Χρειάζεται Πράγματι να Ζητάτε Συγνώμη;
‘ΠΟΤΕ δεν ζητάω συγνώμη’, έγραψε ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο. ‘Ό,τι έγινε έγινε’, μπορεί να πουν άλλοι.
Ίσως και εμείς οι ίδιοι να διστάζουμε να παραδεχτούμε κάποιο λάθος από φόβο μήπως χάσουμε την υπόληψή μας. Μπορεί να προβάλλουμε τη δικαιολογία ότι το άλλο άτομο ευθύνεται για το πρόβλημα. Ή, ίσως σκοπεύουμε να ζητήσουμε συγνώμη αλλά το αναβάλλουμε μέχρις ότου κρίνουμε ότι το ζήτημα έχει τελικά ξεχαστεί.
Έτσι λοιπόν, είναι απαραίτητη η συγνώμη; Μπορεί πράγματι να επιτελέσει κάτι;
Η Αγάπη μάς Υποχρεώνει να Ζητάμε Συγνώμη
Η αδελφική αγάπη είναι διακριτικό γνώρισμα των αληθινών ακολούθων του Ιησού Χριστού. Εκείνος είπε: «Από αυτό θα γνωρίσουν όλοι ότι είστε μαθητές μου, αν έχετε αγάπη μεταξύ σας». (Ιωάννης 13:35) Οι Γραφές προτρέπουν τους Χριστιανούς να ‘αγαπούν ο ένας τον άλλον έντονα, από καρδιάς’. (1 Πέτρου 1:22) Η έντονη αγάπη μάς υποχρεώνει να ζητάμε συγνώμη. Γιατί; Διότι, αναπόφευκτα, η ανθρώπινη ατέλεια προξενεί πληγωμένα αισθήματα τα οποία, αν μείνουν αθεράπευτα, εμποδίζουν την εκδήλωση αγάπης.
Για παράδειγμα, οι προσωπικές διαφορές που μπορεί να έχουμε με κάποιο άτομο στη Χριστιανική εκκλησία ίσως να μας κάνουν να προτιμάμε να μην του μιλάμε. Αν έχουμε προσβάλει κάποιον, πώς μπορεί να αποκατασταθεί μια σχέση που να διέπεται από αγάπη; Στις περισσότερες περιπτώσεις, με το να ζητήσουμε συγνώμη και κατόπιν να προσπαθήσουμε να συζητήσουμε με ένθερμο τρόπο. Οφείλουμε αγάπη στους ομοπίστους μας, και όταν λέμε ότι λυπόμαστε που προσβάλαμε κάποιον, απαλλασσόμαστε από ένα μέρος αυτού του χρέους.—Ρωμαίους 13:8.
Ας αναφέρουμε ένα παράδειγμα: Η Μαρί Κάρμεν και η Πάκι είναι δυο Χριστιανές που είχαν φιλία από παλιά. Επειδή όμως η Μαρί Κάρμεν πίστεψε σε κάποιο επιβλαβές κουτσομπολιό, η φιλία της με την Πάκι ψυχράνθηκε. Χωρίς να δώσει καμιά εξήγηση, απέφευγε την Πάκι εντελώς. Έπειτα από ένα σχεδόν χρόνο, η Μαρί Κάρμεν έμαθε ότι αυτό το κουτσομπολιό δεν ήταν αληθινό. Πώς αντέδρασε; Η αγάπη την υποκίνησε να πάει στην Πάκι και να εκφράσει ταπεινά τη βαθιά της λύπη για την τόσο άσχημη συμπεριφορά της. Και οι δυο τους ξέσπασαν σε μεγάλο κλάμα, και από τότε είναι πιστές φίλες.
Ακόμη και αν αισθανόμαστε ότι δεν έχουμε κάνει κάποιο λάθος, η συγνώμη μπορεί να διαλύσει μια παρεξήγηση. Ο Μανουέλ θυμάται: «Πριν από πολλά χρόνια, η σύζυγός μου και εγώ μείναμε στο σπίτι μιας πνευματικής αδελφής μας ενόσω αυτή νοσηλευόταν στο νοσοκομείο. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να βοηθήσουμε αυτήν και τα παιδιά της όσο ήταν άρρωστη. Όταν όμως επέστρεψε, παραπονέθηκε σε κάποιο φίλο ότι δεν είχαμε διαχειριστεί κατάλληλα τα έξοδα του σπιτικού.
»Την επισκεφτήκαμε και εξηγήσαμε ότι, ίσως λόγω της νεαρής ηλικίας μας και της έλλειψης πείρας, δεν είχαμε φροντίσει τα ζητήματα όπως θα το έκανε εκείνη. Η αδελφή ανταποκρίθηκε αμέσως λέγοντας ότι αυτή ήταν υποχρεωμένη σε εμάς και ότι αληθινά ήταν ευγνώμων για όλα όσα είχαμε κάνει για χάρη της. Το πρόβλημα λύθηκε. Εκείνη η εμπειρία με δίδαξε πόσο σπουδαίο είναι να ζητάμε ταπεινά συγχώρηση όταν συμβαίνουν παρεξηγήσεις».
Ο Ιεχωβά ευλόγησε αυτό το ζευγάρι επειδή έδειξαν αγάπη και ‘επιδίωξαν τα πράγματα που συμβάλλουν στην ειρήνη’. (Ρωμαίους 14:19) Η αγάπη περιλαμβάνει επίσης το να λαβαίνονται υπόψη τα αισθήματα των άλλων. Ο Πέτρος μάς συμβουλεύει να δείχνουμε «κατανόηση για τους άλλους». (1 Πέτρου 3:8) Αν έχουμε κατανόηση για τους άλλους, θα είναι ευκολότερο να διακρίνουμε τον πόνο που προξενήσαμε με μια άστοχη κουβέντα ή πράξη και θα υποκινηθούμε να ζητήσουμε συγνώμη.
«Περιζωστείτε με Ταπεινοφροσύνη»
Ακόμη και πιστοί Χριστιανοί πρεσβύτεροι μπορεί κατά καιρούς να έρθουν σε έντονη προστριβή. (Παράβαλε Πράξεις 15:37-39.) Σε αυτές τις περιπτώσεις, η συγνώμη θα ήταν πολύ ωφέλιμη. Αλλά τι είναι αυτό που θα βοηθήσει έναν πρεσβύτερο ή κάποιον άλλο Χριστιανό ο οποίος δυσκολεύεται να ζητήσει συγνώμη;
Το κλειδί είναι η ταπεινότητα. Ο απόστολος Πέτρος συμβούλεψε: «Περιζωστείτε με ταπεινοφροσύνη ο ένας προς τον άλλον». (1 Πέτρου 5:5) Μολονότι αληθεύει ότι στις περισσότερες λογομαχίες φταίνε και οι δύο πλευρές, ο ταπεινός Χριστιανός νοιάζεται για τα δικά του λάθη και είναι πρόθυμος να τα παραδεχτεί.—Παροιμίαι 6:1-5, ΜΝΚ.
Αυτός στον οποίο απευθύνεται η συγνώμη θα πρέπει να τη δεχτεί με ταπεινό τρόπο. Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι δυο άνθρωποι που χρειάζεται να συνεννοηθούν στέκονται στις κορυφές δυο διαφορετικών βουνών. Με το χάσμα που τους χωρίζει, είναι αδύνατον να συζητήσουν. Όταν, όμως, ο ένας κατέβει στην κοιλάδα και ο άλλος ακολουθήσει το παράδειγμά του, είναι εύκολο να συζητήσουν. Παρόμοια, αν δυο Χριστιανοί χρειάζεται να επιλύσουν μια διαφορά ανάμεσά τους, ας συναντηθούν ταπεινά στην κοιλάδα, σαν να λέγαμε, και ας ζητήσουν με κατάλληλο τρόπο συγνώμη.—1 Πέτρου 5:6.
Η Συγνώμη Έχει Μεγάλη Σημασία στο Γάμο
Αναπόφευκτα, ο γάμος δυο ατελών ανθρώπων παρέχει ευκαιρίες για να ζητούν συγνώμη. Αν δε και ο σύζυγος και η σύζυγος έχουν κατανόηση ο ένας για τον άλλον, αυτό θα τους υποκινεί να ζητήσουν συγνώμη αν τυχόν μιλήσουν ή ενεργήσουν απερίσκεπτα. Το εδάφιο Παροιμίαι 12:18, ΜΝΚ, λέει: ‘Υπάρχει εκείνος που μιλάει αστόχαστα σαν να δίνει χτυπήματα σπαθιού, αλλά η γλώσσα των σοφών είναι γιατρειά’. Δεν μπορεί κάποιος να πάρει πίσω τα ‘αστόχαστα χτυπήματα’, αλλά η ειλικρινής συγνώμη μπορεί να τα γιατρέψει. Ασφαλώς, αυτό προϋποθέτει το να έχει κάποιος συνεχή επίγνωση των πράξεών του και να καταβάλλει προσπάθεια.
Αναφερόμενη στο γάμο της, η Σούζαν λέει: «Ο Τζακa και εγώ είμαστε παντρεμένοι 24 χρόνια, αλλά ακόμη μαθαίνουμε καινούρια πράγματα ο ένας για τον άλλον. Δυστυχώς, πριν από κάποιο διάστημα, χωρίσαμε και ζήσαμε μόνοι λίγες εβδομάδες. Ωστόσο, δώσαμε προσοχή στις Γραφικές συμβουλές που μας πρόσφεραν οι πρεσβύτεροι και ξανασμίξαμε. Τώρα καταλαβαίνουμε ότι, εφόσον έχουμε πολύ διαφορετική προσωπικότητα, οι συγκρούσεις είναι αναμενόμενες. Όταν παρουσιάζονται, ζητάμε γρήγορα συγνώμη και προσπαθούμε πράγματι σκληρά να καταλάβουμε την άποψη του άλλου. Είμαι ευτυχής που μπορώ να πω ότι ο γάμος μας έχει βελτιωθεί σημαντικά». Ο Τζακ προσθέτει: «Μάθαμε επίσης να διακρίνουμε τις στιγμές που είναι ευκολότερο να εκνευριστούμε. Σε αυτές τις περιπτώσεις, συμπεριφερόμαστε ο ένας στον άλλον με ιδιαίτερη ευαισθησία».—Παροιμίαι 16:23, ΜΝΚ.
Πρέπει να ζητήσετε συγνώμη αν πιστεύετε ότι δεν φταίτε εσείς; Όταν περιλαμβάνονται βαθιά αισθήματα, είναι δύσκολο να κρίνετε αντικειμενικά ποιος ευθύνεται. Αλλά το σημαντικό είναι να υπάρχει ειρήνη στο γάμο. Συλλογιστείτε την Αβιγαία, μια Ισραηλίτισσα της οποίας ο σύζυγος συμπεριφέρθηκε άσχημα στον Δαβίδ. Μολονότι δεν ευθυνόταν αυτή για την ανοησία του συζύγου της, ζήτησε συγνώμη. «Συγχώρησον, παρακαλώ, το αμάρτημα της δούλης σου», εκλιπάρησε. Ο Δαβίδ ανταποκρίθηκε συμπεριφερόμενος προς αυτήν με στοχαστικότητα, αναγνωρίζοντας ταπεινά ότι αν δεν ήταν εκείνη, θα είχε χύσει αθώο αίμα.—1 Σαμουήλ 25:24-28, 32-35.
Παρόμοια, μια Χριστιανή ονόματι Τζουν, η οποία είναι παντρεμένη 45 χρόνια, πιστεύει ότι, για να έχει επιτυχία ο γάμος, χρειάζεται να είναι κάποιος πρόθυμος να ζητάει πρώτος συγνώμη. Η ίδια αναφέρει: «Λέω μέσα μου ότι ο γάμος μας είναι σημαντικότερος από τα προσωπικά μου αισθήματα. Έτσι, όταν ζητάω συγνώμη, αισθάνομαι ότι συμβάλλω στην επιτυχία του γάμου μας». Ένας ηλικιωμένος ονόματι Τζιμ αναφέρει: «Ζητάω συγνώμη από τη γυναίκα μου ακόμη και για ασήμαντα ζητήματα. Από τότε που έκανε μια σοβαρή εγχείρηση, στενοχωριέται εύκολα. Έτσι, την αγκαλιάζω τακτικά και της λέω: ‘Συγνώμη, αγάπη μου. Δεν ήθελα να σε εκνευρίσω’. Όπως ένα φυτό που το ποτίζεις, αμέσως ανακτά δύναμη».
Αν έχουμε πληγώσει το πιο αγαπημένο μας πρόσωπο, είναι πολύ αποτελεσματικό να ζητήσουμε αμέσως συγνώμη. Η Μιλάγκρος συμφωνεί από καρδιάς, λέγοντας: «Υποφέρω από έλλειψη αυτοπεποίθησης, και όποτε ο σύζυγός μου μού μιλάει κάπως απότομα, αποκαρδιώνομαι. Όταν όμως ζητάει συγνώμη, αμέσως αισθάνομαι καλύτερα». Κατάλληλα, οι Γραφές μάς λένε: «Κηρήθρα μέλιτος οι ευάρεστοι λόγοι· γλυκύτης εις την ψυχήν και ίασις εις τα οστά».—Παροιμίαι 16:24.
Να Εξασκείτε την Τέχνη της Συγνώμης
Αν συνηθίζουμε να ζητάμε συγνώμη όταν χρειάζεται, πιθανώς θα διαπιστώσουμε ότι οι άνθρωποι ανταποκρίνονται ευνοϊκά. Ίσως μάλιστα να ζητούν και εκείνοι συγνώμη. Όποτε υποψιαζόμαστε ότι εκνευρίσαμε κάποιον, γιατί να μη μας γίνει συνήθεια να ζητάμε συγνώμη αντί να κάνουμε το παν για να μην παραδεχτούμε ένα λάθος; Ο κόσμος μπορεί να θεωρεί τη συγνώμη σημάδι αδυναμίας, αλλά στην πραγματικότητα είναι απόδειξη Χριστιανικής ωριμότητας. Ασφαλώς, δεν θα πρέπει να μοιάζουμε με εκείνους που παραδέχονται κάποιο σφάλμα αλλά ελαχιστοποιούν τις ευθύνες τους. Παραδείγματος χάρη, μήπως καμιά φορά λέμε ότι λυπόμαστε χωρίς να το εννοούμε; Αν αργήσουμε να φτάσουμε κάπου και ζητήσουμε «χίλια συγνώμη», είμαστε αποφασισμένοι να βελτιωθούμε στο θέμα της συνέπειας;
Έτσι, λοιπόν, χρειάζεται πράγματι να ζητάμε συγνώμη; Ναι, χρειάζεται. Το οφείλουμε στον εαυτό μας και στους άλλους. Η συγνώμη μπορεί να μαλακώσει τον πόνο που προξενεί η ατέλεια και μπορεί να γιατρέψει τις τεταμένες σχέσεις. Κάθε φορά που ζητάμε συγνώμη, παίρνουμε ένα μάθημα ταπεινότητας και εκπαιδευόμαστε να είμαστε πιο ευαίσθητοι στα αισθήματα των άλλων. Ως αποτέλεσμα, οι ομόπιστοί μας, ο γαμήλιος σύντροφός μας και οι άλλοι άνθρωποι θα μας θεωρούν άτομα που αξίζουν τη στοργή και την εμπιστοσύνη τους. Θα έχουμε ειρήνη διάνοιας, και ο Ιεχωβά Θεός θα μας ευλογεί.
[Υποσημείωση]
a Δεν είναι το πραγματικό τους όνομα.
[Εικόνες στη σελίδα 23]
Η ειλικρινής συγνώμη προάγει τη Χριστιανική αγάπη