ΑΖΩΤΟΣ

(Άζωτος).

Η ελληνική ονομασία μιας φιλισταϊκής πόλης που στην εβραϊκή ονομαζόταν Ασντόντ. Επρόκειτο για μία από τις πέντε κυριότερες φιλισταϊκές πόλεις που βρίσκονταν υπό την εξουσία των “αρχόντων του άξονα”, και αποτελούσε προφανώς το θρησκευτικό κέντρο της Φιλιστίας όπου λατρευόταν ο ψεύτικος θεός Δαγών. Οι άλλες πόλεις ήταν η Γαθ, η Γάζα, η Ασκαλών και η Ακκαρών. (Ιη 13:3) Η Άζωτος ταυτίζεται με την Εσντούντ (Τελ Ασντόντ), η οποία βρίσκεται περίπου 6 χλμ. ΝΝΑ της σημερινής παραλιακής Ασντόντ, προς την ενδοχώρα.

Η πρώτη μνεία της Αζώτου γίνεται στο εδάφιο Ιησούς του Ναυή 11:22, όπου αναφέρεται, μαζί με τη Γάζα και τη Γαθ, ως ο τόπος κατοικίας όσων απέμεναν από τους γιγαντόσωμους Ανακίμ. Λόγω του ότι ήταν χτισμένη πάνω σε ύψωμα, επί της στρατιωτικής οδού που διέτρεχε τα παράλια της Αιγύπτου και διέσχιζε την Παλαιστίνη, βρισκόταν σε στρατηγικό σημείο από στρατιωτική άποψη. Όταν οι Ισραηλίτες κατέκτησαν την περιοχή, η Άζωτος και τα γύρω χωριά της δόθηκαν στον Ιούδα (Ιη 15:46, 47), αλλά προφανώς οι κάτοικοί της περιλαμβάνονται στους «κατοίκους της κοιλάδας» οι οποίοι δεν κατέστη δυνατό να εκδιωχθούν «επειδή είχαν πολεμικά άρματα με σιδερένια δρεπάνια».—Κρ 1:19.

Οι πόλεις των Φιλισταίων φαίνεται ότι βρίσκονταν στο απόγειο της δύναμής τους την εποχή του Βασιλιά Σαούλ. Πριν από τη βασιλεία του Σαούλ, οι Φιλισταίοι κατατρόπωσαν τους Ισραηλίτες στην Αβενέζερ και έπιασαν την κιβωτό της διαθήκης, την οποία στη συνέχεια μετέφεραν στην Άζωτο και την τοποθέτησαν στο ναό του Δαγών, δίπλα στην εικόνα του θεού τους. Αφού η εικόνα του Δαγών υπέστη θαυματουργικά δύο ταπεινώσεις, οι Αζώτιοι άρχισαν να μαστίζονται από μια πληγή αιμορροΐδων τόσο έντονη ώστε προκλήθηκε πανικός ανάμεσά τους. Έπειτα από σύσκεψη των Φιλισταίων αρχόντων του άξονα, η Κιβωτός μεταφέρθηκε στην πόλη Γαθ, με αποτέλεσμα να εξαπλωθεί η μάστιγα και εκεί. Εφτά μήνες αργότερα, η Κιβωτός επέστρεψε στον Ισραήλ μαζί με μια προσφορά χρυσού.—1Σα 5:1–6:18· βλέπε ΦΙΛΙΣΤΙΑ, ΦΙΛΙΣΤΑΙΟΙ.

Αν και ο Βασιλιάς Δαβίδ νίκησε αρκετές φορές τους Φιλισταίους, οι κύριες πόλεις τους προφανώς παρέμειναν ανεξάρτητες μέχρι την εποχή του Βασιλιά Οζία (829-778 Π.Κ.Χ.). Για τον Οζία αναφέρεται ότι έφτιαξε «πολεμικές μηχανές» (2Χρ 26:15), και το εδάφιο 2 Χρονικών 26:6 μας λέει ότι ο Οζίας «βγήκε και πολέμησε εναντίον των Φιλισταίων, και άνοιξε ρήγμα στο τείχος της Γαθ και στο τείχος της Ιαβνή και στο τείχος της Αζώτου· έπειτα έχτισε πόλεις στην περιοχή της Αζώτου και ανάμεσα στους Φιλισταίους».

Προφανώς η περιοχή της Αζώτου δεν παρέμεινε υπό την κυριαρχία του Ιούδα, διότι επιγραφές μεταγενέστερων περιόδων δείχνουν ότι ο Ασσύριος Βασιλιάς Σαργών Β΄ εκθρόνισε τον τοπικό βασιλιά Αζουρί και αντ’ αυτού ενθρόνισε τον Αχιμιτί. Μια ανταρσία έκανε τον Σαργών να εκστρατεύσει εναντίον της Φιλιστίας και να κατακτήσει τη Γαθ, την «Αζντούντου» (Άζωτο) και την «Αζντουντίμμου» (Παραθαλάσσια Άζωτο, προφανώς ξεχωριστή τοποθεσία που βρισκόταν στα παράλια). Αυτή μπορεί να είναι η εκστρατεία στην οποία αναφέρεται το εδάφιο Ησαΐας 20:1, ενώ ενδέχεται να αποτέλεσε και μερική εκπλήρωση της προφητείας που είναι καταγραμμένη στο εδάφιο Αμώς 1:8. Τον επόμενο αιώνα ο Ηρόδοτος (Β΄, 157) ανέφερε ότι η Άζωτος αντιμετώπισε μια πολιορκία διάρκειας 29 ετών από τον Φαραώ Ψαμτίκ (Ψαμμήτιχο).

Ένα πέτρινο πρίσμα του Βασιλιά Σενναχειρείμ της Ασσυρίας αναφέρει ότι «ο Μιτιντί από την Άζωτο» του έφερε πλούσια δώρα και φίλησε τα πόδια του, και προσθέτει αναφορικά με τον Βασιλιά Εζεκία του Ιούδα (745-717 Π.Κ.Χ.): «Τις πόλεις του, τις οποίες είχα λεηλατήσει, τις αφαίρεσα από τη χώρα του και τις έδωσα στον Μιτιντί, βασιλιά της Αζώτου». (Αρχαία Κείμενα από την Εγγύς Ανατολή [Ancient Near Eastern Texts], επιμέλεια Τζ. Μπ. Πρίτσαρντ, 1974, σ. 287, 288) Η Άζωτος φαίνεται ότι είχε ήδη χάσει τη δύναμή της την εποχή του Ιερεμία (μετά το 647 Π.Κ.Χ.), γι’ αυτό και εκείνος κάνει λόγο για «το υπόλοιπο της Αζώτου». (Ιερ 25:20) Ο Ναβουχοδονόσορ, ο οποίος άρχισε να βασιλεύει το 624 Π.Κ.Χ., μνημονεύει το βασιλιά της Αζώτου ως έναν από τους αιχμαλώτους που βρίσκονταν στη βαβυλωνιακή αυλή.—Παράβαλε Σοφ 2:4.

Στη διάρκεια της μεταιχμαλωσιακής περιόδου, η Άζωτος εξακολουθούσε να αποτελεί πυρήνα εναντίωσης κατά των Ισραηλιτών (Νε 4:7), και ο Νεεμίας επέκρινε αυστηρά τους Ιουδαίους που είχαν πάρει Αζώτιες συζύγους, και μάλιστα οι γιοι τους οποίους είχαν αποκτήσει «μιλούσαν την αζωτική γλώσσα, και κανείς τους δεν ήξερε να μιλάει ιουδαϊκά». (Νε 13:23, 24) Την εποχή των Μακκαβαίων, η ειδωλολατρική Άζωτος δέχτηκε επίθεση από τον Ιούδα Μακκαβαίο γύρω στο 163 Π.Κ.Χ. και αργότερα, γύρω στο 148 Π.Κ.Χ., από τον αδελφό του Ιούδα, τον Ιωνάθαν. Κατά τη δεύτερη αυτή επίθεση, ο ναός του Δαγών πυρπολήθηκε.—Α΄ Μακκαβαίων 5:68· 10:84.

Είναι αξιοσημείωτο ότι η προφητεία του Ζαχαρία υποδείκνυε πως κάποια στιγμή θα καταλάμβαναν την Άζωτο αλλοεθνείς. Προφανώς επειδή δεν θα υπήρχε πια αυτόχθων φιλισταϊκός πληθυσμός ούτε φιλισταϊκή κυβέρνηση, η προφητεία έλεγε: «Νόθος γιος θα καθήσει στην Άζωτο».—Ζαχ 9:6.

Η πόλη ανοικοδομήθηκε από τους Ρωμαίους γύρω στο 55 Π.Κ.Χ. και έγινε ευρέως γνωστή με το ελληνικό της όνομα Άζωτος. Ο Φίλιππος ο ευαγγελιστής πέρασε από την Άζωτο στη διάρκεια μιας περιοδείας κηρύγματος που έκανε, όπως έχει καταγραφεί στο εδάφιο Πράξεις 8:40.