Μπορούμε να Εμπιστευτούμε Αυτό το Βιβλίο;

«Στην Αγία Γραφή βρίσκω πιο βέβαια σημάδια αυθεντικότητας παρά σε οποιαδήποτε άλλη κοσμική ιστορία».—Σερ Ισαάκ Νεύτων, διακεκριμένος Άγγλος επιστήμονας.1

ΜΠΟΡΟΥΜΕ να εμπιστευτούμε αυτό το βιβλίο—την Αγία Γραφή; Αναφέρεται σε πραγματικούς ανθρώπους, σε υπαρκτά μέρη και σε αληθινά γεγονότα; Αν ναι, τότε θα πρέπει να υπάρχουν αποδείξεις που να πιστοποιούν ότι γράφτηκε από προσεκτικούς, ειλικρινείς συγγραφείς. Υπάρχουν τέτοια αποδεικτικά στοιχεία. Πολλά από αυτά βρέθηκαν θαμμένα στο χώμα, και ακόμα περισσότερα περιέχονται στο ίδιο το βιβλίο.

Οι Αποδείξεις Έρχονται στο Φως

Η ανακάλυψη αρχαίων τεχνουργημάτων που ήταν θαμμένα σε Βιβλικές χώρες έχει υποστηρίξει την ιστορική και τη γεωγραφική ακρίβεια της Αγίας Γραφής. Εξετάστε μερικές μόνο από τις αποδείξεις που έχουν φέρει στο φως οι αρχαιολόγοι.

Ο Δαβίδ, ο θαρραλέος νεαρός ποιμένας που έγινε βασιλιάς του Ισραήλ, είναι πολύ γνωστός στους αναγνώστες της Αγίας Γραφής. Το όνομά του μνημονεύεται 1.138 φορές στην Αγία Γραφή, και η φράση ‘Οίκος του Δαβίδ’—η οποία συχνά αναφέρεται στη δυναστεία του—απαντάται 25 φορές. (1 Σαμουήλ 16:13· 20:16) Μέχρι πρόσφατα, όμως, εκτός της Αγίας Γραφής δεν υπήρχαν σαφείς αποδείξεις για την ύπαρξη του Δαβίδ. Μήπως ήταν ο Δαβίδ απλώς ένα μυθικό πρόσωπο;

Το 1993 μια ομάδα αρχαιολόγων, με επικεφαλής τον καθηγητή Αβραάμ Μπιράν, έκανε μια καταπληκτική ανακάλυψη, η οποία καταγράφτηκε στο Ημερολόγιο Εξερευνήσεων στο Ισραήλ (Israel Exploration Journal). Στην περιοχή ενός αρχαίου υψώματος που ονομάζεται Τελ Δαν στο βόρειο τμήμα του Ισραήλ, ανακάλυψαν μια πέτρα από βασάλτη. Λαξευμένες στην πέτρα ήταν οι φράσεις «Οίκος του Δαβίδ» και «Βασιλιάς του Ισραήλ».² Η επιγραφή, που ανάγεται στον ένατο αιώνα Π.Κ.Χ., λέγεται ότι αποτελούσε μέρος ενός μνημείου νίκης το οποίο υψώθηκε από τους Αραμαίους—εχθρούς του Ισραήλ που ζούσαν στα ανατολικά. Γιατί είναι τόσο σημαντική αυτή η αρχαία επιγραφή;

Με βάση μια έκθεση του καθηγητή Μπιράν και του συνεργάτη του, καθηγητή Γιοσέφ Ναβέχ, ένα άρθρο του περιοδικού Ανασκόπηση της Βιβλικής Αρχαιολογίας (Biblical Archaeology Review) ανέφερε: «Αυτή είναι η πρώτη φορά που βρέθηκε το όνομα Δαβίδ σε κάποια αρχαία επιγραφή εκτός της Αγίας Γραφής».3a Και κάτι ακόμα είναι αξιοσημείωτο σε σχέση με αυτή την επιγραφή. Η φράση «Οίκος του Δαβίδ» είναι γραμμένη ως μία λέξη. Ο γλωσσολόγος καθηγητής Άνσον Ρέινι εξηγεί: «Η τελεία που χωρίζει τις λέξεις . . . συχνά παραλείπεται, ιδιαίτερα αν ο συνδυασμός αποτελεί καθιερωμένο κύριο όνομα. Η φράση ‘Οίκος του Δαβίδ’ σίγουρα ήταν ένα τέτοιο κύριο πολιτικό και γεωγραφικό όνομα στα μέσα του ένατου αιώνα Π.Κ.Χ.».⁵ Επομένως, ο Βασιλιάς Δαβίδ και η δυναστεία του ήταν προφανώς πολύ γνωστοί στον αρχαίο κόσμο.

Υπήρξε πράγματι η Νινευή—η μεγάλη πόλη της Ασσυρίας η οποία αναφέρεται στην Αγία Γραφή; Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα, μερικοί επικριτές της Αγίας Γραφής αρνούνταν να το πιστέψουν αυτό. Αλλά το 1849, ο Σερ Όστεν Χένρι Λέγιαρντ ανέσκαψε τα ερείπια του παλατιού του Βασιλιά Σενναχειρείμ στο Κουγιουντζίκ, μια τοποθεσία η οποία αποδείχτηκε ότι ήταν μέρος της αρχαίας Νινευή. Έτσι αποστομώθηκαν οι επικριτές σε σχέση με αυτό το θέμα. Ωστόσο, αυτά τα ερείπια είχαν και άλλα πράγματα να αποκαλύψουν. Στους τοίχους ενός καλά διατηρημένου δωματίου υπήρχε μια παράσταση η οποία απεικόνιζε την κατάκτηση κάποιας καλά οχυρωμένης πόλης, της οποίας οι αιχμάλωτοι παρέλαυναν μπροστά από τον εισβολέα βασιλιά. Πάνω από το βασιλιά βρίσκεται η επιγραφή: «Ο Σενναχειρείμ, βασιλιάς του κόσμου, βασιλιάς της Ασσυρίας, κάθησε πάνω σε ένα θρόνο-νιμεντού και πέρασε να επιθεωρήσει τα λάφυρα (που πάρθηκαν) από τη Λαχείς (Λα-κι-σού)».⁶

Αυτή η παράσταση και η επιγραφή, που μπορεί να δει κανείς στο Βρετανικό Μουσείο, συμφωνούν με τη Βιβλική αφήγηση για την κατάκτηση της ιουδαϊκής πόλης Λαχείς από μέρους του Σενναχειρείμ, η οποία καταγράφεται στα εδάφια 2 Βασιλέων 18:13, 14. Σχολιάζοντας τη σημασία του ευρήματος, ο Λέγιαρντ έγραψε: «Ποιος θα πίστευε ότι ήταν πιθανό ή δυνατόν, προτού γίνουν αυτές οι ανακαλύψεις, να βρεθεί κάτω από τους σωρούς του χώματος και των σκουπιδιών, που χαρακτήριζαν την περιοχή της Νινευή, η ιστορία των πολέμων μεταξύ του Εζεκία [βασιλιά του Ιούδα] και του Σενναχειρείμ, γραμμένη από τον ίδιο τον Σενναχειρείμ, τότε ακριβώς που έλαβαν χώρα οι πόλεμοι επιβεβαιώνοντας ακόμα και στις παραμικρές λεπτομέρειες τη Βιβλική αφήγηση;»⁷

Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει πολλά ακόμα τεχνουργήματα—αγγεία, ερείπια κτιρίων, πήλινες πινακίδες, νομίσματα, έγγραφα, μνημεία και επιγραφές—τα οποία επιβεβαιώνουν την ακρίβεια της Αγίας Γραφής. Οι ανασκαφείς έχουν φέρει στο φως τη χαλδαϊκή πόλη Ουρ, το εμπορικό και θρησκευτικό κέντρο όπου έζησε ο Αβραάμ.⁸ (Γένεση 11:27-31) Το Χρονικό του Ναβονίδη, το οποίο ανασκάφτηκε το 19ο αιώνα, περιγράφει την πτώση της Βαβυλώνας στον Κύρο τον Μέγα το 539 Π.Κ.Χ., ένα γεγονός που αναφέρεται στο 5ο κεφάλαιο του Δανιήλ.⁹ Μια επιγραφή (αποσπάσματα της οποίας διατηρούνται στο Βρετανικό Μουσείο) που βρέθηκε πάνω σε κάποια αψίδα στην αρχαία Θεσσαλονίκη περιέχει τα ονόματα των αρχόντων της πόλης, οι οποίοι αποκαλούνταν ‘πολιτάρχες’· αυτή η λέξη ήταν άγνωστη στην κλασική ελληνική λογοτεχνία, αλλά τη χρησιμοποίησε ο Βιβλικός συγγραφέας Λουκάς.¹⁰ (Πράξεις 17:6, Κείμενο) Έτσι δικαιώθηκε ο Λουκάς ως προς την ακρίβεια σε αυτό το ζήτημα—όπως είχε ήδη συμβεί και με άλλες λεπτομέρειες.—Παράβαλε Λουκάς 1:3.

Οι αρχαιολόγοι, ωστόσο, δεν συμφωνούν πάντοτε μεταξύ τους, πόσο μάλλον με την Αγία Γραφή. Εντούτοις, οι ίδιες οι σελίδες της Αγίας Γραφής περιέχουν αδιάσειστες αποδείξεις που πιστοποιούν ότι αυτό είναι ένα βιβλίο το οποίο μπορούμε να εμπιστευτούμε.

Τα Γεγονότα Εκτίθενται με Ευθύτητα

Οι ειλικρινείς ιστορικοί καταγράφουν όχι μόνο τις νίκες (όπως στην περίπτωση της επιγραφής σχετικά με την κατάκτηση της Λαχείς από τον Σενναχειρείμ) αλλά και τις ήττες, όχι μόνο τις επιτυχίες αλλά και τις αποτυχίες, όχι μόνο τα δυνατά σημεία αλλά και τα αδύνατα. Λίγες κοσμικές ιστορικές αφηγήσεις αντανακλούν τέτοια ειλικρίνεια.

Σχετικά με τους Ασσύριους ιστορικούς, ο Ντάνιελ Ντ. Λάκενμπιλ εξηγεί: «Είναι σαφές ότι πολλές φορές η βασιλική αλαζονεία απαιτούσε ανειλικρίνεια σε ό,τι αφορά την ιστορική ακρίβεια».¹¹ Φανερώνοντας τέτοια «βασιλική αλαζονεία», τα χρονικά του Ασσύριου Βασιλιά Ασσούρ-Νασιρπάλ κομπάζουν: «Είμαι βασιλικός, είμαι μεγαλοπρεπής, είμαι εξυψωμένος, είμαι κραταιός, είμαι τιμημένος, είμαι δοξασμένος, είμαι υπερέχων, είμαι δυνατός, είμαι γενναίος, είμαι θαρραλέος σαν λιοντάρι και είμαι ηρωικός!»¹² Θα δεχόσασταν ό,τι διαβάζατε σε τέτοια χρονικά ως ακριβή ιστορία;

Αντιθέτως, οι συγγραφείς της Αγίας Γραφής εκδήλωσαν ευθύτητα η οποία ικανοποιεί τον αναγνώστη. Ο Μωυσής, ο ηγέτης του Ισραήλ, κατέγραψε ευθέως τα ελαττώματα του αδελφού του, του Ααρών, της αδελφής του της Μαριάμ, των ανιψιών του Ναδάβ και Αβιού και του λαού του, καθώς και τα δικά του λάθη. (Έξοδος 14:11, 12· 32:1-6· Λευιτικό 10:1, 2· Αριθμοί 12:1-3· 20:9-12· 27:12-14) Τα σοβαρά λάθη του Βασιλιά Δαβίδ δεν συγκαλύφτηκαν αλλά καταγράφτηκαν—και μάλιστα ενόσω ο Δαβίδ κυβερνούσε ακόμα ως βασιλιάς. (2 Σαμουήλ, κεφάλαια 11 και 24) Ο Ματθαίος, συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου, αφηγείται πώς οι απόστολοι (μεταξύ των οποίων και ο ίδιος) διαφώνησαν γύρω από το ποιος ήταν πιο σπουδαίος και πώς εγκατέλειψαν τον Ιησού τη νύχτα της σύλληψής του. (Ματθαίος 20:20-24· 26:56) Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, οι συγγραφείς των επιστολών αναγνώριζαν ανεπιφύλακτα ότι υπήρχαν προβλήματα, τα οποία περιλάμβαναν σεξουαλική ανηθικότητα και διενέξεις, σε μερικές από τις πρώτες Χριστιανικές εκκλησίες. Μάλιστα, δεν μιλούσαν με μισόλογα καθώς αναφέρονταν σε αυτά τα προβλήματα.—1 Κορινθίους 1:10-13· 5:1-13.

Αυτή η ειλικρινής, ξεκάθαρη καταγραφή υποδηλώνει γνήσιο ενδιαφέρον για την αλήθεια. Εφόσον οι συγγραφείς της Αγίας Γραφής ήταν διατεθειμένοι να καταγράψουν αρνητικές πληροφορίες σχετικά με τα αγαπημένα τους πρόσωπα, το λαό τους, ακόμα και τον εαυτό τους, δεν υπάρχει εύλογη αιτία να εμπιστευτούμε τα συγγράμματά τους;

Ακριβής στις Λεπτομέρειες

Στα δικαστήρια η αξιοπιστία κάποιας μαρτυρικής κατάθεσης μπορεί πολλές φορές να καθοριστεί με βάση τα δευτερεύοντα στοιχεία. Η συμφωνία των δευτερευόντων λεπτομερειών μπορεί να αποδείξει αν μια μαρτυρία είναι ακριβής και ειλικρινής, ενώ οι σοβαρές ασυνέπειες είναι δυνατόν να την εκθέσουν ως κατασκευασμένη. Από την άλλη πλευρά, μια εντελώς αψεγάδιαστη αφήγηση—στην οποία και η τελευταία λεπτομέρεια είναι εύτακτα τοποθετημένη—μπορεί επίσης να προδίδει ότι η μαρτυρία είναι ψευδής.

Πώς ανταποκρίνεται η «μαρτυρία» των συγγραφέων της Αγίας Γραφής ως προς αυτό; Αυτοί που έγραψαν την Αγία Γραφή εκδήλωσαν εκπληκτική συνέπεια. Ακόμα και οι παραμικρές λεπτομέρειες συμφωνούν μεταξύ τους. Ωστόσο, αυτή η αρμονία δεν είναι προσεκτικά κατασκευασμένη, πράγμα που θα μπορούσε να εγείρει υποψίες συμπαιγνίας. Είναι προφανές ότι δεν είναι προσχεδιασμένες οι συμπτώσεις, επειδή οι συγγραφείς συχνά συμφωνούν μεταξύ τους χωρίς να υπάρχει τέτοια πρόθεση. Εξετάστε μερικά παραδείγματα.

Ο Βιβλικός συγγραφέας Ματθαίος έγραψε: «Και ο Ιησούς, καθώς ήρθε στο σπίτι του Πέτρου, είδε την πεθερά του κατάκοιτη και άρρωστη με πυρετό». (Ματθαίος 8:14) Εδώ ο Ματθαίος ανέφερε μια ενδιαφέρουσα αλλά μη απαραίτητη λεπτομέρεια: Ο Πέτρος ήταν παντρεμένος. Αυτό το δευτερεύον στοιχείο υποστηρίζεται από τον Παύλο, ο οποίος έγραψε: «Μήπως δεν έχουμε εξουσία να φέρνουμε μαζί μας μια αδελφή ως σύζυγο, όπως μάλιστα οι υπόλοιποι απόστολοι και . . . ο Κηφάς;»b (1 Κορινθίους 9:5) Τα συμφραζόμενα δείχνουν ότι ο Παύλος υπερασπιζόταν τον εαυτό του από αβάσιμες επικρίσεις. (1 Κορινθίους 9:1-4) Προφανώς, αυτή η μικρή λεπτομέρεια—ότι ο Πέτρος ήταν παντρεμένος—δεν παρουσιάζεται από τον Παύλο για να υποστηρίξει την ακρίβεια της αφήγησης του Ματθαίου, αλλά αναφέρεται συμπτωματικά.

Και οι τέσσερις συγγραφείς των Ευαγγελίων—ο Ματθαίος, ο Μάρκος, ο Λουκάς και ο Ιωάννης—καταγράφουν ότι, τη νύχτα που συνελήφθη ο Ιησούς, ένας από τους μαθητές του τράβηξε το σπαθί του και χτύπησε το δούλο του αρχιερέα, κόβοντάς του το αφτί. Μόνο το Ευαγγέλιο του Ιωάννη αναφέρει μια φαινομενικά περιττή λεπτομέρεια: «Το όνομα του δούλου ήταν Μάλχος». (Ιωάννης 18:10, 26) Γιατί μόνο ο Ιωάννης αναφέρει το όνομα αυτού του ανθρώπου; Λίγα εδάφια πιο κάτω η αφήγηση παρέχει ένα δευτερεύον στοιχείο το οποίο δεν αναφέρεται πουθενά αλλού: ο Ιωάννης «ήταν γνωστός του αρχιερέα». Ήταν επίσης γνωστός στο σπιτικό του αρχιερέα· οι δούλοι τον γνώριζαν, και εκείνος τους γνώριζε. (Ιωάννης 18:15, 16) Ήταν επόμενο, λοιπόν, να αναφέρει ο Ιωάννης το όνομα του τραυματισμένου άντρα, και να μην το αναφέρουν οι υπόλοιποι συγγραφείς των Ευαγγελίων, για τους οποίους ήταν ξένος.

Μερικές φορές, οι λεπτομερειακές εξηγήσεις παραλείπονται από μια αφήγηση ενώ αναφέρονται σε κάποια άλλη, μέσω δηλώσεων που γίνονται περιστασιακά. Λόγου χάρη, η αφήγηση του Ματθαίου για τη δίκη του Ιησού ενώπιον του Ιουδαϊκού Σάνχεδριν λέει ότι μερικοί από τους παρόντες «τον χαστούκισαν στο πρόσωπο, λέγοντας: ‘Προφήτευσε σε εμάς, Χριστέ. Ποιος είναι αυτός που σε χτύπησε;’» (Ματθαίος 26:67, 68) Γιατί να ζητήσουν από τον Ιησού να ‘προφητέψει’ ποιος τον είχε χτυπήσει τη στιγμή που το άτομο στεκόταν ακριβώς μπροστά του; Ο Ματθαίος δεν το εξηγεί. Αλλά δύο από τους άλλους συγγραφείς των Ευαγγελίων παρέχουν τη λεπτομέρεια που λείπει: Οι διώκτες του Ιησού κάλυψαν το πρόσωπό του προτού τον χαστουκίσουν. (Μάρκος 14:65· Λουκάς 22:64) Ο Ματθαίος παρουσίασε την ύλη του χωρίς να ανησυχεί μην τυχόν δεν έχει συμπεριλάβει και την παραμικρή λεπτομέρεια.

Το Ευαγγέλιο του Ιωάννη μιλάει για μια περίπτωση κατά την οποία ένα μεγάλο πλήθος συνάχθηκε για να ακούσει τον Ιησού να διδάσκει. Σύμφωνα με την αφήγηση, όταν ο Ιησούς παρατήρησε το πλήθος, «είπε στον Φίλιππο: ‘Από πού θα αγοράσουμε ψωμιά για να φάνε αυτοί;’» (Ιωάννης 6:5) Εφόσον ήταν τόσοι μαθητές παρόντες, γιατί ο Ιησούς ρώτησε τον Φίλιππο από πού θα μπορούσαν να αγοράσουν ψωμί; Ο συγγραφέας δεν αναφέρει. Ωστόσο, στην παράλληλη αφήγηση, ο Λουκάς αναφέρει ότι το περιστατικό έλαβε χώρα κοντά στη Βηθσαϊδά, μια πόλη στη βόρεια ακτή της Θάλασσας της Γαλιλαίας, και νωρίτερα το Ευαγγέλιο του Ιωάννη λέει ότι «ο Φίλιππος [ήταν] από τη Βηθσαϊδά». (Ιωάννης 1:44· Λουκάς 9:10) Ήταν, επομένως, λογικό να ρωτήσει ο Ιησούς κάποιον που καταγόταν από εκεί κοντά. Η συμφωνία στις λεπτομέρειες είναι αξιοσημείωτη, αλλά σαφώς δεν ήταν σκόπιμη.

Σε μερικές περιπτώσεις η παράλειψη ορισμένων λεπτομερειών απλώς ενισχύει την αξιοπιστία του Βιβλικού συγγραφέα. Λόγου χάρη, ο συγγραφέας του βιβλίου 1 Βασιλέων μιλάει για μια παρατεταμένη ξηρασία στον Ισραήλ. Διήρκεσε τόσο πολύ ώστε ο βασιλιάς δεν μπορούσε να βρει αρκετό νερό και χορτάρι για να διατηρήσει τα άλογα και τα μουλάρια του ζωντανά. (1 Βασιλέων 17:7· 18:5) Αλλά η ίδια αφήγηση αναφέρει ότι ο προφήτης Ηλίας παρήγγειλε να του φέρουν αρκετό νερό στο όρος Κάρμηλος (για χρήση σε σχέση με μια θυσία) προκειμένου να γεμίσει ένα χαντάκι το οποίο κύκλωνε μια περιοχή πιθανώς 1.000 τετραγωνικών μέτρων. (1 Βασιλέων 18:33-35) Κατά τη διάρκεια της ξηρασίας, πού βρέθηκε όλο αυτό το νερό; Ο συγγραφέας του βιβλίου 1 Βασιλέων δεν μπήκε στον κόπο να εξηγήσει. Ωστόσο, ο καθένας που ζούσε στον Ισραήλ γνώριζε ότι ο Κάρμηλος βρισκόταν στην ακτή της Μεσογείου, όπως δείχνει ένα συμπτωματικό μεταγενέστερο σχόλιο της αφήγησης. (1 Βασιλέων 18:43) Άρα, το θαλασσινό νερό ήταν άμεσα διαθέσιμο. Αν αυτό το κατά τα άλλα λεπτομερές βιβλίο ήταν ένα απλό μυθιστόρημα το οποίο αξίωνε ότι αναφερόταν σε πραγματικά περιστατικά, γιατί να αφήσει ο συγγραφέας, ο οποίος θα ήταν σε αυτή την περίπτωση ένας έξυπνος πλαστογράφος, μια τόσο εμφανή ασυνέπεια στο κείμενο;

Μπορούμε, λοιπόν, να εμπιστευτούμε την Αγία Γραφή; Οι αρχαιολόγοι έχουν φέρει στο φως αρκετά τεχνουργήματα που επιβεβαιώνουν ότι η Αγία Γραφή αναφέρεται σε πραγματικούς ανθρώπους, σε πραγματικά μέρη και σε πραγματικά γεγονότα. Ακόμα πιο πειστικές, ωστόσο, είναι οι αποδείξεις που βρίσκονται μέσα στην ίδια την Αγία Γραφή. Οι ειλικρινείς συγγραφείς δεν φείστηκαν κανέναν—ούτε τον ίδιο τους τον εαυτό—καθώς κατέγραφαν τα αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Η εσωτερική συνέπεια των συγγραμμάτων, περιλαμβανομένων και των συμπτώσεων που υπάρχουν χωρίς σκοπιμότητα, πιστοποιεί ότι αυτή η «μαρτυρία» είναι αληθινή. Με τέτοια «βέβαια σημάδια αυθεντικότητας», η Αγία Γραφή είναι, όντως, ένα βιβλίο το οποίο μπορείτε να εμπιστευτείτε.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Θραύσμα της πέτρας από το Τελ Δαν

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Ασσυριακό ανάγλυφο σε τοίχο που απεικονίζει την πολιορκία της Λαχείς, η οποία αναφέρεται στα εδάφια 2 Βασιλέων 18:13, 14