Κεφάλαιο Δέκα

Αν Ενδιαφέρεται ο Δημιουργός, Γιατί Υπάρχουν Τόσα Παθήματα;

ΚΑΘΕ 60 δευτερόλεπτα, 30 και πλέον άνθρωποι πεθαίνουν από λοιμώδη νοσήματα, 11 χάνουν τη μάχη με τον καρκίνο και 9 υποκύπτουν εξαιτίας καρδιοπάθειας. Και γνωρίζετε ότι αυτές είναι μερικές μόνο από τις ασθένειες που πλήττουν την ανθρωπότητα· πολλοί υποφέρουν και πεθαίνουν από άλλα αίτια.

Το 1996, ένα ρολόι τοποθετημένο στην αίθουσα υποδοχής του κτιρίου των Ηνωμένων Εθνών στην Πόλη της Νέας Υόρκης χτυπούσε συμβολικά μία φορά για κάθε βρέφος που γεννιόταν σε κάποια φτωχή οικογένεια—47 φορές το λεπτό. Από διαφορετική σκοπιά, κάθε φορά που η γη συμπληρώνει μία περιστροφή γύρω από τον άξονά της, το 20 τοις εκατό του πληθυσμού της πηγαίνει για ύπνο πεινασμένο. Και τι θα διαπιστώνατε αν προσπαθούσατε να υπολογίσετε πόσο διαδεδομένο είναι το έγκλημα στην περιοχή σας;

Πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα παθήματα αφθονούν στον κόσμο μας σήμερα.

«Ωστόσο», λέει ένας πρώην αστυνομικός, «η καρδιά πολλών από εμάς δεν επηρεάζεται από τις αδικίες που υπάρχουν ολόγυρά μας». Αλλά η εντύπωση ότι δεν επηρεαζόμαστε μπορεί να διαρκέσει μόνο ωσότου συμβεί κάτι στη δική μας ζωή ή στη ζωή κάποιου αγαπημένου μας προσώπου. Παραδείγματος χάρη, προσπαθήστε να μπείτε στη θέση της Μασάκο, η οποία φρόντιζε τη μητέρα της και τον πατέρα της που έπασχαν και οι δύο από καρκίνο. Η Μασάκο ένιωθε εντελώς απελπισμένη καθώς τους έβλεπε να χάνουν βάρος και να βογκούν από τους πόνους. Ή σκεφτείτε την απόγνωση της Σάραντα, ενός κοριτσιού από την Ασία, που ήταν εννιά χρονών όταν ο πατέρας της την πούλησε για 14 δολάρια (περ. 3.800 δρχ.). Αφού τη μετέφεραν από το χωριό της σε μια πόλη του εξωτερικού, την ανάγκαζαν να εκδίδεται σε έξι άντρες την ημέρα.

Γιατί αφθονούν τέτοιου είδους παθήματα; Και γιατί δεν τα τερματίζει ο Δημιουργός; Εξαιτίας τέτοιων παθημάτων, πολλοί στρέφουν τα νώτα τους στον Θεό. Η μητέρα του πρώην αστυνομικού που προαναφέραμε έπεσε θύμα ενός ψυχοπαθούς. Αυτός εξηγεί την αντίδρασή του: «Ποτέ άλλοτε δεν μου ήταν τόσο αδιανόητο το να υπάρχει ένας κυρίαρχος, στοργικός Θεός ο οποίος ελέγχει το σύμπαν». Και εσείς επίσης μπορεί να αναρωτιέστε: “Γιατί;” Ναι, γιατί υπάρχουν τέτοια παθήματα; Ποια είναι η αιτία, και απασχολούν τον Δημιουργό αυτά τα παθήματα;

Μήπως η Αιτία των Παθημάτων Είναι μια Προηγούμενη Ζωή;

Σε πολλά μέρη της γης, εκατομμύρια άτομα πιστεύουν ότι η αιτία των παθημάτων είναι το παρελθόν κάθε ανθρώπου· τα παθήματα που υφίσταται τώρα αποτελούν τιμωρία για ό,τι έκανε σε μια περασμένη ζωή. «Τα ανθρώπινα παθήματα οφείλονται στο γεγονός ότι μας δεσμεύει το Κάρμα, επειδή όλοι μας, από τη στιγμή που γεννιόμαστε, φέρουμε ένα βαρύ φορτίο περασμένου Κάρμα».a Αυτή η άποψη διατυπώθηκε από τον Νταϊσέτσου Τ. Σουζούκι, ένα φιλόσοφο ο οποίος έκανε δημοφιλές το Ζεν στη Δυτική κοινωνία. Οι Ινδουιστές σοφοί είχαν επινοήσει «το νόμο του Κάρμα» καθώς πάσχιζαν να βρουν μια εξήγηση για τα ανθρώπινα παθήματα. Αλλά είναι λογική και αληθινά ικανοποιητική η εξήγηση που δίνουν σε ό,τι αφορά τα παθήματα;

Μια Βουδίστρια είπε: «Σκεφτόμουν ότι δεν είχε νόημα να πρέπει να υποφέρω για κάτι με το οποίο γεννήθηκα αλλά για το οποίο δεν ήξερα τίποτα. Έπρεπε να δεχτώ ότι αυτή ήταν η μοίρα μου». Αυτή η γυναίκα δεν ήταν ικανοποιημένη με τη συγκεκριμένη εξήγηση για τα παθήματα. Το ίδιο μπορεί να συμβαίνει και με εσάς. Η ιδέα του κύκλου των γεννήσεων, μολονότι μπορεί να μην είναι κοινή στην περιοχή σας, βασίζεται σε μια διδασκαλία την οποία μπορείτε να βρείτε σε ολόκληρο το Χριστιανικό κόσμο, καθώς και αλλού—στη διδασκαλία ότι οι άνθρωποι έχουν αθάνατη ψυχή η οποία επιζεί μετά το θάνατο του σώματος. Θεωρείται ότι τα παθήματα περιλαμβάνουν αυτή την «ψυχή»—είτε στην παρούσα είτε στη μετά θάνατον ζωή.

Τέτοιες ιδέες είναι ευρέως διαδεδομένες, αλλά τι αποδείξεις υπάρχουν όσον αφορά την εγκυρότητά τους; Σε σπουδαία ζητήματα σαν και αυτό, δεν είναι σοφότερο να καθοδηγούμαστε από τα όσα λέει ο Δημιουργός μας; Ενώ οι ιδέες και οι ισχυρές πεποιθήσεις των ανθρώπων μπορεί να είναι εσφαλμένες, έχουμε διαπιστώσει πως ό,τι λέει ο Θεός είναι αξιόπιστο.

Όπως παρατηρήσαμε στο προηγούμενο κεφάλαιο, η αμαρτία των πρώτων ανθρώπινων γονέων μας επέφερε τη χειρότερη ανθρώπινη τραγωδία—το θάνατο. Ο Δημιουργός προειδοποίησε τον Αδάμ: «Την ημέρα που θα [παρακούσεις, δηλαδή θα αμαρτήσεις,] οπωσδήποτε θα πεθάνεις». (Γένεση 2:17· 3:19) Ο Θεός δεν είπε τίποτα που να δείχνει ότι ο Αδάμ είχε αθάνατη ψυχή· ήταν άνθρωπος. Σύμφωνα με την ορολογία της Αγίας Γραφής, αυτό σημαίνει ότι ήταν μια ψυχή. Άρα, όταν αυτός πέθανε, η ψυχή που ονομαζόταν Αδάμ πέθανε. Έκτοτε δεν είχε συνειδητότητα ούτε υπέφερε.

Ο Δημιουργός μας ούτε προωθεί ούτε δέχεται τις διδασκαλίες που σχετίζονται με το Κάρμα, με κύκλους γεννήσεων ή με μια αθάνατη ψυχή η οποία μπορεί να υποφέρει σε κάποια μεταγενέστερη ύπαρξη. Ωστόσο, αν συνειδητοποιήσουμε ποιες είναι οι συνέπειες της αμαρτίας του Αδάμ, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα γιατί υπάρχουν τα παθήματα σήμερα.

Από Πού Προήλθαν τα Παθήματα;

Αν και είναι δύσκολο να συλλάβουμε στο πλήρες το φάσμα των ανθρώπινων παθημάτων, θα βοηθηθούμε αν χρησιμοποιήσουμε το κατάλληλο όργανο. Ακριβώς όπως τα κιάλια μάς βοηθούν να βλέπουμε καλύτερα τα μακρινά αντικείμενα, έτσι και η Αγία Γραφή μάς καθιστά ικανούς να διακρίνουμε την αιτία των παθημάτων.

Κατ’ αρχάς, η Αγία Γραφή μάς επισημαίνει ότι «καιρός και απρόβλεπτη περίσταση» βρίσκουν όλους τους ανθρώπους. (Εκκλησιαστής 9:11) Παραδείγματος χάρη, ο Ιησούς αναφέρθηκε σε μια είδηση των ημερών του—18 άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν έπεσε πάνω τους ένας πύργος. Διευκρίνισε δε ότι εκείνα τα θύματα δεν ήταν χειρότεροι αμαρτωλοί από κάποιους άλλους. (Λουκάς 13:1-5) Αυτό το κακό το έπαθαν επειδή βρίσκονταν σε λάθος τόπο και σε λάθος χρόνο. Αλλά η Αγία Γραφή προχωράει ακόμη περισσότερο και παρέχει ικανοποιητικές πληροφορίες σχετικά με τις βασικές αιτίες των παθημάτων. Ποιες είναι αυτές οι πληροφορίες;

Αφού αμάρτησαν οι πρώτοι άνθρωποι, ο θεϊκός Κριτής, ο Ιεχωβά, αποφάσισε ότι είχαν χάσει κάθε δικαίωμα να συνεχίσουν να ζουν. Στα χρόνια που μεσολάβησαν μέχρι το θάνατό τους, ο Αδάμ και η Εύα αντιμετώπισαν αρκετά παθήματα. Αυτά ήταν παθήματα που οι ίδιοι επέφεραν στον εαυτό τους—οι συνέπειες των γηρατειών και των ασθενειών, ο αγώνας για επιβίωση, καθώς και η θλίψη που ένιωθαν βλέποντας την οικογένειά τους να διαλύεται εξαιτίας της ζήλιας και της βίας. (Γένεση 3:16-19· 4:1-12) Είναι σπουδαίο να θυμόμαστε ποιοι ήταν οι κύριοι υπαίτιοι για όλα αυτά τα παθήματα. Τα επέφεραν οι ίδιοι στον εαυτό τους. Αλλά έστω και αν έχουν έτσι τα πράγματα, πώς μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί συνεχίζονται τα παθήματα μέχρι τις ημέρες μας;

Μολονότι πολλοί άνθρωποι ίσως ενίστανται στην άποψη ότι είναι αμαρτωλοί, η Αγία Γραφή βάζει τα πράγματα στη θέση τους λέγοντας: «Μέσω ενός ανθρώπου μπήκε η αμαρτία στον κόσμο και μέσω της αμαρτίας ο θάνατος, και έτσι ο θάνατος απλώθηκε σε όλους τους ανθρώπους, επειδή όλοι είχαν αμαρτήσει». (Ρωμαίους 5:12) Το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι θέρισε τις συνέπειες της δικής του επιζήμιας πορείας, αλλά επηρεάστηκαν και οι απόγονοί του. (Γαλάτες 6:7) Αυτοί οι απόγονοι κληρονόμησαν την ατέλεια, η οποία οδηγεί στο θάνατο. Μερικοί το κατανοούν αυτό καλύτερα όταν λαβαίνουν υπόψη τους το επιστημονικά αποδεδειγμένο γεγονός ότι ακόμη και σήμερα τα παιδιά μπορεί να κληρονομήσουν ασθένειες ή ελαττώματα από τους γονείς τους. Αυτό μπορεί να συμβεί με την αιμοφιλία, τη θαλασσαιμία (Μεσογειακή αναιμία), τη στεφανιαία νόσο, ένα είδος διαβήτη, ακόμη και με τον καρκίνο του μαστού. Τα παιδιά δεν φταίνε τα ίδια, αλλά μπορεί να υποφέρουν εξαιτίας αυτού που κληρονόμησαν.

Οι γενετικοί μας πρόγονοι, ο Αδάμ και η Εύα, επέλεξαν να απορρίψουν τον τρόπο με τον οποίο κυβερνούσε ο Ιεχωβά την ανθρωπότητα.b Από την ιστορία, γνωρίζετε ότι οι άνθρωποι έχουν δοκιμάσει όλα τα καθεστώτα στην προσπάθειά τους να κυβερνήσουν τη γη. Μερικοί άντρες και γυναίκες που ασχολήθηκαν με τέτοιες προσπάθειες είχαν καλές προθέσεις. Εντούτοις, πώς αξιολογείτε τα αποτελέσματα της ανθρώπινης αυτοκυβέρνησης; Έχουν ανακουφιστεί οι άνθρωποι από τα περισσότερα παθήματα; Κάθε άλλο. Αντίθετα, πολλά είδη πολιτικής και πολλοί εθνικοί πόλεμοι έχουν εντείνει τα παθήματα. Πριν από 3.000 περίπου χρόνια, ένας σοφός άρχοντας σχολίασε: «Ο άνθρωπος εξουσιάζει τον άνθρωπο προς βλάβη του».—Εκκλησιαστής 8:9.

Μήπως βλέπετε την κατάσταση να έχει αλλάξει σήμερα, ίσως προς το καλύτερο; Οι περισσότεροι θα απαντούσαν όχι. Πολλοί άντρες, γυναίκες και παιδιά υποφέρουν, όχι μόνο εξαιτίας της κληρονομημένης αμαρτίας και ατέλειας, αλλά εξαιτίας των όσων έχουν κάνει οι ίδιοι ή άλλοι. Σκεφτείτε την κακή διαχείριση της γης από μέρους του ανθρώπου, η οποία συχνά οφείλεται στην απληστία. Επίσης, οι άνθρωποι είναι ένοχοι για την πρόκληση μόλυνσης, για την ύπαρξη φτώχειας και για τη συμβολή τους στις πείνες ή στις επιδημίες. Ακόμη και μερικές φυσικές καταστροφές, τις οποίες πολλοί αποκαλούν θεομηνίες, οφείλονται στους ανθρώπους. Υπάρχει δε και μια άλλη κύρια αιτία παθημάτων, η οποία συνήθως παραβλέπεται.

Το Πρόσωπο που Ευθύνεται για τα Παθήματα

Ένα βιβλίο της Αγίας Γραφής αποκαλύπτει πολλά πράγματα σχετικά με το ποια είναι η βασική αιτία των παθημάτων και το γιατί τα έχει επιτρέψει ο Δημιουργός, ο οποίος ενδιαφέρεται. Αυτό το βιβλίο, που ονομάζεται Ιώβ, μπορεί να αποσαφηνίσει οποιεσδήποτε συγκεχυμένες απόψεις αναφορικά με το ζήτημα των παθημάτων. Το κάνει αυτό δίνοντάς μας ενόραση στο αόρατο βασίλειο, όπου συνέβησαν ορισμένα βαρυσήμαντα γεγονότα.

Πριν από 3.500 περίπου χρόνια, λίγο πριν γράψει ο Μωυσής τα πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής, ο Ιώβ ζούσε στην περιοχή που σήμερα ονομάζεται Αραβία. Η αφήγηση δείχνει ότι ο Ιώβ ήταν ευθύς, φιλάνθρωπος και αξιοσέβαστος. Ήταν πολύ πλούσιος—είχε πολλά ζώα—και μάλιστα αποκαλούνταν «ο μεγαλύτερος από όλους τους κατοίκους της Ανατολής». Όσον αφορά την ιδιωτική του ζωή, ο Ιώβ είχε μια θαυμάσια οικογένεια—μια σύζυγο, εφτά γιους και τρεις κόρες. (Ιώβ 1:1-3· 29:7-9, 12-16) Κάποια ημέρα, ένας αγγελιοφόρος έτρεξε να αναγγείλει στον Ιώβ ότι μια ομάδα επιδρομέων είχε λεηλατήσει μερικές από τις πολύτιμες αγέλες του. Σε λίγο, ένας άλλος ανήγγειλε ότι είχαν χαθεί τα πρόβατα του Ιώβ. Έπειτα, οι Χαλδαίοι άρπαξαν τις 3.000 καμήλες του και σκότωσαν όλους τους υπηρέτες του εκτός από έναν. Στο τέλος ήρθε η χειρότερη είδηση. Ένας ασυνήθιστος άνεμος κατέστρεψε το σπίτι του πρωτότοκου γιου του και σκότωσε όλα τα παιδιά του, τα οποία ήταν συγκεντρωμένα εκεί. Αντιμέτωπος με τόσα παθήματα, θα κατηγορούσε ο Ιώβ τον Θεό; Πώς θα είχατε αισθανθεί εσείς αν ήσασταν στη θέση του;—Ιώβ 1:13-19.

Ωστόσο, επρόκειτο να έρθουν και άλλες συμφορές. Ο Ιώβ προσβλήθηκε από μια απαίσια ασθένεια, εξαιτίας της οποίας γέμισε με κακοήθη σπυριά.c Αρρώστησε τόσο πολύ και έγινε τόσο αποκρουστικός ώστε η γυναίκα του κατηγόρησε τον Θεό. «Καταράσου τον Θεό και πέθανε!» του είπε. Ο Ιώβ δεν ήξερε γιατί υπέφερε, αλλά δεν κατηγορούσε τον Θεό ως υπαίτιο. Διαβάζουμε: «Σε όλα αυτά, ο Ιώβ δεν αμάρτησε με τα χείλη του».—Ιώβ 2:6-10.

Τρεις γνωστοί του Ιώβ, όταν άκουσαν για τις στενοχώριες που περνούσε, ήρθαν να τον δουν. «Πού εξαλείφθηκαν ποτέ οι ευθείς;» ρώτησε ο Ελιφάς, ο οποίος συμπέρανε ότι ο Ιώβ πρέπει να είχε ενεργήσει με πονηρία. (Ιώβ, κεφάλαια 4, 5) Κατηγόρησε τον Ιώβ ότι είχε διαπράξει κρυφά αμαρτήματα, ακόμη και ότι είχε αρνηθεί να δώσει ψωμί σε εκείνους που είχαν ανάγκη και ότι είχε καταδυναστεύσει χήρες και ορφανά. (Ιώβ, κεφάλαια 15, 22) Οι δύο άλλοι ψευτοπαρηγορητές επέπληξαν και αυτοί τον Ιώβ, σαν να ήταν ο ίδιος υπεύθυνος για τα παθήματά του. Είχαν άραγε δίκιο; Κάθε άλλο.

Το βιβλίο του Ιώβ μάς βοηθάει να προσδιορίσουμε τη βασική αιτία των παθημάτων του Ιώβ και να δούμε γιατί τα επέτρεψε ο Θεός. Το 1ο και το 2ο κεφάλαιο αποκαλύπτουν τι είχε συμβεί λίγο νωρίτερα στον αόρατο ουρανό, στο πνευματικό βασίλειο. Το στασιαστικό πνευματικό πλάσμα που ονομάζεται Σατανάςd προσήλθε μαζί με άλλα πνευματικά πλάσματα ενώπιον του Θεού. Όταν έγινε αναφορά στην άμεμπτη πορεία του Ιώβ, ο Σατανάς διατύπωσε την εξής πρόκληση: «Μήπως δωρεάν φοβάται ο Ιώβ τον Θεό; . . . Άπλωσε τώρα το χέρι σου, παρακαλώ, και άγγιξε όλα όσα έχει και δες αν δεν σε καταραστεί κατά πρόσωπο».—Ιώβ 1:9-12.

Με άλλα λόγια, ο Σατανάς κατηγόρησε τον Θεό ότι δωροδοκούσε τον Ιώβ. Αυτό το προκλητικό πνευματικό πλάσμα ισχυρίστηκε ότι, αν αφαιρούνταν από τον Ιώβ τα πλούτη και η υγεία του, τότε αυτός θα καταριόταν τον Ιεχωβά. Κατ’ επέκταση, ο Σατανάς υποστήριξε ότι κανένας άνθρωπος δεν θα αγαπούσε τον Θεό ούτε θα ήταν όσιος σε Αυτόν αν αντιμετώπιζε παθήματα. Αυτή η πρόκληση είχε παγγήινες και διαρκείς επιπτώσεις. Τα ζητήματα που ήγειρε ο Σατανάς έπρεπε να διευθετηθούν. Γι’ αυτό, ο Θεός έδωσε στον Σατανά την ελευθερία να ενεργήσει ενάντια στον Ιώβ, και ο Σατανάς τού έφερε εκείνα τα διάφορα παθήματα.

Κατανοούμε ότι ο Ιώβ δεν γνώριζε—δεν μπορούσε άλλωστε να γνωρίζει—το παγκόσμιο ζήτημα που είχε εγερθεί στον ουρανό. Και ο Σατανάς κανόνισε έτσι τα πράγματα ώστε να φαίνεται ότι όλες οι συμφορές του Ιώβ προέρχονταν από τον Θεό. Παραδείγματος χάρη, όταν οι αστραπές χτύπησαν τα πρόβατα του Ιώβ, ο υπηρέτης που επέζησε συμπέρανε ότι ήταν «φωτιά του Θεού». Μολονότι ο Ιώβ δεν γνώριζε γιατί συνέβαιναν αυτά τα πράγματα, δεν καταριόταν ούτε απέρριπτε τον Ιεχωβά Θεό.—Ιώβ 1:16, 19, 21.

Αν αναλύσετε τις περιστάσεις που βρίσκονταν πίσω από τα όσα πέρασε ο Ιώβ, θα δείτε πως το ζήτημα είναι: Θα υπηρετούν οι άνθρωποι τον Ιεχωβά από αγάπη, παρά τα προβλήματα; Ο Ιώβ βοήθησε να απαντηθεί αυτό το ερώτημα. Μόνο η αληθινή αγάπη για τον Θεό θα μπορούσε να υποκινήσει ένα άτομο να παραμείνει πιστό στον Ιεχωβά, πράγμα που έκανε ο Ιώβ. Τι θαυμάσια μαρτυρία κατά των ψευδών κατηγοριών του Σατανά! Αλλά αυτή η υπόθεση ούτε άρχισε ούτε τελείωσε τότε με τον Ιώβ· διαρκεί αιώνες. Περιλαμβανόμαστε και εμείς.

Πώς αντιδρούν πολλοί όταν βλέπουν ή αντιμετωπίζουν παθήματα, όποια και αν είναι η αιτία τους; Μπορεί να έχουν άγνοια των ζητημάτων που εγέρθηκαν στην εποχή του Ιώβ ή μπορεί να μην πιστεύουν καν ότι υπάρχει ο Σατανάς. Έτσι λοιπόν, συχνά αμφιβάλλουν αν υπάρχει Δημιουργός ή κατηγορούν αυτόν για τα παθήματα. Τι πιστεύετε εσείς σχετικά με αυτό; Από τα όσα γνωρίζετε για τον Δημιουργό, δεν θα συμφωνούσατε με τον Βιβλικό συγγραφέα Ιάκωβο; Παρά τα παθήματα, αυτός είχε την εξής πεποίθηση: «Κανείς όταν περνάει δοκιμασία να μη λέει: “Από τον Θεό δοκιμάζομαι”. Διότι ο Θεός δεν μπορεί να δοκιμαστεί με κακά πράγματα ούτε και αυτός δοκιμάζει κανέναν».—Ιακώβου 1:13.

Υπάρχει κάτι που μπορεί να μας βοηθήσει πάρα πολύ για να αποκτήσουμε τη σοφή άποψη. Αυτό είναι το να εξετάσουμε την περίπτωση του Ιησού. Γνωρίζουμε ότι ο Ιησούς χαίρει εκτίμησης για την ενόραση, τη γνώση και την ικανότητα που είχε ως δάσκαλος. Ποια ήταν η δική του θέση αναφορικά με τον Σατανά και τα παθήματα; Ο Ιησούς ήταν βέβαιος αφενός ότι υπάρχει ο Σατανάς ο Διάβολος και αφετέρου ότι μπορεί να προκαλεί παθήματα. Ο Σατανάς, ο οποίος είχε προσπαθήσει να διαρρήξει την ακεραιότητα του Ιώβ, προσπάθησε απροκάλυπτα να κάνει το ίδιο και στον Ιησού. Αυτό, εκτός από το ότι αποδεικνύει πως ο Σατανάς είναι πραγματικό πρόσωπο, δείχνει ότι η πρόκληση που εγέρθηκε στις ημέρες του Ιώβ εξακολουθούσε να υφίσταται. Όπως και ο Ιώβ, ο Ιησούς αποδείχτηκε πιστός στον Δημιουργό έστω και αν χρειάστηκε να θυσιάσει πλούτη και δύναμη, και μολονότι αυτό του έφερε σωματικά παθήματα και θάνατο πάνω σε ένα ξύλο βασανισμού. Η περίπτωση του Ιησού δείχνει ότι ο Θεός εξακολουθούσε να επιτρέπει σε ανθρώπους να αποδεικνύουν πως θα παρέμεναν όσιοι σε αυτόν παρά τα προβλήματα.—Λουκάς 4:1-13· 8:27-34· 11:14-22· Ιωάννης 19:1-30.

Περνάει Χρόνος—Υπάρχει Βάσιμος Λόγος

Για να κατανοήσουμε το ζήτημα των παθημάτων, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα ατυχήματα, οι αμαρτωλές ανθρώπινες τάσεις, η κακή διαχείριση της γης από μέρους του ανθρώπου καθώς και ο Σατανάς ο Διάβολος αποτελούν αιτίες παθημάτων. Εντούτοις, το να γνωρίζουμε τι ευθύνεται για τα παθήματα δεν αρκεί. Όταν κάποιος υποφέρει, θα ήταν εύκολο να αισθανθεί όπως και ο αρχαίος προφήτης Αββακούμ όταν είπε: «Ως πότε, Ιεχωβά, θα κραυγάζω για βοήθεια και εσύ δεν θα ακούς; Ως πότε θα σε καλώ για βοήθεια από τη βία και εσύ δεν θα σώζεις; Γιατί με κάνεις να βλέπω βλαβερά πράγματα και εξακολουθείς να παρατηρείς προβλήματα; Και γιατί βρίσκεται μπροστά μου λεηλασία και βία, και γιατί γίνεται φιλονικία, και γιατί υπάρχει έριδα;» (Αββακούμ 1:2, 3) Ναι, γιατί “παρατηρεί προβλήματα” ο Ιεχωβά χωρίς να φαίνεται να ενεργεί; Ως ο Παντοδύναμος, έχει τις ιδιότητες που απαιτούνται για να τερματίσει τα παθήματα, τη δύναμη και την αγάπη για τη δικαιοσύνη. Πότε, λοιπόν, θα το κάνει αυτό;

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, όταν το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι επέλεξε την απόλυτη ανεξαρτησία, ο Δημιουργός ήταν βέβαιος ότι μερικοί από τους απογόνους τους θα ενεργούσαν διαφορετικά. Ο Ιεχωβά, ενεργώντας με σοφία, επέτρεψε να περάσει χρόνος. Γιατί; Για να αποδείξει ότι η διακυβέρνηση ανεξάρτητα από τον Δημιουργό οδηγεί μόνο σε δυστυχία και ότι, αντίθετα, ο τρόπος ζωής που εναρμονίζεται με τον Δημιουργό είναι ορθός και φέρνει ευτυχία.

Στο μεταξύ, ο Θεός έχει διατηρήσει τη γη έτσι ώστε να είναι ένα λογικά ευχάριστο περιβάλλον. Ο απόστολος Παύλος διατύπωσε τον εξής συλλογισμό: «Στις περασμένες γενιές αυτός επέτρεψε σε όλα τα έθνη να προχωρούν στις οδούς τους, αν και δεν άφησε τον εαυτό του χωρίς μαρτυρία κάνοντας το καλό, δίνοντάς σας βροχές από τον ουρανό και καρποφόρες εποχές, γεμίζοντας τις καρδιές σας στο πλήρες με τροφή και ευθυμία». (Πράξεις 14:16, 17) Είναι σαφές ότι ο Δημιουργός δεν προκαλεί τα παθήματα, αλλά τα έχει επιτρέψει προκειμένου να διευθετηθούν ορισμένα ζητήματα ύψιστης σπουδαιότητας.

Πότε θα Έρθει Ανακούφιση;

Στην πραγματικότητα, το γεγονός ότι τα ανθρώπινα παθήματα αυξάνονται δείχνει ότι ο καιρός του τερματισμού τους πλησιάζει. Γιατί μπορεί να λεχθεί αυτό; Η Αγία Γραφή αποκαλύπτει τι συνέβη στο αόρατο βασίλειο στις ημέρες του Ιώβ και κάνει ξανά το ίδιο σχετικά με τις δικές μας ημέρες. Το τελευταίο βιβλίο της, η Αποκάλυψη, στρέφει την προσοχή σε μια σύγκρουση που συνέβη στον ουρανό. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ο Σατανάς «ρίχτηκε κάτω στη γη» μαζί με τις δαιμονικές του ορδές. «Γι’ αυτόν το λόγο», συνεχίζει αυτό το βιβλίο της Αγίας Γραφής, «να ευφραίνεστε ουρανοί και όσοι κατοικείτε σε αυτούς! Αλίμονο στη γη και στη θάλασσα, επειδή ο Διάβολος κατέβηκε σε εσάς, έχοντας μεγάλο θυμό, καθώς γνωρίζει ότι έχει μικρό χρονικό διάστημα».—Αποκάλυψη 12:7-12.

Αν εξετάσουμε λεπτομερώς τις Βιβλικές προφητείες, θα διαπιστώσουμε ότι αυτό το γεγονός συνέβη στο δικό μας αιώνα. Όπως ίσως γνωρίζετε, διακεκριμένοι ιστορικοί παραδέχονται ότι το ξέσπασμα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου το 1914 αποτέλεσε ένα βασικό σημείο στροφής στην ιστορία.e Έκτοτε, τα παθήματα και οι συμφορές έχουν αυξηθεί. Ο Ιησούς αναφέρθηκε σε αυτή την ίδια χρονική περίοδο όταν οι μαθητές με τους οποίους ήταν στενά συνδεδεμένος τον ρώτησαν σχετικά με «το σημείο της παρουσίας [του] και της τελικής περιόδου του συστήματος πραγμάτων». Ο Ιησούς είπε: «Θα σηκωθεί έθνος εναντίον έθνους και βασιλεία εναντίον βασιλείας· και θα υπάρξουν μεγάλοι σεισμοί, και στον έναν τόπο μετά τον άλλον επιδημίες και πείνες· και θα υπάρξουν φοβερά φαινόμενα και από τον ουρανό μεγάλα σημεία». (Ματθαίος 24:3-14· Λουκάς 21:5-19) Αυτά τα λόγια, που προαναγγέλλουν μεγάλα παθήματα, εκπληρώνονται τώρα σε πλήρη κλίμακα για πρώτη φορά στην ιστορία.

Η Αγία Γραφή περιγράφει αυτά τα γεγονότα ως προμηνύματα μιας “μεγάλης θλίψης, τέτοιας που δεν έχει συμβεί από την αρχή του κόσμου μέχρι τώρα ούτε πρόκειται να ξανασυμβεί”. (Ματθαίος 24:21) Αυτή θα αποτελέσει την αποφασιστική παρέμβαση του Θεού στις ανθρώπινες υποθέσεις. Ο Θεός θα αναλάβει δράση για να θέσει τέρμα στο πονηρό σύστημα πραγμάτων, το οποίο έχει προκαλέσει τόσα παθήματα επί αιώνες. Αλλά αυτό δεν θα σημάνει το “τέλος του κόσμου” μέσω ενός πυρηνικού ολοκαυτώματος που θα καταστρέψει την ανθρωπότητα. Ο Λόγος του Θεού μάς διαβεβαιώνει ότι θα υπάρξουν επιζώντες. «Ένα μεγάλο πλήθος . . . από όλα τα έθνη και τις φυλές και τους λαούς και τις γλώσσες» θα βγει ζωντανό από αυτή τη θλίψη.—Αποκάλυψη 7:9-15.

Για να πάρετε μια ολοκληρωμένη εικόνα, εξετάστε τι λέει η Αγία Γραφή ότι θα επακολουθήσει. Το παραδεισένιο σπίτι που προοριζόταν αρχικά για κατοικία της ανθρωπότητας θα αποκατασταθεί. (Λουκάς 23:43) Δεν θα υπάρχουν άστεγοι. Ο Ησαΐας έγραψε: «“Θα χτίσουν σπίτια και θα κατοικήσουν· θα φυτέψουν αμπέλια και θα φάνε τον καρπό τους. . . . Διότι σαν τις ημέρες του δέντρου θα είναι οι ημέρες του λαού μου· και το έργο των χεριών τους οι εκλεγμένοι μου θα το χρησιμοποιούν στο πλήρες. Δεν θα μοχθούν μάταια ούτε θα γεννούν για αναστάτωση· επειδή είναι το σπέρμα που αποτελείται από τους ευλογημένους του Ιεχωβά, και οι απόγονοί τους μαζί τους. . . . Ο λύκος και το αρνί θα βόσκουν μαζί, και το λιοντάρι θα τρώει άχυρο όπως ο ταύρος . . . Δεν θα κάνουν κακό ούτε θα προκαλούν καταστροφή σε όλο το άγιο βουνό μου”, είπε ο Ιεχωβά».—Ησαΐας 65:21-25.

Και τι θα γίνει με τα παθήματα σε προσωπικό επίπεδο; Δεν θα υπάρχει πόλεμος, βία ή έγκλημα. (Ψαλμός 46:8, 9· Παροιμίες 2:22· Ησαΐας 2:4) Ο Κατασκευαστής και Ζωοδότης του ανθρώπου θα βοηθήσει τους υπάκουους ανθρώπους να αποκτήσουν και να απολαμβάνουν πλήρη υγεία. (Ησαΐας 25:8· 33:24) Δεν θα υπάρχει πια πείνα, εφόσον η γη θα ξαναβρεί την οικολογική της ισορροπία και θα παράγει με αφθονία. (Ψαλμός 72:16) Πράγματι, οι αιτίες των παθημάτων που βλέπουμε σήμερα θα αποτελούν παρελθόν.—Ησαΐας 14:7.

Αυτές είναι πράγματι οι καλύτερες ειδήσεις. Αλλά μερικοί μπορεί να πιστεύουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν δύο μελανά σημεία, σαν να λέγαμε. Η απόλαυση που θα αντλούσε κάποιος από αυτές τις ευλογίες θα ήταν περιορισμένη αν επρόκειτο να πεθάνει μετά 70 ή 80 χρόνια. Και δεν θα αισθανόταν θλίψη για το ότι τα αγαπημένα του πρόσωπα πέθαναν προτού τερματίσει ο Δημιουργός τα ανθρώπινα παθήματα; Ποια είναι η απάντηση;

Εξαλείφεται το Χειρότερο από Όλα τα Παθήματα

Ο Δημιουργός έχει τη λύση. Αυτός είναι ο Κατασκευαστής του σύμπαντος και της ανθρώπινης ζωής εδώ στη γη. Μπορεί να κάνει πράγματα που ξεπερνούν τις ανθρώπινες ικανότητες ή πράγματα που ο άνθρωπος μόλις τώρα αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι είναι εφικτά. Εξετάστε δύο μόνο τέτοια παραδείγματα.

Έχουμε τη δυνατότητα να ζούμε για πάντα.

Η Αγία Γραφή παρουσιάζει ξεκάθαρα την προοπτική της απόκτησης αιώνιας ζωής την οποία παρέχει ο Θεός. (Ιωάννης 3:16· 17:3) Αφού μελέτησε τα γονίδια στα ανθρώπινα κύτταρα, ο Δρ Μάικλ Φοσλ ανακοίνωσε ότι η ποιότητα των αντρικών αναπαραγωγικών κυττάρων δεν φθίνει με την ηλικία. «Τα ήδη υπάρχοντα γονίδιά μας, αν έχουν την κατάλληλη έκφραση, μπορούν να διατηρήσουν τα κύτταρά μας ανέπαφα από τη γήρανση». Αυτή η διαπίστωση εναρμονίζεται με τα όσα είδαμε στο 4ο Κεφάλαιο, ότι ο εγκέφαλός μας έχει δυνατότητες από τις οποίες ελάχιστες καταφέρνουμε να χρησιμοποιήσουμε στην τωρινή διάρκεια της ζωής μας· φαίνεται πως είναι σχεδιασμένος για να λειτουργεί για πάντα. Φυσικά, αυτά είναι απλώς δευτερεύοντα σημεία, τα οποία συμπληρώνουν τη δήλωση που κάνει ευθέως η Αγία Γραφή—ο Ιεχωβά θα μας δώσει τη δυνατότητα να ζούμε για πάντα χωρίς παθήματα. Παρατηρήστε τι υπόσχεται στο τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής: «[Ο Θεός] θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια τους, και ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια».—Αποκάλυψη 21:4.

Ο Δημιουργός είναι ικανός να βοηθήσει κάποιον που υπέφερε και πέθανε—επαναφέροντάς τον στη ζωή, ανασταίνοντάς τον.

Ο Λάζαρος ήταν ένας άνθρωπος που αναστήθηκε. (Ιωάννης 11:17-45· βλέπε σελίδες 158-160.) Ο καθηγητής Ντόναλντ Μακ Κέι χρησιμοποίησε ως παράδειγμα το αρχείο ενός κομπιούτερ. Έγραψε ότι, αν καταστραφεί ένας κομπιούτερ, αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι χάθηκε για πάντα μια εξίσωση ή κάποια επεξεργασία δεδομένων που γινόταν σε αυτόν. Η ίδια εξίσωση ή επεξεργασία δεδομένων θα μπορούσε να εισαχθεί σε έναν καινούριο κομπιούτερ και να λειτουργήσει εκεί, «αν το επιθυμεί ο μαθηματικός». Ο καθηγητής Μακ Κέι συνέχισε: «Προφανώς, η μηχανιστική επιστήμη του εγκεφάλου θα ήγειρε εξίσου ελάχιστες αντιρρήσεις σχετικά με την ελπίδα για αιώνια ζωή που αναφέρει [η Αγία Γραφή], η οποία δίνει χαρακτηριστική έμφαση στην “ανάσταση”». Αν πεθάνει ένας άνθρωπος, ο Δημιουργός θα μπορούσε αργότερα να τον επαναφέρει στη ζωή, όπως έκανε στην περίπτωση του Ιησού ή όπως έκανε ο Ιησούς στην περίπτωση του Λαζάρου. Ο Μακ Κέι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι, αν κάποιο άτομο πεθάνει, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορεί να επανέλθει στη ζωή μέσα σε ένα καινούριο σώμα «αν το επιθυμεί ο Δημιουργός μας».

Ναι, την τελική λύση την έχει ο Δημιουργός μας. Μόνο αυτός μπορεί να τερματίσει πλήρως τα παθήματα, να αντιστρέψει τις συνέπειες της αμαρτίας και να εξαλείψει το θάνατο. Ο Ιησούς Χριστός μίλησε στους μαθητές του για μια απαράμιλλη διαδικασία που είναι ακόμη μελλοντική. Είπε: «Έρχεται η ώρα κατά την οποία όλοι όσοι είναι στα μνημεία θα ακούσουν τη φωνή του και θα βγουν».—Ιωάννης 5:28, 29.

Σκεφτείτε το! Ο Υπέρτατος Άρχοντας του Σύμπαντος είναι έτοιμος και ικανός να αποκαταστήσει στη ζωή τους ανθρώπους που βρίσκονται στη μνήμη του. Σε αυτούς θα δοθεί η ευκαιρία να αποδειχτούν άξιοι να λάβουν «την πραγματική ζωή».—1 Τιμόθεο 6:19· Πράξεις 24:15.

Ωστόσο, απαιτείται άραγε από εμάς να κάνουμε κάτι ενόσω περιμένουμε την πλήρη ανακούφιση από τα ανθρώπινα παθήματα; Και αν έτσι έχουν τα πράγματα, θα μπορούσε αυτό να προσδώσει ακόμη περισσότερο νόημα στη ζωή μας σήμερα; Ας δούμε.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 168]

Δεν Υπάρχει Αθάνατη Ψυχή

Η Αγία Γραφή διδάσκει ότι κάθε άτομο είναι μια ανθρώπινη ψυχή· όταν πεθαίνει ένα άτομο, πεθαίνει η ψυχή. Το εδάφιο Ιεζεκιήλ 18:4 λέει: «Η ψυχή που αμαρτάνει—αυτή θα πεθάνει». Οι νεκροί δεν έχουν συνειδητότητα ούτε ζουν πουθενά. Ο Σολομών έγραψε: «Οι νεκροί δεν γνωρίζουν τίποτα απολύτως». (Εκκλησιαστής 9:5, 10) Ούτε οι Ιουδαίοι ούτε οι πρώτοι Χριστιανοί δίδασκαν αρχικά ότι η ψυχή είναι αθάνατη.

«Η ψυχή στην Π[αλαιά] Δ[ιαθήκη] δεν σημαίνει ένα μέρος του ανθρώπου, αλλά ολόκληρο τον άνθρωπο—τον άνθρωπο ως ζωντανό ον. Παρόμοια, στην Κ[αινή] Δ[ιαθήκη] υποδηλώνει την ανθρώπινη ζωή . . . Η Αγία Γραφή δεν λέει ότι επιζεί μια άυλη ψυχή».—Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia).

«Η ιδέα της αθανασίας της ψυχής και η πίστη στην ανάσταση των νεκρών . . . είναι δύο έννοιες που βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικά επίπεδα».—Μετά το θάνατο: αθανασία ή ανάσταση; (Dopo la morte: immortalità o resurrezione?), του θεολόγου Φιλίπ Χ. Μενού.

«Εφόσον ο άνθρωπος ως ενιαία οντότητα είναι αμαρτωλός, όταν επέρχεται ο θάνατος πεθαίνει εντελώς και το σώμα και η ψυχή (πλήρης θάνατος) . . . Ανάμεσα στο θάνατο και στην ανάσταση υπάρχει ένα χάσμα».—Προτεσταντική Κατήχηση για Ενηλίκους (Evangelischer Erwachsenenkatechismus).

[Πλαίσιο στη σελίδα 175]

Μήπως Έχει Περάσει Πάρα Πολύς Χρόνος;

Ίσως φαίνεται ότι, από τον καιρό του Ιώβ ως τον καιρό του Ιησού, τα παθήματα διήρκεσαν πάρα πολύ—περίπου 1.600 χρόνια. Για έναν άνθρωπο, η αναμονή 100 χρόνων για τον τερματισμό των παθημάτων θα φαινόταν πολύς καιρός. Αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι τα θεμελιώδη ζητήματα που ήγειρε ο Σατανάς είχαν αρνητικό αντίκτυπο στον Δημιουργό. Από την άποψη του Θεού, ο μετέπειτα χρόνος κατά τον οποίο επιτράπηκε η ύπαρξη των παθημάτων και της πονηρίας είναι σύντομος. Αυτός είναι “ο Βασιλιάς της αιωνιότητας”, για τον οποίο “χίλια χρόνια είναι σαν το χθες που έχει περάσει”. (1 Τιμόθεο 1:17· Ψαλμός 90:4) Και στους ανθρώπους στους οποίους θα χορηγηθεί αιώνια ζωή, αυτή η περίοδος της ιστορίας κατά την οποία υπήρχαν τα παθήματα θα φαίνεται, επίσης, πολύ σύντομη.

[Πλαίσιο στη σελίδα 178]

Σημείο Στροφής στην Ιστορία

«Κοιτάζοντας το παρελθόν από την πλεονεκτική θέση που μας δίνει το παρόν, διακρίνουμε καθαρά σήμερα ότι το ξέσπασμα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου εισήγαγε έναν εικοστό αιώνα “Εποχής Δυσκολιών”—σύμφωνα με τη χαρακτηριστική έκφραση του Βρετανού ιστορικού Άρνολντ Τόινμπι—από τον οποίο ο πολιτισμός μας δεν έχει με κανέναν τρόπο συνέλθει ακόμη».—Η Πτώση των Δυναστειών (The Fall of the Dynasties), Έντμοντ Τέιλορ.

«Στην πραγματικότητα το έτος 1914 και όχι το έτος της Χιροσίμα είναι εκείνο που χαρακτηρίζει το σημείο στροφής στην εποχή μας, διότι μέχρι τώρα μπορούμε να δούμε ότι . . . ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος ήταν που εισήγαγε τη μεταβατική περίοδο σύγχυσης την οποία διερχόμαστε με μεγάλη δυσκολία».—Δρ Ρενέ Άλμπρεχτ-Καριέ, Κολέγιο Μπάρναρντ.

«Το 1914 ο κόσμος έχασε τον ειρμό του τον οποίο δεν κατόρθωσε να ξαναβρεί από τότε. . . . Αυτός υπήρξε ένας καιρός ασυνήθιστης αταξίας και βίας, τόσο έξω από τα εθνικά σύνορα όσο και μέσα σε αυτά».—Δι Ικόνομιστ (The Economist).

[Πλαίσιο στη σελίδα 181]

Είναι Δυνατή η Ανάσταση ενός Ατόμου;

Ο νευρολόγος Ρίτσαρντ Μ. Ρέστακ έκανε ορισμένα σχόλια για τον εγκέφαλο του ανθρώπου και τους νευρώνες του. «Αν ένας παρατηρητής είχε την ικανότητα να αποκρυπτογραφήσει τις συνδέσεις και τα κυκλώματα που είναι εγκατεστημένα στα 50 δισεκατομμύρια νευρικά μας κύτταρα, θα μπορούσε να “διαβάσει” όλα τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας καθώς και όλα όσα έχουμε κάνει». Αν αληθεύει αυτό, δεν θα μπορούσε ο στοργικός Δημιουργός μας, με τις πληροφορίες που έχει, να ανακατασκευάσει ένα άτομο;

[Πλαίσιο στη σελίδα 182]

Οι Συνδέσεις σας Είναι Αριθμημένες

Ο Ιησούς είπε: «Οι τρίχες του κεφαλιού σας είναι όλες αριθμημένες». (Ματθαίος 10:29-31) Τι γίνεται, όμως, με τη φαιά ουσία που βρίσκεται μέσα στο κεφάλι σας; Τα εγκεφαλικά κύτταρα (που ονομάζονται νευρώνες) έχουν τόσο μικρό μέγεθος ώστε είναι ορατά μόνο με ισχυρά μικροσκόπια. Σκεφτείτε να προσπαθούσατε να μετρήσετε, όχι μόνο τους νευρώνες, αλλά τις διασυνδέσεις (συνάψεις), που είναι μικρότερου μεγέθους και οι οποίες μπορεί να φτάνουν και τις 250.000 στην περίπτωση μερικών νευρώνων.

Ο Δρ Πίτερ Χάτενλοκρ, χρησιμοποιώντας ένα ισχυρό ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, ήταν από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με την καταμέτρηση των νευρωνικών συνδέσεων καθώς έκανε νεκροψίες σε έμβρυα, σε βρέφη και σε ηλικιωμένους. Είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι όλα τα δείγματα, που το καθένα είχε κατά προσέγγιση το μέγεθος κεφαλιού καρφίτσας, περιείχαν περίπου τον ίδιο αριθμό νευρώνων, γύρω στους 70.000.

Κατόπιν, ο Δρ Χάτενλοκρ άρχισε να μετράει πόσες συνδέσεις είχαν οι νευρώνες, δηλαδή τα εγκεφαλικά κύτταρα, που περιέχονταν σε τέτοια μικροσκοπικά δείγματα. Οι νευρώνες του εμβρύου είχαν 124 εκατομμύρια συνδέσεις, του νεογέννητου είχαν 253 εκατομμύρια και του βρέφους ηλικίας οχτώ μηνών είχαν 572 εκατομμύρια. Ο Δρ Χάτενλοκρ διαπίστωσε ότι κατόπιν, καθώς μεγάλωνε το παιδί, ο αριθμός μειωνόταν σταδιακά.

Αυτές οι ανακαλύψεις είναι ενδιαφέρουσες σε σχέση με τα όσα αναφέρει η Αγία Γραφή για την ανάσταση. (Ιωάννης 5:28, 29) Ο ενήλικος έχει σε ολόκληρο τον εγκέφαλό του περίπου ένα τετράκις εκατομμύριο νευρωνικές συνδέσεις, δηλαδή τον αριθμό 1 με 15 μηδενικά. Έχει ο Δημιουργός την ικανότητα να μετρήσει αυτές τις συνδέσεις και, επιπρόσθετα, να τις ανακατασκευάσει;

Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) αναφέρει πως υπάρχουν 200 πεντάκις εκατομμύρια άστρα στο σύμπαν, δηλαδή ο αριθμός 2 με 20 μηδενικά. Ο Δημιουργός γνωρίζει όλα αυτά τα άστρα ονομαστικά. (Ησαΐας 40:26) Συνεπώς μπορεί κάλλιστα να θυμηθεί και να ανακατασκευάσει τις νευρωνικές συνδέσεις που δημιουργούν τις αναμνήσεις και τα αισθήματα των ανθρώπων τους οποίους θα επιλέξει να αναστήσει.

[Εικόνα στη σελίδα 166]

Πολλοί πιστεύουν στον κύκλο του Κάρμα, από τη γέννηση ως το θάνατο

[Εικόνα στη σελίδα 171]

Ο Αλέξιος, γιος του Τσάρου Νικόλαου Β΄ και της Αλεξάνδρας, κληρονόμησε την αιμοφιλία. Εμείς έχουμε κληρονομήσει την ατέλεια από τον προπάτορά μας, τον Αδάμ

[Εικόνες στη σελίδα 179]

Ακόμη και ενόσω επιτρέπει τα παθήματα, ο Δημιουργός έχει δώσει πολλές χαρές στους ανθρώπους