Μαλλιά, Τρίχωμα — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΜΑΛΛΙΑ, ΤΡΙΧΩΜΑ

Η ιστορία δείχνει ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες θεωρούσαν γενικά τα μαλλιά τους καλλωπιστικό στοιχείο που τους έκανε πιο ελκυστικούς και, σε πολλές περιπτώσεις, σημάδι σφρίγους και νεότητας. Γι’ αυτό, οι άνθρωποι ανέκαθεν περιποιούνταν πολύ τα μαλλιά τους.

Αιγύπτιοι. Οι Αιγύπτιοι είχαν πιθανότατα τις πιο παράξενες συνήθειες όσον αφορά τα μαλλιά και τις τρίχες του προσώπου τους. Οι άντρες, ιδιαίτερα οι ιερείς και οι στρατιώτες, ξύριζαν το κεφάλι και τα γένια τους. Ο Ηρόδοτος λέει ότι οι κάτοικοι του Νείλου ξύριζαν το κεφάλι των αγοριών, αφήνοντας μόνο λίγες τούφες στα πλάγια και ίσως μπρος και πίσω. Όταν το παιδί ενηλικιωνόταν, έκοβαν αυτές τις τούφες θεωρώντας τες σημάδια της παιδικής ηλικίας. Για τους άντρες ήταν ένδειξη πένθους ή ατημελησίας το να αφήσουν μακριά μαλλιά και γενειάδα. Γι’ αυτό και ο Ιωσήφ, όταν τον έβγαλαν από τη φυλακή, ξυρίστηκε προτού παρουσιαστεί ενώπιον του Φαραώ. (Γε 41:14) Ωστόσο, οι Αιγύπτιοι φορούσαν μερικές φορές περούκες και έβαζαν γενειάδες. Κάποιες παραστάσεις σε αιγυπτιακά μνημεία δείχνουν υψηλόβαθμους άντρες να έχουν μακριά, περιποιημένα μαλλιά, αλλά δεν είναι ευδιάκριτο αν αυτά είναι φυσικά ή περούκα.

Από την άλλη πλευρά, οι Αιγύπτιες άφηναν τα φυσικά τους μαλλιά μακριά και τα έπλεκαν. Καλοδιατηρημένα, πλεγμένα μαλλιά έχουν βρεθεί σε αρκετές αιγυπτιακές μούμιες γυναικών.

Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Ρωμαίοι. Οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι και γενικά οι Ασιάτες είχαν μακριά μαλλιά. Ασσυριακά ανάγλυφα παρουσιάζουν τους άντρες να έχουν τα μαλλιά χτενισμένα σφιχτά, με τις άκρες να πέφτουν πάνω στους ώμους σε μπούκλες. Οι γενειάδες τους ήταν επίσης μακριές με μπούκλες, που κάποιες φορές χωρίζονταν σε δύο ή τρία επίπεδα, το δε μουστάκι ήταν περιποιημένο και οι άκρες του σχημάτιζαν επίσης μπούκλες. Κάποιοι πιστεύουν ότι τα πολύ μακριά μαλλιά που απεικονίζονται στα μνημεία ήταν εν μέρει ψεύτικα—πρόσθετα στα φυσικά μαλλιά του ατόμου.

Στην αρχαιότητα, οι Ρωμαίοι είχαν προφανώς γενειάδες, αλλά κατά τον τρίτο αιώνα Π.Κ.Χ. υιοθέτησαν τη συνήθεια του ξυρίσματος.

Εβραίοι. Οι Εβραίοι είχαν εξαρχής τη συνήθεια να αφήνουν γενειάδα, την οποία όμως διατηρούσαν περιποιημένη. Επίσης, έκοβαν τα μαλλιά τους σε μέτριο μήκος. Στην περίπτωση του Αβεσσαλώμ, τα μαλλιά του μεγάλωναν τόσο πολύ, ώστε όταν τα έκοβε, μία φορά το χρόνο, ζύγιζαν 200 σίκλους (2,3 κιλά), καθώς είναι πιθανό να βάραιναν ακόμη περισσότερο από τη χρήση λαδιού ή μύρων. (2Σα 14:25, 26) Σύμφωνα με το νόμο του Θεού, οι Ισραηλίτες δεν έπρεπε “να κονταίνουν ολόγυρα τα μαλλιά στα πλάγια του κεφαλιού τους” ούτε να καταστρέφουν «τις άκρες» της γενειάδας τους. Αυτό δεν σήμαινε ότι απαγορευόταν να κόβουν τα μαλλιά ή τη γενειάδα τους σε μέτριο μήκος, αλλά προφανώς η εντολή αυτή τους απέτρεπε από το να μιμηθούν ειδωλολατρικές συνήθειες. (Λευ 19:27· Ιερ 9:25, 26· 25:23· 49:32) Το να παραμελήσει κανείς τα μαλλιά ή τη γενειάδα του, πιθανότατα αφήνοντάς τα άκοπα και απεριποίητα, αποτελούσε ένδειξη πένθους. (2Σα 19:24) Σε οδηγίες που έδωσε ο Θεός στους ιερείς μέσω του προφήτη Ιεζεκιήλ, τους πρόσταξε να κόβουν, αλλά όχι να ξυρίζουν, τις τρίχες του κεφαλιού τους και να μην αφήνουν τα μαλλιά τους ελεύθερα όταν υπηρετούσαν στο ναό.—Ιεζ 44:15, 20.

Οι Εβραίες φρόντιζαν τα μαλλιά τους θεωρώντας τα σημάδι ομορφιάς (Ασμ 7:5), και τα άφηναν μακριά. (Ιωα 11:2) Το να κουρευτεί μια γυναίκα τελείως αποτελούσε ένδειξη πένθους ή οδύνης. (Ησ 3:24) Όταν ένας Ισραηλίτης στρατιώτης αιχμαλώτιζε μια παρθένα από κάποια εχθρική πόλη και επιθυμούσε να την παντρευτεί, εκείνη έπρεπε πρώτα να κουρευτεί τελείως, να περιποιηθεί τα νύχια της και να πενθήσει τους γονείς της επί έναν μήνα, εφόσον εκείνοι θα είχαν σκοτωθεί κατά την κατάληψη της πόλης.—Δευ 21:10-13· 20:10-14.

Στη διάγνωση της λέπρας, ένα στοιχείο που έπρεπε να λαβαίνει υπόψη του ο ιερέας ήταν το χρώμα και η κατάσταση των τριχών στο προσβεβλημένο σημείο.—Λευ 13:1-46.

Χριστιανοί. Τόσο ο απόστολος Πέτρος όσο και ο απόστολος Παύλος υποκινήθηκαν να συμβουλέψουν τις Χριστιανές να μη δίνουν υπερβολική προσοχή στην κόμμωση και στο στολισμό, όπως συνηθιζόταν εκείνες τις ημέρες. Απεναντίας, τις νουθέτησαν να εστιάζουν την προσοχή τους στο στολισμό με την άφθαρτη ενδυμασία του ήσυχου και πράου πνεύματος.—1Πε 3:3, 4· 1Τι 2:9, 10.

Ο απόστολος Παύλος έστρεψε επίσης την προσοχή στην κατάσταση που επικρατούσε ανάμεσα σε εκείνους προς τους οποίους έγραψε και στο τι συνήθιζαν γενικά να κάνουν αυτοί, και κατέδειξε ότι ήταν φυσιολογικό να έχει ένας άντρας κοντύτερα μαλλιά από μια γυναίκα. (Βλέπε ΦΥΣΗ.) Μια γυναίκα με ξυρισμένο κεφάλι ήταν ατιμασμένη. Ο Θεός είχε δώσει στη γυναίκα τα μακριά μαλλιά «αντί για κάλυμμα του κεφαλιού», αλλά ο Παύλος υποστήριξε ότι εκείνη δεν μπορούσε να χρησιμοποιήσει αυτό το φυσικό κάλυμμα, το οποίο ήταν δόξα για αυτήν, ως δικαιολογία για να μη φοράει κάλυμμα του κεφαλιού, «σημείο εξουσίας», όταν προσευχόταν ή προφήτευε μέσα στη Χριστιανική εκκλησία. Αποδεχόμενη αυτό το γεγονός και φορώντας κάλυμμα σε τέτοιες περιστάσεις, η Χριστιανή θα αναγνώριζε τη θεοκρατική ηγεσία και θα έδειχνε Χριστιανική υποταγή. Με αυτόν τον τρόπο θα δόξαζε τόσο τη συζυγική κεφαλή της όσο και τον Ιεχωβά Θεό, την Κεφαλή όλων.—1Κο 11:3-16.

Μεταφορική Χρήση. Ο Ιώβ έκοψε τα μαλλιά του κεφαλιού του θέλοντας να δείξει συμβολικά την απελπισία του για το γεγονός ότι είχε χάσει τα παιδιά και την περιουσία του.—Ιωβ 1:20.

Στον Ιεζεκιήλ δόθηκε η εντολή να κόψει τις τρίχες του κεφαλιού του και της γενειάδας του, να τις χωρίσει στα τρία και να τις καταστρέψει με τρόπους οι οποίοι θα περιέγραφαν προφητικά τα οδυνηρά πράγματα που θα συνέβαιναν στους κατοίκους της Ιερουσαλήμ κατά την εκτέλεση των κρίσεων του Θεού εναντίον της. (Ιεζ 5:1-13) Η οδύνη και η ταλαιπωρία συμβολίζονταν επίσης από το ξερίζωμα ή το κόψιμο των μαλλιών ή των τριχών. (Εσδ 9:3· Ιερ 7:29· 48:37· Μιχ 1:16) Η ατίμωση, η περιφρόνηση ή το όνειδος μπορούσαν να εκφραστούν με το ξερίζωμα των τριχών από το κεφάλι ή το πρόσωπο κάποιου.—Νε 13:25· Ησ 50:6.

Ο αριθμός των τριχών στο ανθρώπινο κεφάλι (ο οποίος λέγεται ότι φτάνει κατά μέσο όρο περίπου τις 100.000) χρησιμοποιήθηκε για να συμβολίσει κάτι πολυάριθμο ή αναρίθμητο. (Ψλ 40:12· 69:4) Η δε λεπτότητα της τρίχας χρησιμοποιήθηκε μεταφορικά για να υποδηλώσει εξαιρετική ακρίβεια. (Κρ 20:16) Η φράση “Ούτε μία τρίχα από το κεφάλι σου δεν θα χαθεί (ή δεν θα πέσει)” αποτελεί εγγύηση για πλήρη και ολοκληρωτική προστασία και ασφάλεια. (Λου 21:18· 1Σα 14:45· 2Σα 14:11· 1Βα 1:52· Πρ 27:34) Κάτι παρόμοιο υποδήλωναν τα λόγια του Ιησού Χριστού προς τους μαθητές του όσον αφορά τη φροντίδα του Θεού για αυτούς: «Ακόμη και οι τρίχες του κεφαλιού σας είναι όλες αριθμημένες».—Ματ 10:30· Λου 12:7.

Τα γκρίζα μαλλιά άξιζαν σεβασμό (Παρ 16:31· 20:29) και χρησιμοποιούνταν ενίοτε ως συνώνυμο της μεγάλης ηλικίας και της σοφίας. (Ιωβ 15:9, 10· βλέπε ΓΚΡΙΖΑ ΜΑΛΛΙΑ.) Σε όραμα που δόθηκε στον Δανιήλ, ο Ιεχωβά εμφανίστηκε συμβολικά ως ασπρομάλλης, με τρίχες «σαν το καθαρό μαλλί», ως «ο Παλαιός των Ημερών». (Δα 7:9) Ο απόστολος Ιωάννης είδε τον Ιησού Χριστό να εμφανίζεται σε όραμα έχοντας τις τρίχες του κεφαλιού του “λευκές σαν λευκό μαλλί”.—Απ 1:1, 14, 17, 18.

Τρίχωμα Ζώων. Οι τρίχες του κατσικιού χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή υφασμάτων. (Εξ 26:7) Ο Ιωάννης ο Βαφτιστής φορούσε ένδυμα από τρίχες καμήλας. (Ματ 3:4· Μαρ 1:6) Αυτό το είδος ενδύματος ήταν το επίσημο ένδυμα των προφητών. (2Βα 1:8· παράβαλε Γε 25:25.) Η Ρεβέκκα τοποθέτησε τρίχωμα κατσικιών στα χέρια και στο λαιμό του Ιακώβ σε απομίμηση της τριχοφυΐας του Ησαύ.—Γε 27:16· βλέπε ΓΕΝΕΙΑΔΑ.