ΜΑΡΚΟΣ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ)
Το θεόπνευστο υπόμνημα της διακονίας του Ιησού Χριστού το οποίο έγραψε ο Ιωάννης Μάρκος. Αυτή η αφήγηση «των καλών νέων σχετικά με τον Ιησού Χριστό» αρχίζει με το έργο του προδρόμου του Χριστού, του Ιωάννη του Βαφτιστή, και ολοκληρώνεται με μια έκθεση των γεγονότων γύρω από την ανάσταση του Ιησού. Επομένως, καλύπτει χρονικά την περίοδο από την άνοιξη του 29 ως την άνοιξη του 33 Κ.Χ.—Μαρ 1:1.
Αυτό το Ευαγγέλιο, το συντομότερο από τα τέσσερα, είναι ένα γοργά εκτυλισσόμενο και περιγραφικό υπόμνημα της διακονίας του Ιησού Χριστού ως του Γιου του Θεού που ήταν εκτελεστής θαυμάτων. Συχνά χρησιμοποιείται το επίρρημα «αμέσως» ή «μόλις». (Μαρ 1:10, 12, 18, 21, 29) Η αφήγηση μοιράζεται σχεδόν εξίσου ανάμεσα στους διαλόγους και στη δράση.
Πηγή των Πληροφοριών. Η αρχαία παράδοση υποδεικνύει ότι κυρίως ο Πέτρος παρείχε τις πληροφορίες για το Ευαγγέλιο του Μάρκου, και αυτό συμφωνεί με το γεγονός ότι ο Μάρκος βρισκόταν μαζί με τον Πέτρο στη Βαβυλώνα. (1Πε 5:13) Κατά τον Ωριγένη, ο Μάρκος συνέταξε το Ευαγγέλιό του «σύμφωνα με τις οδηγίες του Πέτρου». (Η Εκκλησιαστική Ιστορία, του Ευσέβιου, 6, 25, 3-7) Ο Τερτυλλιανός, στο έργο του Κατά Μαρκίωνος ([Adversus Marcionem] 4, 5), λέει για το Ευαγγέλιο του Μάρκου ότι «μπορεί να επιβεβαιωθεί πως είναι του Πέτρου, του οποίου ερμηνευτής υπήρξε ο Μάρκος». (Οι Προ της Συνόδου της Νίκαιας Πατέρες [The Ante-Nicene Fathers], Τόμ. 3, σ. 350) Ο Ευσέβιος παραθέτει μια δήλωση του «πρεσβυτέρου Ιωάννη» όπως την ανέφερε ο Παπίας (περ. 140 Κ.Χ.): «Και ο Πρεσβύτερος έλεγε αυτό: “Ο Μάρκος έγινε ερμηνευτής του Πέτρου και κατέγραψε με ακρίβεια όσα θυμόταν—όχι βέβαια με τη σειρά—από αυτά που είπε ή έκανε ο Κύριος. . . . Ο Μάρκος δεν έκανε τίποτα κακό καταγράφοντας με αυτόν τον τρόπο μεμονωμένα στοιχεία, όπως τα θυμόταν. Διότι ένα πράγμα πρόσεξε: να μην παραλείψει τίποτα από αυτά που είχε ακούσει ή να μην κάνει ψεύτικες δηλώσεις σε αυτά”».—Η Εκκλησιαστική Ιστορία, 3, 39, 12-16.
Ο Ιωάννης Μάρκος διέθετε προφανώς και άλλες πηγές πληροφοριών. Δεδομένου ότι οι πρώτοι μαθητές του Ιησού συναθροίζονταν στο σπίτι της μητέρας του (Πρ 12:12), ο Μάρκος πρέπει να γνώριζε και άλλα άτομα εκτός από τον Πέτρο τα οποία ήξεραν καλά τον Ιησού Χριστό και τα οποία τον είχαν δει επί το έργον και τον είχαν ακούσει να κηρύττει και να διδάσκει. Εφόσον ο Μάρκος ήταν πιθανότατα ο «νεαρός» που «έφυγε γυμνός» όταν προσπάθησαν να τον πιάσουν εκείνοι που συνέλαβαν τον Ιησού, είναι προφανές ότι είχε τουλάχιστον κάποια προσωπική επαφή με τον Ιησού.—Μαρ 14:51, 52.
Προφανώς το Έγραψε Έχοντας τους μη Ιουδαίους Υπόψη. Παρότι το Ευαγγέλιο κατά τον Μάρκο θα ενδιέφερε και θα ωφελούσε τους Ιουδαίους αναγνώστες, προφανώς δεν γράφτηκε ειδικά για αυτούς. Φαίνεται ότι συντάχθηκε πρωτίστως για μη Ιουδαίους αναγνώστες, ιδίως Ρωμαίους. Το συνοπτικό και απότομο ύφος του θεωρείται ιδιαίτερα κατάλληλο για τον τρόπο σκέψης των Ρωμαίων αναγνωστών. Μερικές φορές λατινικοί όροι μεταγράφονται στην ελληνική, όπως για παράδειγμα η λέξη πραιτώριον του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου που χρησιμοποιείται για τη λατινική λέξη praetorium. (Μαρ 15:16) Επίσης η λέξη κεντυρίων του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου χρησιμοποιείται ως αντίστοιχη της λατινικής λέξης centurio, που σήμαινε τον εκατόνταρχο.—Μαρ 15:39.
Η αφήγηση περιέχει εξηγήσεις που δεν θα ήταν απαραίτητες για τους Ιουδαίους αναγνώστες. Επισημαίνει ότι ο Ιορδάνης ήταν ποταμός και ότι ο ναός φαινόταν από το Όρος των Ελαιών. (Μαρ 1:5· 13:3) Αναφέρει πως οι Φαρισαίοι «έκαναν νηστείες» και πως οι Σαδδουκαίοι «λένε ότι δεν υπάρχει ανάσταση». (2:18· 12:18) Αυτό το Ευαγγέλιο εξηγεί επίσης ότι η θυσία του Πάσχα γινόταν «την πρώτη ημέρα των άζυμων άρτων» και ότι η «Προετοιμασία» ήταν «η ημέρα πριν από το σάββατο».—14:12· 15:42.
Ενώ φυσιολογικά δεν θα χρειαζόταν να εξηγηθούν οι σημιτικοί όροι στους Ιουδαίους αναγνώστες γενικά, το Ευαγγέλιο του Μάρκου παρέχει πολλές τέτοιες εξηγήσεις. Δίνονται ερμηνείες για τις λέξεις και τις φράσεις «Βοανεργές» («Γιοι Βροντής»), «Ταλιθά κούμι» («Κορίτσι, σου λέω: Σήκω!»), «κορβάν» («δώρο αφιερωμένο στον Θεό») και «Ηλί, Ηλί, λαμά σαβαχθανί;» («Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;»).—Μαρ 3:17· 5:41· 7:11· 15:34.
Χρόνος και Τόπος Συγγραφής. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, το Ευαγγέλιο του Μάρκου κυκλοφόρησε πρώτα στη Ρώμη, κατά τη μαρτυρία συγγραφέων των πρώτων αιώνων Κ.Χ. όπως ο Κλήμης, ο Ευσέβιος και ο Ιερώνυμος. Ο Μάρκος ήταν στη Ρώμη στη διάρκεια της πρώτης φυλάκισης του Παύλου εκεί. (Κολ 4:10· Φλμ 1, 23, 24) Έπειτα ήταν με τον Πέτρο στη Βαβυλώνα. (1Πε 5:13) Κατόπιν, στη διάρκεια της δεύτερης φυλάκισης του Παύλου στη Ρώμη, ο Παύλος ζήτησε από τον Τιμόθεο να πάει εκεί σύντομα και να φέρει τον Μάρκο μαζί του. (2Τι 4:11) Είναι πολύ πιθανό να ξαναπήγε τότε ο Μάρκος στη Ρώμη. Εφόσον δεν αναφέρει τίποτα για την καταστροφή της Ιερουσαλήμ η οποία εκπλήρωσε την προφητεία του Ιησού, ο Μάρκος πρέπει να είχε ολοκληρώσει την αφήγησή του πριν από εκείνο το γεγονός που έλαβε χώρα το 70 Κ.Χ. Η παρουσία του στη Ρώμη τουλάχιστον μία φορά, και πιθανώς δύο, στη διάρκεια των ετών 60-65 Κ.Χ. υποδηλώνει ότι ο Μάρκος ενδεχομένως ολοκλήρωσε το Ευαγγέλιό του εκεί κάποια στιγμή στη διάρκεια αυτών των ετών.
Μερικά Μοναδικά Στοιχεία της Αφήγησης του Μάρκου. Παρότι η ύλη που πραγματεύεται ο Μάρκος είναι σε μεγάλο βαθμό παρόμοια με αυτήν του Ματθαίου και του Λουκά, αναφέρει και κάποιες επιπλέον λεπτομέρειες. Μερικές από αυτές φωτίζουν το πώς αισθανόταν ο Ιησούς για ορισμένα πράγματα. “Ένιωσε λύπη για την αναισθησία της καρδιάς” εκείνων που αντέδρασαν στη θεραπεία του ανθρώπου με το ξεραμένο χέρι η οποία έλαβε χώρα το Σάββατο. (Μαρ 3:5) Όταν στην ιδιαίτερη πατρίδα του οι άνθρωποι δεν τον δέχτηκαν καλά, ο Ιησούς «απόρησε με την απιστία τους». (6:6) Επίσης, «ένιωσε αγάπη» για το νεαρό πλούσιο ο οποίος τον ρώτησε ποιες ήταν οι απαιτήσεις για την απόκτηση αιώνιας ζωής.—10:21.
Μοναδικά επίσης στην αφήγηση του Μάρκου είναι μερικά σημεία που αφορούν το τέλος της επίγειας ζωής του Ιησού. Ο Μάρκος αναφέρει ότι στη δίκη του Ιησού οι ψευδομάρτυρες δεν συμφωνούσαν. (Μαρ 14:59) Ο περαστικός τον οποίο αγγάρεψαν να μεταφέρει το ξύλο βασανισμού του Ιησού ήταν ο Σίμων από την Κυρήνη, “ο πατέρας του Αλέξανδρου και του Ρούφου”. (15:21) Ο Μάρκος αναφέρει επίσης ότι ο Πιλάτος βεβαιώθηκε πως ο Ιησούς ήταν νεκρός προτού χορηγήσει στον Ιωσήφ από την Αριμαθαία την άδεια να πάρει το σώμα για ταφή.—15:43-45.
Μία από τις τέσσερις παραβολές του Ιησού που βρίσκονται στο Ευαγγέλιο του Μάρκου είναι μοναδική. (Μαρ 4:26-29) Η αφήγηση αναφέρει τουλάχιστον 19 θαύματα τα οποία έκανε ο Ιησούς Χριστός. Δύο από αυτά (η θεραπεία του κουφού που είχε επίσης πρόβλημα στην ομιλία και η θεραπεία ενός τυφλού) περιέχονται μόνο στο Ευαγγέλιο του Μάρκου.—Μαρ 7:31-37· 8:22-26.
Αναφορές στις Εβραϊκές Γραφές. Παρότι ο Μάρκος, όπως φαίνεται, έγραψε πρωτίστως για τους Ρωμαίους, στο σύγγραμμά του περιέχονται αναφορές στις Εβραϊκές Γραφές και παραθέσεις από αυτές. Σε σχέση με το έργο του Ιωάννη του Βαφτιστή εξηγείται ότι αποτελούσε εκπλήρωση των εδαφίων Ησαΐας 40:3 και Μαλαχίας 3:1. (Μαρ 1:2-4) Στην αφήγηση υπάρχουν επίσης περιπτώσεις στις οποίες ο Ιησούς κάνει εφαρμογή των Εβραϊκών Γραφών και παραθέτει άμεσα ή έμμεσα από αυτές. Οι περιπτώσεις αυτές περιλαμβάνουν: την απόδοση υπηρεσίας στον Θεό μόνο με τα χείλη (Μαρ 7:6, 7· Ησ 29:13), την απόδοση τιμής στους γονείς (Μαρ 7:10· Εξ 20:12· 21:17), τη δημιουργία του άντρα και της γυναίκας και τη θέσπιση του γάμου (Μαρ 10:6-9· Γε 1:27· 2:24), διάφορες εντολές (Μαρ 10:19· Εξ 20:12-16· Λευ 19:13), τα σχόλια του Ιησού σχετικά με το ναό (Μαρ 11:17· Ησ 56:7· Ιερ 7:11), τη δήλωση ότι απορρίφθηκε (Μαρ 12:10, 11· Ψλ 118:22, 23), τα λόγια του Ιεχωβά προς τον Μωυσή στην καιόμενη βάτο (Μαρ 12:26· Εξ 3:2, 6), τις δύο μεγάλες εντολές για την αγάπη (Μαρ 12:29-31· Δευ 6:4, 5· Λευ 19:18), τα προφητικά λόγια του Ιεχωβά στον Κύριο του Δαβίδ για την καθυπόταξη των εχθρών (Μαρ 12:36· Ψλ 110:1), το διασκορπισμό των μαθητών του Ιησού (Μαρ 14:27· Ζαχ 13:7), τη δήλωση του Ιησού ότι ο Θεός τον εγκατέλειψε (Μαρ 15:34· Ψλ 22:1), τις οδηγίες που έδωσε σε έναν λεπρό ο οποίος θεραπεύτηκε (Μαρ 1:44· Λευ 14:10, 11) και την προφητική του δήλωση σχετικά με το αηδιαστικό πράγμα που προκαλεί ερήμωση (Μαρ 13:14· Δα 9:27).
Οι αναφορές στις Εβραϊκές Γραφές που περιέχονται στην αφήγηση του Μάρκου καταδεικνύουν ότι ο Ιησούς Χριστός εμπιστευόταν τις Γραφές και τις χρησιμοποιούσε στη διακονία του. Το εν λόγω Ευαγγέλιο θέτει επίσης τη βάση για να εξοικειωθούμε καλύτερα με τον Γιο του ανθρώπου, ο οποίος «ήρθε, όχι για να τον διακονήσουν, αλλά για να διακονήσει και να δώσει την ψυχή του λύτρο σε αντάλλαγμα για πολλούς».—Μαρ 10:45.
Μεγάλος και Μικρός Επίλογος. Μερικοί έχουν κάνει τη σκέψη ότι το εδάφιο Μάρκος 16:8, που τελειώνει με τα λόγια «και δεν είπαν σε κανέναν τίποτα, γιατί φοβούνταν», είναι υπερβολικά απότομο για να αποτελεί το γνήσιο επίλογο του Ευαγγελίου. Ωστόσο, δεν χρειάζεται να συμπεράνει κανείς κάτι τέτοιο αν έχει υπόψη του το γενικό ύφος του Μάρκου. Εξάλλου, οι λόγιοι του τέταρτου αιώνα Ιερώνυμος και Ευσέβιος συμφωνούν ότι το αυθεντικό υπόμνημα τελειώνει με τα λόγια «γιατί φοβούνταν».—Ιερώνυμος, επιστολή 120, ερώτηση 3, όπως δημοσιεύτηκε στο Κόρπους Εκκλησιαστικών Λατίνων Συγγραφέων (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum), Βιέννη και Λειψία, 1912, Τόμ. 55, σ. 481· Ευσέβιος, «Προς Μαρίνον», 1, όπως εκδόθηκε στην Ελληνική Πατρολογία (Patrologia Graeca), Παρίσι, 1857, Τόμ. 22, στ. 937.
Υπάρχουν αρκετά χειρόγραφα και μεταφράσεις που προσθέτουν είτε έναν μεγάλο είτε έναν μικρό επίλογο έπειτα από αυτά τα λόγια. Ο μεγάλος επίλογος (που αποτελείται από 12 εδάφια) υπάρχει στο Αλεξανδρινό Χειρόγραφο, στον παλίμψηστο Κώδικα του Εφραίμ του Σύρου και στον Κώδικα του Βέζα ή Κανταβρύγιο Κώδικα. Υπάρχει επίσης στη λατινική Βουλγάτα, στην Κουρετόνια συριακή και στη συριακή Πεσίτα. Παραλείπεται όμως από το Σιναϊτικό Χειρόγραφο, το Βατικανό Χειρόγραφο Αρ. 1209, το Σιναϊτικό Συριακό κώδικα και την Αρμενική Μετάφραση. Μερικά μεταγενέστερα χειρόγραφα και μεταφράσεις περιέχουν το μικρό επίλογο. Ο Βασιλικός Κώδικας του 8ου αιώνα Κ.Χ. παραθέτει και τους δύο επιλόγους, με πρώτο τον μικρό. Περιλαμβάνει εισαγωγική σημείωση πριν από τον κάθε επίλογο, λέγοντας ότι οι περικοπές αυτές υπάρχουν σε ορισμένες πηγές, αν και προφανώς δεν αναγνωρίζει κανέναν από τους δύο ως αυθεντικό.
Σχολιάζοντας το μικρό και το μεγάλο επίλογο του Ευαγγελίου του Μάρκου, ο μεταφραστής της Αγίας Γραφής Έντγκαρ Τζ. Γκούντσπιντ επισήμανε: «Ο Μικρός Επίλογος συνδέεται πολύ καλύτερα με το εδάφιο Μάρκος 16:8 από ό,τι ο Μεγάλος, αλλά κανένας από τους δύο δεν μπορεί να θεωρηθεί γνήσιο κομμάτι του Ευαγγελίου του Μάρκου».—Η Παράλληλη Καινή Διαθήκη του Γκούντσπιντ (The Goodspeed Parallel New Testament), 1944, σ. 127.
[Πλαίσιο στη σελίδα 273]
ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟΥ ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ
Η συνοπτική, γοργά εκτυλισσόμενη αφήγηση του Μάρκου για τη ζωή του Ιησού, η οποία τον παρουσιάζει ως τον Γιο του Θεού που ήταν εκτελεστής θαυμάτων
Το μικρότερο Ευαγγέλιο, τρίτο κατά σειρά συγγραφής (περ. 60-65 Κ.Χ.), το οποίο προφανώς γράφτηκε με τους μη Ιουδαίους υπόψη
Ο Ιησούς διεξάγει εντατική εκστρατεία κηρύγματος της Βασιλείας
Ο Ιησούς βαφτίζεται και αρχίζει να κηρύττει: «Η βασιλεία του Θεού έχει πλησιάσει» (1:9-11, 14, 15)
Καλεί τον Σίμωνα, τον Ανδρέα, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη να εγκαταλείψουν την αλιευτική τους επιχείρηση και να γίνουν ακόλουθοί του (1:16-21)
Αφού κηρύττει στη συναγωγή της Καπερναούμ, αρχίζει να κηρύττει σε ολόκληρη τη Γαλιλαία (1:21, 22, 35-39)
Ο Λευί, ένας εισπράκτορας φόρων, ανταποκρίνεται στην πρόσκληση του Ιησού να γίνει ακόλουθός του (2:14-17)
Ο Ιησούς σχηματίζει μια ομάδα 12 αποστόλων για να κηρύττουν (3:13-19)
Χρησιμοποιεί πολλές παραβολές όταν διδάσκει για τη Βασιλεία του Θεού, ώστε μόνο οι άξιοι να μπορούν να συλλάβουν το πλήρες νόημα των όσων λέει (4:1-34)
Ο Ιησούς συναντάει απιστία όταν δίνει μαρτυρία στην ιδιαίτερη πατρίδα του (6:1-6)
Επιταχύνει το έργο κηρύγματος στέλνοντας τους αποστόλους του (6:7-13)
Η δράση του φτάνει μέχρι τη Φοινίκη και τη Δεκάπολη (7:24, 31)
Ο Ιησούς μεταμορφώνεται προσλαμβάνοντας τη δόξα της Βασιλείας (9:1-8)
Έξω από την Ιερουσαλήμ, προφητεύει για “τον ερχομό του Γιου του ανθρώπου με μεγάλη δύναμη και δόξα” (13:1-37)
Ο Γιος του Θεού ως εκτελεστής θαυμάτων
Στη συναγωγή της Καπερναούμ απελευθερώνει κάποιον από την εξουσία ενός δαίμονα· κατόπιν, γιατρεύει την πεθερά του Σίμωνα και θεραπεύει πολλούς άλλους που πάσχουν από διάφορες παθήσεις (1:23-34, 40-42)
Ο Ιησούς δείχνει τη δύναμη που έχει να συγχωρεί αμαρτίες θεραπεύοντας έναν παράλυτο (2:1-12)
Άνθρωποι που υποφέρουν συρρέουν από όλα τα μέρη ζητώντας να βρουν ανακούφιση (3:1-12)
Αφού καταλαγιάζει μια θύελλα στη Θάλασσα της Γαλιλαίας, εκβάλλει δαίμονες από κάποιον άνθρωπο και τους επιτρέπει να μπουν σε ένα κοπάδι γουρούνια (4:35–5:17)
Θεραπεύει μια γυναίκα που πάσχει από ροή αίματος και ανασταίνει την κόρη του Ιαείρου (5:21-43)
Ο Ιησούς τρέφει 5.000 με δύο ψάρια και πέντε ψωμιά και στη συνέχεια περπατάει πάνω στην ανεμόδαρτη Θάλασσα της Γαλιλαίας (6:35-52)
Εκβάλλει έναν δαίμονα από την κόρη μιας Συροφοίνισσας και θεραπεύει έναν κουφό με πρόβλημα στην ομιλία (7:24-37)
Τρέφει 4.000 με εφτά ψωμιά· στη Βηθσαϊδά αποκαθιστά την όραση ενός τυφλού (8:1-9, 22-26)
Από ένα κωφάλαλο αγόρι, ο Ιησούς εκβάλλει κάποιον δαίμονα ο οποίος είχε προβάλει αντίσταση στους μαθητές· αποκαθιστά την όραση ενός τυφλού ζητιάνου στην Ιεριχώ (9:14-29· 10:46-52)
Καταριέται μια συκιά η οποία στη συνέχεια ξεραίνεται (11:12-14, 20)
Οι εναντιούμενοι του Γιου του Θεού αποτυγχάνουν
Μετά τις προσπάθειες που έκανε ο Σατανάς για να βάλει σε πειρασμό τον Ιησού στην έρημο, άγγελοι διακονούν τον Ιησού (1:12, 13)
Όταν κάποιοι γραμματείς των Φαρισαίων τον κατακρίνουν επειδή τρώει με εισπράκτορες φόρων και αμαρτωλούς, ο Ιησούς αποκρούει τις κατηγορίες τους (2:15-17)
Αργότερα οι Φαρισαίοι εκφράζουν αντιρρήσεις για το ότι οι μαθητές του αποσπούσαν στάχυα το Σάββατο και για μια θεραπεία που έκανε ο Ιησούς το Σάββατο· συμπράττουν με τους Ηρωδιανούς για να τον θανατώσουν (2:23–3:6)
Ο Ιησούς αποκρούει με πειστικότητα την κατηγορία ότι εκβάλλει δαίμονες μέσω του Σατανά (3:20-30)
Ο πρόδρομος του Ιησού, ο Ιωάννης ο Βαφτιστής, αποκεφαλίζεται, αλλά ο Ιησούς συνεχίζει να διδάσκει (6:14-29, 34)
Οι Φαρισαίοι και οι γραμματείς διαμαρτύρονται για το ότι οι μαθητές του περιφρονούν την παράδοσή τους σχετικά με το πλύσιμο των χεριών· ο Ιησούς εκθέτει την υποκρισία τους και εξηγεί ποια είναι η πραγματική προέλευση της ακαθαρσίας (7:1-23)
Οι Φαρισαίοι ρωτούν τον Ιησού σχετικά με το διαζύγιο για να τον δοκιμάσουν, αλλά χωρίς επιτυχία (10:1-12)
Όταν ο Ιησούς καθαρίζει το ναό, πρωθιερείς, γραμματείς και πρεσβύτεροι αμφισβητούν την εξουσία του, αλλά αυτός τους αποστομώνει (11:15-18, 27-33)
Λέει την παραβολή του αμπελιού για να εκθέσει την εναντίωση των θρησκευτικών ηγετών στο θέλημα του Θεού και την πρόθεσή τους να τον σκοτώσουν· αυτοί ζητούν να τον πιάσουν αλλά φοβούνται το πλήθος (12:1-12)
Οι Φαρισαίοι και οι Ηρωδιανοί ρωτούν τον Ιησού αν είναι σωστό να πληρώνουν φόρους στον Καίσαρα· οι Σαδδουκαίοι θέτουν μια δύσκολη ερώτηση για την ανάσταση. Όλοι τους αποτυγχάνουν να παγιδέψουν τον Ιησού (12:13-27)
Ο Ιούδας προδίδει τον Ιησού· οι μαθητές σκανδαλίζονται· ο Ιησούς συλλαμβάνεται και το Σάνχεδριν τον κρίνει άξιο θανάτου· εκείνος όμως προλέγει ότι “θα κάθεται στα δεξιά της δύναμης και ότι θα έρθει με τα σύννεφα του ουρανού” (14:1, 2, 10, 11, 17-21, 27-65)
Ο Πιλάτος πιέζεται να καταδικάσει τον Ιησού σε θάνατο· ο Ιησούς πεθαίνει πάνω στο ξύλο και θάβεται (15:1-47)
Άγγελοι ανακοινώνουν την ανάσταση του Ιησού (16:1-8)