ΗΣΑΥ

(Ησαύ) [Δασύτριχος].

Ο πρωτότοκος του Ισαάκ και της Ρεβέκκας, δίδυμος αδελφός του Ιακώβ και προπάτορας των Εδωμιτών. Του δόθηκε το όνομα Ησαύ επειδή κατά τη γέννησή του ήταν ασυνήθιστα δασύτριχος, αλλά έλαβε το όνομα Εδώμ (το οποίο σημαίνει «Κόκκινος») από τις κόκκινες βρασμένες φακές για τις οποίες πούλησε τα πρωτοτόκιά του.—Γε 25:25, 26, 30.

Τα δίδυμα βρέφη πάλευαν στην κοιλιά της μητέρας τους πριν ακόμη από τη γέννησή τους το 1858 Π.Κ.Χ., όταν ο Ισαάκ ήταν 60 ετών. Απαντώντας στην ερώτηση της Ρεβέκκας σχετικά με το τι σήμαινε αυτό, ο Ιεχωβά τής αποκάλυψε ότι δύο εθνότητες θα χωρίζονταν από τα σπλάχνα της και ότι ο μεγαλύτερος θα υπηρετούσε τον νεότερο.—Γε 25:22, 23.

Περιφρόνηση για τα Πνευματικά Ζητήματα. Ο Ησαύ έγινε επιδέξιος και τολμηρός κυνηγός, «άγριος άντρας». Σε αντίθεση με τον αδελφό του, τον “άμεμπτο” Ιακώβ, ο Ησαύ είχε σαρκικό και υλιστικό φρόνημα. (Γε 25:27, υποσ.) Αλλά ο Ισαάκ αγαπούσε τον Ησαύ, «επειδή αυτό σήμαινε κυνήγι για το στόμα του».—Γε 25:28.

Μια ημέρα, ο Ησαύ ήρθε από τον αγρό κουρασμένος και πεινασμένος την ώρα που ο Ιακώβ μαγείρευε κάποιο φαγητό. Απαντώντας στην έκκληση του Ησαύ: «Γρήγορα, σε παρακαλώ, δώσε μου μια μπουκιά από το κόκκινο—αυτό εκεί το κόκκινο», ο Ιακώβ τού ζήτησε να του πουλήσει τα πρωτοτόκιά του. Χωρίς καμιά εκτίμηση για τα ιερά πράγματα, συγκεκριμένα για την υπόσχεση που είχε δώσει ο Ιεχωβά στον Αβραάμ αναφορικά με το σπέρμα μέσω του οποίου όλα τα έθνη της γης θα έφερναν ευλογία στον εαυτό τους, ο Ησαύ ασυλλόγιστα—και μάλιστα με όρκο—πούλησε τα πρωτοτόκιά του στον Ιακώβ για ένα γεύμα από βρασμένες φακές και ψωμί. Καταφρονώντας με αυτόν τον τρόπο τα πρωτοτόκια και θεωρώντας τα ευτελή, ο Ησαύ έδειξε πλήρη απιστία. Ίσως να μην ήθελε να συμμετάσχει στα παθήματα που θα επέφερε η εκπλήρωση του λόγου του Θεού σχετικά με το σπέρμα του Αβραάμ: «Το σπέρμα σου θα γίνουν πάροικοι σε γη που δεν θα είναι δική τους και θα τους υπηρετούν, και εκείνοι θα τους ταλαιπωρούν τετρακόσια χρόνια».—Γε 15:13· 25:29-34· Εβρ 12:16.

Σε ηλικία 40 ετών, ο Ησαύ έκανε μόνος του διευθετήσεις για να παντρευτεί. Επέλεξε να γίνει πολύγαμος και, σε αντίθεση με τον πατέρα του τον Ισαάκ, ο οποίος είχε αφήσει τον πατέρα του τον Αβραάμ να του βρει σύζυγο μέσα από τους λάτρεις του Ιεχωβά, ο Ησαύ πήρε για συζύγους του δύο ειδωλολάτρισσες Χετταίες, την Ιουδίθ (Οολιβαμά;) και τη Βασεμάθ (Αδά;). Αυτές οι γυναίκες έφερναν πίκρα στο πνεύμα τόσο του Ισαάκ όσο και της Ρεβέκκας.—Γε 26:34, 35· 36:2· 24:1-4, 50, 51· βλέπε ΒΑΣΕΜΑΘ Αρ. 1· ΙΟΥΔΙΘ.

Η Ευλογία Δίνεται στον Ιακώβ. Όταν ο Ισαάκ βρισκόταν σε προχωρημένη ηλικία, θέλησε να δώσει την ευλογία του στο μεγαλύτερο γιο του τον Ησαύ. Πρώτα, ο Ισαάκ είπε στον Ησαύ να κυνηγήσει κάποιο θήραμα και να του φτιάξει ένα νόστιμο γεύμα. Ο Ησαύ ξεκίνησε να το κάνει αυτό αποβλέποντας στο να λάβει την ευλογία του πρωτοτόκου, μολονότι στην πραγματικότητα δεν είχε πια το δικαίωμα να λάβει αυτή την ευλογία επειδή είχε πουλήσει τα πρωτοτόκιά του. Ήταν, λοιπόν, πρόθυμος να αθετήσει την ένορκη διαθήκη που είχε κάνει όταν πούλησε τα πρωτοτόκια. Γνωρίζοντας αυτό που της είχε πει ο Ιεχωβά πριν από τη γέννηση των δίδυμων παιδιών της, η Ρεβέκκα παρενέβη και συμβούλεψε τον Ιακώβ να παρουσιαστεί στον πατέρα του ως Ησαύ και έτσι να πάρει την ευλογία η οποία του ανήκε δικαιωματικά. Όταν παρουσιάστηκε μπροστά στον τυφλό πατέρα του, ο Ιακώβ ήταν ντυμένος με τα ενδύματα του Ησαύ, έχοντας δέρματα κατσικιών πάνω στα χέρια του και πάνω στο άτριχο μέρος του λαιμού του. Γι’ αυτό και ο Ισαάκ δεν τον αναγνώρισε.—Γε 25:23· 27:1-23.

Μόλις ο Ισαάκ ολοκλήρωσε την ευλογία προς τον Ιακώβ, ο Ησαύ ήρθε από το κυνήγι και ετοίμασε ένα νόστιμο γεύμα για τον πατέρα του. Όταν πήγε στον πατέρα του για να λάβει ανέντιμα την ευλογία και έμαθε ότι ο Ισαάκ είχε ευλογήσει τον Ιακώβ, «ο Ησαύ άρχισε να φωνάζει πάρα πολύ δυνατά και πικρά». Ένθερμα, αλλά με ιδιοτελές κίνητρο, ζήτησε ευλογία από τον πατέρα του, όμως παρά το κλάμα του ο Ισαάκ δεν άλλαξε γνώμη ούτε απέσυρε την ευλογία που είχε δώσει στον Ιακώβ. Πιθανώς, ο Ισαάκ αναγνώρισε ότι ο Ιεχωβά είχε κατευθύνει έτσι τα πράγματα. Είπε, λοιπόν, στον Ησαύ: «Δες! Μακριά από τα εύφορα εδάφη της γης θα είναι η κατοικία σου, και μακριά από τη δροσιά των ουρανών που βρίσκονται από πάνω. Και από το σπαθί σου θα ζεις, και τον αδελφό σου θα υπηρετείς. Αλλά όταν δυσανασχετήσεις, θα σπάσεις το ζυγό του από τον τράχηλό σου».—Γε 25:33· 27:30-40· Εβρ 12:17.

Ο Ησαύ γνώριζε ότι ο Ιακώβ δικαιούνταν την ευλογία επειδή είχε αποκτήσει νόμιμα τα πρωτοτόκια. (Οι αρχαιολογικές μαρτυρίες επιβεβαιώνουν ότι μεταξύ των αρχαίων λαών της Μέσης Ανατολής υπήρχε η συνήθεια να ανταλλάσσει κανείς τα πρωτοτόκια με υλικά πράγματα. Παραδείγματος χάρη, ένα κείμενο από τη Νουζί λέει ότι κάποιος αδελφός αντάλλαξε με τρία πρόβατα το μερίδιό του στην κληρονομιά.) Ο Ησαύ, όμως, όπως και ο Κάιν, έτρεφε εχθρότητα για τον αδελφό του τον Ιακώβ και περίμενε κάποια ευκαιρία για να τον θανατώσει. Μόλις, λοιπόν, η Ρεβέκκα το έμαθε αυτό, συμβούλεψε τον Ιακώβ να φύγει και να πάει στον αδελφό της τον Λάβαν, στη Χαρράν. Όταν ζήτησε τη συγκατάθεση του Ισαάκ, προτίμησε από διακριτικότητα να μην του αποκαλύψει τις δολοφονικές προθέσεις του Ησαύ, αλλά εξέφρασε τα αισθήματά της ως προς το πώς θα επηρεαζόταν η ίδια αν ο Ιακώβ έπαιρνε κάποτε σύζυγο σαν τις κόρες του Χετ. Τότε ο Ισαάκ κάλεσε τον Ιακώβ, τον ευλόγησε και του έδωσε εντολή να πάει στην Παδάν-αράμ, στους συγγενείς της Ρεβέκκας, για να βρει σύζυγο. Βλέποντάς το αυτό ο Ησαύ, υποκινήθηκε να πάρει τρίτη σύζυγο, τη Μαχαλάθ (Βασεμάθ;), την κόρη του Ισμαήλ, του γιου του Αβραάμ.—Γε 27:41–28:9· 36:3· βλέπε ΒΑΣΕΜΑΘ Αρ. 2.

Μεταγενέστερα Γεγονότα. Κάποια στιγμή στο διάστημα των 20 ετών κατά τα οποία απουσίαζε ο Ιακώβ, ο Ησαύ άρχισε να αναπτύσσει προσοδοφόρες δραστηριότητες στο Σηείρ, στην περιοχή του Εδώμ. (Γε 32:3· Ιη 24:4) Φαίνεται ότι έπειτα από αρκετά χρόνια μετακόμισε οριστικά στο Σηείρ, παίρνοντας την οικογένειά του και όλα τα αποκτήματά του. (Γε 36:6-8) Καθώς ο Ιακώβ επέστρεφε στη Χαναάν, ανησύχησε πάρα πολύ όταν οι αγγελιοφόροι τους οποίους είχε στείλει του είπαν ότι ο Ησαύ ερχόταν μαζί με 400 άντρες για να τον συναντήσει. Ο λόγος για τον οποίο ο Ησαύ ερχόταν με μια ομάδα 400 αντρών μπορεί να ήταν ότι ήθελε να εντυπωσιάσει τον αδελφό του με την υπέρτερη δύναμή του, ή πιθανώς ήθελε να του δείξει ότι ήταν ισχυρός αρχηγός. Ο Ιακώβ, αφού προσευχήθηκε στον Ιεχωβά, έστειλε με μια προπομπή ένα πλούσιο δώρο—550 και πλέον ζώα. Μόλις ο Ιακώβ είδε τον Ησαύ, ταπεινά «προσκύνησε μέχρις εδάφους εφτά φορές ώσπου έφτασε κοντά στον αδελφό του». Ο Ησαύ έτρεξε τότε να τον συναντήσει, αγκάλιασε τον Ιακώβ, έπεσε στο λαιμό του και τον φίλησε. Και οι δυο τους ξέσπασαν σε κλάματα. Ο Ησαύ αρνήθηκε στην αρχή να δεχτεί τα ζώα που του πρόσφερε ως δώρο ο Ιακώβ, λέγοντας: «Έχω πολλά, αδελφέ μου. Ας παραμείνουν δικά σου όσα είναι δικά σου». Ωστόσο, επειδή ο Ιακώβ επέμενε, ο Ησαύ δέχτηκε τελικά το δώρο. Κατόπιν προσφέρθηκε να συνοδεύσει τον Ιακώβ, αλλά ο αδελφός του με διακριτικότητα αρνήθηκε αυτή την πρόταση, καθώς και την πρόταση που έκανε στη συνέχεια ο Ησαύ να θέσει μερικούς από τους άντρες του στη διάθεση του Ιακώβ, πιθανώς για προστασία. Τότε, ο Ησαύ και οι άντρες του έφυγαν και επέστρεψαν στο Σηείρ. Το Βιβλικό υπόμνημα αναφέρει ότι, έπειτα από 23 χρόνια περίπου, όταν πέθανε ο Ισαάκ, ο Ησαύ και ο Ιακώβ έθαψαν τον πατέρα τους.—Γε 32:6, 7, 10-15· 33:1-3, 8, 9, 11-16· 35:29.

Θεϊκές Αρχές που Φανερώνονται. Η προσωπικότητα του Ησαύ δείχνει καθαρά ότι η εκλογή του Ιακώβ ως προπάτορα του υποσχεμένου Σπέρματος δεν ήταν αυθαίρετη ούτε ήταν ένδειξη αδικαιολόγητης μεροληψίας από μέρους του Ιεχωβά Θεού. Η έλλειψη εκτίμησης που εκδήλωσε ο Ησαύ για τα πνευματικά πράγματα, σε συνδυασμό με την ισχυρή τάση του προς την ικανοποίηση των σαρκικών επιθυμιών, τον κατέστησε ακατάλληλο για να βρίσκεται στην άμεση γενεαλογική γραμμή του υποσχεμένου Σπέρματος. Γι’ αυτό και ο Ιεχωβά είπε μέσω του Μαλαχία του προφήτη του: «Εγώ όμως αγάπησα τον Ιακώβ, τον δε Ησαύ τον μίσησα». Ο Παύλος δεν μνημονεύει τον Ησαύ στο πιστό σύννεφο μαρτύρων του 11ου κεφαλαίου της προς Εβραίους επιστολής, όταν λέει: «Μέσω πίστης ο Αβραάμ . . . κατοίκησε σε σκηνές με τον Ισαάκ και τον Ιακώβ, τους κληρονόμους της ίδιας ακριβώς υπόσχεσης μαζί με αυτόν».—Μαλ 1:2, 3· Εβρ 11:8, 9· 12:1.

Το ότι ο Ιεχωβά επέλεξε τον Ιακώβ και όχι τον Ησαύ δείχνει ότι η εκλογή του Θεού δεν εξαρτάται από ανθρώπινες υπαγορεύσεις. Ο απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί αυτό το περιστατικό για να τονίσει παραστατικά το γεγονός ότι αληθινά παιδιά του Αβραάμ δεν είναι κατ’ ανάγκην οι κατά σάρκα απόγονοι ούτε εκείνοι που στηρίζονται στα δικά τους έργα, αλλά εκείνοι που εκδηλώνουν την πίστη του Αβραάμ.—Ρω 9:6-12.

Ο Ησαύ παρουσιάζεται ως προειδοποιητικό παράδειγμα για τους Χριστιανούς ώστε να μη βρεθούν ένοχοι, όπως ο υλιστής Ησαύ, εξαιτίας έλλειψης εκτίμησης για τα ιερά πράγματα, δηλαδή τα πνευματικά πράγματα.—Εβρ 12:16· βλέπε ΕΔΩΜ, ΕΔΩΜΙΤΕΣ.