ΙΣ-ΒΟΣΘΕ

(Ις-βοσθέ) [σημαίνει «Άντρας Αισχύνης»].

Προφανώς ο νεότερος γιος του Σαούλ και διάδοχός του στο θρόνο. Από τους γενεαλογικούς καταλόγους φαίνεται ότι ονομαζόταν και Εσβάαλ, που σημαίνει «Άντρας του Βάαλ». (1Χρ 8:33· 9:39) Αλλού, όμως, όπως στο βιβλίο Δεύτερο Σαμουήλ, αποκαλείται Ις-βοσθέ—όνομα στο οποίο το συνθετικό «βάαλ» (εβρ., μπά‛αλ) έχει αντικατασταθεί από το «βοσθέ» (εβρ., μπόσεθ). (2Σα 2:10) Η εβραϊκή λέξη μπόσεθ εμφανίζεται στο εδάφιο Ιερεμίας 3:24 και αποδίδεται «επαίσχυντο πράγμα» ή «αισχύνη». (AS, Ro, RS, ΒΑΜ, ΛΧ, ΚΛΠ, ΜΝΚ) Σε δύο άλλα εδάφια οι λέξεις μπά‛αλ και μπόσεθ εμφανίζονται παράλληλα και κατά παράταξη—η μία ερμηνεύει και προσδιορίζει την άλλη. (Ιερ 11:13· Ωσ 9:10) Υπάρχουν επίσης και άλλες περιπτώσεις στις οποίες, κατά παρόμοιο τρόπο, ορισμένα άτομα είχαν στα ονόματά τους το συνθετικό «βοσθέ», ή κάποια μορφή του, ως υποκατάστατο του συνθετικού «βάαλ», παραδείγματος χάρη, «Ιερουββέσεθ» αντί «Ιεροβάαλ» (2Σα 11:21· Κρ 6:32) και «Μεφιβοσθέ» αντί «Μερίβ-βάαλ»—μάλιστα αυτός ο τελευταίος ήταν ανιψιός του Ις-βοσθέ.—2Σα 4:4· 1Χρ 8:34· 9:40.

Ο λόγος για τον οποίο υπήρχαν αυτά τα διπλά ονόματα ή γινόταν αυτή η αντικατάσταση δεν είναι γνωστός. Μια θεωρία που προωθείται από ορισμένους λογίους επιχειρεί να εξηγήσει τα διπλά ονόματα θεωρώντας ότι οφείλονται σε αλλαγή η οποία έγινε όταν το κοινό ουσιαστικό μπά‛αλ (ιδιοκτήτης· κύριος) ταυτίστηκε σχεδόν αποκλειστικά με τον Βάαλ, τον αποκρουστικό θεό της γονιμότητας που λατρευόταν στη Χαναάν. Ωστόσο, στο ίδιο ακριβώς βιβλίο της Αγίας Γραφής, το Δεύτερο Σαμουήλ, στο οποίο εμφανίζεται η αφήγηση σχετικά με τον Ις-βοσθέ, εξιστορείται πώς ο ίδιος ο Βασιλιάς Δαβίδ ονόμασε την τοποθεσία κάποιας μάχης Βάαλ-φερασίμ (που σημαίνει «Ιδιοκτήτης (Κύριος) των Διασπάσεων»), προς τιμήν του Κυρίου Ιεχωβά, διότι όπως είπε: «Ο Ιεχωβά διέσπασε τους εχθρούς μου». (2Σα 5:20) Μια άλλη άποψη είναι ότι το όνομα Ις-βοσθέ μπορεί να ήταν προφητικό του επαίσχυντου θανάτου που θα υφίστατο αυτό το άτομο και του ολέθριου τρόπου με τον οποίο θα τερματιζόταν η δυναστεία του Σαούλ.

Μετά το θάνατο του Σαούλ και των άλλων γιων του στη μάχη του Γελβουέ, ο Αβενήρ, συγγενής του Σαούλ και αρχηγός των δυνάμεών του, έφερε τον Ις-βοσθέ στην απέναντι πλευρά του Ιορδάνη, στη Μαχαναΐμ, όπου τον ενθρόνισε βασιλιά όλων των φυλών εκτός της φυλής του Ιούδα, η οποία αναγνώριζε ως βασιλιά τον Δαβίδ. Εκείνη την εποχή ο Ις-βοσθέ ήταν 40 χρονών και αναφέρεται ότι βασίλεψε δύο χρόνια. Εφόσον η Αγία Γραφή δεν εξηγεί ακριβώς το πώς η διετής βασιλεία του συνδέεται χρονικά με την περίοδο των εφτάμισι ετών κατά την οποία ο Δαβίδ βασίλεψε στη Χεβρών, είναι αδύνατον να επιλυθούν οι διαφορές απόψεων μεταξύ των λογίων γύρω από αυτό το σημείο. Εντούτοις, φαίνεται λογικότερο να υποθέσουμε ότι ο Ις-βοσθέ έγινε βασιλιάς λίγο μετά το θάνατο του πατέρα του (και όχι έπειτα από πέντε χρόνια). Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να μεσολάβησαν περίπου πέντε χρόνια ανάμεσα στη δολοφονία του και στην ενθρόνιση του Δαβίδ ως βασιλιά όλου του Ισραήλ.—2Σα 2:8-11· 4:7· 5:4, 5.

Η σύντομη διακυβέρνηση του Ις-βοσθέ χαρακτηρίστηκε τόσο από εσωτερικές όσο και από εξωτερικές ταραχές. Ο πόλεμος ανάμεσα στον οίκο του και στον οίκο του Δαβίδ «κρατούσε πολύ καιρό». Σε κάποια συμπλοκή, εκείνος έχασε 360 άντρες ενώ ο Δαβίδ 20. (2Σα 2:12-31· 3:1) Ταυτόχρονα, ο συγγενής του ο Αβενήρ συνέχισε να ενισχύει τη θέση του σε βάρος του Ις-βοσθέ, φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να έχει σχέσεις με κάποια από τις παλλακίδες του Σαούλ, πράγμα που, σύμφωνα με ένα έθιμο της Ανατολής, ισοδυναμούσε με προδοσία. Όταν ο Ις-βοσθέ τον επέπληξε για αυτό, ο Αβενήρ απέσυρε την υποστήριξή του και έκανε διαθήκη με τον Δαβίδ, μέρος της οποίας προέβλεπε την επιστροφή της Μιχάλ, της συζύγου του Δαβίδ, η οποία ήταν αδελφή του Ις-βοσθέ. (2Σα 3:6-21) Ο θάνατος του Αβενήρ από το χέρι του Ιωάβ εξασθένισε ακόμη περισσότερο τη θέση του Ις-βοσθέ, και λίγο αργότερα δύο από τους ίδιους τους διοικητές του τον δολοφόνησαν ενώ έπαιρνε το μεσημεριανό του ύπνο. (2Σα 3:22-27· 4:1, 2, 5-7) Ωστόσο, όταν αυτοί οι δολοφόνοι, επιζητώντας αμοιβή, έφεραν το κεφάλι του Ις-βοσθέ στον Δαβίδ, εκείνος τους θανάτωσε και διέταξε να θάψουν το κεφάλι στον τάφο του Αβενήρ στη Χεβρών.—2Σα 4:8-12.

Με αυτόν τον τρόπο, η δυναστεία του Σαούλ, η οποία θα μπορούσε να είχε διαρκέσει «στον αιώνα», τερματίστηκε με απότομο και ταπεινωτικό τρόπο, όχι εξαιτίας των αμαρτιών του Ις-βοσθέ αλλά, απεναντίας, εξαιτίας των αμαρτιών του πατέρα του. (1Σα 13:13· 15:26-29) Είναι αλήθεια ότι ο Ις-βοσθέ ήταν ένας αδύναμος άρχοντας, ο οποίος ανήλθε και παρέμεινε στο θρόνο κυρίως χάρη στη δύναμη του Αβενήρ. Παρ’ όλα αυτά, ο Δαβίδ τον αποκάλεσε «δίκαιο άντρα».—2Σα 4:11.