ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΣΚΗΝΩΝ

Γνωστή επίσης ως Γιορτή της Συγκομιδής ή «γιορτή του Ιεχωβά», όπως ονομάζεται στο εδάφιο Λευιτικό 23:39. Οι οδηγίες για την τήρησή της αναγράφονται στα εδάφια Λευιτικό 23:34-43, Αριθμοί 29:12-38 και Δευτερονόμιο 16:13-15. Η γιορτή διαρκούσε από τις 15 ως τις 21 Εθανίμ, ενώ στις 22 γινόταν επίσημη σύναξη. Ο Εθανίμ (Τισρί· Σεπτέμβριος-Οκτώβριος) ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του Ιουδαϊκού ημερολογίου, αλλά μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο έγινε ο έβδομος μήνας του θρησκευτικού έτους, εφόσον ο Αβίβ (Νισάν· Μάρτιος-Απρίλιος), που ήταν προηγουμένως ο έβδομος μήνας, έγινε ο πρώτος. (Εξ 12:2) Με τη Γιορτή των Σκηνών γιορταζόταν η συγκομιδή των καρπών, “των προϊόντων της γης”, που περιλάμβαναν τα σιτηρά, το λάδι και το κρασί. (Λευ 23:39) Αναφέρεται ως η «γιορτή της συγκομιδής στην αλλαγή του έτους». Η άγια συνέλευση την όγδοη ημέρα σημείωνε επίσημα το τέλος του ετήσιου εορταστικού κύκλου.—Εξ 34:22· Λευ 23:34-38.

Με τη Γιορτή των Σκηνών τελείωνε στην ουσία το μεγαλύτερο μέρος του γεωργικού έτους των Ισραηλιτών. Συνεπώς, η γιορτή αυτή αποτελούσε περίοδο χαράς και απόδοσης ευχαριστιών για όλες τις ευλογίες που είχε δώσει ο Ιεχωβά σε σχέση με την καρποφορία όλων των καλλιεργειών τους. Επίσης, εφόσον η Ημέρα της Εξιλέωσης τηρούνταν μόλις πέντε ημέρες νωρίτερα, ο λαός αισθανόταν ότι βρισκόταν σε ειρήνη με τον Ιεχωβά. Μολονότι μόνο οι άρρενες ήταν υποχρεωμένοι να παρευρίσκονται στη γιορτή, προσέρχονταν ολόκληρες οικογένειες, οι οποίες έπρεπε να κατοικούν σε σκηνές (εβρ., σουκκώθ) τις εφτά ημέρες της γιορτής. Συνήθως κάθε οικογένεια χρησιμοποιούσε μία σκηνή. (Εξ 34:23· Λευ 23:42) Οι σκηνές στήνονταν στις αυλές των σπιτιών, στις ταράτσες των κατοικιών, στις αυλές του ναού, στις πλατείες, καθώς και σε δρόμους κοντά στην πόλη, σε ακτίνα οδοιπορίας Σαββάτου. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να χρησιμοποιούν «καρπό ωραίων δέντρων», κλαδιά φοινίκων, καθώς επίσης κλαριά από πολύκλαδα δέντρα και από λεύκες. (Λευ 23:40) Στις ημέρες του Έσδρα, χρησιμοποιούνταν για αυτές τις πρόχειρες κατασκευές φύλλα ελιάς και ελαιωδών δέντρων, φύλλα μυρτιάς (πολύ ευωδιαστά) και φύλλα φοίνικα, καθώς επίσης κλαδιά άλλων δέντρων. Το γεγονός ότι όλοι—πλούσιοι και φτωχοί—κατοικούσαν σε σκηνές, γευματίζοντας μάλιστα μέσα σε αυτές κατά τις εφτά ημέρες, και το γεγονός ότι όλες οι σκηνές ήταν φτιαγμένες από τα ίδια υλικά, τα οποία είχαν συλλεχθεί από τους λόφους και τις κοιλάδες της υπαίθρου, τόνιζαν ότι όλοι ήταν ίσοι σε σχέση με τη γιορτή.—Νε 8:14-16.

Οι περισσότεροι από τους εορταστές, αν όχι όλοι, έφταναν στην Ιερουσαλήμ την προηγουμένη της γιορτής, στις 14 Εθανίμ. Η 14η ήταν ημέρα προετοιμασίας, εκτός αν τύχαινε να είναι ημέρα εβδομαδιαίου Σαββάτου, οπότε οι προετοιμασίες μπορούσαν να γίνουν νωρίτερα. Όλοι ασχολούνταν εντατικά με την κατασκευή των σκηνών, τον τελετουργικό καθαρισμό και τη φροντίδα των προσφορών που είχε φέρει ο καθένας, αλλά απολάμβαναν και χαρούμενη συναναστροφή. Η Ιερουσαλήμ και τα περίχωρά της παρουσίαζαν μια μοναδική και γραφική εικόνα, καθώς οι σκηνές ήταν διάσπαρτες σε όλη την πόλη, στους δρόμους και στους κήπους γύρω από αυτήν. Τη γιορταστική ατμόσφαιρα έκανε εντονότερη η όμορφη πολυχρωμία των καρπών και των φύλλων, μαζί με την ευωδιά που ανέδιδαν οι μυρτιές. Όλοι βρίσκονταν σε αναμονή, περιμένοντας το σάλπισμα που θα ακουγόταν από την υπερυψωμένη τοποθεσία του ναού νωρίς εκείνο το φθινοπωρινό βράδυ και θα ανάγγελλε την έναρξη της γιορτής.

Στη διάρκεια αυτής της γιορτής προσφέρονταν περισσότερες θυσίες από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη γιορτή του χρόνου. Η εθνική θυσία, που ξεκινούσε με 13 ταύρους την πρώτη ημέρα και μειωνόταν κατά έναν κάθε ημέρα, έφτανε συνολικά τους 70 ταύρους, εκτός από 119 αρνιά, κριάρια και κατσίκια, συν τις προσφορές σιτηρών και κρασιού. Στη διάρκεια της εβδομάδας, γίνονταν επίσης χιλιάδες ατομικές προσφορές από τους παρευρισκομένους. (Αρ 29:12-34, 39) Την όγδοη ημέρα, κατά την οποία δεν μπορούσε να γίνει καμιά κοπιαστική εργασία, προσφέρονταν ως ολοκαύτωμα ένας ταύρος, ένα κριάρι και εφτά μονοετή αρσενικά αρνιά, μαζί με προσφορές σιτηρών και σπονδές, καθώς και ένα κατσίκι ως προσφορά για αμαρτία.—Αρ 29:35-38.

Τα Σαββατιαία έτη ο Νόμος διαβαζόταν σε όλο το λαό στη διάρκεια της γιορτής. (Δευ 31:10-13) Ενδεχομένως η πρώτη από τις 24 υποδιαιρέσεις των ιερέων τις οποίες καθιέρωσε ο Δαβίδ άρχισε να υπηρετεί στο ναό μετά τη Γιορτή των Σκηνών, εφόσον ο ναός του Σολομώντα εγκαινιάστηκε την περίοδο αυτής της γιορτής το 1026 Π.Κ.Χ.—1Βα 6:37, 38· 1Χρ 24:1-18· 2Χρ 5:3· 7:7-10.

Το ιδιαίτερο γνώρισμα της Γιορτής των Σκηνών, ο κατ’ εξοχήν χαρακτήρας της, ήταν η χαρούμενη απόδοση ευχαριστιών. Ο Ιεχωβά επιθυμούσε να χαίρεται ο λαός του σε σχέση με αυτόν. «Πρέπει να χαρείτε ενώπιον του Ιεχωβά του Θεού σας». (Λευ 23:40) Ήταν μια γιορτή απόδοσης ευχαριστιών για τη συγκομιδή—όχι μόνο για τα σιτηρά, αλλά επίσης για το λάδι και το κρασί, τα οποία συνέβαλλαν πολύ στην απόλαυση της ζωής. Στη διάρκεια αυτής της γιορτής, οι Ισραηλίτες μπορούσαν να κάνουν στοχασμούς μέσα στην καρδιά τους γύρω από το γεγονός ότι η ευημερία τους και η αφθονία των καλών πραγμάτων δεν ήταν αποτέλεσμα της δικής τους δύναμης. Όχι, αυτή η ευημερία οφειλόταν στη φροντίδα με την οποία τους περιέβαλλε ο Ιεχωβά ο Θεός τους. Οι Ισραηλίτες έπρεπε να σκέφτονται σε βάθος αυτά τα πράγματα, ώστε, όπως είπε ο Μωυσής, να μην «υψωθεί η καρδιά σου και ξεχάσει τον Ιεχωβά τον Θεό σου, που σε έβγαλε από τη γη της Αιγύπτου, από το σπίτι των δούλων». Ο Μωυσής διακήρυξε επίσης: «Και πρέπει να θυμάσαι τον Ιεχωβά τον Θεό σου, επειδή αυτός είναι που σου δίνει τη δύναμη να δημιουργείς πλούτο· προκειμένου να εκτελείς τη διαθήκη του που ορκίστηκε στους προπάτορές σου, όπως συμβαίνει αυτή την ημέρα».—Δευ 8:14, 18.

Ο Ισραήλ έλαβε την εντολή να ζει μια εβδομάδα σε σκηνές, «προκειμένου να ξέρουν οι γενιές σας ότι στις σκηνές έβαλα τους γιους του Ισραήλ να κατοικήσουν όταν τους έβγαζα από τη γη της Αιγύπτου. Εγώ είμαι ο Ιεχωβά ο Θεός σας». (Λευ 23:42, 43) Μπορούσαν να αναλογίζονται με χαρά και ευγνωμοσύνη τη θεϊκή φροντίδα την οποία είχαν απολαύσει στην έρημο όταν τους είχε προστατέψει ο Ιεχωβά, “που τους έκανε να πορευτούν μέσα στη μεγάλη και φοβερή έρημο με τα δηλητηριώδη φίδια και τους σκορπιούς και το διψασμένο, άνυδρο έδαφος, που τους έβγαλε νερό από τον πυρολιθικό βράχο, που τους έθρεψε στην έρημο με μάννα, το οποίο δεν ήξεραν οι πατέρες τους”. (Δευ 8:15, 16) Αυτό τους έδινε λόγους να χαίρονται για τη συνεχώς αυξανόμενη φροντίδα και γενναιοδωρία που εκδήλωνε ο Θεός προς αυτούς.

Χαρακτηριστικά που Προστέθηκαν Μεταγενέστερα. Ένα μεταγενέστερο έθιμο, για το οποίο γίνεται πιθανώς νύξη στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές (Ιωα 7:37, 38) αλλά όχι στις Εβραϊκές Γραφές, ήταν η άντληση νερού από τη Δεξαμενή του Σιλωάμ και η έκχυσή του, μαζί με κρασί, πάνω στο θυσιαστήριο την ώρα της πρωινής θυσίας. Σύμφωνα με τους περισσότερους μελετητές, αυτό γινόταν τις εφτά ημέρες της γιορτής, αλλά όχι την όγδοη. Ο ιερέας πήγαινε στη Δεξαμενή του Σιλωάμ με ένα χρυσό κανάτι (εκτός από την εναρκτήρια ημέρα της γιορτής, που ήταν σάββατο, οπότε έπαιρνε το νερό από ένα χρυσό δοχείο μέσα στο ναό, στο οποίο το είχαν μεταφέρει από τον Σιλωάμ την προηγουμένη). Ο ιερέας κανόνιζε να επιστρέφει από τον Σιλωάμ με το νερό ακριβώς τη στιγμή κατά την οποία οι ιερείς στο ναό ήταν έτοιμοι να τοποθετήσουν τα κομμάτια της θυσίας πάνω στο θυσιαστήριο. Καθώς έμπαινε στην Αυλή των Ιερέων από την Πύλη των Υδάτων, η είσοδός του αναγγελλόταν με τριπλό σάλπισμα από τις σάλπιγγες των ιερέων. Τότε έχυνε το νερό σε μια λεκάνη που οδηγούσε στη βάση του θυσιαστηρίου, ενώ την ίδια στιγμή χυνόταν και το κρασί σε μια άλλη. Κατόπιν, με τη συνοδεία των μουσικών οργάνων του ναού, ψάλλονταν οι ύμνοι Χαλλέλ (Ψαλμοί 113-118), ενώ ταυτόχρονα οι λάτρεις κουνούσαν προς το θυσιαστήριο τα φοινικόκλαδά τους. Αυτή η τελετή μπορεί να θύμιζε στους χαρούμενους εορταστές τα προφητικά λόγια του Ησαΐα: «Με αγαλλίαση θα βγάλετε βεβαίως νερό από τις πηγές της σωτηρίας».—Ησ 12:3.

Μια άλλη τελετή, κάπως παρόμοια, ήταν ότι καθεμιά από τις εφτά ημέρες της γιορτής οι ιερείς σχημάτιζαν πομπή και περπατούσαν γύρω από το θυσιαστήριο, ψάλλοντας: «Ω! Ιεχωβά, σώσε, παρακαλώ! Ω! Ιεχωβά, χάρισε την επιτυχία, παρακαλώ!» (Ψλ 118:25) Την έβδομη ημέρα, όμως, έκαναν το γύρο εφτά φορές.

Σύμφωνα με ραβινικές πηγές, υπήρχε και άλλο ένα εξέχον χαρακτηριστικό αυτής της γιορτής το οποίο, όπως και η μεταφορά του νερού του Σιλωάμ, τηρούνταν όταν ο Ιησούς ήταν στη γη. Αυτή η τελετή άρχιζε με το τέλος της 15ης Τισρί, της πρώτης ημέρας της γιορτής—στην πραγματικότητα με την αρχή της 16ης, της δεύτερης ημέρας της γιορτής—και συνεχιζόταν επί πέντε διαδοχικές νύχτες. Οι προετοιμασίες γίνονταν στην Αυλή των Γυναικών. Στην αυλή αυτή υπήρχαν τέσσερις μεγάλοι χρυσοί λυχνοστάτες, ο καθένας από τους οποίους είχε τέσσερις χρυσούς υποδοχείς. Τέσσερις νέοι ιερατικής καταγωγής ανέβαιναν σε σκάλες κρατώντας μεγάλα κανάτια με λάδι και γέμιζαν τους 16 υποδοχείς. Τα παλιά ρούχα των ιερέων χρησίμευαν ως φιτίλια για αυτά τα λυχνάρια. Ιουδαίοι συγγραφείς λένε ότι τα λυχνάρια εξέπεμπαν δυνατό φως που ήταν ορατό σε μεγάλη απόσταση και φώτιζε τις αυλές των σπιτιών στην Ιερουσαλήμ. Κάποιοι άντρες, περιλαμβανομένων μερικών πρεσβυτέρων, χόρευαν κρατώντας αναμμένους πυρσούς και έψαλλαν ύμνους με τη συνοδεία μουσικών οργάνων.

Μια ενδιαφέρουσα επισήμανση είναι ότι ο Ιεροβοάμ, ο οποίος αποσχίστηκε από τον Ροβοάμ, το γιο του Σολομώντα, και έγινε βασιλιάς των δέκα βόρειων φυλών, θέσπισε (τον όγδοο μήνα, όχι τον έβδομο) μια απομίμηση της Γιορτής των Σκηνών, προφανώς για να κρατήσει τις φυλές μακριά από την Ιερουσαλήμ. Αλλά, φυσικά, οι θυσίες προσφέρονταν στα χρυσά μοσχάρια που είχε στήσει αυτός ενεργώντας αντίθετα από την εντολή του Ιεχωβά.—1Βα 12:31-33.

Κατά πάσα πιθανότητα, ο Ιησούς έκανε νύξη της πνευματικής σημασίας της Γιορτής των Σκηνών και ίσως της τελετής με το νερό του Σιλωάμ όταν «την τελευταία ημέρα, τη μεγάλη ημέρα της γιορτής, ο Ιησούς στεκόταν όρθιος και φώναξε, λέγοντας: “Αν κανείς διψάει, ας έρθει σε εμένα και ας πιει. Αυτός που θέτει πίστη σε εμένα, όπως είπε η Γραφή, «Από τα σωθικά του θα ρεύσουν ποτάμια ζωντανού νερού»”». (Ιωα 7:37, 38) Μπορεί επίσης να έκανε νύξη της φωταγώγησης της Ιερουσαλήμ με τα λυχνάρια και τους πυρσούς που άναβαν στην περιοχή του ναού κατά τη γιορτή, όταν λίγο αργότερα είπε στους Ιουδαίους: «Εγώ είμαι το φως του κόσμου. Αυτός που με ακολουθεί δεν πρόκειται να περπατήσει στο σκοτάδι, αλλά θα αποκτήσει το φως της ζωής». (Ιωα 8:12) Λίγο μετά τη συζήτησή του με τους Ιουδαίους, ο Ιησούς ίσως συνέδεσε τον Σιλωάμ με τη γιορτή και τα φώτα της όταν συνάντησε έναν εκ γενετής τυφλό. Αφού είπε στους μαθητές του: «Είμαι το φως του κόσμου», έφτυσε στο έδαφος και έφτιαξε πηλό με το σάλιο, έβαλε αυτόν τον πηλό πάνω στα μάτια του ανθρώπου και του είπε: «Πήγαινε να πλυθείς στη δεξαμενή του Σιλωάμ».—Ιωα 9:1-7.

Το ότι ο λαός κουνούσε φοινικόκλαδα σε αυτή τη γιορτή μάς θυμίζει επίσης τα πλήθη που κουνούσαν φοινικόκλαδα κατά την είσοδο του Ιησού στην Ιερουσαλήμ λίγο πριν από το θάνατό του, αν και αυτό δεν συνέβη την περίοδο της Γιορτής των Σκηνών αλλά πριν από το Πάσχα. (Ιωα 12:12, 13) Επίσης, ο απόστολος Ιωάννης, ο οποίος είδε σε όραμα 144.000 δούλους του Θεού που ήταν σφραγισμένοι στα μέτωπά τους, μας λέει: «Έπειτα από αυτά, είδα ένα μεγάλο πλήθος, το οποίο κανένας άνθρωπος δεν μπορούσε να αριθμήσει, από όλα τα έθνη και τις φυλές και τους λαούς και τις γλώσσες, οι οποίοι στέκονταν ενώπιον του θρόνου και ενώπιον του Αρνιού, ντυμένοι με λευκές στολές· και είχαν φοινικόκλαδα στα χέρια τους. Και κραυγάζουν με δυνατή φωνή, λέγοντας: “Τη σωτηρία την οφείλουμε στον Θεό μας, που κάθεται στο θρόνο, και στο Αρνί”».—Απ 7:1-10.

Ασφαλώς, η Γιορτή των Σκηνών ολοκλήρωνε κατάλληλα το μεγαλύτερο μέρος του γεωργικού έτους και τον ετήσιο εορταστικό κύκλο. Τα πάντα γύρω από αυτήν αποπνέουν χαρά, άφθονες ευλογίες από το χέρι του Ιεχωβά, αναζωογόνηση και ζωή.