του. Και την πόλη και τον άγιο τόπο θα τα καταστρέψει ο λαός ενός ηγέτη που θα έρθει. Και το τέλος του θα είναι από πλημμύρα. Και μέχρι το τέλος θα υπάρχει πόλεμος· αυτό που έχει αποφασιστεί είναι ερημώσεις. Και αυτός θα διατηρήσει τη διαθήκη σε ισχύ για τους πολλούς επί μία εβδομάδα· και στο μισό της εβδομάδας θα κάνει να πάψει η θυσία και η προσφορά δώρων. Και πάνω στη φτερούγα αηδιαστικών πραγμάτων θα είναι αυτός που προκαλεί ερήμωση· και μέχρις εξόντωσης, το πράγμα που έχει αποφασιστεί θα εκχέεται επίσης πάνω σε αυτό που κείτεται έρημο».—Δα 9:24-27.

Μεσσιανική Προφητεία. Είναι ολοφάνερο ότι αυτή η προφητεία έχει μεγάλη αξία για τον προσδιορισμό της ταυτότητας του Μεσσία. Είναι υψίστης σπουδαιότητας να καθορίσουμε το χρόνο έναρξης των 70 εβδομάδων, καθώς και τη διάρκειά τους. Αν ήταν κατά γράμμα εβδομάδες με εφτά ημέρες η καθεμιά, τότε είτε η προφητεία έμεινε ανεκπλήρωτη, πράγμα αδύνατον (Ησ 55:10, 11· Εβρ 6:18), είτε ο Μεσσίας ήρθε πριν από 24 αιώνες και πλέον, την εποχή της Περσικής Αυτοκρατορίας, και δεν αναγνωρίστηκε η ταυτότητά του. Αν αληθεύει το τελευταίο, τότε δεν εκπληρώθηκαν τα άλλα πάμπολλα χαρακτηριστικά που εκτίθενται ρητά στην Αγία Γραφή σχετικά με τον Μεσσία. Επομένως, είναι προφανές ότι οι 70 εβδομάδες συμβόλιζαν μια πολύ μεγαλύτερη χρονική περίοδο. Η φύση των γεγονότων που περιγράφονται στην προφητεία ήταν τέτοια ώστε αυτά δεν θα μπορούσαν εκ των πραγμάτων να συμβούν μέσα σε 70 κατά γράμμα εβδομάδες, δηλαδή μέσα σε λίγο περισσότερο από ένα έτος και τέσσερις μήνες. Η πλειονότητα των Βιβλικών λογίων συμφωνεί ότι οι «εβδομάδες» της προφητείας είναι εβδομάδες ετών. Μερικές μεταφράσεις χρησιμοποιούν την απόδοση «εβδομήντα εβδομάδες ετών» (AT, Mo, RS, ΚΛΠ, ΛΧ). Μια μετάφραση της Γραφής που εκδόθηκε το 1985 στην αγγλική από την Ιουδαϊκή Εκδοτική Εταιρία, η Τανάκ, περιλαμβάνει επίσης αυτή την απόδοση σε υποσημείωση.—Βλέπε Δα 9:24, υποσ.

Πότε ακριβώς ξεκίνησαν οι προφητικές «εβδομήντα εβδομάδες»;

Όσον αφορά την έναρξη των 70 εβδομάδων, ο Νεεμίας έλαβε την άδεια από τον Βασιλιά Αρταξέρξη της Περσίας, το 20ό έτος της διακυβέρνησής του, το μήνα Νισάν, να ανοικοδομήσει το τείχος και την πόλη της Ιερουσαλήμ. (Νε 2:1, 5, 7, 8) Φαίνεται ότι ο Νεεμίας χρησιμοποίησε στους υπολογισμούς του για τη διακυβέρνηση του Αρταξέρξη ένα ημερολογιακό έτος που ξεκινούσε με το μήνα Τισρί (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος), παρόμοια με το σύγχρονο πολιτικό ημερολόγιο των Ιουδαίων, και τελείωνε με το μήνα Ελούλ (Αύγουστος-Σεπτέμβριος) ως δωδέκατο μήνα. Δεν είναι γνωστό όμως αν επρόκειτο για δικό του τρόπο υπολογισμού ή για μέθοδο που εφαρμοζόταν γενικότερα στην Περσία για συγκεκριμένους σκοπούς.

Μερικοί ίσως αντιτίθενται στην παραπάνω δήλωση και ίσως παραπέμπουν στο εδάφιο Νεεμίας 7:73, όπου ο Νεεμίας παρουσιάζει τους Ισραηλίτες συγκεντρωμένους στις πόλεις τους τον έβδομο μήνα—εδώ η σειρά των μηνών βασίζεται στο έτος που έχει αρχή και τέλος το μήνα Νισάν. Αλλά σε αυτό το σημείο ο Νεεμίας αντέγραφε από «το βιβλίο της γενεαλογικής καταγραφής εκείνων που ανέβηκαν αρχικά» με τον Ζοροβάβελ το 537 Π.Κ.Χ. (Νε 7:5) Επιπλέον, ο Νεεμίας περιγράφει έναν εορτασμό της Γιορτής των Σκηνών στην εποχή του και δείχνει ότι αυτός έλαβε χώρα τον έβδομο μήνα. (Νε 8:9, 13-18) Αυτό ήταν πολύ κατάλληλο επειδή το υπόμνημα λέει ότι βρήκαν «γραμμένο στο νόμο» αυτό που είχε προστάξει ο Ιεχωβά, και σε αυτόν το νόμο, στα εδάφια Λευιτικό 23:39-43, αναφέρεται ότι η Γιορτή των Σκηνών έπρεπε να τελείται «τον έβδομο μήνα» (δηλαδή του θρησκευτικού ημερολογίου, που είχε αρχή και τέλος το μήνα Νισάν).

Ωστόσο, ένα στοιχείο που υποδεικνύει ότι ο Νεεμίας, αναφερόμενος σε διάφορα γεγονότα, πιθανώς χρησιμοποιούσε έτος με αρχή και τέλος το φθινόπωρο προκύπτει από την αντιπαραβολή των περικοπών Νεεμίας 1:1-3 και 2:1-8. Στην πρώτη περικοπή ο Νεεμίας λέει ότι έλαβε τα άσχημα νέα για την κατάσταση της Ιερουσαλήμ το μήνα Χισλέβ (τρίτο μήνα του πολιτικού ημερολογίου και ένατο του θρησκευτικού ημερολογίου), το 20ό έτος του Αρταξέρξη. Στη δεύτερη, παρουσιάζει στο βασιλιά το αίτημά του, ζητώντας να του επιτραπεί να πάει και να ανοικοδομήσει την Ιερουσαλήμ, και λαβαίνει την άδεια το μήνα Νισάν (έβδομο μήνα του πολιτικού ημερολογίου και πρώτο του θρησκευτικού), αλλά ακόμη εντός του 20ού έτους του Αρταξέρξη. Συνεπώς, είναι φανερό ότι ο Νεεμίας δεν μετρούσε τα έτη της διακυβέρνησης του Αρταξέρξη με αρχή και τέλος το μήνα Νισάν.

Για να καθορίσουμε τη χρονολογία του 20ού έτους του Αρταξέρξη, ανατρέχουμε στο τέλος της βασιλείας του πατέρα και προκατόχου του, του Ξέρξη, ο οποίος πέθανε μετά τα μέσα του 475 Π.Κ.Χ. Επομένως, το έτος ανάρρησης του Αρταξέρξη στο θρόνο ξεκίνησε το 475 Π.Κ.Χ., το δε πρώτο βασιλικό του έτος θα υπολογιζόταν από το 474 Π.Κ.Χ., όπως δείχνουν άλλα ιστορικά στοιχεία. Ως εκ τούτου, το 20ό έτος της διακυβέρνησης του Αρταξέρξη θα ήταν το 455 Π.Κ.Χ.—Βλέπε ΠΕΡΣΙΑ, ΠΕΡΣΕΣ (Η Βασιλεία του Ξέρξη και του Αρταξέρξη).

«Από Τότε που θα Βγει ο Λόγος». Η προφητεία αναφέρει ότι θα μεσολαβούσαν 69 εβδομάδες ετών “από τότε που θα έβγαινε ο λόγος να αποκατασταθεί και να ανοικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ ως τον Μεσσία τον Ηγέτη”. (Δα 9:25) Οι ιστορικές πηγές, παράλληλα με την Αγία Γραφή, παρέχουν αποδείξεις ότι ο Ιησούς ήρθε στον Ιωάννη για να βαφτιστεί, και έτσι έγινε ο Χρισμένος—ο Μεσσίας ο Ηγέτης—στις αρχές του φθινοπώρου του 29 Κ.Χ. (Βλέπε ΙΗΣΟΥΣ ΧΡΙΣΤΟΣ [Πότε Γεννήθηκε και Πόσο Διήρκεσε η Διακονία Του].) Υπολογίζοντας αντίστροφα από αυτό το κομβικό σημείο της ιστορίας, μπορούμε να προσδιορίσουμε ότι οι 69 εβδομάδες ετών άρχισαν το 455 Π.Κ.Χ. Στη διάρκεια εκείνου του έτους “βγήκε” αυτός ο βαρυσήμαντος “λόγος περί αποκατάστασης και ανοικοδόμησης της Ιερουσαλήμ”.

Το μήνα Νισάν (Μάρτιος-Απρίλιος) του 20ού έτους της διακυβέρνησης του Αρταξέρξη (455 Π.Κ.Χ.), ο Νεεμίας υπέβαλε το εξής αίτημα στο βασιλιά: «Αν ο υπηρέτης σου φαίνεται καλός μπροστά σου, να με στείλεις στον Ιούδα, στην πόλη όπου βρίσκονται οι τάφοι των προπατόρων μου, για να την ανοικοδομήσω». (Νε 2:1, 5) Ο βασιλιάς παραχώρησε την άδεια και ο Νεεμίας πραγματοποίησε το μακρινό ταξίδι από τα Σούσα στην Ιερουσαλήμ. Περίπου στις τέσσερις του Αβ (Ιούλιος-Αύγουστος), και αφού επιθεώρησε τα τείχη τη νύχτα, ο Νεεμίας έδωσε την εντολή στους Ιουδαίους: «Ελάτε να ανοικοδομήσουμε το τείχος της Ιερουσαλήμ, για να μη συνεχίσουμε να είμαστε όνειδος». (Νε 2:11-18) Επομένως, “ο λόγος που βγήκε” για την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ, με την εξουσιοδότηση του Αρταξέρξη, τέθηκε σε εφαρμογή από τον Νεεμία στην Ιερουσαλήμ το ίδιο έτος. Αυτό καθορίζει σαφώς το 455 Π.Κ.Χ. ως το έτος από το οποίο αρχίζουν να υπολογίζονται οι 70 εβδομάδες.

Οι επισκευές στα τείχη ολοκληρώθηκαν την 25η ημέρα του Ελούλ (Αύγουστος-Σεπτέμβριος), μέσα σε 52 μόνο ημέρες. (Νε 6:15) Μετά την ανοικοδόμηση των τειχών, προχώρησαν οι επισκευές στην υπόλοιπη Ιερουσαλήμ. Όσον αφορά τις πρώτες εφτά «εβδομάδες» (49 έτη), ο Νεεμίας, με τη συμβολή του Έσδρα και στη συνέχεια άλλων που πιθανώς τους διαδέχθηκαν, εργάστηκε «σε καιρούς στενοχώριας», με δυσκολίες εκ των έσω, που ανέκυπταν από τους ίδιους τους Ιουδαίους, και εκ των έξω, από την πλευρά των Σαμαρειτών και άλλων. (Δα 9:25) Το βιβλίο του Μαλαχία, που γράφτηκε μετά το 443 Π.Κ.Χ., επικρίνει την άσχημη κατάσταση στην οποία είχε περιπέσει ήδη τότε το Ιουδαϊκό ιερατείο. Η επιστροφή του Νεεμία στην Ιερουσαλήμ ύστερα από μια επίσκεψη στον Αρταξέρξη (παράβαλε Νε 5:14· 13:6, 7) θεωρείται μεταγενέστερο γεγονός. Η Αγία Γραφή δεν αποκαλύπτει επί πόσο καιρό μετά το 455 Π.Κ.Χ. συνέχισε αυτός προσωπικά τις προσπάθειες για την οικοδόμηση της Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, οι εργασίες προφανώς ολοκληρώθηκαν μέσα σε 49 έτη (εφτά εβδομάδες ετών) στον απαραίτητο βαθμό, και η Ιερουσαλήμ και ο ναός της συνέχισαν να υφίστανται, σε αναμονή της έλευσης του Μεσσία.—Βλέπε ΜΑΛΑΧΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ) (Χρόνος Συγγραφής).

Η Έλευση του Μεσσία Έπειτα από “Εξήντα Εννιά Εβδομάδες”. Όσον αφορά τις επόμενες «εξήντα δύο εβδομάδες» (Δα 9:25), εφόσον αυτές αποτελούν μέρος των 70 και τοποθετούνται δεύτερες στη σειρά, θα συνεχίζονταν μετά την ολοκλήρωση των “εφτά εβδομάδων”. Συνεπώς, “από τότε που θα έβγαινε ο λόγος” για την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ ως «τον Μεσσία τον Ηγέτη» θα μεσολαβούσαν 7 συν 62 «εβδομάδες», δηλαδή 69 «εβδομάδες»—483 έτη—από το 455 Π.Κ.Χ. ως το 29 Κ.Χ. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, το φθινόπωρο εκείνου του έτους, του 29 Κ.Χ., βαφτίστηκε ο Ιησούς στο νερό, χρίστηκε με άγιο πνεύμα και ξεκίνησε τη διακονία του ως “ο Μεσσίας ο Ηγέτης”.—Λου 3:1, 2, 21, 22.

Έτσι λοιπόν, αιώνες πριν από την έλευση του Μεσσία, η προφητεία του Δανιήλ προσδιόρισε το ακριβές έτος αυτής της έλευσης. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι οι Ιουδαίοι του πρώτου αιώνα Κ.Χ. είχαν κάνει υπολογισμούς βάσει της προφητείας του Δανιήλ για την εμφάνιση του Μεσσία. Η Αγία Γραφή όμως αναφέρει: «Καθώς, λοιπόν, ο λαός βρισκόταν σε αναμονή και όλοι διαλογίζονταν μέσα στις καρδιές τους σχετικά με τον Ιωάννη: “Μήπως είναι αυτός ο Χριστός;”» (Λου 3:15) Μολονότι ανέμεναν τον Μεσσία, δεν μπορούσαν προφανώς να προσδιορίσουν ακριβώς το μήνα, την εβδομάδα ή την ημέρα της έλευσής του. Γι’ αυτό και αναρωτιούνταν αν ο Ιωάννης ήταν ο Χριστός, παρότι ο Ιωάννης ξεκίνησε προφανώς τη διακονία του την άνοιξη του 29 Κ.Χ., περίπου έξι μήνες προτού παρουσιαστεί για βάφτισμα ο Ιησούς.

«Θα εκκοπεί» στο μισό της εβδομάδας. Ο Γαβριήλ είπε επιπλέον στον Δανιήλ: «Μετά τις εξήντα δύο εβδομάδες, ο Μεσσίας θα εκκοπεί, χωρίς τίποτα για τον εαυτό του». (Δα 9:26) Λίγο καιρό μετά το τέλος των “εφτά συν εξήντα δύο εβδομάδων”, συγκεκριμένα περίπου τριάμισι χρόνια αργότερα, ο Χριστός εκκόπηκε πεθαίνοντας σε ένα ξύλο βασανισμού και παρέδωσε όλα όσα είχε ως λύτρο για την ανθρωπότητα. (Ησ 53:8) Τα στοιχεία δείχνουν ότι ο Ιησούς αφιέρωσε στη διακονία το πρώτο μισό της «εβδομάδας». Σε κάποια περίπτωση, πιθανότατα το φθινόπωρο του 32 Κ.Χ., είπε μια παραβολή, παρομοιάζοντας προφανώς το Ιουδαϊκό έθνος με συκιά (παράβαλε Ματ 17:15-20· 21:18, 19, 43) η οποία δεν είχε καρποφορήσει επί «τρία χρόνια». Ο αμπελουργός είπε στον ιδιοκτήτη του αμπελώνα: «Κύριε, άφησέ την και αυτόν το χρόνο ώσπου να σκάψω γύρω της και να βάλω κοπριά· και αν μεν παραγάγει καρπό στο μέλλον, έχει καλώς· αλλά αν όχι, θα την κόψεις». (Λου 13:6-9) Ίσως εδώ αναφέρθηκε στη χρονική περίοδο της δικής του διακονίας σε αυτό το μη δεκτικό έθνος, η οποία είχε διαρκέσει ως τότε τρία περίπου χρόνια και επρόκειτο να εισέλθει στον τέταρτο χρόνο.

Διαθήκη σε ισχύ «επί μία εβδομάδα». Το εδάφιο Δανιήλ 9:27 δηλώνει: «Και αυτός θα διατηρήσει τη διαθήκη σε ισχύ για τους πολλούς επί μία εβδομάδα [ή εφτά χρόνια]· και στο μισό της εβδομάδας θα κάνει να πάψει η θυσία και η προσφορά δώρων». Η «διαθήκη» αυτή δεν θα μπορούσε να είναι η διαθήκη του Νόμου, διότι η θυσία του Χριστού, τριάμισι χρόνια μετά την έναρξη της 70ής «εβδομάδας», κατέληξε στην απόσυρση αυτής της διαθήκης από τον Θεό: «Το έχει βγάλει από τη μέση [δηλαδή το Νόμο] καρφώνοντάς το στο ξύλο του βασανισμού». (Κολ 2:14) Επίσης, «ο Χριστός, μέσω εξαγοράς, μας απελευθέρωσε από την κατάρα του Νόμου . . . Ο σκοπός ήταν να γίνει η ευλογία του Αβραάμ πραγματικότητα για τα έθνη μέσω του Ιησού Χριστού». (Γα 3:13, 14) Ο Θεός, μέσω του Χριστού, πρόσφερε πράγματι τις ευλογίες της Αβραμιαίας διαθήκης στους φυσικούς απογόνους του Αβραάμ, αποκλείοντας τους Εθνικούς μέχρις ότου μεταδόθηκε το ευαγγέλιο σε αυτούς μέσω του κηρύγματος που έκανε ο Πέτρος στον Ιταλό Κορνήλιο. (Πρ 3:25, 26· 10:1-48) Αυτή η μεταστροφή του Κορνήλιου και του σπιτικού του συνέβη μετά τη μεταστροφή του Σαούλ από την Ταρσό, η οποία γενικά θεωρείται ότι έλαβε χώρα περίπου το 34 Κ.Χ. και μετά την οποία η εκκλησία απόλαυσε μια περίοδο ειρήνης, ενώ παράλληλα εποικοδομούνταν. (Πρ 9:1-16, 31) Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Κορνήλιος συνταυτίστηκε με τη Χριστιανική εκκλησία περίπου το φθινόπωρο του 36 Κ.Χ., δηλαδή στο τέλος της 70ής «εβδομάδας», 490 έτη μετά το 455 Π.Κ.Χ.

“Κάνει να πάψουν” οι θυσίες και οι προσφορές. Η έκφραση “κάνω να πάψει”, που χρησιμοποιείται σε συνάρτηση με τη θυσία και την προσφορά δώρων, σημαίνει κατά κυριολεξία «προκαλώ ή επιφέρω σάββατο, κάνω κάποιον να αναπαυτεί, να απέχει από εργασία». «Η θυσία και η προσφορά δώρων» που “θα έπαυαν”, σύμφωνα με το εδάφιο Δανιήλ 9:27, δεν θα μπορούσαν να σημαίνουν τη λυτρωτική θυσία του Ιησού ούτε θα μπορούσαν λογικά να εννοούν κάποια πνευματική θυσία από μέρους των πιστών ακολούθων του. Πρέπει να αναφέρονται στις θυσίες και στις προσφορές δώρων που έκαναν οι Ιουδαίοι στο ναό της Ιερουσαλήμ σύμφωνα με το Νόμο του Μωυσή.

Το «μισό της εβδομάδας» θα έπεφτε στο μέσο των εφτά ετών, δηλαδή μετά την παρέλευση τρεισήμισι χρόνων μέσα σε αυτή την «εβδομάδα» ετών. Εφόσον η 70ή «εβδομάδα» ξεκίνησε περίπου το φθινόπωρο του 29 Κ.Χ. όταν βαφτίστηκε ο Ιησούς και χρίστηκε ως Χριστός, το μισό αυτής της εβδομάδας (τριάμισι χρόνια) θα έφτανε ως την άνοιξη του 33 Κ.Χ., δηλαδή ως το Πάσχα (14 Νισάν) εκείνου του έτους. Αυτή η ημέρα φαίνεται ότι ήταν η 1η Απριλίου του 33 Κ.Χ. σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο. (Βλέπε ΔΕΙΠΝΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ [Πότε Θεσπίστηκε].) Ο απόστολος Παύλος μάς λέει ότι ο Ιησούς “ήρθε για να κάνει το θέλημα του Θεού”, το οποίο ήταν “να καταργήσει το πρώτο [τις θυσίες και τις προσφορές σύμφωνα με το Νόμο] για να εδραιώσει το δεύτερο”. Το έκανε αυτό προσφέροντας ως θυσία το ίδιο του το σώμα.—Εβρ 10:1-10.

Παρότι οι Ιουδαίοι ιερείς εξακολούθησαν να προσφέρουν θυσίες στο ναό της Ιερουσαλήμ μέχρι την καταστροφή της το 70 Κ.Χ., οι θυσίες για αμαρτία έπαψαν να γίνονται αποδεκτές και να θεωρούνται έγκυρες από τον Θεό. Ακριβώς πριν από το θάνατό του ο Ιησούς είπε στην Ιερουσαλήμ: «Ο οίκος σας εγκαταλείπεται σε εσάς». (Ματ 23:38) Ο Χριστός «πρόσφερε μία θυσία για αμαρτίες παντοτινά . . . Διότι με μία θυσιαστική προσφορά έχει τελειοποιήσει παντοτινά εκείνους που αγιάζονται». «Εκεί δε που υπάρχει συγχώρηση [αμαρτιών και άνομων πράξεων], δεν υπάρχει πια προσφορά για αμαρτία». (Εβρ 10:12-14, 18) Ο απόστολος Παύλος επισημαίνει ότι η προφητεία του Ιερεμία μίλησε για μια νέα διαθήκη, η οποία καθιστά την προηγούμενη (τη διαθήκη του Νόμου) παλιά και γερασμένη και τη φέρνει “πλησίον αφανισμού”.—Εβρ 8:7-13.

Τερματισμός της παράβασης και της αμαρτίας. Η εκκοπή του Ιησού στο θάνατο, η ανάστασή του και η εμφάνισή του στον ουρανό είχαν ως αποτέλεσμα «να τερματιστεί η παράβαση και να εξαλειφθεί η αμαρτία και να γίνει εξιλέωση για το σφάλμα». (Δα 9:24) Η διαθήκη του Νόμου είχε εκθέσει και καταδικάσει τους Ιουδαίους ως αμαρτωλούς και επέφερε σε αυτούς την κατάρα της παράβασης της διαθήκης. Αλλά όπου «αφθόνησε» η αμαρτία, όπως την εξέθετε ή την αποκάλυπτε ο Μωσαϊκός Νόμος, αφθόνησε πολύ περισσότερο το έλεος και η εύνοια του Θεού μέσω του Μεσσία Του. (Ρω 5:20) Με τη θυσία του Μεσσία, η παράβαση και η αμαρτία των μετανοημένων αμαρτωλών μπορούν να διαγραφούν και έτσι να αρθεί η ποινή τους.

Εισάγεται αιώνια δικαιοσύνη. Η αξία του θανάτου του Χριστού πάνω στο ξύλο εξασφάλισε συμφιλίωση για τους μετανοημένους πιστούς. Ένα εξιλαστήριο κάλυμμα απλώθηκε πάνω από τις αμαρτίες τους και ανοίχτηκε ο δρόμος για να “ανακηρυχτούν δίκαιοι” από τον Θεό. Αυτή η δικαιοσύνη θα είναι αιώνια και θα παράσχει αιώνια ζωή για αυτούς που ανακηρύσσονται δίκαιοι.—Ρω 3:21-25.

Χρίονται τα Άγια των Αγίων. Ο Ιησούς χρίστηκε με άγιο πνεύμα τη στιγμή του βαφτίσματός του, όταν το άγιο πνεύμα ήρθε πάνω του και έγινε ορατό με τη μορφή περιστεριού. Αλλά το χρίσμα στα «Άγια των Αγίων» περιλαμβάνει περισσότερα από το χρίσμα του Μεσσία, διότι αυτή η έκφραση δεν αναφέρεται σε κάποιο πρόσωπο. Η έκφραση «τα Άγια των Αγίων» χρησιμοποιείται αναφορικά με το αληθινό αγιαστήριο του Ιεχωβά Θεού. (Δα 9:24· Εξ 26:33, 34· 1Βα 6:16· 7:50) Επομένως, το χρίσμα στα «Άγια των Αγίων» που αναφέρεται στο βιβλίο του Δανιήλ πρέπει να αφορά “τη μεγαλύτερη και τελειότερη σκηνή η οποία δεν είναι φτιαγμένη από χέρια”, όπου εισήλθε ο Ιησούς Χριστός ως ο μεγάλος Αρχιερέας «με το δικό του αίμα». (Εβρ 9:11, 12) Όταν ο Ιησούς παρουσίασε την αξία της ανθρώπινης θυσίας του στον Πατέρα του, ο ίδιος ο ουρανός αποτελούσε την πνευματική πραγματικότητα την οποία αντιπροσώπευαν τα Άγια των Αγίων της σκηνής της μαρτυρίας και του μεταγενέστερου ναού. Επομένως, η ουράνια κατοικία του Θεού είχε όντως χριστεί, ή ξεχωριστεί, ως «τα Άγια των Αγίων» στη διευθέτηση του μεγάλου πνευματικού ναού η οποία ήρθε σε ύπαρξη τότε που ο Ιησούς χρίστηκε με άγιο πνεύμα το 29 Κ.Χ.—Ματ 3:16· Λου 4:18-21· Πρ 10:37, 38· Εβρ 9:24.

“Μπαίνει σφραγίδα σε όραμα και προφήτη”. Όλο αυτό το έργο που επιτέλεσε ο Μεσσίας—η θυσία του, η ανάστασή του, η παρουσίαση της αξίας της θυσίας του ενώπιον του ουράνιου Πατέρα και τα άλλα γεγονότα που συνέβησαν στη διάρκεια της 70ής εβδομάδας—“βάζει σφραγίδα σε όραμα και προφήτη”, καταδεικνύοντας τη γνησιότητά τους και τη θεϊκή τους προέλευση. Θέτει πάνω τους τη σφραγίδα της θεϊκής υποστήριξης, βεβαιώνοντας ότι προέρχονται από μία και μοναδική θεϊκή πηγή και όχι από σφάλλοντες ανθρώπους. Σφραγίζει το όραμα ως αναφερόμενο αποκλειστικά στον Μεσσία, επειδή βρίσκει την εκπλήρωσή του σε αυτόν και στο έργο που επιτελεί ο Θεός μέσω αυτού. (Απ 19:10) Η ερμηνεία του οράματος εντοπίζεται σε αυτόν και δεν μπορούμε να περιμένουμε ότι κάποιος άλλος θα το εκπληρώσει. Τίποτα άλλο δεν θα αποσφραγίσει τη σημασία του.—Δα 9:24.

Ερημώσεις στην πόλη και στον άγιο τόπο. Τα γεγονότα που περιγράφονται στα τελευταία τμήματα των εδαφίων Δανιήλ 9:26 και 27 εκπληρώθηκαν μετά τις 70 «εβδομάδες», αλλά ήταν άμεσο αποτέλεσμα της απόρριψης του Χριστού από τους Ιουδαίους κατά την 70ή «εβδομάδα». Η ιστορία αναφέρει ότι ο Τίτος, ο γιος του Αυτοκράτορα Βεσπασιανού της Ρώμης, ήταν ο αρχηγός των ρωμαϊκών δυνάμεων που επιτέθηκαν στην Ιερουσαλήμ. Αυτά τα στρατεύματα εισέβαλαν πράγματι στην Ιερουσαλήμ και στον ίδιο το ναό σαν πλημμύρα και ερήμωσαν την πόλη και το ναό της. Η παρουσία ειδωλολατρικών στρατευμάτων μέσα στον άγιο τόπο τα κατέστησε «αηδιαστικό πράγμα». (Ματ 24:15) Όλες οι προσπάθειες που καταβλήθηκαν πριν από το τέλος της Ιερουσαλήμ για να κατευνάσουν την κατάσταση απέτυχαν, επειδή το διάταγμα του Θεού ήταν: «Αυτό που έχει αποφασιστεί είναι ερημώσεις», και «μέχρις εξόντωσης, το πράγμα που έχει αποφασιστεί θα εκχέεται επίσης πάνω σε αυτό που κείτεται έρημο».

Μια Ιουδαϊκή Άποψη. Το Μασοριτικό κείμενο, με το σύστημα των φωνηεντικών σημείων του, παράχθηκε μετά τα μέσα της πρώτης χιλιετίας Κ.Χ. Οι Μασορίτες, προφανώς επειδή απέρριπταν τον Ιησού Χριστό ως Μεσσία, έστιξαν το εβραϊκό κείμενο στο εδάφιο Δανιήλ 9:25 με ένα ’αθνάχ, δηλαδή ένα σημείο παύσης, μετά τις «εφτά εβδομάδες», αποχωρίζοντάς τες έτσι από τις «εξήντα δύο εβδομάδες». Με αυτόν τον τρόπο οι 62 εβδομάδες της προφητείας, δηλαδή 434 έτη, φαίνονται σαν να εφαρμόζονται στον καιρό της ανοικοδόμησης της αρχαίας Ιερουσαλήμ. Στη μετάφραση του Ισαάκ Λίσερ διαβάζουμε: «Γνώρισε λοιπόν και κατανόησε ότι από τότε που θα βγει ο λόγος για την αποκατάσταση και οικοδόμηση της Ιερουσαλήμ ως τον χρισμένο τον άρχοντα θα είναι εφτά εβδομάδες: [η παύση εδώ παριστάνεται με άνω κάτω τελεία] και στη διάρκεια εξήντα και δύο εβδομάδων θα οικοδομηθεί πάλι με δρόμους και τάφρους (γύρω της), ακόμη και υπό την πίεση των καιρών». Στη μετάφραση της Ιουδαϊκής Εκδοτικής Εταιρίας της Αμερικής διαβάζουμε παρόμοια: «θα είναι εφτά εβδομάδες· και επί εξήντα και δύο εβδομάδες θα ανοικοδομείται». Σε αυτές τις δύο μεταφράσεις εμφανίζονται οι λέξεις «στη διάρκεια» και «επί», προφανώς για να υποστηριχτεί η ερμηνεία που δίνουν οι μεταφραστές.

Ο καθηγητής Ε. Μπ. Πιούζι, σε μια υποσημείωση στο κείμενο κάποιας διάλεξης που εκφώνησε στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, παρατήρησε σχετικά με τη Μασοριτική στίξη: «Οι Ιουδαίοι έθεσαν την κύρια παύση του εδαφίου κάτω από το השִׁבְעָ [εφτά], με πρόθεση να διαχωρίσουν τους δύο αριθμούς, 7 και 62. Αυτό πρέπει να το έπραξαν ανέντιμα, למען המינים (όπως αναφέρει ο Ρασί [εξέχων Ιουδαίος Ραβίνος του 11ου και του 12ου αιώνα Κ.Χ.] απορρίπτοντας τις κυριολεκτικές εξηγήσεις που ευνοούσαν τους Χριστιανούς) “εξαιτίας των αιρετικών”, δηλ. των Χριστιανών. Διότι η δεύτερη πρόταση, με αυτόν το χωρισμό, θα μπορούσε μόνο να σημαίνει “και στη διάρκεια εξήντα και δύο εβδομάδων δρόμος και τείχος θα αποκαθίστανται και θα οικοδομούνται”, δηλαδή ότι η Ιερουσαλήμ θα ήταν επί 434 χρόνια σε κατάσταση ανοικοδόμησης, πράγμα που θα ήταν παράλογο».—Δανιήλ ο Προφήτης (Daniel the Prophet), 1885, σ. 190.

Σε ό,τι αφορά το εδάφιο Δανιήλ 9:26 (Le), το οποίο εν μέρει αναφέρει: «Και μετά τις εξήντα και δύο εβδομάδες ένας χρισμένος θα εκκοπεί χωρίς διάδοχο έπειτα από αυτόν», οι Ιουδαίοι σχολιαστές εφαρμόζουν τις 62 εβδομάδες σε μια περίοδο που διήρκεσε ως την εποχή των Μακκαβαίων, ενώ εφαρμόζουν τον όρο «χρισμένος» στον Βασιλιά Αγρίππα Β΄, ο οποίος έζησε την εποχή της καταστροφής της Ιερουσαλήμ το 70 Κ.Χ. Ή, μερικοί ισχυρίζονται ότι επρόκειτο για έναν αρχιερέα, τον Ονία, τον οποίο καθαίρεσε ο Αντίοχος ο Επιφανής το 175 Π.Κ.Χ. Η εφαρμογή της προφητείας σε οποιονδήποτε από αυτούς τους δύο άντρες θα της στερούσε κάθε ουσιαστική σημασία ή νόημα, ενώ η αντιφατική χρονολόγηση θα καθιστούσε τις 62 εβδομάδες εντελώς ανακριβή χρονική προφητεία.—Βλέπε Τα Βιβλία της Αγίας Γραφής, του Εκδοτικού Οίκου Σοντσίνο ([Soncino Books of the Bible], σχόλιο στα εδ. Δα 9:25, 26), επιμέλεια Α. Κοέν, Λονδίνο, 1951.

Επιχειρώντας να δικαιολογήσουν την άποψή τους, αυτοί οι Ιουδαίοι λόγιοι λένε ότι οι «εφτά εβδομάδες» είναι, όχι 7 φορές το 7, δηλαδή 49 έτη, αλλά 70 έτη—εντούτοις, υπολογίζουν τις 62 εβδομάδες ως 7 επί 62 έτη. Ισχυρίζονται ότι αυτό αναφέρεται στην περίοδο της βαβυλωνιακής εξορίας. Θεωρούν ότι ο «χρισμένος» αυτού του εδαφίου (Δα 9:25) είναι ο Κύρος ή ο Ζοροβάβελ ή ο Αρχιερέας Ιησούς, ενώ ο «χρισμένος» του εδαφίου Δανιήλ 9:26 είναι άλλο πρόσωπο.

Οι περισσότερες αγγλικές μεταφράσεις δεν ακολουθούν εδώ τη Μασοριτική στίξη. Είτε χρησιμοποιούν κόμμα μετά τη φράση «εφτά εβδομάδες» είτε υποδεικνύουν με τη διατύπωσή τους ότι οι 62 εβδομάδες έπονται των 7 ως μέρος των 70, χωρίς να υπονοούν ότι οι 62 εβδομάδες εφαρμόζονται στην περίοδο της ανοικοδόμησης της Ιερουσαλήμ. (Παράβαλε Δα 9:25 στις KJ, AT, Dy, Ro, ΜΝΚ, ΒΑΜ.) Μια σημείωση από τον Τζέιμς Στρονγκ στο Σχολιολόγιο των Αγίων Γραφών ([Commentary on the Holy Scriptures] Δα 9:25, υποσ., σ. 198), του Λάνγκε, λέει: «Η μόνη βάση για αυτή τη μετάφραση, η οποία χωρίζει τις δύο περιόδους των εφτά εβδομάδων και των εξήντα δύο εβδομάδων, ορίζοντας την πρώτη ως χρονικό όριο εμφάνισης του Χρισμένου Άρχοντα και τη δεύτερη ως τον καιρό της ανοικοδόμησης, βρίσκεται στη Μασοριτική διάστιξη, η οποία θέτει Αθνάκ [σημείο παύσης] ανάμεσά τους. . . . και η εν λόγω απόδοση δυσκολεύει τη σύνταξη στο δεύτερο τμήμα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει πρόθεση. Είναι, συνεπώς, καλύτερο και απλούστερο να προσκολληθούμε στην Εξουσιοδοτημένη Μετάφραση, η οποία ακολουθεί όλες τις παλαιότερες μεταφράσεις».—Μετάφραση (στην αγγλική) και επιμέλεια Φ. Σαφ, 1976.

Έχουν διατυπωθεί και αρκετές άλλες απόψεις, Μεσσιανικές και μη, σχετικά με το νόημα της προφητείας. Ας σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι η αρχαιότερη Μετάφραση των Εβδομήκοντα που είναι διαθέσιμη περιέχει εδώ μια οικτρή διαστρέβλωση του εβραϊκού κειμένου. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Πιούζι στο σύγγραμμα Δανιήλ ο Προφήτης (σ. 328, 329), ο μεταφραστής παραποίησε την αναφερόμενη χρονική περίοδο, ενώ παράλληλα πρόσθεσε, αλλοίωσε και μετέθεσε λέξεις ώστε να υποστηρίζει η προφητεία τον αγώνα των Μακκαβαίων. Εκείνη η καταφανώς διαστρεβλωμένη απόδοση έχει αντικατασταθεί στις περισσότερες σύγχρονες εκδόσεις της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα από μια απόδοση του Θεοδοτίωνος, ενός Ιουδαίου λογίου του δεύτερου αιώνα Κ.Χ., η οποία απόδοση συμφωνεί με το εβραϊκό κείμενο.

Μερικοί επιχειρούν να αλλάξουν τη σειρά των χρονικών περιόδων της προφητείας, ενώ άλλοι τις παρουσιάζουν ως ταυτόχρονες ή αρνούνται ότι έχουν πραγματική χρονολογική εκπλήρωση. Όσοι, όμως, προβάλλουν τέτοιες απόψεις περιέρχονται σε οικτρή σύγχυση, και προσπαθώντας να απεγκλωβιστούν καταλήγουν σε παραλογισμούς ή σε κατηγορηματική άρνηση της θεοπνευστίας ή της γνησιότητας της προφητείας. Ιδίως για αυτές τις τελευταίες ιδέες, οι οποίες δημιουργούν περισσότερα προβλήματα από όσα λύνουν, ο λόγιος Ε. Μπ. Πιούζι, τον οποίο αναφέραμε παραπάνω, επισημαίνει: «Αυτά είναι τα προβλήματα που η απιστία ήταν αδύνατον να λύσει. Χρειάστηκε να δώσει δικές της λύσεις, πράγμα που προς στιγμήν ήταν ευκολότερο. Διότι η απιστία μπορεί να πιστέψει οτιδήποτε άλλο εκτός από αυτό που αποκαλύπτει ο Θεός».—Σ. 206.

[Διάγραμμα στη σελίδα 823]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ

455

406

Π.Κ.Χ.

Κ.Χ.

7 Εβδομάδες

62 Εβδομάδες

1 Εβδομάδα