Επωμιστείτε την Ευθύνη για τη Φροντίδα της Οικογένειας

«ΠΑΤΕΡΕΣ, μην παροξύνετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά». (Εφεσίους 6:4) Με αυτά τα θεόπνευστα λόγια, ο απόστολος Παύλος εναπόθεσε σαφώς την ευθύνη για τη φροντίδα της οικογένειας εκεί όπου ανήκει—στους ώμους του πατέρα.

Στις περισσότερες οικογένειες, ο πατέρας δεν είναι μόνος όσον αφορά την παροχή φροντίδας στα παιδιά του. Η σύζυγός του, η μητέρα των παιδιών του, χαίρεται να μοιράζεται το φορτίο με το σύζυγό της. Γι’ αυτό, ο Βασιλιάς Σολομών δήλωσε: «Άκου, γιε μου, τη διαπαιδαγώγηση του πατέρα σου και μην εγκαταλείπεις το νόμο της μητέρας σου».—Παροιμίες 1:8.

Υλική και Πνευματική Φροντίδα

Οι γονείς που αγαπούν τα παιδιά τους δεν τα παραμελούν εσκεμμένα. Μάλιστα, αν οι Χριστιανοί έκαναν κάτι τέτοιο θα ήταν σαν να αποκήρυτταν την πίστη τους, όπως συμπεραίνουμε από τα λόγια του Παύλου προς τον Τιμόθεο: «Ασφαλώς, αν κάποιος δεν προμηθεύει για τους δικούς του, και ειδικά για εκείνους που είναι μέλη του σπιτικού του, έχει απαρνηθεί την πίστη και είναι χειρότερος από έναν άπιστο». (1 Τιμόθεο 5:8) Οι Χριστιανοί αντιλαμβάνονται ότι η ανατροφή παιδιών με «τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά» απαιτεί πολύ περισσότερα από την παροχή των αναγκαίων από υλική άποψη.

Σκεφτείτε την προτροπή που έδωσε ο Μωυσής στο έθνος του Ισραήλ όταν στρατοπέδευσαν στις πεδιάδες του Μωάβ, λίγο πριν εισέλθουν στην Υποσχεμένη Γη. Εκεί τους επανέλαβε τους νόμους του Θεού και τους παρήγγειλε: «Πρέπει να βάλετε αυτά τα λόγια μου στην καρδιά σας και στην ψυχή σας». (Δευτερονόμιο 11:18) Πρωτύτερα τους είχε υπενθυμίσει ότι θα έπρεπε να αγαπούν τον Ιεχωβά με όλη τους την καρδιά, την ψυχή και τη ζωτική δύναμη, προσθέτοντας: «Αυτά τα λόγια τα οποία σε προστάζω σήμερα πρέπει να είναι στην καρδιά σου». (Δευτερονόμιο 6:5, 6) Ήταν ουσιώδες για τους Ισραηλίτες γονείς να αφήσουν τα λόγια του Νόμου του Θεού να διεισδύσουν στην καρδιά τους. Εφόσον η καρδιά τους θα ξεχείλιζε από πνευματική εκτίμηση, οι Ισραηλίτες γονείς θα ήταν σε θέση να υπακούσουν στα επόμενα λόγια του Μωυσή: «Πρέπει να τα ενσταλάζεις [τα λόγια του Νόμου του Θεού] στους γιους σου και να μιλάς για αυτά όταν κάθεσαι στο σπίτι σου και όταν περπατάς στο δρόμο και όταν ξαπλώνεις και όταν σηκώνεσαι».—Δευτερονόμιο 6:7· 11:19· παράβαλε Ματθαίος 12:34, 35.

Παρατηρήστε ότι οι πατέρες έπρεπε να “ενσταλάζουν” εκείνα τα λόγια στα παιδιά τους και να “μιλούν για αυτά”. Το Κολεγιακό Λεξικό Μίριαμ-Γουέμπστερ (Merriam-Webster’s Collegiate Dictionary) ορίζει την αγγλική λέξη που αποδίδεται «ενσταλάζω» ως «διδάσκω και εντυπώνω με συνεχείς επαναλήψεις ή νουθεσίες». Όταν οι γονείς μιλούσαν για το Νόμο του Θεού καθημερινά—πρωί, μεσημέρι και βράδυ—αυτό μετέδιδε πολλά στα παιδιά τους. Εφόσον οι νεαροί αντιλαμβάνονταν ότι οι γονείς τους αγαπούσαν το Νόμο του Θεού, εκείνοι με τη σειρά τους επηρεάζονταν με αποτέλεσμα να αναπτύξουν στενή σχέση με τον Ιεχωβά. (Δευτερονόμιο 6:24, 25) Είναι ενδιαφέρον ότι ο Μωυσής έδωσε συγκεκριμένη οδηγία στους πατέρες να διδάσκουν τα παιδιά τους “όταν κάθονταν στο σπίτι τους”. Αυτή η διδασκαλία αποτελούσε μέρος της φροντίδας για την οικογένεια. Τι θα πούμε, όμως, για τις ημέρες μας;

«Όταν Κάθεσαι στο Σπίτι Σου»

«Δεν είναι εύκολο», εξηγεί η Τζάνετ, μια Χριστιανή μητέρα τεσσάρων παιδιών.a «Χρειάζεσαι επιμονή», λέει συμφωνώντας ο Πολ, ο σύζυγός της. Όπως και πολλοί άλλοι Μάρτυρες γονείς, ο Πολ και η Τζάνετ καταβάλλουν προσπάθειες για να μελετούν την Αγία Γραφή μαζί με τα παιδιά τους τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. «Προσπαθούμε να κάνουμε την οικογενειακή μας Γραφική συζήτηση κάθε Δευτέρα βράδυ κάποια συγκεκριμένη ώρα», εξηγεί ο Πολ, ομολογώντας: «Αλλά δεν τα καταφέρνουμε πάντοτε». Ως διορισμένος πρεσβύτερος στην εκκλησία του, μερικές φορές καλείται να χειριστεί διάφορα επείγοντα ζητήματα. Τα δυο μεγαλύτερα παιδιά του υπηρετούν ως ολοχρόνιοι διάκονοι. Έχουν διαπιστώσει ότι αργά το απόγευμα είναι παραγωγικός χρόνος για να βρίσκουν ανθρώπους στη διακονία. Έτσι, ως οικογένεια, έχουν προσαρμόσει το χρόνο διεξαγωγής της οικογενειακής τους μελέτης. «Μερικές φορές μελετάμε αμέσως μετά το βραδινό μας γεύμα», εξηγεί ο Πολ.

Μολονότι οι γονείς, ενεργώντας σοφά, δείχνουν ευελιξία όσον αφορά το χρόνο διεξαγωγής της οικογενειακής τους μελέτης, προσπαθούν να εμμένουν στην τακτικότητά της. «Αν πρέπει να αλλάξει η ώρα διεξαγωγής της μελέτης μας», λέει η Κλερ, η κόρη, «ο μπαμπάς κολλάει πάντοτε στην πόρτα του ψυγείου τη νέα ώρα, ώστε να τη γνωρίζουν όλοι».

Η συγκέντρωση της οικογένειας για την τακτική Γραφική μελέτη δίνει επίσης στα νεότερα μέλη της οικογένειας μια θαυμάσια ευκαιρία να μοιράζονται τις ανησυχίες και τα προβλήματά τους με τους γονείς τους. Μια τέτοια μελέτη είναι αποτελεσματική όταν δεν είναι τόσο στερεότυπη ώστε οι νεαροί απλώς να διαβάζουν τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που υπάρχουν στο βοήθημα της Αγίας Γραφής το οποίο χρησιμοποιείται. «Η οικογενειακή μας μελέτη παρέχει τις προϋποθέσεις για συζήτηση», εξηγεί ο Μάρτιν που έχει δυο γιους. «Όταν η οικογένειά σου συγκεντρώνεται μία φορά την εβδομάδα για να συζητήσει κάποιο Γραφικό θέμα, τότε καταλαβαίνεις ποια είναι η πνευματική της κατάσταση», σχολιάζει. «Στη διάρκεια της συζήτησης βγαίνουν στην επιφάνεια κάθε λογής ζητήματα. Μαθαίνεις τι συμβαίνει στο σχολείο και, κάτι ακόμη πιο ενδιαφέρον, βλέπεις ποιες τάσεις αναπτύσσουν τα παιδιά σου». Η σύζυγός του, η Σάντρα, συμφωνεί και πιστεύει ότι και η ίδια αποκομίζει πολλά από την οικογενειακή μελέτη. «Ενώ ο σύζυγός μου διεξάγει τη μελέτη», αναφέρει, «μαθαίνω πολλά δίνοντας προσοχή στον τρόπο με τον οποίο απαντούν οι γιοι μου στις ερωτήσεις του». Κατόπιν η Σάντρα προσαρμόζει ανάλογα τα σχόλιά της ώστε να βοηθήσει τα αγόρια της. Απολαμβάνει τη μελέτη περισσότερο επειδή συμμετέχει ενεργά. Ναι, η οικογενειακή μελέτη προσφέρει στους γονείς ενόραση όσον αφορά τον τρόπο σκέψης των παιδιών τους.—Παροιμίες 16:23· 20:5.

Να Είστε Ευπροσάρμοστοι και να Εμμένετε

Όταν φτάνει η ώρα της οικογενειακής σας μελέτης, ίσως παρατηρείτε ότι, ενώ το ένα παιδί μπορεί να είναι άγρυπνο και γεμάτο ενδιαφέρον, το άλλο χρειάζεται συνεχείς παραινέσεις για να συγκεντρωθεί και να ωφεληθεί. Μια Χριστιανή μητέρα σχολιάζει: «Έτσι είναι η οικογενειακή ζωή! Ξέρεις τι πρέπει να κάνεις ως γονέας. Όταν λοιπόν προσπαθείς, ο Ιεχωβά βοηθάει και φέρνει αποτελέσματα».

Το διάστημα κατά το οποίο μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο κάποιο παιδί εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία του. Ο γονέας που έχει διάκριση το λαβαίνει αυτό υπόψη. Ένα αντρόγυνο έχει πέντε παιδιά, ηλικίας από 6 χρονών μέχρι και πάνω από 20. Ο πατέρας, ο Μάικλ, λέει: «Να δίνετε πρώτα στα μικρότερα παιδιά την ευκαιρία να απαντούν στις ερωτήσεις. Κατόπιν να αφήνετε τα μεγαλύτερα να προσθέτουν λεπτομέρειες και να παρουσιάζουν τα σημεία στα οποία έχουν προετοιμαστεί». Συμπεριφερόμενοι με τέτοια διάκριση στα παιδιά τους, οι γονείς μπορούν να διδάσκουν πόση αξία έχει το να λαβαίνει κάποιος υπόψη τους άλλους. «Ο ένας γιος μας μπορεί να καταλαβαίνει», παρατηρεί ο Μάρτιν, «αλλά το άλλο αγόρι χρειάζεται πολλή βοήθεια για να συλλάβει το σημείο. Διαπιστώνω ότι η περίσταση της μελέτης αποτελεί ένα πεδίο για εκπαίδευση στην εκδήλωση Χριστιανικής υπομονής και άλλων καρπών του πνεύματος».—Γαλάτες 5:22, 23· Φιλιππησίους 2:4.

Να είστε έτοιμοι να προσαρμόζεστε ανάλογα με τις διάφορες ικανότητες και το επίπεδο ανάπτυξης των παιδιών σας. Ο Σάιμον και ο Μαρκ, που είναι τώρα έφηβοι, διαπίστωσαν πως όταν ήταν μικρότεροι απολάμβαναν πραγματικά τη μελέτη του βιβλίου Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος που Έζησε Ποτέ με τους γονείς τους. «Ο πατέρας μας μάς έβαζε να υποδυόμαστε διάφορους ρόλους, σαν να ήταν θεατρικό έργο», αναλογίζονται. Ο πατέρας τους θυμάται ότι γονάτιζε με τα χέρια στο πάτωμα για να αναπαραστήσει την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη μαζί με τους γιους του. (Λουκάς 10:30-35) «Έμοιαζε αληθινό και ήταν πολύ διασκεδαστικό».

Πολλά παιδιά αντιδρούν αρνητικά στην ιδέα μιας καθιερωμένης οικογενειακής μελέτης. Θα πρέπει αυτό να εμποδίζει τους γονείς να διεξάγουν τη μελέτη τότε που την έχουν προγραμματίσει; Ασφαλώς όχι. «Η ανοησία είναι συνδεδεμένη με την καρδιά του αγοριού [ή, του κοριτσιού]», αναγνωρίζει το εδάφιο Παροιμίες 22:15. Μια μεμονωμένη μητέρα πίστευε ότι δεν τα κατάφερνε καλά με τη διεξαγωγή της οικογενειακής μελέτης όταν, σε πολλές περιπτώσεις, διάφοροι περισπασμοί φαίνονταν να εμποδίζουν τη μελέτη. Αλλά ενέμεινε. Τώρα τα παιδιά της τη σέβονται πολύ και έχουν εκτιμήσει την αγάπη και το ενδιαφέρον που έδειχνε επιμένοντας στην τακτική διεξαγωγή της οικογενειακής μελέτης.

Βοήθεια σε Αγόρια και Κορίτσια που Είναι «Ορφανά από Πατέρα»

Οι Χριστιανοί πρεσβύτεροι πρέπει να “ποιμαίνουν το ποίμνιο του Θεού”. (1 Πέτρου 5:2, 3) Οι επισκέψεις που κάνουν κατά καιρούς στις οικογένειες της εκκλησίας τους τούς παρέχουν ευκαιρίες να επαινούν τους γονείς οι οποίοι επωμίζονται τις Χριστιανικές τους ευθύνες. Ποιος πρέπει να επωμιστεί την ευθύνη για την παροχή διδασκαλίας σε παιδιά μεμονωμένων γονέων; Ποτέ μην ξεχνάτε ότι η ευθύνη για την εκπαίδευση των παιδιών ανήκει στο γονέα.

Η Χριστιανική σύνεση θα βοηθάει τους πρεσβυτέρους να αποφεύγουν αμφιλεγόμενες καταστάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να προκύψουν αν εκείνοι αναλάμβαναν το ρόλο του γονέα που λείπει. Μολονότι δύο αδελφοί θα μπορούσαν να επισκεφτούν μια Χριστιανή αδελφή που είναι μεμονωμένη μητέρα, θα πρέπει πάντα να είναι προσεκτικοί σε σχέση με οτιδήποτε κάνουν για να υποστηρίξουν τη διευθέτηση της οικογενειακής μελέτης. Κατά καιρούς, μπορεί να αποδεικνύεται εποικοδομητικό και πρακτικό το να προσκαλούνται τα παιδιά (και ασφαλώς ο μεμονωμένος γονέας) να παρακολουθήσουν την οικογενειακή μελέτη του ίδιου του πρεσβυτέρου. Εντούτοις, ποτέ μην ξεχνάτε ότι ο Ιεχωβά είναι ο μεγάλος ουράνιος Πατέρας μας. Αυτός είναι βεβαίως παρών για να κατευθύνει και να βοηθάει τη μητέρα όταν διεξάγει τη μελέτη με τα παιδιά της, έστω και αν το κάνει αυτό μόνη της.

Τι θα λεχθεί για την περίπτωση κατά την οποία κάποιο νεαρό άτομο έχει πνευματικό φρόνημα αλλά οι γονείς του ενδιαφέρονται λίγο ή και καθόλου για τις πνευματικές τους ευθύνες; Οι πιστοί υπηρέτες του Ιεχωβά ποτέ δεν πρέπει να αποκαρδιώνονται. «Σε εσένα [Ιεχωβά Θεέ] αφήνει τον εαυτό του ο δυστυχής, το αγόρι που είναι ορφανό από πατέρα», έψαλε ο ψαλμωδός. «Εσύ έχεις γίνει βοηθός του». (Ψαλμός 10:14) Με τη σειρά τους, οι στοργικοί πρεσβύτεροι στην εκκλησία θα κάνουν ό,τι μπορούν για να ενθαρρύνουν τους γονείς καθώς φροντίζουν για τα παιδιά τους. Ίσως προτείνουν να γίνει κάποια οικογενειακή συζήτηση στην οποία να παρευρεθούν και οι ίδιοι για να κάνουν μερικές πρακτικές εισηγήσεις όσον αφορά το πώς να μελετούν μαζί. Ασφαλώς δεν θα αφαιρέσουν αυτή την ευθύνη από τους ώμους των γονέων, εκεί όπου την έχει εναποθέσει η Αγία Γραφή.

Τα παιδιά των οποίων οι γονείς δεν είναι πιστοί χρειάζονται πολλή υποστήριξη. Το να τα περιλαμβάνετε στην οικογενειακή σας μελέτη μπορεί να αποδειχτεί επωφελές αν συμφωνούν με αυτό οι γονείς τους. Ο Ρόμπερτ, ο οποίος είναι τώρα ενήλικος και έχει δική του οικογένεια, παρακολουθούσε τις Χριστιανικές συναθροίσεις μαζί με τους γονείς του όταν ήταν μόλις τριών ετών. Έχει γλυκές αναμνήσεις από εκείνες τις συναθροίσεις ακόμη και όταν οι γονείς του σταμάτησαν να συναναστρέφονται με τη Χριστιανική εκκλησία. Σε ηλικία δέκα ετών, γνωρίστηκε με ένα παιδί Μαρτύρων το οποίο τον έπαιρνε μαζί του στις συναθροίσεις. Οι γονείς εκείνου του αγοριού φρόντισαν με χαρά για τον Ρόμπερτ θεωρώντας τον ορφανό από πνευματική άποψη και αργότερα έκαναν μελέτη μαζί του. Χάρη σε αυτή τη στοργική φροντίδα, προόδευσε με ταχύ ρυθμό και τώρα απολαμβάνει την υπηρεσία που προσφέρει ως πρεσβύτερος στην εκκλησία.

Ακόμη και όταν οι γονείς δεν θέλουν να προοδεύσουν τα παιδιά τους, τα παιδιά δεν είναι μόνα τους. Ο Ιεχωβά εξακολουθεί να είναι πιστός ουράνιος Πατέρας. «Πατέρας για τα αγόρια που είναι ορφανά από πατέρα . . . είναι ο Θεός στην άγια κατοικία του», δηλώνει το εδάφιο Ψαλμός 68:5. Τα αγόρια και τα κορίτσια που από πνευματική άποψη είναι ορφανά από πατέρα γνωρίζουν ότι μπορούν να στρέφονται σε αυτόν με προσευχή, και εκείνος θα τα στηρίζει. (Ψαλμός 55:22· 146:9) Η όμοια με μητέρα οργάνωση του Ιεχωβά ανταποκρίνεται με επιμέλεια στην ευθύνη που έχει να ετοιμάζει ευχάριστα πνευματικά γεύματα τα οποία παρέχονται μέσω των εντύπων της καθώς και στις συναθροίσεις που διεξάγονται στις 85.000 και πλέον Χριστιανικές εκκλησίες παγκόσμια. Επομένως, με την πνευματική βοήθεια που χορηγεί ο Πατέρας μας, ο Ιεχωβά, και η όμοια με μητέρα οργάνωσή του, ακόμη και το «ορφανό από πατέρα» μπορεί να απολαμβάνει σε κάποιο βαθμό τη μελέτη της Αγίας Γραφής.

Οι Χριστιανοί γονείς που διεξάγουν τακτική οικογενειακή Γραφική μελέτη με τα παιδιά τους αξίζουν έπαινο. Οι μεμονωμένοι γονείς που εμμένουν εκπαιδεύοντας τα παιδιά τους στις οδούς του Ιεχωβά αξίζουν ιδιαίτερη προσοχή και έπαινο για τις προσπάθειές τους. (Παροιμίες 22:6) Όλοι όσοι δείχνουν ενδιαφέρον για τα παιδιά που από πνευματική άποψη είναι ορφανά από πατέρα γνωρίζουν ότι αυτό ευαρεστεί τον ουράνιο Πατέρα μας, τον Ιεχωβά. Η φροντίδα για τις πνευματικές ανάγκες της οικογένειας αποτελεί βαριά ευθύνη. Αλλά “μην παραιτείστε, γιατί αν δεν αποκάμνετε θα θερίσετε στην κατάλληλη εποχή”.—Γαλάτες 6:9.

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Η οικογενειακή μελέτη δίνει στα νεότερα μέλη μια θαυμάσια ευκαιρία να μοιράζονται τις ανησυχίες τους με τους γονείς τους

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 20]

Harper’s