Ψυχή — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΨΥΧΗ

Οι λέξεις των πρωτότυπων γλωσσών (εβρ. κείμενο, νέφες [שׁנֶפֶ]· ελλ. κείμενο, ψυχή), όπως χρησιμοποιούνται στις Γραφές, δείχνουν ότι «ψυχή» είναι ένα άτομο, ένα ζώο ή η ζωή ενός ατόμου ή ενός ζώου.

Κάποιοι συνειρμοί τους οποίους δημιουργεί η λέξη «ψυχή» στη διάνοια των περισσότερων ανθρώπων σήμερα δεν συμφωνούν με την έννοια των λέξεων του πρωτότυπου εβραϊκού και ελληνικού κειμένου, όπως τις χρησιμοποιούσαν οι θεόπνευστοι Βιβλικοί συγγραφείς. Αυτό το γεγονός τυγχάνει σταθερά ολοένα και μεγαλύτερης αναγνώρισης. Το 1976 ο καθηγητής Κλάους Βέστερμαν, κατόπιν διεξοδικής έρευνας για τη χρήση της λέξης νέφες, έγραψε στο έργο Σχολιολόγιο της Αγίας Γραφής: Παλαιά Διαθήκη ([Biblischer Kommentar: Altes Testament] Τόμ. Ι/1, σ. 283): «Ο άνθρωπος που δημιούργησε ο Θεός είναι ο ζωντανός άνθρωπος. Εδώ έγινε μια δήλωση που είναι σημαντική για την κατανόηση της έννοιας άνθρωπος στην Αγία Γραφή: Ο άνθρωπος δημιουργείται ως [ζωντανή ψυχή]· δεν τίθεται στο σώμα του κάποια “ζωντανή ψυχή”. Ο άνθρωπος θεωρείται ολότητα ως ζωντανό ον. Συνεπώς, η αντίληψη ότι ο άνθρωπος αποτελείται από σώμα και ψυχή αποκλείεται».

Όταν η Ιουδαϊκή Εκδοτική Εταιρία της Αμερικής έθεσε σε κυκλοφορία μια νέα μετάφραση της Τορά, δηλαδή των πρώτων πέντε βιβλίων της Αγίας Γραφής, ο αρχισυντάκτης Χ. Μ. Ορλίνσκι του Κολεγίου της Εβραϊκής Ένωσης δήλωσε: «Η Αγία Γραφή δεν λέει ότι έχουμε ψυχή. “Νέφες” είναι αυτό καθαυτό το άτομο, η ανάγκη του για τροφή, το ίδιο το αίμα στις φλέβες του, η ύπαρξή του».—Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times), 12 Οκτωβρίου 1962.

Από πού προέρχεται η διδασκαλία ότι η ανθρώπινη ψυχή είναι αόρατη και αθάνατη;

Το πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι οι έννοιες που αποδίδονται συνήθως στη λέξη «ψυχή» πηγάζουν πρωτίστως, όχι από τις Εβραϊκές ή τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, αλλά από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, δηλαδή στην ουσία από την ειδωλολατρική θρησκευτική σκέψη. Ο φιλόσοφος Πλάτων, για παράδειγμα, παραθέτει τα εξής λόγια του Σωκράτη: «Ας υποθέσουμε ότι η ψυχή αποχωρίζεται το σώμα καθαρή, χωρίς να συμπαρασύρει τίποτα το σωματικό . . . όταν, λοιπόν, η ψυχή βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση, απέρχεται στο όμοιό της το αόρατο, στο θεϊκό και αθάνατο και σοφό, όπου όταν φτάσει θα είναι ευδαίμων, απαλλαγμένη από πλάνες, παραλογισμούς, φόβους . . . και τα άλλα ανθρώπινα κακά, και . . . περνάει τον υπόλοιπο χρόνο πράγματι μαζί με τους θεούς».—Φαίδων, 80, d, e· 81, a.

Σε διαμετρική αντίθεση με την αρχαία ελληνική διδασκαλία ότι η ψυχή είναι άυλη, αψηλάφητη, αόρατη και αθάνατη, οι Γραφές δείχνουν ότι τόσο η λέξη ψυχή όσο και η λέξη νέφες, όπως χρησιμοποιούνται σε σχέση με επίγεια πλάσματα, αναφέρονται σε κάτι που είναι υλικό, ψηλαφητό, ορατό και θνητό.

Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia) λέει: «Ο όρος νέπες [νέφες] . . . υποδηλώνει τη ζωή (Εξ 21:23· Δευ 19:21) και τις ποικίλες ουσιώδεις εκφάνσεις της: την αναπνοή (Γε 35:18· Ιωβ 41:13[21]), το αίμα [Γε 9:4· Δευ 12:23· Ψλ 140(141):8], την επιθυμία (2Σα 3:21· Παρ 23:2). Η ψυχή στην Π[αλαιά] Δ[ιαθήκη] δεν σημαίνει ένα μέρος του ανθρώπου, αλλά ολόκληρο τον άνθρωπο—τον άνθρωπο ως έμβιο ον. Παρόμοια, στην Κ[αινή] Δ[ιαθήκη] υποδηλώνει την ανθρώπινη ζωή: τη ζωή ενός ξεχωριστού, συνειδητού υποκειμένου (Ματ 2:20· 6:25· Λου 12:22, 23· 14:26· Ιωα 10:11, 15, 17· 13:37)».—1967, Τόμ. 13, σ. 467.

Η Ρωμαιοκαθολική μετάφραση Νέα Αμερικανική Βίβλος, στο «Γλωσσάριο Βιβλικών Θεολογικών Όρων» (σ. 27, 28) που περιέχει, λέει: «Στην Καινή Διαθήκη, το να “σώσει κάποιος την ψυχή του” (Μαρ 8:35) δεν σημαίνει να σώσει κάποιο “πνευματικό” μέρος του, το οποίο αντιδιαστέλλεται με το “σώμα” του (κατά την πλατωνική έννοια), αλλά ολόκληρο το άτομο, με έμφαση στο γεγονός ότι το άτομο ζει, επιθυμεί, αγαπάει, βούλεται, κτλ., εκτός του ότι είναι απτό και σωματικό».—Εκδότες Π. Τζ. Κένεντι και Υιοί, Νέα Υόρκη, 1970.

Η λέξη νέφες προέρχεται προφανώς από μια ρίζα που σημαίνει «αναπνέω», και κατά κυριολεξία η λέξη νέφες μπορεί να αποδοθεί ως «κάτι που αναπνέει». Το Λεξικό των Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης ([Lexicon in Veteris Testamenti Libros] Λέιντεν, 1958, σ. 627), των Κέλερ και Μπαουμγκάρτνερ, την ορίζει ως: «πνοή που καθιστά τον άνθρωπο κ[αι] το ζώο έμβια όντα Γε 1:20, ψυχή (απολύτως διακριτή από την αρχαία ελληνική αντίληψη περί ψυχής), της οποίας έδρα είναι το αίμα Γε 9:4f· Λευ 17:11· Δευ 12:23: (249 Χ) . . . ψυχή = έμβιο ον, άτομο, πρόσωπο».

Όσον αφορά τη λέξη ψυχή του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, διάφορα λεξικά την ορίζουν, μεταξύ άλλων, ως εξής: «ζωή», «ο συνειδητός εαυτός ή προσωπικότητα ως κέντρο των συναισθημάτων, των επιθυμιών και των αρεσκειών» και «έμβιο ον», δείχνουν δε ότι ακόμη και σε μη Βιβλικά αρχαία ελληνικά συγγράμματα η εν λόγω λέξη χρησιμοποιούνταν «για τα ζώα». Φυσικά, αυτές οι πηγές, καθώς ασχολούνται πρωτίστως με τα κλασικά ελληνικά συγγράμματα, συμπεριλαμβάνουν όλες τις έννοιες τις οποίες έδιναν στη λέξη οι ειδωλολάτρες αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι, όπως «απελθόν πνεύμα», «η άυλη και αθάνατη ψυχή», «το πνεύμα του σύμπαντος» και «το άυλο στοιχείο της κίνησης και της ζωής». Προφανώς επειδή κάποιοι από τους ειδωλολάτρες φιλοσόφους δίδασκαν ότι η ψυχή βγαίνει από το σώμα κατά το θάνατο, η λέξη ψυχή προσδιόριζε επίσης την «πεταλούδα», ένα πλάσμα που υφίσταται μεταμόρφωση, μετασχηματιζόμενο από κάμπια σε φτερωτό έντομο.—Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, των Λίντελ και Σκοτ (Εκδόσεις «Ι. Σιδέρης», 1921, Τόμ. 4, σ. 689)· Νέο Ελληνικό και Αγγλικό Λεξικό (New Greek and English Lexicon), του Ντόνεγκαν, 1836, σ. 1404.

Οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς έδιναν στη λέξη ψυχή διάφορες σημασίες και την εφάρμοζαν χωρίς συνέπεια, δεδομένου ότι οι προσωπικές και οι θρησκευτικές φιλοσοφίες τους επηρέαζαν τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούσαν την εν λόγω λέξη. Σχετικά με τον Πλάτωνα, στη φιλοσοφία του οποίου μπορούν να αποδοθούν (κατά γενική παραδοχή) οι κοινές αντιλήψεις γύρω από τη λέξη «ψυχή», αναφέρεται: «Παρότι σε κάποιες περιπτώσεις περιγράφει το ένα από [τα υποτιθέμενα] τρία μέρη της ψυχής, το “λογιστικό”, ως κατ’ ανάγκην αθάνατο, σε αντιδιαστολή με τα άλλα δύο μέρη που είναι θνητά, κάνει λόγο επίσης για δύο ψυχές σε ένα σώμα, μια αθάνατη και θεϊκή, και μια θνητή».—Τριμηνιαίο Περιοδικό των Ευαγγελικών (The Evangelical Quarterly), Λονδίνο, 1931, Τόμ. 3, σ. 121, «Σκέψεις Γύρω από την Τριμερή Θεωρία της Ανθρώπινης Φύσης», του Α. Μακ Κέιγκ.

Δεδομένης αυτής της ασυνέπειας που παρατηρείται στα μη Βιβλικά συγγράμματα, είναι ζωτικό να αφήσουμε τις Γραφές να μιλήσουν οι ίδιες, δείχνοντας τι εννοούσαν οι θεόπνευστοι συγγραφείς όταν χρησιμοποιούσαν τη λέξη ψυχή, καθώς επίσης τη λέξη νέφες. Η λέξη νέφες επαναλαμβάνεται 754 φορές στο Μασοριτικό κείμενο των Εβραϊκών Γραφών, ενώ η λέξη ψυχή εμφανίζεται αυτούσια 102 φορές στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, σύμφωνα με το κείμενο των Γουέστκοτ και Χορτ, δηλαδή συνολικά 856 φορές. (Βλέπε ΜΝΚ με Υποσημειώσεις, παράρτημα 4Α, καθώς και Οι Χριστιανικές Γραφές, Απόδοση από τη Μετάφραση Νέου Κόσμου, παράρτημα, σ. 420.) Η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται οι εν λόγω λέξεις μάς δίνει τη δυνατότητα να έχουμε σαφή εικόνα της έννοιας που μετέδιδαν αυτές στη διάνοια των θεόπνευστων Βιβλικών συγγραφέων και της έννοιας που πρέπει να μεταδίδουν στη δική μας διάνοια τα γραφόμενά τους. Μια εξέταση δείχνει ότι, παρ’ όλο που η έννοια αυτών των λέξεων είναι ευρεία και εμπεριέχει διαφορετικές νοηματικές αποχρώσεις, μεταξύ των Βιβλικών συγγραφέων δεν υπήρχε ασυνέπεια, σύγχυση ή δυσαρμονία ως προς τη φύση του ανθρώπου, όπως υπήρχε μεταξύ των Ελλήνων φιλοσόφων της λεγόμενης Κλασικής Περιόδου.

Οι Πρώτες Ψυχές της Γης. Η λέξη νέφες εμφανίζεται πρώτη φορά στα εδάφια Γένεση 1:20-23. Την πέμπτη δημιουργική «ημέρα» ο Θεός είπε: «“Ας βγάλουν τα νερά πλήθος ζωντανών ψυχών [νέφες] και ας πετούν πετούμενα πλάσματα πάνω από τη γη . . .” Και άρχισε ο Θεός να δημιουργεί τα μεγάλα θαλάσσια τέρατα και κάθε ζωντανή ψυχή [νέφες] που κινείται, τα οποία έβγαλαν τα νερά, κατά τα είδη τους, και κάθε φτερωτό πετούμενο πλάσμα κατά το είδος του». Παρόμοια, την έκτη δημιουργική «ημέρα» η λέξη νέφες εφαρμόζεται στα “κατοικίδια ζώα και στα κινούμενα ζώα και στα θηρία της γης” τα οποία χαρακτηρίζονται «ζωντανές ψυχές».—Γε 1:24.

Μετά τη δημιουργία του ανθρώπου, η λέξη νέφες χρησιμοποιείται και πάλι σε συνάρτηση με τη ζωική κτίση στις οδηγίες που έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο: «Καθετί που κινείται πάνω στη γη, στο οποίο υπάρχει ζωή ως ψυχή [κατά κυριολεξία, στο οποίο υπάρχει ζωντανή ψυχή (νέφες)]». (Γε 1:30) Άλλα παραδείγματα ζώων που προσδιορίζονται ως νέφες βρίσκονται στα εδάφια Γένεση 2:19· 9:10-16· Λευιτικό 11:10, 46· 24:18· Αριθμοί 31:28· Ιεζεκιήλ 47:9. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές εφαρμόζουν ανάλογα τη λέξη ψυχή του πρωτότυπου κειμένου στα ζώα, όπως για παράδειγμα στα εδάφια Αποκάλυψη 8:9· 16:3, όπου η λέξη χρησιμοποιείται για θαλάσσια πλάσματα.

Έτσι λοιπόν, οι Γραφές δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι λέξεις νέφες και ψυχή χρησιμοποιούνται για τη ζωική κτίση που είναι κατώτερη από τον άνθρωπο. Οι ίδιες λέξεις εφαρμόζονται και στους ανθρώπους.

Η Ανθρώπινη Ψυχή. Η ίδια ακριβώς εβραϊκή έκφραση που χρησιμοποιείται για τη ζωική κτίση, συγκεκριμένα η έκφραση νέφες χαϊγιάχ (ζωντανή ψυχή), εφαρμόζεται στον Αδάμ, όταν, αφού ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο από το χώμα της γης και φύσηξε στα ρουθούνια του την πνοή της ζωής, «ο άνθρωπος έγινε ζωντανή ψυχή». (Γε 2:7) Ο άνθρωπος διέφερε από τη ζωική κτίση, αλλά αυτή η διαφορά δεν συνίστατο στο ότι εκείνος ήταν νέφες (ψυχή) και τα ζώα δεν ήταν. Απεναντίας, η αφήγηση δείχνει ότι συνίστατο στο ότι μόνο ο άνθρωπος δημιουργήθηκε «κατά την εικόνα του Θεού». (Γε 1:26, 27) Δημιουργήθηκε με ηθικές ιδιότητες όμοιες με του Θεού, με δύναμη και σοφία πολύ ανώτερη από των ζώων. Επομένως μπορούσε να έχει σε υποταγή όλα τα κατώτερα πλάσματα. (Γε 1:26, 28) Ο οργανισμός του ανθρώπου ήταν πιο περίπλοκος και διέθετε πολυδιάστατη λειτουργικότητα μεγαλύτερη από των ζώων. (Παράβαλε 1Κο 15:39.) Εξάλλου, ο Αδάμ είχε, αλλά έχασε, την προοπτική της αιώνιας ζωής, κάτι που δεν αναφέρεται ποτέ σε σχέση με πλάσματα κατώτερα από τον άνθρωπο.—Γε 2:15-17· 3:22-24.

Είναι αλήθεια ότι, σύμφωνα με την αφήγηση, «ο Θεός φύσηξε στα ρουθούνια [του ανθρώπου] την πνοή [τύπος της λέξης νεσαμάχ] της ζωής», ενώ κάτι τέτοιο δεν αναφέρεται στην αφήγηση σχετικά με τη ζωική κτίση. Σαφώς, όμως, η αφήγηση της δημιουργίας του ανθρώπου είναι πολύ πιο λεπτομερής από αυτήν της δημιουργίας των ζώων. Επιπλέον, τα εδάφια Γένεση 7:21-23, τα οποία περιγράφουν την καταστροφή που επέφερε ο Κατακλυσμός σε «κάθε σάρκα» που ήταν έξω από την κιβωτό, αναφέρουν τα ζώα μαζί με τους ανθρώπους και λένε: «Καθετί στο οποίο η πνοή [τύπος της λέξης νεσαμάχ] της δύναμης της ζωής ήταν ενεργός στα ρουθούνια του, δηλαδή ό,τι υπήρχε στην ξηρά, πέθανε». Προφανώς, η πνοή της ζωής των ζώων προήλθε και αυτή αρχικά από τον Δημιουργό, τον Ιεχωβά Θεό.

Έτσι και το «πνεύμα» (εβρ. κείμενο, ρούαχ· ελλ. κείμενο, πνεῦμα), δηλαδή η δύναμη της ζωής, του ανθρώπου δεν διαφέρει από τη δύναμη της ζωής που υπάρχει στα ζώα, όπως δείχνουν τα εδάφια Εκκλησιαστής 3:19-21, τα οποία δηλώνουν ότι «όλα έχουν ένα και το αυτό πνεύμα [βερούαχ]».

Ψυχή—Ζωντανό Πλάσμα. Όπως αναφέρθηκε, ο άνθρωπος «έγινε ζωντανή ψυχή». Επομένως ο άνθρωπος ήταν ψυχή, δεν είχε ψυχή με την έννοια ότι κάτι άυλο, αόρατο και αψηλάφητο κατοικούσε μέσα του. Ο απόστολος Παύλος δείχνει ότι η Χριστιανική διδασκαλία δεν διέφερε από την προγενέστερη εβραϊκή διδασκαλία, διότι παραθέτει από το εδάφιο Γένεση 2:7 όταν λέει: «Έτσι είναι μάλιστα γραμμένο: “Ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ έγινε ζωντανή ψυχή [ψυχὴν ζῶσαν]”. . . . Ο πρώτος άνθρωπος είναι από τη γη και φτιάχτηκε από χώμα».—1Κο 15:45-47.

Η αφήγηση της Γένεσης δείχνει ότι μια ζωντανή ψυχή είναι συνδυασμός του γήινου σώματος και της πνοής της ζωής. Η έκφραση «πνοή της δύναμης της ζωής [κατά κυριολεξία, πνοή του πνεύματος, ή αλλιώς της ενεργού δύναμης (ρούαχ), της ζωής]» (Γε 7:22) υποδηλώνει ότι η δύναμη της ζωής, δηλαδή το «πνεύμα», διατηρείται σε όλα τα πλάσματα, ανθρώπους και ζώα, με την εισπνοή αέρα (και μαζί οξυγόνου). Αυτή η δύναμη της ζωής υπάρχει σε κάθε κύτταρο του σώματος του πλάσματος, κάτι το οποίο εξετάζεται στα λήμματα ΖΩΗ· ΠΝΕΥΜΑ.

Εφόσον η λέξη νέφες αναφέρεται στο ίδιο το πλάσμα, θα αναμέναμε να της αποδίδονται οι φυσιολογικές σωματικές λειτουργίες ή χαρακτηριστικά των σάρκινων πλασμάτων. Και αυτό ακριβώς συμβαίνει. Για τη νέφες (ψυχή) αναφέρεται ότι τρώει κρέας, πάχος, αίμα ή παρόμοια υλικά πράγματα (Λευ 7:18, 20, 25, 27· 17:10, 12, 15· Δευ 23:24)· πεινάει ή ποθεί φαγητό και ποτό (Δευ 12:15, 20, 21· Ψλ 107:9· Παρ 19:15· 27:7· Ησ 29:8· 32:6· Μιχ 7:1)· παχύνεται (Παρ 11:25)· νηστεύει (Ψλ 35:13)· αγγίζει κάτι ακάθαρτο, όπως ένα ψόφιο σώμα (Λευ 5:2· 7:21· 17:15· 22:6· Αρ 19:13)· την παίρνουν «ως ενέχυρο» ή την “απάγουν” (Δευ 24:6, 7)· κάνει εργασία (Λευ 23:30)· αναζωογονείται από το κρύο νερό όταν είναι κουρασμένη (Παρ 25:25)· αγοράζεται (Λευ 22:11· Ιεζ 27:13)· προσφέρεται ως ευχή (Λευ 27:2)· τη βάζουν στα σίδερα (Ψλ 105:18)· μένει ξάγρυπνη (Ψλ 119:28) και αγωνίζεται να αναπνεύσει (Ιερ 15:9).

Ας σημειωθεί ότι πολλά εδάφια περιέχουν εκφράσεις όπως «η ψυχή μου», «η ψυχή του [ή της]», «η ψυχή σου», και ούτω καθεξής. Αυτό συμβαίνει επειδή οι λέξεις νέφες και ψυχή είναι δυνατόν να σημαίνουν τον εαυτό κάποιου ως ψυχή. Κατά συνέπεια, η έννοια του όρου μπορεί να εκφραστεί σε πολλές περιπτώσεις με τη χρήση προσωπικών αντωνυμιών. Έτσι λοιπόν, το Λεξικό των Βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης (σ. 627) δείχνει ότι η έκφραση «η νέφες μου» σημαίνει «εγώ» (Γε 27:4, 25· Ησ 1:14)· «η νέφες σου» σημαίνει «εσύ» (Γε 27:19, 31· Ησ 43:4· 51:23)· «η νέφες του» σημαίνει «αυτός, αυτός ο ίδιος» (Αρ 30:2· Ησ 53:10)· «η νέφες της» σημαίνει «αυτή, αυτή η ίδια» (Αρ 30:5-12), και ούτω καθεξής.

Η λέξη ψυχή του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου χρησιμοποιείται με παρόμοιο τρόπο. Το Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, του Βάιν ([Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words] 1981, Τόμ. 4, σ. 54), λέει ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως «το αντίστοιχο της προσωπικής αντωνυμίας για έμφαση και βαρύτητα:—1ο πρόσωπο, Ιωάν. 10:24 (“μας”)· Εβρ. 10:38· [παράβαλε] Γέν. 12:13· Αριθμ. 23:10· Κριτ. 16:30· Ψαλμ. 120:2 (“εμένα”)· 2ο πρόσωπο, 2 Κορ. 12:15· Εβρ. 13:17», και ούτω καθεξής.

Αντιπροσωπεύει τη ζωή που έχει κάποιος ως πλάσμα. Τόσο η λέξη νέφες όσο και η λέξη ψυχή χρησιμοποιούνται επίσης για να δηλώσουν τη ζωή—όχι απλώς ως μια αφηρημένη δύναμη ή στοιχείο—αλλά τη ζωή που έχει κάποιος, είτε άνθρωπος είτε ζώο, ως πλάσμα.

Για παράδειγμα, καθώς η Ραχήλ γεννούσε τον Βενιαμίν, η νέφες της (η «ψυχή», δηλαδή η ζωή που είχε ως πλάσμα) βγήκε από μέσα της και αυτή πέθανε. (Γε 35:16-19) Έπαψε να είναι ζωντανό πλάσμα. Παρόμοια, όταν ο προφήτης Ηλίας έκανε κάποιο θαύμα που αφορούσε το νεκρό γιο της χήρας από τα Σαρεπτά, η νέφες του παιδιού (η «ψυχή», δηλαδή η ζωή που είχε ως πλάσμα) επανήλθε μέσα του και «αυτό ήρθε στη ζωή»—ήταν και πάλι ζωντανό πλάσμα.—1Βα 17:17-23.

Επειδή η ζωή που έχει κάποιος ως πλάσμα συνδέεται άρρηκτα με το αίμα και εξαρτάται από αυτό (το χυμένο αίμα συμβολίζει τη ζωή του ατόμου ή του πλάσματος [Γε 4:10· 2Βα 9:26· Ψλ 9:12· Ησ 26:21]), οι Γραφές αναφέρουν ότι η νέφες (ψυχή) βρίσκεται «στο αίμα». (Γε 9:4· Λευ 17:11, 14· Δευ 12:23) Αυτό προφανώς δεν εννοείται κυριολεκτικά, δεδομένου ότι οι Γραφές κάνουν επίσης λόγο για το “αίμα των ψυχών σας” (Γε 9:5· παράβαλε Ιερ 2:34), και τα πολλά εδάφια που εξετάστηκαν ήδη δεν θα μπορούσαν λογικά να εφαρμοστούν αποκλειστικά στο αίμα ή στις ιδιότητές του που είναι απαραίτητες για τη διατήρηση της ζωής.

Η λέξη νέφες (ψυχή) δεν χρησιμοποιείται αναφορικά με τη δημιουργία της φυτικής ζωής την τρίτη δημιουργική «ημέρα» (Γε 1:11-13) ή μετέπειτα, διότι τα φυτά δεν έχουν αίμα.

Παραδείγματα όπου η λέξη ψυχή του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου χρησιμοποιείται με την έννοια της «ζωής που έχει κάποιος ως πλάσμα» μπορούμε να βρούμε στα εδάφια Ματθαίος 6:25· 10:39· 16:25, 26· Λουκάς 12:20· Ιωάννης 10:11, 15· 13:37, 38· 15:13· Πράξεις 20:10. Εφόσον οι υπηρέτες του Θεού έχουν την ελπίδα της ανάστασης σε περίπτωση θανάτου, έχουν την ελπίδα να ζήσουν ξανά ως «ψυχές», δηλαδή ως ζωντανά πλάσματα. Γι’ αυτόν το λόγο ο Ιησούς μπορούσε δικαιολογημένα να πει ότι «όποιος χάσει την ψυχή του [τη ζωή που έχει ως πλάσμα] για χάρη δική μου και των καλών νέων θα τη σώσει. Πραγματικά, τι ωφελεί τον άνθρωπο το να κερδίσει όλο τον κόσμο και να ζημιωθεί την ψυχή του; Τι θα έδινε, πράγματι, ο άνθρωπος σε αντάλλαγμα για την ψυχή του;» (Μαρ 8:35-37) Παρόμοια, δήλωσε: «Αυτός που τρέφει ιδιαίτερη συμπάθεια για την ψυχή του την καταστρέφει, αλλά αυτός που μισεί την ψυχή του σε αυτόν τον κόσμο θα τη διαφυλάξει για αιώνια ζωή». (Ιωα 12:25) Τα παραπάνω εδάφια, καθώς και άλλα συναφή με αυτά, δείχνουν πώς πρέπει να κατανοηθούν τα λόγια του Ιησού στο εδάφιο Ματθαίος 10:28: «Μη φοβηθείτε εκείνους που θανατώνουν το σώμα αλλά δεν μπορούν να θανατώσουν την ψυχή· απεναντίας, να φοβάστε αυτόν που μπορεί να καταστρέψει και την ψυχή και το σώμα στη Γέεννα». Παρότι οι άνθρωποι μπορούν να θανατώσουν το σώμα, δεν μπορούν να θανατώσουν το άτομο για πάντα, εφόσον αυτό ζει στο σκοπό του Θεού (παράβαλε Λου 20:37, 38), και ο Θεός είναι σε θέση και πρόκειται να αποκαταστήσει ένα τέτοιο πιστό άτομο στη ζωή ως πλάσμα μέσω της ανάστασης. Για τους υπηρέτες του Θεού, το να χάσουν την «ψυχή» τους, δηλαδή τη ζωή που έχουν ως πλάσματα, είναι κάτι προσωρινό, όχι μόνιμο.—Παράβαλε Απ 12:11.

Θνητή και φθαρτή. Από την άλλη πλευρά, το εδάφιο Ματθαίος 10:28 δηλώνει ότι ο Θεός «μπορεί να καταστρέψει και την ψυχή και το σώμα στη Γέεννα». Αυτό δείχνει ότι η λέξη ψυχή δεν αναφέρεται σε κάτι αθάνατο ή άφθαρτο. Στην πραγματικότητα, ούτε μία φορά σε ολόκληρες τις Γραφές, Εβραϊκές και Ελληνικές, δεν προσδιορίζονται οι λέξεις νέφες και ψυχή από όρους όπως αθάνατη, άφθαρτη, ακατάλυτη, αιώνια ή κάτι παρόμοιο. (Βλέπε ΑΘΑΝΑΣΙΑ· ΑΦΘΑΡΣΙΑ.) Τουναντίον, υπάρχουν πολυάριθμα εδάφια στις Εβραϊκές και στις Ελληνικές Γραφές που αναφέρουν ότι η νέφες ή ψυχή είναι θνητή και υπόκειται στο θάνατο (Γε 19:19, 20· Αρ 23:10· Ιη 2:13, 14· Κρ 5:18· 16:16, 30· 1Βα 20:31, 32· Ψλ 22:29· Ιεζ 18:4, 20· Ματ 2:20· 26:38· Μαρ 3:4· Εβρ 10:39· Ιακ 5:20)· ότι πεθαίνει, “εκκόπτεται” ή εξολοθρεύεται (Γε 17:14· Εξ 12:15· Λευ 7:20· 23:29· Ιη 10:28-39· Ψλ 78:50· Ιεζ 13:19· 22:27· Πρ 3:23· Απ 8:9· 16:3), είτε από σπαθί (Ιη 10:37· Ιεζ 33:6) είτε από ασφυξία (Ιωβ 7:15), ή ότι κινδυνεύει να πεθάνει από πνιγμό (Ιων 2:5)· τέλος, ότι κατεβαίνει στο λάκκο ή στον Σιεόλ (Ιωβ 33:22· Ψλ 89:48) ή ότι ελευθερώνεται από αυτόν (Ψλ 16:10· 30:3· 49:15· Παρ 23:14).

Νεκρή ψυχή. Αρκετές φορές εμφανίζεται επίσης η έκφραση “πεθαμένη ή νεκρή ψυχή”, η οποία σημαίνει απλώς «νεκρό άτομο».—Λευ 19:28· 21:1, 11· 22:4· Αρ 5:2· 6:6· Αγγ 2:13· παράβαλε Αρ 19:11, 13.

Επιθυμία. Ενίοτε η λέξη νέφες χρησιμοποιείται για να εκφράσει την επιθυμία κάποιου, επιθυμία που τον γεμίζει και στη συνέχεια τον διακατέχει προκειμένου να επιτύχει το σκοπό της. Για παράδειγμα, το εδάφιο Παροιμίες 13:2 λέει για αυτούς που φέρονται δόλια ότι “η ψυχή τους είναι σκέτη βία”, δηλαδή ότι είναι «δοσμένοι» στη βία και στην ουσία αποτελούν προσωποποίηση της βίας. (Παράβαλε Γε 34:3, υποσ.· Ψλ 27:12· 35:25· 41:2.) Οι ψευδοποιμένες του Ισραήλ αποκαλούνται «σκύλοι με ισχυρή την επιθυμία της ψυχής [κατά κυριολεξία, ισχυροί στην ψυχή]», που δεν γνωρίζουν χορτασμό.—Ησ 56:11, 12· παράβαλε Παρ 23:1-3· Αββ 2:5.

Υπηρεσία με Όλη την Ψυχή. Όπως έχει ήδη καταδειχτεί, η λέξη «ψυχή» σημαίνει βασικά ολόκληρο το άτομο. Ωστόσο, ορισμένα εδάφια μας προτρέπουν να αναζητούμε, να αγαπάμε και να υπηρετούμε τον Θεό με “όλη μας την καρδιά και με όλη μας την ψυχή” (Δευ 4:29· 11:13, 18), ενώ το εδάφιο Δευτερονόμιο 6:5 λέει: «Πρέπει να αγαπάς τον Ιεχωβά τον Θεό σου με όλη σου την καρδιά και με όλη σου την ψυχή και με όλη τη ζωτική σου δύναμη». Ο Ιησούς είπε ότι ήταν απαραίτητο να υπηρετεί κάποιος με όλη του την ψυχή και τη δύναμη και, επιπρόσθετα, “με όλη του τη διάνοια”. (Μαρ 12:30· Λου 10:27) Το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί αναφέρονται τα υπόλοιπα μαζί με την ψυχή, εφόσον αυτή τα περιλαμβάνει όλα. Ας δείξουμε με παράδειγμα τι σημαίνει κατά πάσα πιθανότητα αυτό: Ένα άτομο μπορεί να πουλήσει τον εαυτό του (την ψυχή του) ως δούλο σε κάποιον, οπότε γίνεται κτήμα του ιδιοκτήτη και κυρίου του. Αλλά μπορεί να μην υπηρετεί τον κύριό του ολόκαρδα—ωθούμενος πλήρως από το κίνητρο και την επιθυμία να τον ευαρεστεί—με αποτέλεσμα να μη χρησιμοποιεί πλήρως τη δύναμή του ή τις διανοητικές του ικανότητες για να προωθεί τα συμφέροντα του κυρίου του. (Παράβαλε Εφ 6:5· Κολ 3:22.) Επομένως οι υπόλοιπες πτυχές αναφέρονται προφανώς για να στραφεί η προσοχή σε αυτές, ώστε να τις θυμόμαστε και να τις αναλογιζόμαστε καθώς υπηρετούμε τον Θεό, στον οποίο ανήκουμε, και τον Γιο του, η ζωή του οποίου αποτέλεσε το λυτρωτικό αντίτιμο που μας αγόρασε. Η “ολόψυχη” υπηρεσία στον Θεό περιλαμβάνει ολόκληρο το άτομο, χωρίς να εξαιρείται κανένα μέρος του σώματος και καμιά λειτουργία, ικανότητα ή επιθυμία.—Παράβαλε Ματ 5:28-30· Λου 21:34-36· Εφ 6:6-9· Φλπ 3:19· Κολ 3:23, 24.

Η Ψυχή Είναι Διακριτή από το Πνεύμα. Το «πνεύμα» (εβρ. κείμενο, ρούαχ· ελλ. κείμενο, πνεῦμα) δεν πρέπει να συγχέεται με την «ψυχή» (εβρ. κείμενο, νέφες· ελλ. κείμενο, ψυχή), επειδή αυτά τα δύο αναφέρονται σε διαφορετικά πράγματα. Για παράδειγμα, το εδάφιο Εβραίους 4:12 λέει για το Λόγο του Θεού ότι «διεισδύει μέχρι διαίρεσης της ψυχής και του πνεύματος, και των αρθρώσεων και του μυελού τους». (Παράβαλε επίσης Φλπ 1:27· 1Θε 5:23.) Όπως έχει ήδη καταδειχτεί, η ψυχή (νέφες· ψυχή) είναι το ίδιο το πλάσμα. Το πνεύμα (ρούαχ· πνεῦμα) αναφέρεται γενικά στη δύναμη της ζωής του ζωντανού πλάσματος ή της ψυχής, αν και οι λέξεις των πρωτότυπων γλωσσών μπορεί να έχουν και άλλες έννοιες.

Η διάκριση ανάμεσα στις λέξεις ψυχή και πνεῦμα του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου καταδεικνύεται περαιτέρω από την ανάλυση που κάνει ο απόστολος Παύλος στην πρώτη επιστολή του προς τους Κορινθίους, πραγματευόμενος την ανάσταση των Χριστιανών σε πνευματική ζωή. Σε αυτή την επιστολή αντιπαραβάλλει «εκείνο που είναι φυσικό [ψυχικόν, Κείμενο]» με «εκείνο που είναι πνευματικό [πνευματικόν, Κείμενο]». Επομένως, δείχνει ότι οι Χριστιανοί μέχρι τη στιγμή του θανάτου τους έχουν ψυχικόν σώμα, όπως είχε και ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ, ενώ κατά την ανάστασή τους αυτοί οι χρισμένοι Χριστιανοί λαβαίνουν πνευματικό σώμα όπως εκείνο του δοξασμένου Ιησού Χριστού. (1Κο 15:42-49) Ο Ιούδας κάνει μια παρεμφερή σύγκριση όταν αναφέρεται σε κάποιους που είναι “ζωώδεις [ψυχικοί, Κείμενο], και δεν έχουν πνευματικότητα [πνεῦμα μὴ ἔχοντες, Κείμενο]”.—Ιου 19.

Με Ποια Έννοια Έχει ο Θεός Ψυχή. Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται ότι τα εδάφια στα οποία ο Θεός χρησιμοποιεί την έκφραση «η ψυχή μου» (Λευ 26:11, 30· Ψλ 24:4· Ησ 42:1) αποτελούν μια ακόμη περίπτωση ανθρωπομορφισμού, δηλαδή απόδοσης σωματικών και ανθρώπινων χαρακτηριστικών στον Θεό προς διευκόλυνση της κατανόησης, όπως όταν λέγεται για τον Θεό ότι έχει μάτια, χέρια, και ούτω καθεξής. Με την έκφραση “η νέφες μου”, ο Ιεχωβά εννοεί σαφώς «ο εαυτός μου» ή το «άτομό μου». «Ο Θεός είναι Πνεύμα».—Ιωα 4:24· βλέπε ΙΕΧΩΒΑ (Περιγραφές της παρουσίας του).