Βράχος — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΒΡΑΧΟΣ

Στο κείμενο των Εβραϊκών Γραφών γίνεται διάκριση ανάμεσα στο βράχο ή σε ένα μεγάλο κομμάτι βράχου (τσουρ) και στον απόκρημνο βράχο (σέλα‛). Και οι δύο αυτές λέξεις χρησιμοποιούνται στις Γραφές τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά. Στα εδάφια 2 Σαμουήλ 22:2, 3 και Ψαλμός 18:2 εμφανίζονται παράλληλα: «Ο Ιεχωβά είναι ο απόκρημνος βράχος μου . . . Ο Θεός μου είναι ο βράχος μου».

Στην Αγία Γραφή έχουν διαφυλαχτεί τα ονόματα ορισμένων απόκρημνων αλλά και συνηθισμένων βράχων. Παραδείγματος χάρη, ο Μαδιανίτης άρχοντας Ωρήβ θανατώθηκε από τους άντρες του Γεδεών σε έναν βράχο που λεγόταν Ωρήβ, ο οποίος προφανώς ονομάστηκε έτσι με αφορμή αυτό το περιστατικό. (Κρ 7:25· Ησ 10:26) Γίνεται λόγος για τον απόκρημνο βράχο Ητάμ, όπου έζησε ο Σαμψών για κάποιο διάστημα (Κρ 15:8), και για τους όμοιους με δόντια απόκρημνους βράχους Βοσές και Σενέ, όπου ο Ιωνάθαν και ο οπλοφόρος του επιτέθηκαν σε μια προφυλακή των Φιλισταίων. (1Σα 14:4, 5) Στη Μεριβά, στα περίχωρα της Κάδης (υπήρχε και μια άλλη Μεριβά κοντά στη Ρεφιδίμ, στην ορεινή περιοχή του Χωρήβ [Εξ 17:7]), ο Μωυσής και ο Ααρών αγανάκτησαν τόσο πολύ ώστε δεν αγίασαν τον Ιεχωβά καθώς έβγαζαν νερό για τη σύναξη από τον απόκρημνο βράχο.—Αρ 20:11-13· Ψλ 106:32, 33· βλέπε ΜΑΣΣΑΧ· ΜΕΡΙΒΑ Αρ. 1 και 2.

Μεταφορική Χρήση. Με μεταφορική έννοια, η λέξη «βράχος» περιγράφει τις ιδιότητες που έχει ο Ιεχωβά ως ο Πατέρας του Ισραήλ (Δευ 32:18), ως οχυρό (2Σα 22:32, 33· Ησ 17:10), ως ασφαλές ύψωμα και καταφύγιο για το λαό του (Ψλ 62:7· 94:22) και ως η σωτηρία τους (Δευ 32:15· Ψλ 95:1). Μερικοί θεωρούσαν “βράχο” τους τούς ψεύτικους θεούς. (Δευ 32:37) Σε άλλες περιπτώσεις η λέξη «βράχος» συμβολίζει γενικά έναν τόπο ασφάλειας, προστασίας, σιγουριάς και καταφυγίου. (Ησ 2:10, 19, 21) Στο εδάφιο Ησαΐας 8:14, ο Χριστός Ιησούς αναφέρεται έμμεσα ως «βράχος» πάνω στον οποίο σκόνταψαν “και οι δύο οίκοι του Ισραήλ”.—Παράβαλε Ματ 21:42-44.

Στην παραβολή του Ιησού σχετικά με το σπορέα, το επίθετο πετρώδης του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου (συγγενικό του ουσιαστικού πέτρος) χρησιμοποιείται για να περιγράψει τους βραχώδεις τόπους πάνω στους οποίους έπεσαν μερικοί σπόροι. (Ματ 13:3-5, 20) Η λέξη πέτρος χρησιμοποιείται ως κύριο όνομα, «Πέτρος». (Ιωα 1:42) Σχετικά με τη σημασία αυτής της λέξης, Το Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, του Βάιν ([Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words] 1981, Τόμ. 4, σ. 76), κάνει τα εξής σχόλια: «Η λέξη πέτρος υποδηλώνει ένα κομμάτι βράχου, μια μεμονωμένη πέτρα ή λιθάρι, αντίθετα με τη λέξη πέτρα που υποδηλώνει έναν βράχο». Το σύγγραμμα Μελέτες Λέξεων της Καινής Διαθήκης (Word Studies in the New Testament) λέει σχετικά με τη λέξη πέτρος: «Στην κλασική αρχαία ελληνική η λέξη αυτή σημαίνει ένα κομμάτι βράχου, όπως στον Όμηρο, όπου ο Αίας πετάει έναν πέτρον στον Έκτορα . . . ή όπου ο Πάτροκλος αρπάζει και κρύβει μέσα στη χούφτα του έναν αιχμηρό πέτρον».—Του Μ. Βίνσεντ, 1957, Τόμ. 1, σ. 91.

Η λέξη τραχύς του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, η οποία αποδίδεται “απότομος” στο εδάφιο Λουκάς 3:5, αναφέρεται σε αιχμηρά βράχια, σε ανώμαλους υφάλους, στο εδάφιο Πράξεις 27:29.

Μια άλλη λέξη του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, η λέξη σπιλάς, εννοεί προφανώς κάποιον βράχο ή ύφαλο που είναι κρυμμένος κάτω από το νερό. Τη χρησιμοποιεί ο Ιούδας για να περιγράψει ορισμένους ανθρώπους που είχαν παρεισφρήσει στη Χριστιανική εκκλησία με διεφθαρμένα κίνητρα. Όπως τα κρυμμένα βράχια αποτελούσαν απειλή για τα πλοία, έτσι και αυτοί οι άνθρωποι αποτελούσαν πραγματικό κίνδυνο για τους άλλους στην εκκλησία. Ο Ιούδας λέει για αυτά τα άτομα: «Αυτοί είναι τα βράχια που είναι κρυμμένα κάτω από το νερό στα συμπόσια αγάπης που κάνετε, καθώς συμποσιάζουν μαζί σας».—Ιου 12.

Το Θεμέλιο της Εκκλησίας. Η λέξη πέτρα του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου (λέξη θηλυκού γένους), η οποία προσδιορίζει έναν βράχο (Ματ 7:24, 25· 27:51, 60· Λου 6:48· 8:6, 13· Απ 6:15, 16), διαφέρει από τη λέξη πέτρος (λέξη αρσενικού γένους, χρησιμοποιούμενη ως κύριο όνομα, Πέτρος) που σημαίνει «κομμάτι βράχου». Αυτή η διάκριση καθιστά σαφές πως, όταν ο Ιησούς είπε στον Πέτρο: «Εσύ είσαι ο Πέτρος, και πάνω σε αυτόν το βράχο θα οικοδομήσω την εκκλησία μου», δεν χρησιμοποιούσε ταυτόσημους όρους. (Ματ 16:18) Ακόμη και στην αραμαϊκή (συριακή) μετάφραση η διάκριση γίνεται φανερή από το ότι πριν από τη λέξη κι’φά’, που χρησιμοποιείται και για το όνομα «Πέτρος» και για τη λέξη «βράχος», παρουσιάζεται λέξη διαφορετικού γένους κάθε φορά. Πριν από το όνομα «Πέτρος» εμφανίζεται η ρηματική αντωνυμία αρσενικού γένους (χου), ενώ πριν από τη λέξη «βράχος» υπάρχει το δεικτικό επίθετο θηλυκού γένους (χαντέ’).

Το ότι οι απόστολοι δεν συμπέραναν από τη δήλωση του Ιησού πως ο Πέτρος ήταν ο βράχος είναι προφανές από το γεγονός ότι αργότερα αυτοί λογομάχησαν για το ποιος φαινόταν να είναι ο μεγαλύτερος μεταξύ τους. (Μαρ 9:33-35· Λου 22:24-26) Αν τα πρωτεία είχαν δοθεί στον Πέτρο ως το βράχο πάνω στον οποίο επρόκειτο να οικοδομηθεί η εκκλησία, δεν θα υπήρχε βάση για μια τέτοια λογομαχία. Οι Γραφές δείχνουν καθαρά ότι, ως θεμέλιες πέτρες, όλοι οι απόστολοι είναι ίσοι. Όλοι τους, περιλαμβανομένου και του Πέτρου, στηρίζονται στον Χριστό Ιησού ως τη θεμέλια ακρογωνιαία πέτρα. (Εφ 2:19-22· Απ 21:2, 9-14) Ο ίδιος ο Πέτρος προσδιόρισε το βράχο (πέτρα, Κείμενο) πάνω στον οποίο είναι οικοδομημένη η εκκλησία ως τον Χριστό Ιησού. (1Πε 2:4-8) Παρόμοια, ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Διότι [οι Ισραηλίτες] έπιναν από τον πνευματικό βράχο που τους ακολουθούσε, και εκείνος ο βράχος σήμαινε τον Χριστό». (1Κο 10:4) Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις και σε δύο διαφορετικές τοποθεσίες, υπήρξε για τους Ισραηλίτες θαυματουργική προμήθεια νερού από έναν βράχο. (Εξ 17:5-7· Αρ 20:1-11) Επομένως, ο βράχος ως πηγή νερού, στην ουσία, τους ακολουθούσε. Ο ίδιος ο βράχος αποτελούσε προφανώς εξεικονιστικό, ή αλλιώς συμβολικό, τύπο του Χριστού Ιησού, ο οποίος είπε στους Ιουδαίους: «Αν κανείς διψάει, ας έρθει σε εμένα και ας πιει».—Ιωα 7:37.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το γεγονός ότι ο Αυγουστίνος (354-430 Κ.Χ.), που συνήθως αποκαλείται «Άγιος Αυγουστίνος», πίστευε κάποτε ότι ο Πέτρος ήταν ο βράχος αλλά αργότερα άλλαξε γνώμη. Το Σχολιολόγιο των Αγίων Γραφών ([Commentary on the Holy Scriptures] Ματ 16:18, υποσ., σ. 296) του Λάνγκε παραθέτει τις εξής δηλώσεις τις οποίες αποδίδει στον Αυγουστίνο: «Δεν παίρνει ο βράχος το όνομά του από τον Πέτρο, αλλά ο Πέτρος από το βράχο (non enim a Petro petra, sed Petrus a petra), όπως και ο Χριστός δεν παίρνει το όνομά του από τον Χριστιανό, αλλά ο Χριστιανός από τον Χριστό. Διότι ο λόγος για τον οποίο ο Κύριος λέει: “Πάνω σε αυτόν το βράχο θα οικοδομήσω την εκκλησία μου” είναι το ότι ο Πέτρος είχε πει: “Εσύ είσαι ο Χριστός, ο Γιος του ζωντανού Θεού”. Πάνω σε αυτόν το βράχο τον οποίο εσύ ομολογείς, λέει εκείνος, θα οικοδομήσω την εκκλησία μου. Διότι ο Χριστός ήταν ο βράχος (petra enim erat Christus) πάνω στον οποίο οικοδομήθηκε και ο ίδιος ο Πέτρος, διότι κανείς δεν μπορεί να θέσει άλλο θεμέλιο εκτός από αυτό που τέθηκε, το οποίο είναι ο Ιησούς Χριστός».—Μετάφραση (στην αγγλική) και επιμέλεια Φ. Σαφ, 1976.