ΜΑΝΝΑ

(μάννα).

Η κύρια τροφή των Ισραηλιτών κατά τη διάρκεια της 40ετούς οδοιπορίας τους στην έρημο. (Εξ 16:35) Ο Ιεχωβά τούς προμήθευσε για πρώτη φορά το μάννα όταν βρίσκονταν στην έρημο Σιν, το τελευταίο ήμισυ του δεύτερου μήνα μετά την Έξοδό τους από την Αίγυπτο, το 1513 Π.Κ.Χ. (Εξ 16:1-4) Έτρωγαν μάννα μέχρις ότου εισήλθαν στη Χαναάν το 1473 Π.Κ.Χ., οπότε και άρχισαν να τρώνε από τα προϊόντα της Υποσχεμένης Γης.—Ιη 5:10-12.

Το μάννα εμφανιζόταν στο έδαφος όταν εξατμιζόταν το πρωινό στρώμα δροσιάς, οπότε «πάνω στην επιφάνεια της ερήμου υπήρχε κάτι λεπτό που έμοιαζε με νιφάδες, λεπτό σαν πάχνη πάνω στη γη». Όταν το πρωτοείδαν οι Ισραηλίτες, είπαν: «Τι είναι αυτό;» ή, επί λέξει, «μαν χου’;» (Εξ 16:13-15· Αρ 11:9) Κατά πάσα πιθανότητα έτσι προέκυψε η ονομασία αυτής της τροφής, καθώς οι ίδιοι οι Ισραηλίτες άρχισαν να την αποκαλούν «μάννα».—Εξ 16:31.

Περιγραφή. Το μάννα ήταν «λευκό σαν σπόρος κορίανδρου» και είχε την «όψη» του βδέλλιου, μιας κηρώδους, διαφανούς ουσίας που μοιάζει με μαργαριτάρι. Η γεύση του θύμιζε τη γεύση «που έχουν οι λεπτές πίτες με μέλι» ή τη γεύση της «γλυκιάς πίτας που έχει λάδι». Το άλεθαν πρώτα σε χειρόμυλο ή το κοπάνιζαν σε γουδί και κατόπιν το έβραζαν ή έφτιαχναν από αυτό πίτες και τις έψηναν.—Εξ 16:23, 31· Αρ 11:7, 8.

Καμιά από τις φυσικές ουσίες που είναι γνωστές σήμερα δεν ταιριάζει εξ ολοκλήρου με τη Βιβλική περιγραφή του μάννα, γι’ αυτό και δεν υπάρχει επαρκής βάση για την ταύτισή του με κάποιο γνωστό προϊόν. Αυτό αληθεύει ιδιαίτερα επειδή η παροχή του μάννα από τον Ιεχωβά στους Ισραηλίτες περιλάμβανε κάποια θαυματουργικά χαρακτηριστικά. Το μάννα ήταν διαθέσιμο ανεξάρτητα από την εποχή του έτους ή από τη συγκεκριμένη τοποθεσία της ερήμου στην οποία βρίσκονταν. Παρ’ όλο που έβγαζε σκουλήκια και άρχιζε να βρωμάει όλες τις άλλες ημέρες αν έμενε μέχρι το επόμενο πρωί, το επιπλέον γομόρ του μάννα που μάζευαν την έκτη ημέρα για να το φάνε το Σάββατο δεν αλλοιωνόταν. Το Σάββατο δεν υπήρχε μάννα, πράγμα που βοηθούσε να επιβληθεί η τήρηση του Σαββάτου στους Ισραηλίτες.—Εξ 16:19-30.

Η κεφαλή της οικογένειας μάζευε το μάννα ή επέβλεπε τη συλλογή του για ολόκληρο το σπιτικό. Εφόσον το μάννα έλιωνε όταν ο ήλιος άρχιζε να καίει, η κεφαλή της οικογένειας δίχως άλλο μάζευε γρήγορα την ποσότητα που χρειαζόταν κατά προσέγγιση το σπιτικό και μετά τη μετρούσε. Είτε μάζευαν λίγο είτε πολύ, ανάλογα με το μέγεθος του σπιτικού τους, η ποσότητα που συνέλεγαν έβγαινε πάντοτε ένα γομόρ (2,2 λίτρα) κατ’ άτομο. (Εξ 16:16-18) Ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε έμμεσα σε αυτό όταν παρότρυνε τους Χριστιανούς στην Κόρινθο να χρησιμοποιήσουν τα περίσσια υλικά αγαθά τους για να αντισταθμίσουν την έλλειψη υλικών αγαθών των αδελφών τους.—2Κο 8:13-15.

Σκοπός. Ο Ιεχωβά άφησε τους Ισραηλίτες να πεινάσουν στην έρημο και μετά τους προμήθευσε το μάννα για να τους διδάξει «ότι ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με ψωμί, αλλά με κάθε έκφραση από το στόμα του Ιεχωβά ζει ο άνθρωπος». Ο Ιεχωβά το έκανε αυτό “προκειμένου να τους κάνει να γίνουν ταπεινοί και να τους υποβάλει σε δοκιμή ώστε να κάνει το καλό προς αυτούς στις μελλοντικές τους ημέρες”. (Δευ 8:3, 16) Όταν οι Ισραηλίτες βαρέθηκαν το μάννα και άρχισαν να το αποκαλούν «αξιοκαταφρόνητο ψωμί», ο Ιεχωβά τούς τιμώρησε για το στασιασμό τους στέλνοντας δηλητηριώδη φίδια ανάμεσά τους που προκάλεσαν το θάνατο πολλών.—Αρ 21:5, 6.

Ο ψαλμωδός χαρακτήρισε το μάννα «σιτηρά του ουρανού» (Ψλ 78:24), «ψωμί από τον ουρανό» (Ψλ 105:40) και «το ψωμί των δυνατών» (Ψλ 78:25). Οι άγγελοι περιγράφονται ως «κραταιοί σε δύναμη» (Ψλ 103:20) και, ως εκ τούτου, θα μπορούσαν να αποκληθούν “δυνατοί”. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι τρώνε όντως μάννα, αλλά ότι ο Θεός μπορεί να χρησιμοποίησε αγγελικά μέσα για να προμηθεύει το μάννα στους Ισραηλίτες. (Παράβαλε Γα 3:19.) Κατ’ άλλη εκδοχή, εφόσον ο ουρανός είναι ο τόπος κατοικίας των «δυνατών», η έκφραση «το ψωμί των δυνατών» ενδέχεται να δείχνει απλώς την ουράνια προέλευσή του.

Για να βλέπουν οι μελλοντικές γενιές το μάννα, ο Ααρών έπρεπε να αποθέσει ενώπιον του Ιεχωβά μια στάμνα που θα περιείχε ποσότητα ίση με ένα γομόρ (2,2 λίτρα). Όταν ολοκληρώθηκε η χρυσή κιβωτός της διαθήκης, μια «χρυσή στάμνα» που περιείχε μάννα τοποθετήθηκε μέσα σε αυτό το ιερό κιβώτιο. (Εξ 16:32-34· Εβρ 9:4) Περίπου πέντε αιώνες αργότερα, όμως, όταν η Κιβωτός μεταφέρθηκε από τη σκηνή που είχε στήσει για αυτήν ο Δαβίδ στο ναό τον οποίο οικοδόμησε ο Σολομών, η χρυσή στάμνα έλειπε. (2Σα 6:17· 1Βα 8:9· 2Χρ 5:10) Είχε εξυπηρετήσει το σκοπό της.

Συμβολική Χρήση. Μολονότι το μάννα ήταν θεϊκή προμήθεια (Νε 9:20), δεν διατήρησε στη ζωή τους Ισραηλίτες για πάντα. Ο Χριστός Ιησούς το τόνισε αυτό και κατόπιν πρόσθεσε: «Εγώ είμαι το ζωντανό ψωμί που κατέβηκε από τον ουρανό· αν κανείς φάει από αυτό το ψωμί θα ζήσει για πάντα· και το ψωμί που θα δώσω εγώ είναι η σάρκα μου για χάρη της ζωής του κόσμου». (Ιωα 6:30-33, 48-51, 58) Οι πιστοί ακόλουθοι του Χριστού επωφελούνται από αυτό το ουράνιο μάννα, ή αλλιώς «ψωμί της ζωής», συμβολικά, ασκώντας πίστη στην απολυτρωτική δύναμη της σάρκας και του αίματος του Ιησού που κατατέθηκαν ως θυσία. Αυτή τους η ενέργεια τους διανοίγει την προοπτική να ζήσουν για πάντα, είτε στους ουρανούς με τον Χριστό είτε στον επίγειο Παράδεισο.

Ο Χριστός χρησιμοποίησε επίσης τη στάμνα με το μάννα συμβολικά, όταν διαβεβαίωσε τους χρισμένους με το πνεύμα ακολούθους του ότι εκείνοι που βγαίνουν νικητές θα λάβουν «το κρυμμένο μάννα», δηλαδή άφθαρτη προμήθεια τροφής ή αυτό που απορρέει από μια τέτοια προμήθεια—στην περίπτωσή τους, αθανασία και αφθαρσία στον ουρανό.—Απ 2:17· 1Κο 15:53.