ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

Ο εβραϊκός όρος μισπαχάχ (οικογένεια), εκτός του ότι αναφέρεται στο σπιτικό, σημαίνει επίσης, κατ’ επέκταση, τη φυλή, το λαό ή το έθνος. Η λέξη πατριά του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου έχει επίσης ευρεία έννοια. Ο Ιεχωβά Θεός είναι ο πρωτουργός του θεσμού της οικογένειας. Είναι ο Πατέρας της ουράνιας οικογένειάς του και εκείνος στον οποίο “οφείλουν το όνομά τους όλες οι οικογένειες στη γη”. (Εφ 3:14, 15) Αυτό συμβαίνει επειδή ο Ιεχωβά ήταν ο θεμελιωτής της πρώτης ανθρώπινης οικογένειας, έχοντας ως σκοπό του να γεμίσει η γη μέσω αυτής. Επιπρόσθετα, επέτρεψε στον Αδάμ, αν και αμαρτωλό, να δημιουργήσει οικογένεια και να αποκτήσει παιδιά «κατά την ομοίωσή του, κατά την εικόνα του». (Γε 5:3) Έκτοτε ο Ιεχωβά έχει καταστήσει σαφές στην Αγία Γραφή ότι προσδίδει μεγάλη σπουδαιότητα στη θεόδοτη δύναμη της αναπαραγωγής, το μέσο με το οποίο ένας άνθρωπος μπορεί να διατηρήσει το όνομά του και την οικογενειακή του γραμμή στη γη.—Γε 38:8-10· Δευ 25:5, 6, 11, 12.

Δομή και Διαφύλαξη της Οικογένειας. Η βασική μονάδα της αρχαίας εβραϊκής κοινωνίας ήταν η οικογένεια. Η οικογένεια ήταν μια μικρή κυβέρνηση: ο πατέρας ως κεφαλή ήταν υπόλογος στον Θεό και η μητέρα επέβλεπε υπό τη δική του εποπτεία τα παιδιά στο σπιτικό. Η οικογένεια αποτελούσε μικρογραφία της μεγάλης οικογένειας του Θεού. Ο Θεός παριστάνεται στην Αγία Γραφή ως σύζυγος, η δε «άνω Ιερουσαλήμ» ως η μητέρα των παιδιών του.—Γα 4:26· παράβαλε Ησ 54:5.

Η οικογένεια των πατριαρχικών χρόνων μπορεί να παραβληθεί από μερικές απόψεις με τα σημερινά σωματεία. Κάποια πράγματα αποτελούσαν προσωπική ιδιοκτησία των μελών της οικογένειας. Ως επί το πλείστον, όμως, η περιουσία ήταν κοινή, και ο πατέρας είχε τη διαχείρισή της. Αν κάποιο μέλος της οικογένειας διέπραττε ένα αδίκημα, τότε αυτό θεωρούνταν αδίκημα εναντίον της ίδιας της οικογένειας, ιδιαίτερα δε εκείνου που ήταν κεφαλή της. Έφερνε όνειδος σε αυτόν, και αυτός ήταν υπεύθυνος, ως ο κριτής του σπιτικού, να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για το ζήτημα.—Γε 31:32, 34· Λευ 21:9· Δευ 22:21· Ιη 7:16-25.

Η μονογαμία ήταν το αρχικό πρότυπο που έθεσε ο Ιεχωβά για την οικογένεια. Μολονότι αργότερα εφαρμόστηκε η πολυγαμία, αυτή ανέκαθεν αντίκειτο στο αρχικό υπόδειγμα που είχε θέσει ο Θεός. Ωστόσο, Εκείνος την ανέχτηκε ώσπου έφτασε ο ορισμένος του καιρός να αποκαταστήσει το αρχικό πρότυπο που είχε θέσει, πράγμα που έκανε στη Χριστιανική εκκλησία. (1Τι 3:2· Ρω 7:2, 3) Υπό τη διαθήκη του Νόμου αναγνώριζε την ύπαρξη της πολυγαμίας και τη ρύθμιζε με αποτέλεσμα να παραμένει η οικογενειακή μονάδα ανέπαφη και λειτουργική. Αλλά ο ίδιος ο Ιεχωβά είπε: «Γι’ αυτό, ο άνθρωπος θα αφήσει τον πατέρα του και τη μητέρα του και θα προσκολληθεί στη σύζυγό του και θα γίνουν μία σάρκα». Ο Γιος του επίσης παρέθεσε αυτά τα λόγια και συνέχισε λέγοντας: «Ώστε δεν είναι πια δύο, αλλά μία σάρκα. Άρα λοιπόν, αυτό που ο Θεός συνέζευξε, άνθρωπος να μην το χωρίζει». (Γε 2:24· Ματ 19:4-6) Η αφήγηση δείχνει ότι ο Αδάμ είχε μόνο μία σύζυγο, η οποία έγινε «η μητέρα όλων όσων είναι ζωντανοί». (Γε 3:20) Οι τρεις γιοι του Νώε, που ξεκίνησαν την πληθυσμιακή αποκατάσταση της γης μετά τον παγγήινο Κατακλυσμό, ήταν όλοι γιοι του ίδιου πατέρα και της ίδιας μητέρας, και κάθε γιος επέζησε από τον Κατακλυσμό έχοντας μόνο μία σύζυγο.—Γε 8:18· 9:1· 1Πε 3:20.

Υπό τη Διαθήκη του Νόμου. Όταν ο Θεός έδωσε τις Δέκα Εντολές στον Ισραήλ, έστρεψε την προσοχή του στην ακεραιότητα της οικογενειακής μονάδας. «Τίμα τον πατέρα σου και τη μητέρα σου» είναι η πέμπτη εντολή, η πρώτη εντολή με υπόσχεση. (Δευ 5:16· Εφ 6:2) Όταν ένα παιδί στασίαζε εναντίον των γονέων του ήταν σαν να στασίαζε εναντίον της κυβερνητικής διευθέτησης που είχε θεσπίσει ο Θεός, καθώς και εναντίον του ίδιου του Θεού. Αν χτυπούσε ή καταριόταν τον πατέρα ή τη μητέρα του, ή αν αποδεικνυόταν αδιόρθωτα απείθαρχο, έπρεπε να θανατωθεί. (Εξ 21:15, 17· Λευ 20:9· Δευ 21:18-21) Τα παιδιά έπρεπε να έχουν κατάλληλο φόβο για τους γονείς τους, και ένα παιδί που συμπεριφερόταν στον πατέρα ή στη μητέρα του περιφρονητικά ήταν καταραμένο.—Λευ 19:3· Δευ 27:16.

Η έβδομη εντολή, «Δεν πρέπει να μοιχεύσεις», καθιστούσε παράνομη οποιαδήποτε σεξουαλική ένωση ενός έγγαμου ατόμου με κάποιο άτομο εκτός του γαμήλιου δεσμού. (Εξ 20:14) Όλα τα παιδιά έπρεπε να γεννιούνται στα πλαίσια της διευθέτησης της οικογένειας. Ο νόθος γιος δεν αναγνωριζόταν, ούτε επιτρεπόταν στους απογόνους του να γίνουν μέλη της εκκλησίας του Ισραήλ ακόμη και μέχρι τη δέκατη γενιά.—Δευ 23:2.

Ενώ η έβδομη εντολή, απαγορεύοντας τη μοιχεία, αποσκοπούσε στην περιφρούρηση της οικογενειακής μονάδας, η δέκατη εντολή, η οποία απαγόρευε τις εσφαλμένες επιθυμίες, προστάτευε περαιτέρω την ακεραιότητα της οικογένειας κάποιου, καθώς επίσης το σπίτι και την οικογένεια του άλλου ατόμου. Τα πιο συνήθη χαρακτηριστικά της οικογενειακής ζωής, δηλαδή το σπίτι, η σύζυγος, οι υπηρέτες, τα ζώα και άλλα περιουσιακά στοιχεία, προστατεύονταν από αυτή την εντολή.—Εξ 20:17.

Υπό το Νόμο τηρούνταν σχολαστικά γενεαλογικό αρχείο. Η ακεραιότητα της οικογένειας τονιζόταν ακόμη περισσότερο από το ζήτημα της κληρονομιάς της πατρογονικής γης. Οι γενεαλογίες έπαιζαν ιδιαίτερα σπουδαίο ρόλο στην οικογενειακή γραμμή του Ιούδα και, μεταγενέστερα, στη γραμμή του Δαβίδ, απογόνου του Ιούδα. Λόγω της υπόσχεσης ότι ο Μεσσίας ο Βασιλιάς θα ερχόταν από αυτές τις οικογένειες, τα αρχεία όπου ήταν καταγραμμένες οι συγγένειες φυλάσσονταν με ζήλο. Και μολονότι ο Νόμος δεν κατάργησε την πολυγαμία, η ακεραιότητα της οικογένειας προστατευόταν και η γενεαλογία της παρέμενε ανέπαφη μέσω των αυστηρών νόμων που ρύθμιζαν την πολυγαμία. Με κανέναν τρόπο δεν ήταν ανεκτή νομικά η χαλαρότητα ή η σεξουαλική ελευθεριότητα. Οι γιοι που γεννιούνταν μέσα στα πλαίσια της πολυγαμίας ή του θεσμού της παλλακείας ήταν νόμιμοι, καθ’ όλα γιοι του πατέρα.—Βλέπε ΠΑΛΛΑΚΙΔΑ.

Ο Νόμος απαγόρευε συγκεκριμένα την επιγαμία με τα εφτά χαναανιτικά έθνη που έπρεπε να εκδιωχθούν από τη γη. (Δευ 7:1-4) Επειδή δεν τήρησε αυτή την εντολή, το έθνος του Ισραήλ παγιδεύτηκε στη λατρεία ψεύτικων θεών και τελικά οδηγήθηκε σε αιχμαλωσία από τους εχθρούς του. Ο Σολομών αποτελεί τρανό παράδειγμα ατόμου που αμάρτησε από αυτή την άποψη. (Νε 13:26) Ο Έσδρας και ο Νεεμίας προέβησαν σε δραστικές μεταρρυθμίσεις μεταξύ των επαναπατρισμένων Ισραηλιτών οι οποίοι μόλυναν τις οικογένειές τους και τον ίδιο τον Ισραήλ εξαιτίας των γάμων που είχαν συνάψει με αλλοεθνείς συζύγους.—Εσδ 9:1, 2· 10:11· Νε 13:23-27.

Όταν ο Θεός έστειλε τον μονογενή του Γιο στη γη, διευθέτησε να γεννηθεί αυτός μέσα σε μια ανθρώπινη οικογένεια. Φρόντισε ώστε ο Γιος του να έχει έναν θεοφοβούμενο θετό πατέρα και μια στοργική μητέρα. Ως παιδί, ο Ιησούς ήταν υποταγμένος στην εξουσία των γονέων του, τους σεβόταν και υπάκουε σε αυτούς. (Λου 2:40, 51) Ακόμη και την ώρα που πέθαινε στο ξύλο του βασανισμού, εκδήλωσε σεβασμό και στοργικό ενδιαφέρον για τη μητέρα του—η οποία προφανώς ήταν τότε χήρα—λέγοντάς της: «Γυναίκα, να ο γιος σου!» και λέγοντας στο μαθητή τον οποίο ο ίδιος αγαπούσε: «Να η μητέρα σου!», υποδεικνύοντας έτσι σαφώς σε αυτόν το μαθητή να αναλάβει τη φροντίδα της παίρνοντάς την στο σπίτι του.—Ιωα 19:26, 27.

Πώς καταδεικνύει η Αγία Γραφή τη σπουδαιότητα της οικογένειας μέσα στη Χριστιανική εκκλησία;

Μέσα στη Χριστιανική εκκλησία η οικογένεια αναγνωρίζεται ως η βασική μονάδα της Χριστιανικής κοινωνίας. Μεγάλο τμήμα των Χριστιανικών Ελληνικών Γραφών είναι αφιερωμένο σε οδηγίες για τις οικογενειακές σχέσεις. Και πάλι ο άντρας έχει την τιμή να είναι η κεφαλή της οικογένειας, η δε σύζυγος υποτάσσεται στο σύζυγό της και διαχειρίζεται το σπιτικό υπό τη δική του γενική εποπτεία. (1Κο 11:3· 1Τι 2:11-15· 5:14) Παρομοιάζοντας τον Ιησού με το σύζυγο και την οικογενειακή κεφαλή της εκκλησιαστικής “συζύγου” του, ο Παύλος νουθετεί τους συζύγους να ασκούν την ηγεσία με αγάπη, και συμβουλεύει τις συζύγους να σέβονται τους συζύγους τους και να υποτάσσονται σε αυτούς. (Εφ 5:21-33) Στα παιδιά δίνεται η εντολή να υπακούν στους γονείς τους, ενώ στους πατέρες ειδικά ανατίθεται η ευθύνη να ανατρέφουν τα παιδιά με τη διαπαιδαγώγηση και τη νουθεσία του Ιεχωβά.—Εφ 6:1-4.

Ο άντρας που χρησιμοποιείται ως επίσκοπος στη Χριστιανική εκκλησία, αν είναι παντρεμένος, πρέπει να δείχνει ότι έχει υψηλά πρότυπα ως κεφαλή της οικογένειάς του, να προΐσταται κατάλληλα σε αυτήν και να έχει σε υποταγή τα παιδιά του τα οποία δεν θα πρέπει να είναι ανυπότακτα ή να κατηγορούνται για ασωτία, διότι, όπως ρωτάει ο Παύλος: «Πράγματι, αν κάποιος δεν γνωρίζει πώς να προΐσταται στο σπιτικό του, πώς θα φροντίσει για την εκκλησία του Θεού;», δεδομένου ότι η εκκλησία μοιάζει με οικογένεια. (1Τι 3:2-5· Τιτ 1:6) Οι γυναίκες προτρέπονται να αγαπούν τους συζύγους και τα παιδιά τους, να είναι εργατικές στο σπίτι και να υποτάσσονται στους συζύγους τους.—Τιτ 2:4, 5.

Ο Ιησούς προείπε ότι η εναντίωση στην αλήθεια του Θεού θα δίχαζε οικογένειες. (Ματ 10:32-37· Λου 12:51-53) Αλλά ο απόστολος Παύλος έδωσε ισχυρή νουθεσία στα πιστά άτομα να μη διαλύουν τη γαμήλια σχέση, επικαλούμενος την ευημερία του συντρόφου που δεν είναι στην πίστη, καθώς και των παιδιών. Τόνισε τη μεγάλη αξία της οικογενειακής σχέσης, επισημαίνοντας ότι ο Θεός θεωρεί τα μικρά παιδιά άγια, παρότι ο μη ομόπιστος σύντροφος δεν έχει καθαριστεί από τις αμαρτίες του μέσω πίστης στον Χριστό. Μάλιστα το άτομο που δεν είναι στην πίστη ίσως πράττει μερικά από τα πράγματα τα οποία αναφέρει ο Παύλος ότι έπρατταν ορισμένοι Χριστιανοί προτού δεχτούν τα καλά νέα για τον Χριστό. (1Κο 7:10-16· 6:9-11) Ο απόστολος περιφρουρεί επίσης την ενότητα της Χριστιανικής οικογένειας δίνοντας οδηγίες στους συζύγους και στις συζύγους για την απόδοση της γαμήλιας οφειλής.—1Κο 7:3-5.

Η σχέση εντός του οικογενειακού κύκλου αποδείχτηκε ευλογία για πολλούς όσον αφορά τη Χριστιανοσύνη, «διότι πού ξέρεις, γυναίκα, αν δεν σώσεις το σύζυγό σου; Ή πού ξέρεις, άντρα, αν δεν σώσεις τη σύζυγό σου;» (1Κο 7:16) Αυτό γίνεται επίσης φανερό από τα περιεχόμενα των χαιρετισμών του αποστόλου Παύλου προς αρκετά σπιτικά. Ορισμένα πιστά άτομα είχαν το προνόμιο να χρησιμοποιούν την οικογενειακή τους κατοικία ως τόπο συναθροίσεων για την εκκλησία. (Ρω 16:1-15) Ο Χριστιανός ιεραπόστολος Φίλιππος ήταν οικογενειάρχης και είχε τέσσερις πιστές Χριστιανές κόρες. Είχε την ευλογία να φιλοξενήσει τον απόστολο Παύλο και τους συνεργάτες του για κάποιο διάστημα στο σπίτι του στην Καισάρεια. (Πρ 21:8-10) Η ίδια η Χριστιανική εκκλησία αποκαλείται «σπιτικό του Θεού». Το κυριότερο μέλος και κεφαλή της είναι ο Ιησούς Χριστός, και το εν λόγω «σπιτικό» αναγνωρίζει αυτόν ως το Σπέρμα μέσω του οποίου θα φέρουν ευλογία στον εαυτό τους όλες οι οικογένειες της γης.—1Τι 3:15· Εφ 2:19· Κολ 1:17, 18· Γε 22:18· 28:14.

Οι θεόπνευστες Γραφές προείπαν ότι ο θεσμός της οικογένειας θα δεχόταν σφοδρή επίθεση η οποία θα είχε ως συνέπεια την κατάρρευση των ηθών και της ανθρώπινης κοινωνίας έξω από τη Χριστιανική εκκλησία. Μεταξύ των διδασκαλιών που θα ενέπνεαν οι δαίμονες σε «μεταγενέστερες χρονικές περιόδους», ο Παύλος συγκαταλέγει τη διδασκαλία εκείνων «που απαγορεύουν το γάμο». Προλέγει ότι «στις τελευταίες ημέρες» η ανυπακοή στους γονείς, η ανοσιότητα και η έλλειψη “στοργής” θα ήταν σε έξαρση ακόμη και ανάμεσα σε εκείνους οι οποίοι θα “είχαν μορφή θεοσεβούς αφοσίωσης”. Προειδοποιεί τους Χριστιανούς να φεύγουν μακριά από τέτοια άτομα.—1Τι 4:1-3· 2Τι 3:1-5.

Η Βαβυλώνα η Μεγάλη, η εχθρά της “γυναίκας” του Θεού (Γε 3:15· Γα 4:27) και της “νύφης” του Χριστού (Απ 21:9), είναι μια μεγάλη “πορνική” οργάνωση η οποία πορνεύει με τους βασιλιάδες της γης. Ο χαρακτηρισμός της ως “μητέρας των πορνών και των αηδιαστικών πραγμάτων της γης” υποδηλώνει ότι οι «κόρες» της είναι πόρνες και ότι υποκινεί μεγάλη αδιαφορία για τους θεσμούς και τις εντολές του Ιεχωβά Θεού, περιλαμβανομένων των απαιτήσεών του που συμβάλλουν στην ακεραιότητα της οικογένειας. (Απ 17:1-6) Έχει επιχειρήσει να παρασύρει και άλλους στην πορνεία και έχει καταφέρει να γεννήσει πολλές “πορνικές” κόρες, στην προσπάθειά της να εμποδίσει τον Χριστό να έχει μια καθαρή «νύφη». Παρ’ όλα αυτά, η «νύφη» εκείνου αποδεικνύεται νικήτρια, καθαρή, δίκαιη και άξια να συγκαταλέγεται στην «οικογένεια» του Ιεχωβά ως «γυναίκα» του Ιησού Χριστού, προς ευλογία και χαρά όλου του σύμπαντος.—2Κο 11:2, 3· Απ 19:2, 6-8· βλέπε ΓΑΜΟΣ και άλλες οικογενειακές σχέσεις ονομαστικά.