Σταυρός

Γιατί τα έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά δείχνουν τον Ιησού πάνω σε πάσσαλο με τα χέρια πάνω από το κεφάλι του αντί να τον δείχνουν πάνω στον παραδοσιακό σταυρό του Χριστιανικού κόσμου;

Η ΜΝΚ αποδίδει τη λέξη σταυρός του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου ως «ξύλο βασανισμού». Στην κλασική αρχαία ελληνική γλώσσα, η λέξη σταυρός σήμαινε απλώς ένα όρθιο ξύλο, ένα παλούκι. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει και έναν πάσσαλο εκτέλεσης με οριζόντιο δοκάρι. Το Αυτοκρατορικό Λεξικό της Βίβλου (The Imperial Bible-Dictionary) αναγνωρίζει το γεγονός αυτό, προσθέτοντας: «Ακόμη και μεταξύ των Ρωμαίων το crux [σταυρός] . . . φαίνεται ότι ήταν αρχικά ένα όρθιο ξύλο».​—Επιμέλεια Π. Φέρμπερν (Λονδίνο, 1874), Τόμ. 1, σ. 376. Βλέπε επίσης ετυμολογική υποσημείωση στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, του Γ. Μπαμπινιώτη (Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα, 2002), λήμμα «σταυρός».

Ήταν τέτοιο το όργανο που χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση της εκτέλεσης του Γιου του Θεού; Είναι αξιοσημείωτο το ότι η Αγία Γραφή χρησιμοποιεί επίσης τη λέξη ξύλον για να προσδιορίσει το εν λόγω όργανο. Το Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, των Λίντελ και Σκοτ, ορίζει αυτή τη λέξη ως: «I. Ξύλον κεκομμένον και έτοιμον προς χρήσιν, ξύλον προς καύσιν, οικοδομήν, κτλ. . . . II. τεμάχιον ξύλου . . . 2) ράβδος, ρόπαλον . . . 4) σανίς ή δοκός εις ην οι κακούργοι εδένοντο . . . και εν τη Καιν. Διαθ., ο σταυρός, Πράξ. Αποστ. ε΄, 30, ι΄, 39, . . . πρβλ. Εβδ. (Δευτ. ΚΑ΄, 22) . . . III. [χρησιμοποιείται] επί δένδρου». (Εκδόσεις «Ι. Σιδέρης», 1921, Τόμ. 3, σ. 258) Οι μεταφράσεις ΒΑΜ και ΚΔΒ διατηρούν στα εδάφια των Πράξεων τη λέξη ξύλον του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου. (Παράβαλε Γαλάτες 3:13· Δευτερονόμιο 21:22, 23.)

Το βιβλίο Ο Μη Χριστιανικός Σταυρός ([The Non-Christian Cross] Λονδίνο, 1896) του Τζ. Ντ. Πάρσονς λέει: «Δεν υπάρχει ούτε μία πρόταση σε κάποιο από τα διάφορα συγγράμματα που αποτελούν την Καινή Διαθήκη η οποία, στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο, να αποδεικνύει έστω και έμμεσα ότι ο σταυρός που χρησιμοποιήθηκε στην περίπτωση του Ιησού ήταν διαφορετικός από το συνηθισμένο σταυρό, πόσο μάλλον ότι αποτελούνταν, όχι από ένα κομμάτι ξύλο, αλλά από δύο, καρφωμένα μεταξύ τους στο σχήμα του σημερινού σταυρού. . . . ».​—Σ. 23, 24.

Η Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαιδεία αναφέρει τα εξής: “Σταύρωση. Αυτή χρησιμοποιούνταν και προ Χριστού. . . . Μιλώντας για την απλούστερη μορφή της σταυρικής ποινής, εννοούμε την ανάρτηση σε δέντρα ή σε πασσάλους . . . Η λέξη σταυρός χρησιμοποιείται για να δηλώσει τους ισχυρούς πασσάλους, που ήταν απαραίτητοι ως θεμέλια για τη στήριξη κτισμάτων. Φαίνεται ότι σταυρός μπορούσε να θεωρηθεί και το κάθε σταθερό και αμετακίνητο αντικείμενο . . . Συνεκδοχικά, σκόλοπας ή σταυρός θεωρείται και το δέντρο”. Η εγκυκλοπαίδεια λέει επίσης: “Όσον αφορά το σχήμα του σταυρού, όπως το υποθέτει η χριστιανική παράδοσις . . . τα στοιχεία [αυτά που αναφέρονται παραπάνω σχετικά με τη σημασία της λέξης σταυρός] έχουν προκαλέσει, πιθανώς, μια απορία στον αναγνώστη. Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ των σχημάτων εκείνων και όσων εν συνεχεία λέχθηκαν περί σταυρού; . . . Απαντούμε, από όσα έχουν λεχθεί, ότι δεν διαγράφεται ίσως καμία άμεση αντιστοιχία. Τούτο επιτείνει και το γεγονός κατά το οποίο, ενώ γνωρίζουμε τι εννοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες με τη λέξη σταυρός, εν τούτοις δεν γνωρίζουμε πώς ονόμαζαν τα γεωμετρικά εκείνα σχήματα τα οποία εμείς οι μεταγενέστεροι ονομάζουμε σταυρούς”.​—Αθ. Μαρτίνου, Τόμ. 11, (Αθήνα, 1967), στ. 450, 451.

Η ίδια εγκυκλοπαίδεια αναγνωρίζει: “Το σύμβολο και το σχήμα του σταυρού επικράτησε πλήρως από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου και έπειτα”.​—Τόμ. 11, στ. 422.

Τα αποδεικτικά στοιχεία, λοιπόν, κλίνουν υπέρ του ότι ο Ιησούς πέθανε σε έναν όρθιο πάσσαλο και όχι στον παραδοσιακό σταυρό του Χριστιανικού κόσμου.

Ποιες είναι οι ιστορικές ρίζες του σταυρού του Χριστιανικού κόσμου;

«Διάφορα αντικείμενα, στα οποία υπάρχουν σταυροί με ποικιλία σχημάτων και τα οποία τοποθετούνται χρονικά σε περιόδους πολύ αρχαιότερες από τη Χριστιανική εποχή, έχουν ανακαλυφτεί σχεδόν σε κάθε τμήμα του αρχαίου κόσμου. Η Ινδία, η Συρία, η Περσία και η Αίγυπτος έχουν δώσει αναρίθμητα τέτοια δείγματα . . . Η χρήση του σταυρού ως θρησκευτικού συμβόλου στους προχριστιανικούς χρόνους και μεταξύ των μη Χριστιανικών λαών μπορεί κατά πάσα πιθανότητα να θεωρηθεί σχεδόν παγκόσμιο φαινόμενο και σε πάρα πολλές περιπτώσεις είχε σχέση με κάποια μορφή λατρείας της φύσης».​—Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα ([Encyclopædia Britannica] 1946), Τόμ. 6, σ. 753.

«Το σχήμα του [σταυρού με τα δύο διασταυρούμενα δοκάρια] είχε την προέλευσή του στην αρχαία Χαλδαία και χρησιμοποιούνταν ως σύμβολο του θεού Ταμμούζ (είχε το σχήμα του μυστικιστικού Ταυ, του αρχικού γράμματος του ονόματός του) σε αυτήν και σε γειτονικές χώρες, περιλαμβανομένης και της Αιγύπτου. Μέχρι τα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. οι εκκλησίες είτε είχαν εγκαταλείψει ορισμένα δόγματα της Χριστιανικής πίστης είτε τα είχαν παραποιήσει. Για να αυξηθεί το γόητρο του αποστατικού εκκλησιαστικού συστήματος, έγιναν δεκτοί στις εκκλησίες ειδωλολάτρες χωρίς να αναγεννηθούν μέσω πίστης και, σε μεγάλο βαθμό, τους επιτράπηκε να διατηρήσουν τα ειδωλολατρικά τους σημεία και σύμβολα. Συνεπώς το Ταυ ή Τ, στην πιο συχνή του μορφή, με το οριζόντιο τμήμα πιο χαμηλά, υιοθετήθηκε για να αντιπροσωπεύει το σταυρό του Χριστού».​—Το Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Καινής Διαθήκης ([An Expository Dictionary of New Testament Words] Λονδίνο, 1962), Γ. Ε. Βάιν, σ. 256.

«Είναι περίεργο, και όμως αδιαμφισβήτητο γεγονός, ότι αιώνες πριν από τη γέννηση του Χριστού, και έκτοτε σε χώρες ανέπαφες από τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ο Σταυρός έχει χρησιμοποιηθεί ως ιερό σύμβολο. . . . Οι λάτρεις του Βάκχου των Ελλήνων, του Ταμμούζ των Τυρίων, του Βηλ των Χαλδαίων και του Οντίν των Σκανδιναβών χρησιμοποιούσαν ως έμβλημα καθενός από αυτούς ένα σταυροειδές σύμβολο».​—Ο Σταυρός στο Τελετουργικό, στην Αρχιτεκτονική και στην Τέχνη ([The Cross in Ritual, Architecture, and Art] Λονδίνο, 1900), Τζ. Σ. Ταϊάκ, σ. 1.

«Οι Αιγύπτιοι ιερείς καθώς και οι ιερείς-βασιλιάδες κρατούσαν στο χέρι τους το σταυρό με λαβή ή ανχ (crux ansata), συμβολίζοντας την εξουσία που είχαν ως ιερείς του θεού Ήλιου, και ο σταυρός αυτός ονομαζόταν “το Σύμβολο της Ζωής”».​—Η Λατρεία των Νεκρών ([The Worship of the Dead] Λονδίνο, 1904), Τζ. Γκαρνιέ, σ. 226.

«Διάφορες παραστάσεις σταυρών βρίσκονται παντού σε αιγυπτιακά μνημεία και τάφους, και θεωρούνται από πολλούς ειδικούς ως σύμβολα είτε του φαλλού [ομοίωμα ανδρικού γεννητικού οργάνου] είτε της συνουσίας. . . . Στους αιγυπτιακούς τάφους ο σταυρός με λαβή ή ανχ [crux ansata, σταυρός με έναν κύκλο ή λαβή στην κορυφή] βρίσκεται πλάι πλάι με τον φαλλό».​—Σύντομη Ιστορία της Λατρείας του Σεξ ([A Short History of Sex-Worship] Λονδίνο, 1940), Χ. Κάτνερ, σ. 16, 17.

«Αυτοί οι σταυροί χρησιμοποιούνταν ως σύμβολα του βαβυλωνιακού θεού του ήλιου, [Βλέπε βιβλίο], και εμφανίζονται για πρώτη φορά σε ένα νόμισμα του Ιουλίου Καίσαρα (100-44 π.Χ.) και μετά σε ένα νόμισμα που κόπηκε από το διάδοχο του Καίσαρα (τον Αύγουστο), το 20 π.Χ. Στα νομίσματα του Κωνσταντίνου, το πιο συνηθισμένο σύμβολο είναι το [Βλέπε βιβλίο]· χρησιμοποιείται όμως και το ίδιο σύμβολο δίχως τον περιβάλλοντα κύκλο, και με τους τέσσερις βραχίονες ισοσκελείς κάθετα και οριζόντια· και αυτό ήταν το σύμβολο το οποίο λατρευόταν με ιδιαίτερη ευλάβεια ως ο “Ηλιακός Τροχός”. Πρέπει να πούμε ότι ο Κωνσταντίνος ήταν λάτρης του θεού του ήλιου, και έγινε μέλος της “Εκκλησίας” περίπου 25 χρόνια αφότου είδε, όπως λέει ο θρύλος, έναν τέτοιον σταυρό στον ουρανό».​—Δε Κομπάνιον Μπάιμπλ (The Companion Bible), Παράρτημα Αρ. 162.

Είναι η τιμητική προσκύνηση του σταυρού πράξη σύμφωνη με την Αγία Γραφή;

1 Κορ. 10:14: «Αγαπητοί μου, να φεύγετε από την ειδωλολατρία». (Το είδωλο είναι μια εικόνα ή κάποιο σύμβολο που γίνεται αντικείμενο βαθιάς αφοσίωσης, τιμητικού προσκυνήματος ή λατρείας.)

Έξοδ. 20:4, 5, ΚΛΠ: «Δεν θα κατασκευάσης ποτέ διά τον εαυτόν σου είδωλον ούτε εικόνα από όσα υπάρχουν εις τον ουρανόν άνω, όσα εις την γην κάτω και όσα εις τα ύδατα κάτω από την γην. Δεν θα προσκυνήσης αυτά, ούτε θα τα λατρεύσης». (Παρατηρήστε ότι ο Θεός έδωσε εντολή στο λαό του ούτε καν να κατασκευάσουν είδωλο για να το προσκυνούν.)

Είναι ενδιαφέρον το εξής σχόλιο στη Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia): «Η απεικόνιση του απολυτρωτικού θανάτου του Χριστού στο Γολγοθά δεν εμφανίζεται στη συμβολική τέχνη των πρώτων Χριστιανικών αιώνων. Οι πρώτοι Χριστιανοί, επηρεασμένοι από την απαγόρευση των γλυπτών ειδώλων στην Παλαιά Διαθήκη, δίσταζαν να ζωγραφίσουν ακόμα και το όργανο των Παθών του Κυρίου».​—1967, Τόμ. 4, σ. 486.

Σχετικά με τους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα, το βιβλίο Ιστορία της Χριστιανικής Εκκλησίας (History of the Christian Church) λέει: «Δεν γινόταν καμιά χρήση του εσταυρωμένου και καμιά υλική απεικόνιση του σταυρού».​—Νέα Υόρκη, 1897, Τζ. Φ. Χερστ, Τόμ. 1, σ. 366.

Σχετικά με τη συνήθεια της εκτέλεσης του σημείου του σταυρού, είναι ενδιαφέρον ότι το Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν του Ελευθερουδάκη λέει ότι “αναφαίνεται από τον 3ο μ.Χ. αιώνα”.​—Τόμ. 11, σ. 743.

Είναι κακό να τρέφει κάποιος ιδιαίτερα αισθήματα για το σταυρό από τη στιγμή που δεν τον λατρεύει;

Πώς θα σας φαινόταν αν θανάτωναν με ψεύτικες κατηγορίες κάποιον από τους πιο αγαπημένους σας φίλους; Θα κάνατε ένα ομοίωμα του μέσου που χρησιμοποιήθηκε για την εκτέλεση; Θα τρέφατε ιδιαίτερα αισθήματα για αυτό ή αντίθετα θα το αποφεύγατε;

Στον αρχαίο Ισραήλ, οι άπιστοι Ιουδαίοι θρηνούσαν για το θάνατο του ψεύτικου θεού Ταμμούζ. Ο Ιεχωβά είπε για αυτό που έκαναν ότι ήταν κάτι “απεχθές”. (Ιεζ. 8:13, 14) Όπως δείχνει η ιστορία, ο Ταμμούζ ήταν θεός των Βαβυλωνίων, και ως σύμβολό του χρησιμοποιούνταν ο σταυρός. Από τον καιρό της ίδρυσής της, στις ημέρες του Νεβρώδ, η Βαβυλώνα εναντιωνόταν στον Ιεχωβά και εχθρευόταν την αληθινή λατρεία. (Γέν. 10:8-10· Ιερ. 50:29) Συνεπώς, αν κανείς τρέφει ιδιαίτερα αισθήματα για το σταυρό, τιμάει ένα σύμβολο λατρείας αντιτιθέμενης στον αληθινό Θεό.

Επίσης, σύμφωνα με το εδάφιο Ιεζεκιήλ 8:17, οι αποστάτες Ιουδαίοι “άπλωναν το κλωνάρι στη μύτη του Ιεχωβά”. Ο Ιεχωβά το θεώρησε αυτό “απεχθές” και “προσβλητικό”. Γιατί; Όπως εξηγούν μερικοί σχολιαστές, αυτό το «κλωνάρι» ήταν αναπαράσταση του ανδρικού σεξουαλικού οργάνου και χρησιμοποιούνταν στη φαλλική λατρεία. Πώς, λοιπόν, θεωρεί ο Ιεχωβά τη χρήση του σταυρού, ο οποίος, όπως έχουμε δει, χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα ως σύμβολο της φαλλικής λατρείας;