Πραότητα — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΠΡΑΟΤΗΤΑ

Μειλιχιότητα, απουσία υπεροψίας ή ματαιοδοξίας, η διανοητική διάθεση που καθιστά κάποιον ικανό να υφίσταται βλάβη εκδηλώνοντας υπομονή, χωρίς να εξάπτεται, να μνησικακεί ή να αντεκδικείται. Η πραότητα είναι συνυφασμένη με άλλες αρετές όπως η ταπεινοφροσύνη και η ηπιότητα, και σπανίως μνημονεύεται χωριστά από αυτές. (Βλέπε ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ.) Η λέξη ‛ανάβ του πρωτότυπου εβραϊκού κειμένου, που μεταφράζεται «πράος», προέρχεται από τη ρίζα ‛ανάχ, η οποία σημαίνει «ταλαιπωρώ, ταπεινώνω».

Όσον αφορά το επίθετο πραΰς του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, το Λεξικό της Καινής Διαθήκης (A New Testament Wordbook), του Γουίλιαμ Μπάρκλεϊ, λέει: «Στην κλασική αρχαία ελληνική, αυτή είναι μια υπέροχη λέξη. Όταν αναφέρεται σε πράγματα, σημαίνει “ήπιος”. Παραδείγματος χάρη, χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα ήπιο αεράκι ή μια ήπια φωνή. Όταν αναφέρεται σε πρόσωπα, σημαίνει “μειλίχιος” ή “ευγενής”. . . . Στο επίθετο πραΰς ενυπάρχει η ηπιότητα, αλλά πίσω από την ηπιότητα κρύβεται χαλύβδινη δύναμη . . . Αυτή η ηπιότητα δεν είναι ταυτόσημη με τη μαλθακότητα, το συναισθηματισμό ή την παθητικότητα». (Λονδίνο, 1956, σ. 103, 104) Το Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, του Βάιν (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words), δηλώνει ότι το ουσιαστικό πραΰτης «δεν αφορά “μόνο την εξωτερική συμπεριφορά του ατόμου ούτε και τις σχέσεις με τους συνανθρώπους του, πολύ δε λιγότερο τη φυσική του τάση. Τουναντίον, πρόκειται για ευγένεια που είναι συνυφασμένη με την ψυχή του και εκδηλώνεται κατά πρώτο και κύριο λόγο προς τον Θεό. Είναι η πνευματική διάθεση στα πλαίσια της οποίας δεχόμαστε την πολιτεία Του προς εμάς ως καλή, γι’ αυτό και δεν την αμφισβητούμε ούτε της αντιτασσόμαστε. Συνδέεται στενά με τη λέξη ταπεινοφροσύνη και αναφέρεται αμέσως μετά από αυτήν”».—1981, Τόμ. 3, σ. 55, 56.

Το επίθετο πραΰς αποδίδεται με διάφορους τρόπους στις μεταφράσεις της Αγίας Γραφής, λόγου χάρη «πράος» και «ήπιος» (KJ, AS, NE, ΜΝΚ). Ωστόσο, όπως δηλώνεται στο σύγγραμμα του Μπάρκλεϊ, από το οποίο παραθέσαμε προηγουμένως, η λέξη πραΰς προχωρεί λίγο βαθύτερα από την ηπιότητα και, όταν χρησιμοποιείται για πρόσωπα, σημαίνει μειλίχιος, ευγενής.

Στην Αγία Γραφή, η πραότητα τονίζεται ως διανοητική στάση που εκδηλώνεται πρώτα από όλα προς τον Θεό, και κατόπιν προς τον πλησίον. Για παράδειγμα, είναι γραμμένο: «Οι πράοι θα αυξήσουν τη χαρά τους στον Ιεχωβά». (Ησ 29:19) Οι πράοι είναι ευδίδακτοι—ο Ιεχωβά «θα διδάξει στους πράους την οδό του» (Ψλ 25:9)—και πρόθυμοι να υπομείνουν τη διαπαιδαγώγηση από το χέρι του Θεού, έστω και αν προς στιγμήν αυτή φέρνει λύπη. (Εβρ 12:4-11) Η πραότητα υποκινεί τα άτομα να περιμένουν τον Ιεχωβά να διορθώσει τις αδικίες και τις βλάβες που υφίστανται αναίτια, αντί να εξάπτονται με θυμό. (Ψλ 37:8-11) Τέτοιου είδους άτομα δεν απογοητεύονται, διότι εκείνος τον οποίο έχει διορίσει ο Ιεχωβά, το «κλαδάκι από το υπόλειμμα του κορμού του Ιεσσαί», θα παρέχει έλεγχο με ευθύτητα «προς όφελος των πράων της γης».—Ησ 11:1-4.

Μολονότι ο Ιεχωβά δεν ανέχεται την αμαρτία και την κακία, έχει προμηθεύσει στοργικά πρόσβαση στον εαυτό του μέσω της λυτρωτικής θυσίας και των ιερατικών υπηρεσιών του Ιησού Χριστού. Επομένως, οι λάτρεις και υπηρέτες του Ιεχωβά μπορούν να εκζητούν το πρόσωπό του χωρίς νοσηρό φόβο και τρόμο. (Εβρ 4:16· 10:19-22· 1Ιω 4:17, 18) Ο Ιησούς εκπροσωπούσε τον Ιεχωβά Θεό τόσο τέλεια ώστε μπορούσε να πει: «Αυτός που έχει δει εμένα έχει δει και τον Πατέρα». Επίσης είπε: «Ελάτε σε εμένα, όλοι εσείς που μοχθείτε και είστε καταφορτωμένοι, και εγώ θα σας αναζωογονήσω. Βάλτε το ζυγό μου πάνω σας και μάθετε από εμένα, διότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά, και θα βρείτε αναζωογόνηση για τις ψυχές σας. Διότι ο ζυγός μου είναι καλός και το φορτίο μου είναι ελαφρύ». (Ιωα 14:9· Ματ 11:28-30) Έτσι και ο Ιεχωβά Θεός είναι απόλυτα προσιτός σε όσους τον αγαπούν και εμφυσά πραότητα, μεγάλη πεποίθηση και δύναμη σε όσους τον επικαλούνται.

Ο Μωυσής. Ο Μωυσής ήταν «πολύ πιο πράος από όλους τους ανθρώπους που υπήρχαν πάνω στην επιφάνεια της γης», δεχόμενος κριτική χωρίς να δυσανασχετεί. (Αρ 12:3) Το σχόλιο αυτό σχετικά με την πραότητά του έγινε όταν η Μαριάμ και ο Ααρών γόγγυσαν εναντίον του. Στην πραγματικότητα, επρόκειτο για αδικαιολόγητο παράπονο εναντίον του Ιεχωβά, το οποίο εκείνος πρόσεξε γρήγορα και για το οποίο παρείχε έλεγχο.—Αρ 12:1-15.

Μερικοί σχολιαστές υποστηρίζουν ότι η καταγραφή αυτής της αναφοράς σχετικά με τη δική του πραότητα συνιστά αδικαιολόγητο αυτοέπαινο από μέρους του Μωυσή. Άλλοι κριτικοί ισχυρίζονται ότι η συγκεκριμένη δήλωση προστέθηκε εκ των υστέρων από κάποιον τρίτο, ενώ ορισμένοι τη χρησιμοποιούν ως στοιχείο που υποδεικνύει ότι ο Μωυσής δεν έγραψε την Πεντάτευχο. Ωστόσο, το Σχολιολόγιο (Commentary) του Κουκ λέει σχετικά με αυτά τα λόγια: «Όταν τα δούμε υπό το πρίσμα τού ότι ειπώθηκαν από τον Μωυσή, όχι από δική του πρωτοβουλία, αλλά υπό την κατεύθυνση του Αγίου Πνεύματος το οποίο βρισκόταν πάνω του (πρβλ. 11:17), αποπνέουν μια “αντικειμενικότητα” που μαρτυρεί αμέσως τη γνησιότητα και τη θεοπνευστία τους. Αυτά τα λόγια, όπως επίσης τα χωρία στα οποία ο Μωυσής καταγράφει εξίσου απερίφραστα τα σφάλματά του (πρβλ. 20:12 και εξής· Εξ 4:24 και εξής· Δευ 1:37), φανερώνουν την εντιμότητα κάποιου ο οποίος έδωσε μαρτυρία σχετικά με τον εαυτό του, αλλά όχι υπέρ του εαυτού του (πρβλ. Κατά Ματθαίον 11:28, 29). Τα λόγια αυτά παρεμβάλλονται προκειμένου να εξηγηθεί γιατί ο Μωυσής δεν έκανε ενέργειες για να δικαιώσει τον εαυτό του, και επομένως γιατί παρενέβη τόσο άμεσα ο Κύριος».

Ο Ιησούς Χριστός. Ο Ιησούς εκδήλωσε πραότητα υπομένοντας αγόγγυστα κάθε είδους προσωπική βλάβη, επιτρέποντας μάλιστα να οδηγηθεί στη σφαγή σαν αρνί, χωρίς να ανοίξει το στόμα του για να διαμαρτυρηθεί. (Φλπ 2:5-8· Εβρ 12:2· Πρ 8:32-35· Ησ 53:7) Αυτός που υπήρξε μεγαλύτερος από τον Μωυσή συνέστησε επίσης τον εαυτό του στους άλλους ως πράο άτομο. (Ματ 11:28, 29) Όπως προειπώθηκε στο εδάφιο Ησαΐας 61:1, χρίστηκε με το πνεύμα του Ιεχωβά “για να πει καλά νέα στους πράους”. Αφού ο Ιησούς διάβασε αυτή την προφητεία στη συναγωγή της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Ναζαρέτ, δήλωσε: «Σήμερα εκπληρώνεται αυτή η γραφή που μόλις ακούσατε». (Λου 4:16-21) Στέλνοντας, λοιπόν, ο Θεός τον αγαπητό του Γιο να διδάξει στους πράους τα σχετικά με τη σωτηρία, τους έδειξε πράγματι πολύ ειδική εύνοια.—Ψλ 149:4· Παρ 3:34.

Γνώρισμα Δύναμης. Η πραότητα του χαρακτήρα ή του πνεύματος δεν υποδηλώνει αδύναμο χαρακτήρα. Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά». (Ματ 11:29· 2Κο 10:1) Εντούτοις, ο Ιησούς είχε την υποστήριξη της πλήρους δύναμης του Πατέρα του και προάσπιζε σταθερά το ορθό. Επέδειξε μεγάλη παρρησία και δυναμισμό όποτε αυτό ήταν αναγκαίο.—Ματ 23:13-39· παράβαλε 21:5.

Το πράο άτομο είναι πράο επειδή διαθέτει πίστη και συγκεκριμένη πηγή δύναμης. Δεν χάνει εύκολα την ισορροπία του ή τη φρόνησή του. Η έλλειψη πραότητας είναι αποτέλεσμα ανασφάλειας, απογοήτευσης, έλλειψης πίστης και ελπίδας, ακόμη και απόγνωσης. Το άτομο που δεν είναι πράο περιγράφεται από την ακόλουθη παροιμία: «Σαν πόλη διανοιγμένη από ρήγματα, χωρίς τείχος, έτσι είναι ο άνθρωπος που δεν συγκρατεί το πνεύμα του». (Παρ 25:28) Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι εκτεθειμένος και ευάλωτος στην εισβολή κάθε είδους ακατάλληλων σκέψεων, οι οποίες μπορεί να τον οδηγήσουν σε ακατάλληλες πράξεις.

Καρπός του Πνεύματος. Η πραότητα είναι καρπός του αγίου πνεύματος του Θεού, της ενεργού του δύναμης. (Γα 5:22, 23) Επομένως, Πηγή της πραότητας είναι ο Θεός, και για να έχει κάποιος γνήσια πραότητα πρέπει να ζητάει από Εκείνον το πνεύμα του και να καλλιεργεί αυτόν τον καρπό του πνεύματος. Άρα, η πραότητα δεν αποκτάται απλώς με τη δύναμη της θέλησης, αλλά πλησιάζοντας τον Θεό.

Η έλλειψη πραότητας έχει ως αποτέλεσμα ευερεθιστότητα, σκληρότητα, έλλειψη εγκράτειας και διαμάχες. Απεναντίας, ο Χριστιανός νουθετείται να διατηρεί την ενότητα και την ειρήνη με «ταπεινοφροσύνη και πραότητα».—Εφ 4:1-3.

Αν επιτραπεί στη ζήλια και στην έριδα να ριζώσουν και να μεγαλώσουν, θα προκύψουν κάθε είδους αναταραχές. Αντίθετα, η πραότητα αποτρέπει την ανάπτυξη τέτοιων συνθηκών ανάμεσα στους ακολούθους του Χριστού. Γι’ αυτό, ο Βιβλικός συγγραφέας Ιάκωβος παροτρύνει όσους είναι σοφοί και έχουν κατανόηση μέσα στην εκκλησία να εκδηλώνουν “καλή διαγωγή” επιδεικνύοντας «πραότητα που χαρακτηρίζει τη σοφία»—τη «σοφία που κατεβαίνει από πάνω».—Ιακ 3:13, 17.

Η λέξη «πραότητα» εμφανίζεται πολλές φορές στη Γραφή μαζί με τη λέξη «πνεύμα», παραδείγματος χάρη, «πραότητα πνεύματος» ή «πράο πνεύμα». Επομένως, η γνήσια πραότητα είναι κάτι περισσότερο από εξωτερική, παροδική ή περιστασιακή ιδιότητα. Αποτελεί μέρος της ιδιοσυστασίας του ατόμου. Ο απόστολος Πέτρος τονίζει αυτό το γεγονός όταν λέει: «Και ας μην είναι ο στολισμός σας το εξωτερικό πλέξιμο των μαλλιών και η τοποθέτηση χρυσών κοσμημάτων ή το ντύσιμο με εξωτερικά ενδύματα, αλλά ας είναι ο κρυφός άνθρωπος της καρδιάς με την άφθαρτη ενδυμασία του ήσυχου και πράου πνεύματος, το οποίο έχει μεγάλη αξία στα μάτια του Θεού».—1Πε 3:3, 4.

Ο απόστολος Παύλος γράφει: «Ντυθείτε . . . την πραότητα», δήλωση που, αν διαβαστεί επιπόλαια, μπορεί να θεωρηθεί ότι υποδηλώνει πως η πραότητα είναι κάτι σαν καλλωπιστικό λούστρο. Ωστόσο, στα ίδια συμφραζόμενα, ο απόστολος δίνει τη νουθεσία: «Ντυθείτε τη νέα προσωπικότητα, η οποία μέσω ακριβούς γνώσης γίνεται νέα σύμφωνα με την εικόνα Εκείνου που τη δημιούργησε». (Κολ 3:10, 12· Εφ 4:22-24) Αυτό δείχνει ότι η πραότητα είναι όντως γνώρισμα της προσωπικότητας, το οποίο κάποιος αποκτάει κυρίως ως καρπό του πνεύματος του Θεού μέσω της ακριβούς γνώσης και της εφαρμογής της, και όχι απλώς ως κληρονομικό χαρακτηριστικό.

Ουσιώδης για Όσους Βρίσκονται σε Θέσεις Επίβλεψης. Στην επιστολή που έστειλε ο Παύλος στον νεαρό Τιμόθεο δίνοντάς του οδηγίες για την κατάλληλη φροντίδα της εκκλησίας, του παρήγγειλε τα εξής όσον αφορά το χειρισμό δύσκολων ζητημάτων: «Ο δούλος, όμως, του Κυρίου δεν χρειάζεται να μάχεται, αλλά χρειάζεται να είναι ήπιος προς όλους, να έχει τα προσόντα να διδάσκει, να συγκρατεί τον εαυτό του όταν συμβαίνει κάτι κακό, να διδάσκει με πραότητα εκείνους που δεν έχουν ευνοϊκή διάθεση· μήπως ο Θεός τούς δώσει μετάνοια». (2Τι 2:24, 25) Εδώ διακρίνουμε μια ομοιότητα ανάμεσα στην πραότητα και στη μακροθυμία. Ο επίσκοπος καταλαβαίνει γιατί πρέπει να αντιμετωπίσει τη δυσκολία: ο Θεός την επέτρεψε, και εκείνος, ως επίσκοπος, πρέπει να τη χειριστεί με γνώμονα τα καλύτερα συμφέροντα του ατόμου ή των ατόμων που περιλαμβάνονται. Πρέπει να υπομείνει τη δυσκολία μέχρι να τακτοποιηθεί το ζήτημα, χωρίς να αναστατωθεί υπερβολικά.

Ο Τίτος, ένας άλλος επίσκοπος, που έμεινε στην Κρήτη, νουθετήθηκε παρόμοια να υπενθυμίζει στους Χριστιανούς αδελφούς του «να είναι λογικοί, δείχνοντας κάθε πραότητα προς όλους τους ανθρώπους». Για να εντυπώσει στον Τίτο την ανάγκη για πραότητα, ο Παύλος τονίζει την ανυπέρβλητη αγάπη και το έλεος του Θεού, όπως αυτά φανερώθηκαν μέσω του Γιου του και υπαγορεύουν να εγκαταλείψουμε τις παλιές οδούς της μοχθηρίας και του μίσους και να ακολουθήσουμε τη νέα οδό που οδηγεί στην αιώνια ζωή.—Τιτ 3:1-7.

Σε άλλη περίπτωση ο Παύλος απευθύνεται στους πνευματικά ώριμους μέσα στην εκκλησία, σκιαγραφώντας την ευθύνη που έχουν: «Ακόμη και αν ένας άνθρωπος κάνει κάποιο εσφαλμένο βήμα προτού το αντιληφθεί, εσείς που έχετε πνευματικά προσόντα να προσπαθείτε να διορθώσετε αυτόν τον άνθρωπο με πνεύμα πραότητας, προσέχοντας ο καθένας σας τον εαυτό του, μήπως και εσύ πειραστείς». (Γα 6:1) Πρέπει να θυμούνται πώς έχει πολιτευτεί με τους ίδιους ο Θεός. Ως εκ τούτου, δεν πρέπει να επιτιμούν αυστηρά τον άνθρωπο που έχει σφάλει, αλλά να προσπαθούν να τον διορθώσουν με πνεύμα πραότητας. Αυτό θα αποδειχτεί πολύ πιο αποτελεσματικό και ωφέλιμο για όλους όσους περιλαμβάνονται.

Η πραότητα έχει καλά αποτελέσματα όταν κάποιος καλείται να χειριστεί μια δύσκολη κατάσταση ή να αντιμετωπίσει ένα θυμωμένο άτομο, διότι εξομαλύνει τα πράγματα, ενώ αντίθετα η σκληρότητα επιδεινώνει την άσχημη κατάσταση. Η παροιμία λέει: «Η απάντηση που δίνεται με πραότητα απομακρύνει την οργή, αλλά ο λόγος που προξενεί πόνο διεγείρει θυμό». (Παρ 15:1) Η πραότητα μπορεί να έχει μεγάλη ισχύ. «Με υπομονή πείθεται ο διοικητής, και η γλώσσα που εκδηλώνει πραότητα μπορεί να σπάσει κόκαλα».—Παρ 25:15.

Ουσιώδης Όταν Κάποιος Διαπαιδαγωγείται. Ο Σολομών διατυπώνει μια άλλη θαυμάσια αρχή σχετικά με την πραότητα ή την ηρεμία. Αυτή αφορά την τάση που ίσως έχουμε να επαναστατούμε όταν δεχόμαστε διόρθωση ή τιμωρία από κάποιον που έχει εξουσία. Μπορεί να αγανακτήσουμε τόσο πολύ ώστε να πάψουμε να διακρατούμε την αρμόζουσα στάση υποταγής και να εγκαταλείψουμε βιαστικά τη θέση στην οποία έχουμε διοριστεί. Αλλά ο Σολομών προειδοποιεί: «Αν το πνεύμα ενός άρχοντα εγερθεί εναντίον σου, μην αφήσεις τη θέση σου, γιατί η ηρεμία μετριάζει μεγάλες αμαρτίες». (Εκ 10:4· παράβαλε Τιτ 3:2.) Τηρώντας κατάλληλη στάση ηρεμίας και πραότητας όταν διαπαιδαγωγούμαστε, όχι μόνο αποφεύγουμε να εξοργίσουμε περισσότερο αυτόν που κατέχει την εξουσία, αλλά μπορούμε επίσης να βελτιώσουμε την προσωπικότητά μας κρατώντας την ψυχραιμία μας, παραμένοντας στη θέση στην οποία έχουμε διοριστεί και εφαρμόζοντας τη διαπαιδαγώγηση.

Αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν ο άρχοντας είναι ο Ιεχωβά Θεός και όταν η διαπαιδαγώγηση παρέχεται μέσω εκείνων που έχει διορίσει αυτός σε θέσεις εξουσίας. (Εβρ 12:7-11· 13:17) Η ίδια αρχή εφαρμόζεται επίσης στη σχέση μας με εκείνους στους οποίους ο Θεός επιτρέπει να ασκούν κοσμική κυβερνητική εξουσία. (Ρω 13:1-7) Ακόμη και αν ένας τέτοιος άρχοντας ζητήσει με σκληρότητα λόγο από τον Χριστιανό για την ελπίδα του, εκείνος, παρότι θέτει σταθερά πρώτη την υπακοή στον Θεό, πρέπει να απαντήσει «με πραότητα και βαθύ σεβασμό».—1Πε 3:15.

Αποφέρει Οφέλη. Η πρόσκληση του προφήτη Σοφονία εξακολουθεί να απευθύνεται προς τους πράους της γης: «Εκζητείτε τον Ιεχωβά, όλοι εσείς οι πράοι της γης, που έχετε εφαρμόσει τη δικαστική Του απόφαση. Εκζητείτε δικαιοσύνη, εκζητείτε πραότητα [ή, ταπεινότητα· ταπεινοφροσύνη]. Πιθανόν να καλυφτείτε την ημέρα του θυμού του Ιεχωβά». (Σοφ 2:3, υποσ.) Πέραν τούτου, δίνονται και άλλες θαυμάσιες υποσχέσεις σε αυτά τα άτομα. Παραδείγματος χάρη: “Οι πράοι θα γίνουν κάτοχοι της γης και θα βρίσκουν εξαιρετική ευχαρίστηση στην αφθονία της ειρήνης”. (Ψλ 37:11) Τόσο πνευματικά όσο και κυριολεκτικά, «οι πράοι θα φάνε και θα χορτάσουν».—Ψλ 22:26.

Έτσι λοιπόν, αντίθετα από τους πονηρούς που παροδηγούν τους πράους και επιδιώκουν να τους καταστρέψουν (Αμ 2:7· 8:4), ο Ιεχωβά ακούει τις εγκάρδιες επιθυμίες των πράων απαντώντας στις προσευχές τους. Η ελπίδα που εναποθέτουν στον Ιεχωβά δεν αποδεικνύεται μάταιη. (Ψλ 10:17· 9:18) Είναι αληθινή η παροιμία: «Καλύτερα να είναι κανείς ταπεινός στο πνεύμα μαζί με τους πράους παρά να μοιράζει λάφυρα μαζί με εκείνους που αυτοεξυψώνονται».—Παρ 16:19.