Κεφάλαιο 4

Ο Ιησούς Έρχεται για να Δώσει Ενθάρρυνση

 1. Σε ποιους γράφει τώρα ο Ιωάννης, και ποιοι πρέπει να ενδιαφέρονται ζωηρά για το άγγελμά του σήμερα;

ΟΛΟΙ όσοι είναι συνταυτισμένοι με τις εκκλησίες του λαού του Θεού σήμερα πρέπει να ενδιαφέρονται ζωηρά για αυτά που ακολουθούν. Πρόκειται για μια σειρά αγγελμάτων τα οποία έχουν ειδική εφαρμογή καθώς «ο προσδιορισμένος καιρός» πλησιάζει. (Αποκάλυψη 1:3) Θα αποκομίσουμε αιώνια οφέλη αν δώσουμε προσοχή σε αυτές τις διακηρύξεις. Το υπόμνημα αναφέρει: «Ο Ιωάννης προς τις εφτά εκκλησίες που βρίσκονται στην περιφέρεια της Ασίας: Είθε να έχετε παρ’ αξία καλοσύνη και ειρήνη από “Εκείνον που είναι και που ήταν και που έρχεται”, και από τα εφτά πνεύματα που είναι μπροστά στο θρόνο του, και από τον Ιησού Χριστό».—Αποκάλυψη 1:4, 5α.

 2. (α) Τι υποδηλώνει ο αριθμός «εφτά»; (β) Στη διάρκεια της ημέρας του Κυρίου, σε ποιους εφαρμόζονται τα αγγέλματα προς τις «εφτά εκκλησίες»;

² Εδώ ο Ιωάννης απευθύνεται σε «εφτά εκκλησίες» των οποίων τα ονόματα μας δίνονται παρακάτω στην προφητεία. Ο αριθμός «εφτά» επαναλαμβάνεται πολλές φορές στην Αποκάλυψη. Υποδηλώνει πληρότητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα πράγματα του Θεού και τη χρισμένη εκκλησία του. Εφόσον ο αριθμός των εκκλησιών του λαού του Θεού παγκόσμια έχει αυξηθεί σε σχεδόν εκατό χιλιάδες στη διάρκεια της ημέρας του Κυρίου, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι αυτά που λέγονται κυρίως για τις «εφτά εκκλησίες» των χρισμένων εφαρμόζονται επίσης και σε όλο το λαό του Θεού σήμερα. (Αποκάλυψη 1:10) Ναι, ο Ιωάννης έχει ένα ζωτικό άγγελμα για όλες τις εκκλησίες των Μαρτύρων του Ιεχωβά και για όλους όσους είναι συνταυτισμένοι μαζί τους, παντού στο πρόσωπο αυτής της γης.

 3. (α) Στο χαιρετισμό του Ιωάννη, από πού προέρχονται “η παρ’ αξία καλοσύνη και η ειρήνη”; (β) Ποια έκφραση του αποστόλου Παύλου είναι παρόμοια με το χαιρετισμό του Ιωάννη;

³ «Παρ’ αξία καλοσύνη και ειρήνη»—πόσο ελκυστικά είναι αυτά τα πράγματα, ιδιαίτερα αν εκτιμούμε την πηγή τους! “Εκείνος” από τον οποίο προέρχονται είναι ο ίδιος ο Υπέρτατος Κύριος Ιεχωβά, “ο Βασιλιάς της αιωνιότητας”, που ζει «από τους αιώνες και μέχρι τους αιώνες». (1 Τιμόθεο 1:17· Ψαλμός 90:2) Εδώ περιλαμβάνονται επίσης «τα εφτά πνεύματα», έκφραση που δείχνει πλήρη λειτουργία της ενεργού δύναμης του Θεού, δηλαδή του αγίου πνεύματος, καθώς αυτό φέρνει κατανόηση και ευλογία σε όλους όσους δίνουν προσοχή στην προφητεία. Βασικό ρόλο κατέχει και “ο Ιησούς Χριστός”, για τον οποίο ο Ιωάννης έγραψε αργότερα: «Ήταν πλήρης παρ’ αξία καλοσύνης και αλήθειας». (Ιωάννης 1:14) Επομένως, ο χαιρετισμός του Ιωάννη περιέχει τα ίδια στοιχεία που ανέφερε και ο απόστολος Παύλος όταν τελείωνε τη δεύτερη επιστολή του προς την εκκλησία της Κορίνθου: «Η παρ’ αξία καλοσύνη του Κυρίου Ιησού Χριστού και η αγάπη του Θεού και η συμμετοχή στο άγιο πνεύμα ας είναι μαζί με όλους σας». (2 Κορινθίους 13:14) Είθε αυτά τα λόγια να εφαρμοστούν και στον καθένα από εμάς που αγαπάει την αλήθεια σήμερα!—Ψαλμός 119:97.

“Ο Πιστός Μάρτυρας”

 4. Πώς περιγράφει κατόπιν ο Ιωάννης τον Ιησού Χριστό, και γιατί είναι τόσο κατάλληλοι αυτοί οι περιγραφικοί όροι;

⁴ Μετά τον Ιεχωβά, ο Ιησούς είναι το πιο ένδοξο πρόσωπο στο σύμπαν, πράγμα που αναγνωρίζει ο Ιωάννης περιγράφοντάς τον ως «“τον Πιστό Μάρτυρα”, “Τον πρωτότοκο από τους νεκρούς” και “Τον Άρχοντα των βασιλιάδων της γης”». (Αποκάλυψη 1:5β) Όπως η σελήνη στους ουρανούς, έτσι και ο Ιησούς έχει εδραιωθεί ως ο μεγαλύτερος Μάρτυρας του γεγονότος ότι ο Ιεχωβά είναι ο αληθινός Θεός. (Ψαλμός 89:37) Αφού διακράτησε ακεραιότητα μέχρι θυσιαστικού θανάτου, έγινε ο πρώτος από την ανθρωπότητα που αναστήθηκε σε αθάνατη πνευματική ζωή. (Κολοσσαείς 1:18) Τώρα που βρίσκεται στην παρουσία του Ιεχωβά, είναι εξυψωμένος πάνω από όλους τους επίγειους βασιλιάδες, επειδή του έχει ανατεθεί «όλη η εξουσία στον ουρανό και στη γη». (Ματθαίος 28:18· Ψαλμός 89:27· 1 Τιμόθεο 6:15) Το 1914 ενθρονίστηκε ως Βασιλιάς για να κυβερνήσει μεταξύ των εθνών της γης.—Ψαλμός 2:6-9.

 5. (α) Πώς συνεχίζει ο Ιωάννης να εκφράζει εκτίμηση για τον Κύριο Ιησού Χριστό; (β) Ποιοι ωφελούνται από το δώρο της τέλειας ανθρώπινης ζωής του Ιησού, και πώς συμμετέχουν οι χρισμένοι Χριστιανοί σε μια ειδική ευλογία;

⁵ Ο Ιωάννης συνεχίζει να εκφράζει εκτίμηση για τον Κύριο Ιησού Χριστό με τα εξής ενθουσιώδη λόγια: «Σε αυτόν που μας αγαπάει και που μας έλυσε από τις αμαρτίες μας μέσω του αίματός του—και μας έκανε να είμαστε βασιλεία, ιερείς στον Θεό και Πατέρα του—ναι, σε αυτόν ας είναι η δόξα και η κραταιότητα στους αιώνες. Αμήν». (Αποκάλυψη 1:5γ, 6) Ο Ιησούς έδωσε την τέλεια ανθρώπινη ζωή του για να μπορέσουν να αποκατασταθούν σε τέλεια ζωή όσοι από τον κόσμο της ανθρωπότητας ασκούν πίστη σε αυτόν. Εσύ, αγαπητέ αναγνώστη, μπορείς να περιληφθείς σε αυτή τη διευθέτηση! (Ιωάννης 3:16) Αλλά ο θυσιαστικός θάνατος του Ιησού άνοιξε το δρόμο για μια ειδική ευλογία για εκείνους που γίνονται χρισμένοι Χριστιανοί, όπως ήταν ο Ιωάννης. Αυτοί έχουν ανακηρυχτεί δίκαιοι με βάση τη λυτρωτική θυσία του Ιησού. Τα μέλη του μικρού ποιμνίου που, όπως και ο Ιησούς, αποκηρύττουν κάθε προοπτική για επίγεια ζωή γεννήθηκαν από το πνεύμα του Θεού και έχουν την προσδοκία να αναστηθούν για να υπηρετήσουν ως βασιλιάδες και ιερείς με τον Ιησού Χριστό στη Βασιλεία του. (Λουκάς 12:32· Ρωμαίους 8:18· 1 Πέτρου 2:5· Αποκάλυψη 20:6) Τι μεγαλειώδες προνόμιο! Δεν είναι άξιο απορίας που ο Ιωάννης διακήρυξε με τόση πεποίθηση ότι η δόξα και η κραταιότητα ανήκουν στον Ιησού!

«Έρχεται με τα Σύννεφα»

 6. (α) Τι ανακοινώνει ο Ιωάννης σχετικά με το ότι ο Ιησούς «έρχεται με τα σύννεφα», και για ποια προφητεία του Ιησού μπορεί να του έγινε υπενθύμιση; (β) Πώς «έρχεται» ο Ιησούς, και ποιοι θα γευτούν μεγάλη λύπη στη γη;

⁶ Κατόπιν, ο Ιωάννης ανακοινώνει γεμάτος αγαλλίαση: «Έρχεται με τα σύννεφα, και θα τον δει κάθε μάτι, καθώς και εκείνοι που τον τρύπησαν με δόρυ· και όλες οι φυλές της γης θα χτυπούν τον εαυτό τους από λύπη εξαιτίας του. Ναι, Αμήν». (Αποκάλυψη 1:7) Χωρίς αμφιβολία, εδώ έγινε στον Ιωάννη υπενθύμιση της προγενέστερης προφητείας του Ιησού σχετικά με τη συντέλεια του συστήματος πραγμάτων. Εκεί ο Ιησούς δήλωσε: «Τότε θα εμφανιστεί στον ουρανό το σημείο του Γιου του ανθρώπου, και τότε όλες οι φυλές της γης θα χτυπούν τον εαυτό τους θρηνώντας και θα δουν τον Γιο του ανθρώπου να έρχεται πάνω στα σύννεφα του ουρανού με δύναμη και μεγάλη δόξα». (Ματθαίος 24:3, 30) Άρα λοιπόν, ο Ιησούς «έρχεται» με το να στρέψει την προσοχή του στην εκτέλεση των κρίσεων του Ιεχωβά στα έθνη. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα βαρυσήμαντες αλλαγές στη γη και, εφόσον «όλες οι φυλές της γης» έχουν αγνοήσει την ύπαρξη της βασιλείας του Ιησού, θα γευτούν πράγματι “το θυμό της οργής του Θεού του Παντοδύναμου”.—Αποκάλυψη 19:11-21· Ψαλμός 2:2, 3, 8, 9.

 7. Πώς πρόκειται να «δει» τον Ιησού «κάθε μάτι», περιλαμβανομένων και των ανυπάκουων ατόμων;

⁷ Στη διάρκεια της τελευταίας νύχτας που πέρασε ο Ιησούς με τους μαθητές του, τους είπε: «Λίγο ακόμη και ο κόσμος δεν θα με βλέπει πια». (Ιωάννης 14:19) Πώς, λοιπόν, «θα τον δει κάθε μάτι»; Δεν πρέπει να νομίζουμε ότι οι εχθροί του Ιησού επρόκειτο να τον δουν με τα φυσικά τους μάτια, επειδή μετά την ανάληψη του Ιησού στον ουρανό ο απόστολος Παύλος είπε ότι ο Ιησούς τώρα «κατοικεί σε απρόσιτο φως», και «κανείς από τους ανθρώπους δεν [τον] έχει δει ούτε μπορεί να [τον] δει». (1 Τιμόθεο 6:16) Προφανώς, ο Ιωάννης χρησιμοποίησε τη λέξη “βλέπω” με την έννοια του «διακρίνω», ακριβώς όπως μπορούμε να δούμε, δηλαδή να διακρίνουμε, τις αόρατες ιδιότητες του Θεού μέσω των δημιουργημάτων του. (Ρωμαίους 1:20) Ο Ιησούς «έρχεται με τα σύννεφα» με την έννοια ότι θα είναι τόσο αόρατος με γυμνό μάτι όσο αόρατος είναι και ο ήλιος όταν βρίσκεται πίσω από τα σύννεφα. Ακόμη και όταν ο ήλιος είναι κρυμμένος από σύννεφα στη διάρκεια της ημέρας, εμείς γνωρίζουμε ότι είναι εκεί επειδή βλέπουμε το φως που μας περιβάλλει. Με παρόμοιο τρόπο, αν και ο Κύριος Ιησούς είναι αόρατος, πρόκειται να αποκαλυφτεί σαν “φλόγες φωτιάς, καθώς φέρνει εκδίκηση πάνω σε εκείνους οι οποίοι δεν υπακούν στα καλά νέα σχετικά με τον ίδιο”. Και αυτοί, επίσης, θα υποχρεωθούν να “τον δουν”.—2 Θεσσαλονικείς 1:6-8· 2:8.

 8. (α) Ποιοι ήταν «εκείνοι που τον τρύπησαν με δόρυ» το 33 Κ.Χ., και ποιοι είναι αυτοί σήμερα; (β) Εφόσον ο Ιησούς δεν είναι πια εδώ στη γη, πώς μπορούν οι άνθρωποι να τον “τρυπούν με δόρυ”;

⁸ Τον Ιησού θα τον “δουν” και «εκείνοι που τον τρύπησαν με δόρυ». Ποιοι μπορεί να είναι αυτοί; Όταν ο Ιησούς εκτελέστηκε το 33 Κ.Χ., οι Ρωμαίοι στρατιώτες τον τρύπησαν κυριολεκτικά με δόρυ. Η ενοχή για αυτή τη δολοφονία βάραινε και τους Ιουδαίους επίσης, γιατί ο Πέτρος είπε σε μερικούς από αυτούς την Πεντηκοστή: «Ο Θεός τον έκανε και Κύριο και Χριστό, αυτόν τον Ιησού τον οποίο εσείς κρεμάσατε στο ξύλο». (Πράξεις 2:5-11, 36· παράβαλε Ζαχαρίας 12:10· Ιωάννης 19:37.) Εκείνοι οι Ρωμαίοι και οι Ιουδαίοι είναι νεκροί εδώ και 2.000 χρόνια περίπου. Συνεπώς, εκείνοι που “τον τρυπούν με δόρυ” σήμερα πρέπει να αντιπροσωπεύουν τα έθνη και τους ανθρώπους που εκδηλώνουν το ίδιο μίσος που δείχτηκε όταν ο Ιησούς κρεμάστηκε στο ξύλο. Ο Ιησούς δεν είναι πια εδώ στη γη. Αλλά όταν οι εναντιούμενοι διώκουν ενεργά τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, οι οποίοι δίνουν μαρτυρία για τον Ιησού, ή όταν συγκατανεύουν παθητικά σε αυτού του είδους τη μεταχείριση, είναι σαν να “τρυπούν με δόρυ” τον ίδιο τον Ιησού.—Ματθαίος 25:33, 41-46.

«Το Άλφα και το Ωμέγα»

 9. (α) Ποιος μιλάει τώρα, και πόσες φορές μιλάει στην Αποκάλυψη; (β) Τι σημαίνει το ότι ο Ιεχωβά ονομάζει τον εαυτό του «το Άλφα και το Ωμέγα» και επίσης “Παντοδύναμο”;

⁹ Τώρα συμβαίνει κάτι εκπληκτικό! Μιλάει ο ίδιος ο Υπέρτατος Κύριος Ιεχωβά. Πόσο κατάλληλο είναι αυτό ως πρόλογος για τα οράματα που πρόκειται να εκτυλιχθούν, αφού αυτός είναι ο Μεγάλος Εκπαιδευτής μας και η ουσιαστική Πηγή της Αποκάλυψης! (Ησαΐας 30:20) Ο Θεός μας διακηρύττει: «Εγώ είμαι το Άλφα και το Ωμέγα, . . . Εκείνος που είναι και που ήταν και που έρχεται, ο Παντοδύναμος». (Αποκάλυψη 1:8) Αυτή είναι η πρώτη από τις τρεις φορές στην Αποκάλυψη που ο ίδιος ο Ιεχωβά μιλάει από τον ουρανό. (Βλέπε επίσης Αποκάλυψη 21:5-8· 22:12-15.) Οι Χριστιανοί του πρώτου αιώνα θα αναγνώριζαν αμέσως το άλφα και το ωμέγα ως το πρώτο και το τελευταίο γράμμα του ελληνικού αλφαβήτου. Το ότι ο Ιεχωβά ονομάζει τον εαυτό του με αυτά τα δύο γράμματα τονίζει το γεγονός ότι πριν από αυτόν δεν υπήρχε παντοδύναμος Θεός ούτε θα υπάρξει κανένας έπειτα από αυτόν. Ο ίδιος θα οδηγήσει το ζήτημα της θειότητας σε αίσιο τέλος για ολόκληρη την αιωνιότητα. Θα δικαιωθεί για πάντα ως ο ένας και μοναδικός παντοδύναμος Θεός, ο Υπέρτατος Κυρίαρχος σε όλη τη δημιουργία του.—Παράβαλε Ησαΐας 46:10· 55:10, 11.

10. (α) Πώς περιγράφει κατόπιν ο Ιωάννης τον εαυτό του, και πού ήταν φυλακισμένος; (β) Με τίνων τη συνεργασία πρέπει να στάλθηκε στις εκκλησίες ο ρόλος που έγραψε ο Ιωάννης; (γ) Πώς παρέχεται η πνευματική τροφή πολλές φορές σήμερα;

¹⁰ Πεπεισμένος ότι ο Ιεχωβά θα κατευθύνει την έκβαση των ζητημάτων, ο Ιωάννης λέει στους συνδούλους του: «Εγώ ο Ιωάννης, ο αδελφός σας και συμμέτοχος με εσάς στη θλίψη και στη βασιλεία και στην υπομονή μαζί με τον Ιησού, βρέθηκα στο νησί που ονομάζεται Πάτμος, επειδή μιλούσα για τον Θεό και έδινα μαρτυρία για τον Ιησού». (Αποκάλυψη 1:9) Ο ηλικιωμένος Ιωάννης, φυλακισμένος στην Πάτμο για χάρη των καλών νέων, ενώ υπομένει θλίψεις μαζί με τους αδελφούς του και διακρατεί σταθερά την ελπίδα να συμμετάσχει στην ερχόμενη Βασιλεία, βλέπει τώρα το πρώτο από τα οράματα της Αποκάλυψης. Χωρίς αμφιβολία ενθαρρύνθηκε πάρα πολύ από αυτά τα οράματα, ακριβώς όπως και η τάξη του Ιωάννη ενισχύεται σήμερα καθώς βλέπει την εκπλήρωσή τους. Δεν γνωρίζουμε με ποιον τρόπο έστειλε ο Ιωάννης το ρόλο της Αποκάλυψης στις εκκλησίες, δεδομένου ότι εκείνη την εποχή ήταν φυλακισμένος. (Αποκάλυψη 1:11· 22:18, 19) Οι άγγελοι του Ιεχωβά πρέπει να συνεργάστηκαν για να επιτευχθεί αυτό, ακριβώς όπως έχουν προστατέψει τόσο πολλές φορές πιστούς Μάρτυρες του Ιεχωβά που υπηρετούν σήμερα υπό απαγόρευση και περιορισμούς, ώστε να μπορούν αυτοί να παρέχουν επίκαιρη πνευματική τροφή στους αδελφούς τους που πεινούν για την αλήθεια.—Ψαλμός 34:6, 7.

11. Ποιο προνόμιο, παρόμοιο με εκείνο για το οποίο έδειξε εκτίμηση ο Ιωάννης, θεωρεί ιδιαίτερα πολύτιμο η τάξη του Ιωάννη σήμερα;

¹¹ Πόσο βαθιά πρέπει να εκτίμησε ο Ιωάννης το προνόμιο που είχε να χρησιμοποιηθεί από τον Ιεχωβά ως ο αγωγός επικοινωνίας Του με τις εκκλησίες! Με παρόμοιο τρόπο, η τάξη του Ιωάννη σήμερα θεωρεί ιδιαίτερα πολύτιμο το προνόμιο που έχει να προμηθεύει στο σπιτικό του Θεού πνευματική “τροφή στον κατάλληλο καιρό”. (Ματθαίος 24:45) Είθε να είστε και εσείς ανάμεσα σε εκείνους που ενδυναμώνονται από αυτή την πνευματική προμήθεια για να φτάσετε στον ένδοξο στόχο της αιώνιας ζωής!—Παροιμίες 3:13-18· Ιωάννης 17:3.

[Πλαίσιο στη σελίδα 21]

Παροχή Πνευματικής Τροφής σε Δύσκολους Καιρούς

Στη διάρκεια αυτών των τελευταίων ημερών, κατά τις οποίες οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν υποφέρει τόσο πολύ διωγμό και τόσες κακουχίες, ήταν ζωτικό για τους ίδιους να λαβαίνουν πνευματική τροφή ώστε να παραμείνουν ισχυροί στην πίστη. Στις περισσότερες περιπτώσεις, παρασχέθηκε αρκετή τροφή, συχνά χάρη σε αξιοσημείωτες επιδείξεις της δύναμης του Ιεχωβά.

Για παράδειγμα, στη Γερμανία του Χίτλερ, οι Μάρτυρες πολυγραφούσαν και μοίραζαν αντίτυπα της Σκοπιάς, η οποία ήταν επίσημα απαγορευμένη από τις απάνθρωπες ναζιστικές αρχές. Στο Αμβούργο, η Γκεστάπο έκανε έφοδο σε κάποιο σπίτι όπου γίνονταν τέτοιες πολυγραφήσεις. Το σπίτι ήταν μικρό και δεν υπήρχε καμιά σίγουρη κρυψώνα. Η γραφομηχανή είχε αφεθεί σε ένα ντουλάπι και ο ογκώδης εξοπλισμός του πολύγραφου είχε αποθηκευτεί στο υπόγειο σε ένα κιβώτιο από πατάτες. Επιπλέον, πίσω από το κιβώτιο υπήρχε μια βαλίτσα γεμάτη περιοδικά! Φαινόταν αναπόφευκτο ότι θα τα έβρισκαν. Αλλά τι συνέβη; Ο αξιωματικός άνοιξε το ντουλάπι με τέτοιον τρόπο ώστε δεν είδε τη γραφομηχανή. Και όσο για το υπόγειο, η οικοδέσποινα αναφέρει: «Οι τρεις αξιωματικοί στάθηκαν στη μέση του χώρου, ναι, εκεί ακριβώς όπου βρισκόταν το κιβώτιο και πίσω του η βαλίτσα που ήταν γεμάτη Σκοπιές. Αλλά κανείς δεν φάνηκε να το πρόσεξε. Ήταν σαν να είχαν τυφλωθεί». Χάρη σε αυτή την αξιοθαύμαστη θεϊκή πρόνοια, αυτό το σπιτικό μπόρεσε να συνεχίσει να προμηθεύει πνευματική τροφή σε δύσκολους και επικίνδυνους καιρούς.

Στη δεκαετία του 1960, μαινόταν εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στη Νιγηρία και στην επαρχία Μπιάφρα, η οποία είχε αποσχιστεί. Εφόσον η Μπιάφρα συνόρευε από παντού με νιγηριανά εδάφη, ο μόνος σύνδεσμος αυτής της επαρχίας με τον έξω κόσμο ήταν μέσω ενός διαδρόμου προσγείωσης αεροπλάνων. Αυτό σήμαινε ότι υπήρχε κίνδυνος να μην μπορούν οι Μάρτυρες στην Μπιάφρα να προμηθευτούν με κανέναν τρόπο την πνευματική τους τροφή. Τότε, τους πρώτους μήνες του 1968, οι αρχές της Μπιάφρας διόρισαν έναν από τους δημόσιους υπαλλήλους τους σε κάποια σημαντική θέση στην Ευρώπη, ενώ ένας άλλος διορίστηκε στο διάδρομο προσγείωσης της Μπιάφρας. Και τα δύο αυτά άτομα ήταν Μάρτυρες του Ιεχωβά, και τώρα βρίσκονταν στα δύο άκρα του μόνου συνδέσμου της Μπιάφρας με τον έξω κόσμο. Και οι δύο αναγνώρισαν ότι η συγκεκριμένη διευθέτηση πρέπει να ήταν από τον Ιεχωβά. Γι’ αυτό, προσφέρθηκαν εθελοντικά για το δύσκολο και επικίνδυνο έργο της διοχέτευσης πνευματικής τροφής μέσα στην Μπιάφρα. Και είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν αυτό σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ένας από αυτούς σχολίασε: «Η συγκεκριμένη διευθέτηση ήταν κάτι που δεν θα μπορούσαν να το έχουν σχεδιάσει άνθρωποι».

[Πίνακας στη σελίδα 19]

Συμβολικοί Αριθμοί στην Αποκάλυψη

Αριθμός Συμβολική Σημασία

Ορισμένοι αριθμοί που αναφέρονται στην Αποκάλυψη πρέπει να εννοούνται ως κυριολεκτικοί αριθμοί. Συχνά, τα συμφραζόμενα βοηθούν να καθοριστεί αυτό. (Βλέπε Αποκάλυψη 7:4, 9· 11:2, 3· 12:6, 14· 17:3, 9-11·20:3-5.)