ΣΟΛΟΜΩΝ

(Σολομών) [από μια ρίζα που σημαίνει «ειρήνη»].

Γιος του Βασιλιά Δαβίδ από τη γραμμή του Ιούδα, βασιλιάς του Ισραήλ από το 1037 ως το 998 Π.Κ.Χ. Το Βιβλικό υπόμνημα, αφού αναφέρει το θάνατο του γιου που γεννήθηκε από την αθέμιτη σχέση του Δαβίδ με τη Βηθ-σαβεέ, συνεχίζει: «Και ο Δαβίδ άρχισε να παρηγορεί τη Βηθ-σαβεέ τη σύζυγό του. Επιπλέον, πήγε σε αυτήν και πλάγιασε μαζί της. Αργότερα αυτή γέννησε γιο, του οποίου το όνομα κλήθηκε Σολομών. Και ο Ιεχωβά τον αγάπησε. Γι’ αυτό, έστειλε μέσω του Νάθαν του προφήτη και κάλεσε το όνομά του Ιεδιδία, για τον Ιεχωβά». (2Σα 12:24, 25) Αργότερα ο Σολομών απέκτησε τρεις αμφιθαλείς αδελφούς, γιους του Δαβίδ και της Βηθ-σαβεέ: τον Σιμεά, τον Σωβάβ και τον Νάθαν.—1Χρ 3:5.

Η Υπόσχεση του Ιεχωβά στον Δαβίδ. Ο Ιεχωβά είχε κάνει γνωστό στον Δαβίδ, πριν από τη γέννηση του Σολομώντα, ότι θα αποκτούσε έναν γιο που θα ονομαζόταν Σολομών και ότι αυτός θα έχτιζε οίκο για το όνομά Του. Το όνομα Ιεδιδίας (που σημαίνει «Αγαπητός του Γιαχ») φαίνεται ότι δόθηκε ως ένδειξη προς τον Δαβίδ τού ότι ο Ιεχωβά είχε ευλογήσει πια το γάμο του με τη Βηθ-σαβεέ και ότι επιδοκίμαζε τον καρπό αυτού του γάμου. Αλλά το παιδί δεν ήταν κοινώς γνωστό με αυτό το όνομα. Χωρίς αμφιβολία, το όνομα Σολομών (από μια ρίζα που σημαίνει «ειρήνη») δόθηκε σε συσχετισμό με τη διαθήκη που είχε κάνει ο Ιεχωβά με τον Δαβίδ, στα πλαίσια της οποίας δήλωσε ότι επειδή ο Δαβίδ είχε χύσει πολύ αίμα σε πολέμους, δεν θα έχτιζε τον οίκο του Ιεχωβά, όπως ήταν η επιθυμία της καρδιάς του. (1Χρ 22:6-10) Αυτό δεν σημαίνει ότι οι πόλεμοι του Δαβίδ ήταν εσφαλμένοι. Αλλά η τυπική βασιλεία του Ιεχωβά είχε ουσιαστικά ειρηνικό χαρακτήρα και σκοπό. Οι πόλεμοί της διεξάγονταν για να εξαλείψουν την πονηρία και όσους εναντιώνονταν στην κυριαρχία του Ιεχωβά, για να επεκτείνουν την επικράτεια του Ισραήλ ως τα όρια που είχε καθορίσει ο Θεός και για να εδραιώσουν τη δικαιοσύνη και την ειρήνη. Αυτούς τους αντικειμενικούς σκοπούς πέτυχαν για τον Ισραήλ οι πόλεμοι του Δαβίδ. Η διακυβέρνηση του Σολομώντα ήταν ουσιαστικά μια βασιλεία ειρήνης.

Η Απόπειρα του Αδωνία για Κατάληψη του Θρόνου. Μετά τη γέννησή του, ο Σολομών επανεμφανίζεται στο Γραφικό υπόμνημα όταν ο Δαβίδ έχει πλέον γεράσει. Ο Δαβίδ, ασφαλώς λόγω της υπόσχεσης του Ιεχωβά, είχε ορκιστεί παλιότερα στη Βηθ-σαβεέ ότι θα τον διαδεχόταν στο θρόνο ο Σολομών. Αυτό ήταν γνωστό στον προφήτη Νάθαν. (1Βα 1:11-13, 17) Το αν ο Αδωνίας, ο οποίος ήταν ετεροθαλής αδελφός του Σολομώντα, γνώριζε αυτόν τον όρκο ή την πρόθεση του Δαβίδ δεν αναφέρεται. Όπως και να έχει, ο Αδωνίας επιχείρησε να κερδίσει το θρόνο με τρόπο παρόμοιο με εκείνον που είχε χρησιμοποιήσει ο Αβεσσαλώμ. Η σωματική αδυναμία του βασιλιά και η υποστήριξη που παρείχαν στον Αδωνία ο Ιωάβ ο αρχηγός του στρατεύματος και ο Αβιάθαρ ο ιερέας ίσως έκαναν τον Αδωνία να είναι σίγουρος ότι μπορούσε να επιτύχει. Παρ’ όλα αυτά, επρόκειτο για μια προδοτική πράξη, μια προσπάθεια αρπαγής του θρόνου ενόσω ο Δαβίδ ζούσε ακόμη, η οποία έγινε χωρίς την έγκριση του Δαβίδ ή του Ιεχωβά. Επιπλέον, ο Αδωνίας φανέρωσε τη δολιότητά του όταν διοργάνωσε μια θυσία στην Εν-ρογήλ, όπου σκόπευε να ανακηρυχτεί βασιλιάς, αλλά προσκάλεσε μόνο τους άλλους γιους του βασιλιά και τους άντρες του Ιούδα, τους υπηρέτες του βασιλιά, εξαιρώντας τον Σολομώντα, τον Νάθαν τον προφήτη, τον Σαδώκ τον ιερέα και τους κραταιούς άντρες που είχαν πολεμήσει στο πλευρό του Δαβίδ, μεταξύ των οποίων και τον Βεναΐα τον αρχηγό τους. Αυτό δείχνει ότι ο Αδωνίας θεωρούσε τον Σολομώντα αντίπαλο και εμπόδιο στις φιλοδοξίες του.—1Βα 1:5-10.

Ο Σολομών Ενθρονίζεται. Ο προφήτης Νάθαν, πάντα πιστός στον Ιεχωβά και στον Δαβίδ, ήταν σε επιφυλακή. Αφού πρώτα έστειλε τη Βηθ-σαβεέ με την οδηγία να ενημερώσει το βασιλιά για την πλεκτάνη, στη συνέχεια πήγε και ο ίδιος, ρωτώντας τον Δαβίδ αν ο Αδωνίας είχε ανακηρυχτεί βασιλιάς κατόπιν δικής του εξουσιοδότησης. Ο Δαβίδ ενήργησε γρήγορα και αποφασιστικά, ζητώντας από τον Σαδώκ τον ιερέα και τον Νάθαν να οδηγήσουν τον Σολομώντα στη Γιών υπό την προστασία του Βεναΐα και των αντρών του. Τους είπε να ανεβάσουν τον Σολομώντα στο θηλυκό μουλάρι του βασιλιά (κάτι που υποδήλωνε την απόδοση μεγάλης τιμής στον αναβάτη, στην προκειμένη δε περίπτωση, ότι ήταν ο διάδοχος του θρόνου). (Παράβαλε Εσθ 6:8, 9.) Εκείνοι ακολούθησαν τις οδηγίες του Δαβίδ, και ο Σολομών χρίστηκε και ανακηρύχτηκε βασιλιάς.—1Βα 1:11-40.

Ακούγοντας τον ήχο μουσικής στη Γιών—όχι πολύ μακριά από εκεί που βρίσκονταν—και το λαό να φωνάζει: «Είθε να ζει ο Βασιλιάς Σολομών», ο Αδωνίας και οι άλλοι συνωμότες σκορπίστηκαν φοβισμένοι και σαστισμένοι. Ο Σολομών παρείχε μια προαναλαμπή της ειρήνης που θα χαρακτήριζε τη διακυβέρνησή του αρνούμενος να αμαυρώσει την άνοδό του στο θρόνο με εκδικητικές ενέργειες. Αν οι ρόλοι ήταν αντίστροφοι, το πιθανότερο είναι ότι ο Σολομών θα είχε χάσει τη ζωή του. Ο Αδωνίας ζήτησε άσυλο στο αγιαστήριο, και έτσι ο Σολομών έστειλε εκεί μήνυμα με την εντολή να τον φέρουν μπροστά του. Αφού πληροφόρησε τον Αδωνία ότι δεν θα έχανε τη ζωή του εκτός αν βρισκόταν κακό σε αυτόν, ο Σολομών τού είπε να πάει στο σπίτι του.—1Βα 1:41-53.

Η Εντολή του Δαβίδ στον Σολομώντα. Ο Δαβίδ, προτού πεθάνει, έδωσε στον Σολομώντα την εξής επίσημη εντολή: «Να τηρείς τις υποχρεώσεις σου προς τον Ιεχωβά τον Θεό σου περπατώντας στις οδούς του, τηρώντας τα νομοθετήματά του, τις εντολές του και τις δικαστικές αποφάσεις του και τις μαρτυρίες του». Επιπλέον, του έδωσε την οδηγία να μην αφήσει τον Ιωάβ και τον Σιμεΐ “να κατεβούν στον Σιεόλ με ειρήνη” και να εκδηλώσει στοργική καλοσύνη προς τους γιους του Βαρζελαΐ του Γαλααδίτη. (1Βα 2:1-9) Τις οδηγίες σχετικά με το χτίσιμο του ναού ίσως τις είχε δώσει ο Δαβίδ παλιότερα στον Σολομώντα, μεταβιβάζοντάς του το αρχιτεκτονικό σχέδιο που «έλαβε μέσω θεϊκής έμπνευσης». (1Χρ 28:11, 12, 19) Ο Δαβίδ διέταξε τους άρχοντες του Ισραήλ που ήταν εκεί παρόντες να βοηθήσουν το γιο του τον Σολομώντα και να συμβάλουν στο χτίσιμο του αγιαστηρίου του Ιεχωβά. Σε εκείνη την περίπτωση ο λαός έχρισε και πάλι τον Σολομώντα βασιλιά και έχρισε επίσης τον Σαδώκ ιερέα. (1Χρ 22:6-19· κεφ. 28· 29:1-22) Η ευλογία του Θεού στον Σολομώντα ήταν φανερή από την αρχή της βασιλείας του, καθώς αυτός κάθησε στο «θρόνο του Ιεχωβά ως βασιλιάς στη θέση του Δαβίδ του πατέρα του και είχε επιτυχία» στη βασιλεία του και αποκτούσε ισχύ σε αυτήν.—1Χρ 29:23· 2Χρ 1:1.

Το Ανατρεπτικό Αίτημα του Αδωνία. Προτού περάσει πολύς καιρός, ο Σολομών χρειάστηκε να αναλάβει δράση για να εκτελέσει τις οδηγίες του Δαβίδ σχετικά με τον Ιωάβ. Αφορμή για αυτό στάθηκε η ενέργεια του Αδωνία, ο οποίος εξακολουθούσε να έχει φιλόδοξες βλέψεις παρά το έλεος που του είχε δείξει ο Σολομών. Ο Αδωνίας πλησίασε τη μητέρα του Σολομώντα και της είπε: «Εσύ ξέρεις καλά ότι η βασιλεία θα γινόταν δική μου και ότι σε εμένα είχε προσηλώσει το πρόσωπό του όλος ο Ισραήλ για να γίνω βασιλιάς· αλλά η βασιλεία στράφηκε και έγινε του αδελφού μου, γιατί ήταν από τον Ιεχωβά να γίνει δική του». Σε αυτό το σημείο ο Αδωνίας αναγνώρισε ότι ο Ιεχωβά βρισκόταν πίσω από την ενθρόνιση του Σολομώντα, όμως το αίτημα που υπέβαλε στη συνέχεια αποτελούσε άλλη μια ύπουλη απόπειρα σφετερισμού της βασιλείας. Είπε στη Βηθ-σαβεέ: «Σε παρακαλώ, πες στον Σολομώντα το βασιλιά . . . να μου δώσει την Αβισάγ τη Σουναμίτισσα για σύζυγο». Ο Αδωνίας μπορεί να πίστευε ότι, εφόσον διέθετε ένα αρκετά ισχυρό ρεύμα οπαδών, καθώς και την υποστήριξη του Ιωάβ και του Αβιάθαρ, αν έπαιρνε τη νοσοκόμα του Δαβίδ—η οποία θεωρούνταν παλλακίδα του μολονότι ο Δαβίδ δεν είχε σχέσεις μαζί της—θα μπορούσε να ξεκινήσει μια ανταρσία που ίσως ανέτρεπε τον Σολομώντα. Σύμφωνα με το έθιμο, οι σύζυγοι και οι παλλακίδες ενός βασιλιά περιέρχονταν μόνο στο νόμιμο διάδοχό του, και έτσι με το να πάρει κάποιος αυτές τις συζύγους θεωρούνταν ότι ήγειρε αξιώσεις για το θρόνο. (Παράβαλε 2Σα 16:21, 22.) Όταν η Βηθ-σαβεέ, η οποία δεν διέκρινε τη δολιότητα του Αδωνία, μετέφερε το αίτημά του στον Σολομώντα, εκείνος το ερμήνευσε αμέσως ως απόπειρα οικειοποίησης της βασιλείας και έστειλε χωρίς καθυστέρηση τον Βεναΐα να θανατώσει τον Αδωνία.—1Βα 2:13-25.

Καθαιρείται ο Αβιάθαρ, θανατώνεται ο Ιωάβ. Στη συνέχεια, ο Σολομών έστρεψε την προσοχή του σε όσους είχαν συνωμοτήσει με τον Αδωνία. Ο Αβιάθαρ αποπέμφθηκε από το ιερατείο σε εκπλήρωση του λόγου του Ιεχωβά εναντίον του οίκου του Ηλεί (1Σα 2:30-36), αλλά δεν θανατώθηκε επειδή είχε μεταφέρει την Κιβωτό μπροστά από τον Δαβίδ και είχε υποφέρει ταλαιπωρίες μαζί του. Τη θέση του Αβιάθαρ πήρε ο Σαδώκ. Στο μεταξύ, όταν ο Ιωάβ άκουσε τι έκανε ο Σολομών, πήγε και πιάστηκε από τα κέρατα του θυσιαστηρίου, αλλά θανατώθηκε εκεί από τον Βεναΐα κατά διαταγή του Σολομώντα.—1Βα 2:26-35.

Εκτελείται ο Σιμεΐ. Ο Σολομών επίσης όρκισε τον Σιμεΐ να τηρήσει κάποιους περιορισμούς, επειδή είχε καταραστεί τον πατέρα του τον Δαβίδ. Έπειτα από τρία περίπου χρόνια, όταν ο Σιμεΐ παραβίασε αυτόν τον περιορισμό, ο Σολομών διέταξε τη θανάτωσή του. Με αυτόν τον τρόπο, η εντολή του Δαβίδ προς τον Σολομώντα εκτελέστηκε στο πλήρες.—1Βα 2:36-46.

Το Σοφό Αίτημα του Σολομώντα. Στην αρχή της βασιλείας του Σολομώντα ο λαός θυσίαζε σε πολλούς «υψηλούς τόπους» εφόσον δεν υπήρχε οίκος του Ιεχωβά, αν και η σκηνή της μαρτυρίας βρισκόταν στη Γαβαών και η κιβωτός της διαθήκης ήταν μέσα σε μια σκηνή στη Σιών. Μολονότι ο Ιεχωβά είχε πει ότι το όνομά του επρόκειτο να τεθεί στην Ιερουσαλήμ, προφανώς ανέχτηκε αυτή τη συνήθεια μέχρι να χτιστεί ο ναός. (1Βα 3:2, 3) Στη Γαβαών, που ήταν γνωστή ως «ο μεγάλος υψηλός τόπος», ο Σολομών πρόσφερε χίλια ολοκαυτώματα. Εδώ ο Ιεχωβά εμφανίστηκε σε αυτόν σε όνειρο, λέγοντας: «Ζήτησε τι να σου δώσω». Αντί να ζητήσει πλούτη, δόξα και νίκες, ο Σολομών ζήτησε μια καρδιά γεμάτη σοφία, κατανόηση και υπακοή ώστε να μπορεί να κρίνει τον Ισραήλ. Το ταπεινό αίτημα του Σολομώντα ευαρέστησε τόσο πολύ τον Ιεχωβά ώστε του έδωσε, όχι μόνο αυτό που ζήτησε, αλλά επίσης πλούτη και δόξα “ώστε δεν θα είχε υπάρξει ανάμεσα στους βασιλιάδες κανείς όμοιός του, όλες τις ημέρες του”. Ωστόσο, ο Ιεχωβά πρόσθεσε τη νουθεσία: «Και αν περπατήσεις στις οδούς μου τηρώντας τις διατάξεις μου και τις εντολές μου, ακριβώς όπως περπάτησε ο Δαβίδ ο πατέρας σου, τότε θα κάνω να μακροημερεύσεις».—1Βα 3:4-14.

Λίγο καιρό μετά, όταν δύο πόρνες τού παρουσίασαν ένα δύσκολο πρόβλημα σχετικά με το ποια από αυτές ήταν η πραγματική μητέρα, ο Σολομών κατέδειξε ότι ο Θεός τον είχε πράγματι προικίσει με σοφία για να βγάζει ορθές δικαστικές αποφάσεις. Αυτό ενίσχυσε πολύ το κύρος του Σολομώντα στα μάτια του λαού.—1Βα 3:16-28.

Οικοδομικά Προγράμματα. (ΕΙΚΟΝΕΣ, Τόμ. 1, σ. 748, 750, 751) Στο τέταρτο έτος της βασιλείας του, το δεύτερο μήνα του έτους (το μήνα Ζιβ [Απρίλιος-Μάιος]), το 1034 Π.Κ.Χ., ο Σολομών άρχισε να χτίζει τον οίκο του Ιεχωβά στο Όρος Μοριά. (1Βα 6:1) Το χτίσιμο του ναού γινόταν ήσυχα και αθόρυβα—οι πέτρες ετοιμάζονταν προτού μεταφερθούν σε εκείνον το χώρο και έτσι δεν ακούγονταν ήχοι από σφυριά, τσεκούρια ή σιδερένια εργαλεία. (1Βα 6:7) Ο Βασιλιάς Χιράμ της Τύρου συνεργάστηκε στέλνοντας ξύλα κέδρου και αρκεύθου, τα οποία αντάλλασσε με σιτάρι και λάδι. (1Βα 5:10-12· 2Χρ 2:11-16) Προμήθευσε επίσης εργάτες, μεταξύ των οποίων και έναν εξαιρετικό τεχνίτη ονόματι Χιράμ, ο οποίος ήταν γιος ενός Τύριου και μιας Εβραίας. (1Βα 7:13, 14) Ο Σολομών επιστράτευσε για καταναγκαστική εργασία 30.000 άντρες και τους έστελνε στον Λίβανο ανά βάρδιες των 10.000 το μήνα. Τα μέλη κάθε ομάδας επέστρεφαν στο σπίτι τους για δύο μήνες. Εκτός από αυτούς, υπήρχαν 70.000 αχθοφόροι και 80.000 λιθοτόμοι. Αυτές οι τελευταίες ομάδες αποτελούνταν από μη Ισραηλίτες.—1Βα 5:13-18· 2Χρ 2:17, 18.

Η εγκαινίαση του ναού. Το τεράστιο οικοδομικό πρόγραμμα διήρκεσε εφτάμισι χρόνια και ολοκληρώθηκε τον όγδοο μήνα, τον Βουλ, του 1027 Π.Κ.Χ. (1Βα 6:37, 38) Φαίνεται ότι στη συνέχεια χρειάστηκε κάποιος χρόνος για να φέρουν μέσα τα σκεύη και για να γίνουν όλες οι ετοιμασίες, διότι ο Σολομών προέβη στον αγιασμό και στην εγκαινίαση του ναού τον έβδομο μήνα, τον Εθανίμ, την εποχή της Γιορτής των Σκηνών. (1Βα 8:2· 2Χρ 7:8-10) Επομένως, αυτό πρέπει να έλαβε χώρα τον έβδομο μήνα του 1026 Π.Κ.Χ., 11 μήνες μετά το τέλος της οικοδόμησης, και όχι έναν μήνα πριν από την ολοκλήρωση του κτιρίου (το 1027 Π.Κ.Χ.), όπως νομίζουν μερικοί.

Μια άλλη άποψη την οποία έχουν υιοθετήσει ορισμένοι είναι ότι οι τελετουργικές εκδηλώσεις της εγκαινίασης έλαβαν χώρα το 24ο έτος του Σολομώντα (το 1014 Π.Κ.Χ.), αφού εκείνος είχε χτίσει επίσης την κατοικία του και άλλα κυβερνητικά κτίρια μέσα σε άλλα 13 χρόνια, δηλαδή αφού είχαν περάσει συνολικά 20 χρόνια οικοδομικών εργασιών. Αυτή η άποψη βρίσκει υποστήριξη στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα η οποία, στο εδάφιο 1 Βασιλέων 8:1 (Βασιλειών Γ΄ 8:1, 2 στην Ο΄, σύμφωνα με την ΚΛΠ), έχει κάποιες εμβόλιμες λέξεις που δεν υπάρχουν στο Μασοριτικό κείμενο: «Όταν δε ο Σολομών ετελείωσε την ανοικοδόμησιν του ναού του Κυρίου και του ιδικού του ανακτόρου εις χρονικόν διάστημα είκοσι ετών, εκάλεσεν όλους τους πρεσβυτέρους του ισραηλιτικού λαού εις την Σιών, διά να μεταφέρουν την Κιβωτόν της Διαθήκης του Κυρίου από την πόλιν Δαυίδ (αυτή είναι η Σιών). Αυτό έγινε κατά τον μήνα Αθανίν». Εντούτοις, μια σύγκριση των αφηγήσεων του Πρώτου Βασιλέων και του Δεύτερου Χρονικών δείχνει ότι αυτό το συμπέρασμα είναι εσφαλμένο.

Το υπόμνημα του Πρώτου Βασιλέων, κεφάλαια 6 ως 8, περιγράφει την οικοδόμηση του ναού και την ολοκλήρωσή του, κατόπιν αναφέρει το κυβερνητικό οικοδομικό πρόγραμμα του Σολομώντα, διάρκειας 13 ετών, και στη συνέχεια, αφού μιλάει και πάλι επί μακρόν για την κατασκευή του ναού και για το ότι φέρθηκαν μέσα «όσα είχαν καθαγιαστεί από τον Δαβίδ τον πατέρα του», η αφήγηση προχωρεί στην περιγραφή της εγκαινίασης. Αυτό φαίνεται να υποδεικνύει ότι η περιγραφή του κυβερνητικού οικοδομικού προγράμματος (1Βα 7:1-8) προστέθηκε παρενθετικά, σαν να λέγαμε, για να συμπληρώσει και να ολοκληρώσει την αναφορά στα οικοδομικά εγχειρήματα. Αλλά το υπόμνημα των εδαφίων 2 Χρονικών 5:1-3 φαίνεται να δείχνει πιο άμεσα ότι η εγκαινίαση έλαβε χώρα αμέσως μόλις ετοιμάστηκε ο ναός και ο εξοπλισμός του, διότι αναφέρει: «Τελικά όλη η εργασία που είχε να κάνει ο Σολομών για τον οίκο του Ιεχωβά έφτασε στην ολοκλήρωσή της· και ο Σολομών έφερε μέσα όσα είχαν καθαγιαστεί από τον Δαβίδ τον πατέρα του· και το ασήμι και το χρυσάφι και όλα τα σκεύη τα έβαλε μέσα στους θησαυρούς του οίκου του αληθινού Θεού. Τότε ο Σολομών συγκέντρωσε τους πρεσβυτέρους του Ισραήλ και όλες τις κεφαλές των φυλών». Αφού εξιστορεί λεπτομερώς την τοποθέτηση της κιβωτού της διαθήκης στο ναό από τους ιερείς, οι οποίοι την ανέβασαν από την Πόλη του Δαβίδ στο λόφο του ναού, στη συνέχεια η αφήγηση προχωρεί στην περιγραφή της εγκαινίασης.—2Χρ 5:4-14· κεφ. 6, 7.

Ορισμένοι έχουν αμφισβητήσει την παραπάνω άποψη, σύμφωνα με την οποία η εγκαινίαση έλαβε χώρα τον πρώτο χρόνο μετά την ολοκλήρωση του ναού, λόγω των εδαφίων 1 Βασιλέων 9:1-9 που αναφέρουν ότι ο Ιεχωβά εμφανίστηκε στον Σολομώντα αφού οικοδομήθηκε “η κατοικία του βασιλιά”, λέγοντάς του ότι είχε ακούσει την προσευχή του. (Παράβαλε 2Χρ 7:11-22.) Αυτό συνέβη το 24ο έτος του, μετά το 20ετές οικοδομικό του έργο. Μήπως ο Θεός καθυστέρησε 12 χρόνια για να απαντήσει στην προσευχή του Σολομώντα, την οποία εκείνος έκανε κατά την εγκαινίαση του ναού; Όχι, διότι στη διάρκεια εκείνης της εγκαινίασης, μόλις τελείωσε η προσευχή του Σολομώντα, «έπεσε φωτιά από τους ουρανούς και κατέφαγε την προσφορά ολοκαυτώματος και τις θυσίες, και η δόξα του Ιεχωβά γέμισε τον οίκο». Επρόκειτο για μια δυναμική φανέρωση του γεγονότος ότι ο Ιεχωβά είχε ακούσει την προσευχή, μια έμπρακτη απάντηση, και έτσι τη θεώρησε και ο λαός. (2Χρ 7:1-3) Η μεταγενέστερη εμφάνιση του Θεού στον Σολομώντα κατέδειξε ότι δεν είχε ξεχάσει την προσευχή που είχε αναπεμφθεί 12 χρόνια πρωτύτερα, και τώρα απαντούσε σε αυτήν λεκτικά διαβεβαιώνοντας τον Σολομώντα για την ανταπόκρισή του. Σε αυτήν επίσης τη δεύτερη εμφάνιση, ο Θεός νουθέτησε εκ νέου τον Σολομώντα να παραμείνει πιστός όπως ο Δαβίδ ο πατέρας του.

Η προσευχή του Σολομώντα. Στην προσευχή που έκανε κατά την εγκαινίαση του ναού, ο Σολομών αναφέρθηκε στον Ιεχωβά ως τον Θεό που είναι ανώτερος όλων, έναν Θεό στοργικής καλοσύνης και οσιότητας, Εκείνον που εκπληρώνει τις υποσχέσεις του. Μολονότι ο ναός ήταν οίκος για τον Ιεχωβά, ο Σολομών καταλάβαινε ότι «οι ουρανοί, ναι, ο ουρανός των ουρανών» δεν μπορούν να Τον χωρέσουν. Αυτός είναι που ακούει προσευχή και απαντάει σε αυτήν, ο Θεός της δικαιοσύνης, ο οποίος ανταμείβει τους δικαίους και ανταποδίδει στους πονηρούς, αλλά συγχωρεί τον αμαρτωλό που μετανοεί και επιστρέφει σε Αυτόν. Δεν είναι “θεός της φύσης”, εντούτοις ασκεί έλεγχο στα στοιχεία της φύσης, στη ζωική κτίση, ακόμη και στα έθνη της γης. Δεν είναι απλώς ο εθνικός Θεός των Εβραίων, αλλά είναι ο Θεός όλων των ανθρώπων που τον εκζητούν. Στην προσευχή του, ο Σολομών εκδήλωσε την επιθυμία να δει το όνομα του Ιεχωβά να μεγαλύνεται σε όλη τη γη, ενώ εξέφρασε και την αγάπη που έτρεφε ο ίδιος για τη δικαιοσύνη και την κρίση, καθώς και την αγάπη του για το λαό του Θεού τον Ισραήλ και για τον αλλοεθνή που θα εκζητούσε τον Ιεχωβά.—1Βα 8:22-53· 2Χρ 6:12-42.

Κατά την εγκαινίαση πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους όλοι οι ιερείς—σε αυτή την περίπτωση δεν χρειαζόταν να τηρήσουν τις υποδιαιρέσεις που είχε διευθετήσει ο Δαβίδ. (2Χρ 5:11) Η ανάγκη που υπήρχε για να γίνει αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι, εκτός από τις προσφορές σιτηρών, προσφέρθηκαν ως ολοκαυτώματα και θυσίες συμμετοχής 22.000 βόδια και 120.000 πρόβατα στη διάρκεια εκείνης της εφταήμερης εορταστικής περιόδου, η οποία ολοκληρώθηκε με μια επίσημη σύναξη την όγδοη ημέρα. Τόσο πολλές ήταν οι θυσίες ώστε το μεγάλο χάλκινο θυσιαστήριο αποδείχτηκε πολύ μικρό και, προκειμένου να βρεθεί χώρος για να προσφερθούν, ο Σολομών χρειάστηκε να αγιάσει ένα μέρος της αυλής γι’ αυτόν το σκοπό.—1Βα 8:63, 64· 2Χρ 7:5, 7.

Αργότερα ο Σολομών τοποθέτησε τις υποδιαιρέσεις των ιερέων στις υπηρεσίες τους και τους Λευίτες στις θέσεις υπηρεσίας τους όπως αυτές είχαν καθοριστεί από τον Δαβίδ. Τώρα, ο ναός έγινε ο τόπος στον οποίο έπρεπε να συγκεντρώνονται όλοι οι Ισραηλίτες για τις εποχιακές γιορτές τους και τις θυσίες τους στον Ιεχωβά.

Κυβερνητικά κτίρια. Τα επόμενα 13 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του ναού, ο Σολομών έχτισε ένα καινούριο βασιλικό ανάκτορο στο Όρος Μοριά, ακριβώς Ν του ναού, κοντά στην εξωτερική αυλή του ναού αλλά χαμηλότερα. Κοντά σε αυτό έχτισε τα Προπύλαια του Θρόνου, τα Προπύλαια των Στύλων και το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου. Όλα αυτά τα κτίρια βρίσκονταν στην πλαγιά που άρχιζε από την κορυφή του λόφου του ναού και κατέληγε στο χαμηλότερο ύψωμα της Πόλης του Δαβίδ. Επίσης έχτισε μια κατοικία για την Αιγύπτια σύζυγό του, στην οποία δεν επιτράπηκε να «κατοικεί στην κατοικία του Δαβίδ, του βασιλιά του Ισραήλ, γιατί», όπως είπε ο Σολομών, «οι τόποι όπου έχει πάει η κιβωτός του Ιεχωβά είναι άγιοι».—1Βα 7:1-8· 3:1· 9:24· 11:1· 2Χρ 8:11.

Οικοδόμηση σε πανεθνική κλίμακα. Αφού ολοκλήρωσε την ανέγερση των κυβερνητικών του κτιρίων, ο Σολομών ξεκίνησε ένα οικοδομικό πρόγραμμα σε πανεθνική κλίμακα. Χρησιμοποίησε για καταναγκαστική εργασία τους απογόνους των Χαναναίων τους οποίους ο Ισραήλ δεν είχε αφιερώσει στην καταστροφή όταν κατέκτησε τη Χαναάν, αλλά δεν υποβίβασε κανέναν Ισραηλίτη στη θέση του δούλου. (1Βα 9:20-22· 2Χρ 8:7-10) Ανοικοδόμησε και οχύρωσε τη Γεζέρ (την οποία ο Φαραώ είχε πάρει από τους Χαναναίους και την είχε δωρίσει στην κόρη του, τη σύζυγο του Σολομώντα), καθώς και την Άνω και την Κάτω Βαιθ-ορών, τη Βααλάθ και τη Θάμαρ. Επίσης έχτισε πόλεις αποθήκευσης, πόλεις αρμάτων και πόλεις για τους ιππείς. Ολόκληρη η επικράτεια, περιλαμβανομένης της περιοχής Α του Ιορδάνη, ωφελήθηκε από τα οικοδομικά του έργα. Επιπλέον, οχύρωσε το Ύψωμα. “Έκλεισε το άνοιγμα στο τείχος της Πόλης του Δαβίδ”. (1Βα 11:27) Αυτή η δήλωση μπορεί να σημαίνει ότι έχτισε, ή επέκτεινε, “το τείχος της Ιερουσαλήμ ολόγυρα”. (1Βα 3:1) Κατασκεύασε ισχυρά οχυρωματικά έργα στην Ασώρ και στη Μεγιδδώ, όπου οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει τμήματα ισχυρών τειχών και οχυρωμένες πύλες που πιστεύουν πως είναι ό,τι απέμεινε από τα έργα του Σολομώντα σε αυτές τις πόλεις, οι οποίες τώρα δεν είναι παρά ερείπια.—1Βα 9:15-19· 2Χρ 8:1-6.

Τα Πλούτη και η Δόξα Του. Ο Σολομών ασχολήθηκε εκτενώς με το εμπόριο. Ο στόλος του, σε συνεργασία με το στόλο του Χιράμ, έφερνε μεγάλες ποσότητες χρυσού από το Οφείρ, καθώς και ξύλα «αλγούμ» και πολύτιμες πέτρες. (1Βα 9:26-28· 10:11· 2Χρ 8:17, 18· 9:10, 11) Άλογα και άρματα εισάγονταν από την Αίγυπτο, και έμποροι από όλο τον κόσμο εκείνης της εποχής έφερναν τα αγαθά τους σε αφθονία. Το ετήσιο εισόδημα του Σολομώντα σε χρυσάφι έφτανε τα 666 τάλαντα (περ. $256.643.000), εκτός από το ασήμι και το χρυσάφι και τα άλλα πράγματα που έφερναν οι έμποροι. (1Βα 10:14, 15· 2Χρ 9:13, 14) Επιπλέον, «όλοι οι βασιλιάδες της γης» έφερναν σε ετήσια βάση δώρα από τις χώρες τους: χρυσά και ασημένια αντικείμενα, βάλσαμο, όπλα, άλογα, μουλάρια και άλλα πλούτη. (1Βα 10:24, 25, 28, 29· 2Χρ 9:23-28) Ακόμη και πίθηκοι και παγώνια εισάγονταν με τα πλοία της Θαρσείς. (1Βα 10:22· 2Χρ 9:21) Ο Σολομών απέκτησε 4.000 θέσεις σταβλισμού για άλογα και άρματα (το εδάφιο 1Βα 10:26 λέει 1.400 άρματα) και 12.000 άλογα (ή, πιθανώς, ιππείς).—2Χρ 9:25.

Δεν υπήρχε βασιλιάς σε όλη τη γη που διέθετε τα πλούτη του Σολομώντα. (1Βα 10:23· 2Χρ 9:22) Η πρόσοδος στο θρόνο του περιβαλλόταν από τέτοια μεγαλοπρέπεια που ξεπερνούσε οτιδήποτε υπήρχε σε άλλα βασίλεια. Ο ίδιος ο θρόνος ήταν από ελεφαντόδοντο, επικαλυμμένος με καθαρό χρυσάφι. Είχε ένα στρογγυλό σκέπαστρο από πίσω, και σε αυτόν οδηγούσαν έξι σκαλοπάτια, στα οποία υπήρχαν έξι λιοντάρια από την κάθε πλευρά, ενώ υπήρχαν δύο λιοντάρια και δίπλα στα μπράτσα του θρόνου. (1Βα 10:18-20· 2Χρ 9:17-19) Τα σκεύη που είχε ο Σολομών για ποτό ήταν μόνο από χρυσάφι—μάλιστα δηλώνεται συγκεκριμένα ότι «δεν υπήρχε τίποτα από ασήμι· αυτό θεωρούνταν τελείως μηδαμινό στις ημέρες του Σολομώντα». (2Χρ 9:20) Στην κατοικία του Σολομώντα και στο ναό υπήρχαν άρπες και έγχορδα κατασκευασμένα από ξύλα αλγούμ, τέτοια που δεν είχαν φανεί ποτέ πριν στον Ιούδα.—1Βα 10:12· 2Χρ 9:11.

Ο εφοδιασμός του οίκου του με τρόφιμα. Η καθημερινή τροφή για το βασιλικό οίκο του Σολομώντα ήταν «τριάντα κορ [6.600 λίτρα] λεπτό αλεύρι και εξήντα κορ [13.200 λίτρα] αλεύρι, δέκα παχιά βόδια και είκοσι βόδια βοσκής και εκατό πρόβατα, καθώς και μερικά ελάφια και γαζέλες και ζαρκάδια και θρεμμένοι κούκοι». (1Βα 4:22, 23) Τον εφοδιασμό με τρόφιμα επέβλεπαν δώδεκα διαχειριστές, ένας διαχειριστής για κάθε μήνα του χρόνου. Ο καθένας τους είχε την επίβλεψη ενός τμήματος της χώρας, και γι’ αυτόν το λόγο η επικράτεια δεν είχε χωριστεί σύμφωνα με τα όρια των φυλών, αλλά σύμφωνα με τη γεωργική παραγωγή της κάθε περιοχής. Στις προμήθειες περιλαμβανόταν και ζωοτροφή για τα πολλά άλογα του Σολομώντα.—1Βα 4:1-19, 27, 28.

Η βασίλισσα της Σεβά επισκέπτεται τον Σολομώντα. Ένας από τους πιο διακεκριμένους επισκέπτες που ήρθαν από ξένες χώρες για να δουν τη δόξα και τα πλούτη του Σολομώντα ήταν η βασίλισσα της Σεβά. Η φήμη του Σολομώντα είχε φτάσει σε “όλους στη γη” και έτσι εκείνη ταξίδεψε από το μακρινό βασίλειό της για «να τον δοκιμάσει με περίπλοκες ερωτήσεις». Του μίλησε «για όλα όσα βρίσκονταν στην καρδιά της» και «κανένα ζήτημα δεν έμεινε κρυμμένο από το βασιλιά ώστε να μην της το πει».—1Βα 10:1-3, 24· 2Χρ 9:1, 2.

Όταν η βασίλισσα παρατήρησε επίσης το μεγαλείο του ναού και της κατοικίας του Σολομώντα, την υπηρεσία και τη φορεσιά των τραπεζοκόμων του και των υπηρετών που είχε για τα ποτά, καθώς και τα ολοκαυτώματα τα οποία προσφέρονταν τακτικά στο ναό, «δεν έμεινε πια πνοή μέσα της», και αναφώνησε: «Βλέπω ότι δεν μου είχαν πει ούτε τα μισά. Έχεις υπερβεί σε σοφία και ευημερία τις φήμες που άκουσα». Κατόπιν αποκάλεσε ευτυχισμένους τους υπηρέτες που υπηρετούσαν έναν τέτοιον βασιλιά. Όλα αυτά την έκαναν να αποδώσει αίνο στον Ιεχωβά, να ευλογήσει τον Ιεχωβά Θεό, ο οποίος είχε εκδηλώσει την αγάπη του για τον Ισραήλ διορίζοντας βασιλιά τον Σολομώντα για να παρέχει δικαστικές αποφάσεις και δικαιοσύνη.—1Βα 10:4-9· 2Χρ 9:3-8.

Κατόπιν έδωσε στον Σολομώντα το μεγαλόπρεπο δώρο των 120 ταλάντων χρυσού ($46.242.000), καθώς επίσης πάρα πολλές πολύτιμες πέτρες και βάλσαμο σε εξαιρετικά μεγάλη ποσότητα. Ο Σολομών, με τη σειρά του, έδωσε στη βασίλισσα ό,τι ζήτησε, εκτός από τη δική του γενναιόδωρη προσφορά—πιθανώς περισσότερα από όσα του είχε φέρει εκείνη.—1Βα 10:10, 13· 2Χρ 9:9, 12.

Η ευημερία κατά τη διακυβέρνησή του. Ο Ιεχωβά ευλογούσε τον Σολομώντα με σοφία, δόξα και πλούτη όσο αυτός παρέμενε σταθερός στην αληθινή λατρεία, και το έθνος του Ισραήλ απολάμβανε, παρόμοια, την εύνοια του Θεού. Ο Δαβίδ είχε χρησιμοποιηθεί για να καθυποτάξει τους εχθρούς του Ισραήλ και να εδραιώσει το βασίλειο ως τα πιο μακρινά του σύνορα. Η αφήγηση αναφέρει: «Ο δε Σολομών ήταν ο άρχοντας όλων των βασιλείων από τον Ποταμό [Ευφράτη] ως τη γη των Φιλισταίων και ως το όριο της Αιγύπτου. Αυτοί έφερναν δώρα και υπηρετούσαν τον Σολομώντα όλες τις ημέρες της ζωής του». (1Βα 4:21) Στη διάρκεια της βασιλείας του Σολομώντα υπήρχε ειρήνη, και «ο Ιούδας και ο Ισραήλ ήταν πολυάριθμοι, σαν τους κόκκους της άμμου δίπλα στη θάλασσα σε πλήθος, και έτρωγαν και έπιναν και χαίρονταν». «Και ο Ιούδας και ο Ισραήλ κατοικούσαν με ασφάλεια, ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, από τη Δαν μέχρι τη Βηρ-σαβεέ, όλες τις ημέρες του Σολομώντα».—1Βα 4:20, 25· ΧΑΡΤΗΣ, Τόμ. 1, σ. 748.

Η Σοφία του Σολομώντα. «Και ο Θεός έδινε στον Σολομώντα σοφία και κατανόηση σε πολύ μεγάλο βαθμό και ευρύτητα καρδιάς, σαν την άμμο στην ακρογιαλιά. Η δε σοφία του Σολομώντα ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη σοφία όλων των κατοίκων της Ανατολής και από όλη τη σοφία της Αιγύπτου». Κατόπιν κατονομάζονται και κάποιοι άλλοι που είχαν ασυνήθιστη σοφία: ο Εθάν ο Εζραΐτης (προφανώς ένας υμνωδός της εποχής του Δαβίδ και συγγραφέας του 89ου Ψαλμού) και άλλοι τρεις σοφοί Ισραηλίτες. Ο Σολομών ήταν σοφότερος από αυτούς. Στην πραγματικότητα, «η φήμη του έφτασε σε όλα τα έθνη ολόγυρα. Και μπορούσε να πει τρεις χιλιάδες παροιμίες, και τα άσματά του έφτασαν τα χίλια πέντε». Το πεδίο της γνώσης του περιλάμβανε τα φυτά και τα ζώα της γης, οι δε παροιμίες του, μαζί με τα όσα έγραψε στα βιβλία Εκκλησιαστής και Άσμα Ασμάτων, φανερώνουν ότι είχε βαθιά γνώση της ανθρώπινης φύσης. (1Βα 4:29-34) Από το βιβλίο Εκκλησιαστής μαθαίνουμε ότι ο ίδιος έκανε πολλούς στοχασμούς για να βρει «ευχάριστα λόγια, καθώς και να γράψει ορθά λόγια αλήθειας». (Εκ 12:10) Απέκτησε πολλές εμπειρίες από τη συναναστροφή του με ασήμαντους και σημαίνοντες, παρατηρώντας προσεκτικά τη ζωή, την εργασία, τις ελπίδες και τους στόχους τους, καθώς επίσης τα βάσανα των ανθρώπων. Εξύμνησε τη γνώση του Θεού και του νόμου του, και τόνισε περισσότερο από οτιδήποτε άλλο ότι “ο φόβος του Ιεχωβά είναι η αρχή της γνώσης και της σοφίας” και ότι όλη η υποχρέωση του ανθρώπου είναι να “φοβάται τον αληθινό Θεό και να τηρεί τις εντολές του”.—Παρ 1:7· 9:10· Εκ 12:13· βλέπε ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ.

Η Παρέκκλισή του από τη Δικαιοσύνη. Όσο ο Σολομών παρέμενε πιστός στη λατρεία του Ιεχωβά, ευημερούσε. Από ό,τι φαίνεται, διατύπωσε τις παροιμίες του και έγραψε τα βιβλία Εκκλησιαστής και Άσμα Ασμάτων, καθώς και τουλάχιστον έναν από τους Ψαλμούς (Ψλ 127), στην περίοδο της πιστής υπηρεσίας του προς τον Θεό. Εντούτοις, ο Σολομών άρχισε να αδιαφορεί για το νόμο του Θεού. Διαβάζουμε: «Και ο Βασιλιάς Σολομών αγάπησε πολλές αλλοεθνείς γυναίκες εκτός από την κόρη του Φαραώ, Μωαβίτισσες, Αμμωνίτισσες, Εδωμίτισσες, Σιδώνιες και Χετταίες, από τα έθνη για τα οποία ο Ιεχωβά είχε πει στους γιους του Ισραήλ: “Δεν πρέπει να πάτε ανάμεσά τους και αυτοί δεν πρέπει να έρθουν ανάμεσά σας· αληθινά, θα κάνουν την καρδιά σας να παρεκκλίνει ώστε να ακολουθήσει τους θεούς τους”. Σε αυτές προσκολλήθηκε ο Σολομών και τις αγάπησε. Και απέκτησε εφτακόσιες συζύγους, αρχόντισσες, και τριακόσιες παλλακίδες· και οι γυναίκες του έκαναν σταδιακά την καρδιά του να παρεκκλίνει. Και όταν ο Σολομών γέρασε, οι γυναίκες του είχαν κάνει την καρδιά του να παρεκκλίνει ώστε να ακολουθήσει άλλους θεούς· και η καρδιά του δεν ήταν πλήρης απέναντι στον Ιεχωβά τον Θεό του, όπως ήταν η καρδιά του Δαβίδ του πατέρα του. Και άρχισε ο Σολομών να ακολουθεί την Αστορέθ, τη θεά των Σιδωνίων, και τον Μελχώμ, το αηδιαστικό πράγμα των Αμμωνιτών. Και άρχισε ο Σολομών να πράττει το κακό στα μάτια του Ιεχωβά και δεν ακολούθησε τον Ιεχωβά πλήρως όπως ο Δαβίδ ο πατέρας του. Τότε ο Σολομών έφτιαξε έναν υψηλό τόπο για τον Χεμώς, το αηδιαστικό πράγμα του Μωάβ, στο βουνό που ήταν μπροστά από την Ιερουσαλήμ, και για τον Μολόχ, το αηδιαστικό πράγμα των γιων του Αμμών. Και έτσι έκανε για όλες τις αλλοεθνείς γυναίκες του, οι οποίες ύψωναν καπνό θυσίας και θυσίαζαν στους θεούς τους».—1Βα 11:1-8.

Μολονότι αυτό συνέβη «όταν ο Σολομών γέρασε», δεν χρειάζεται να υποθέσουμε ότι η παρέκκλισή του οφειλόταν σε γεροντική άνοια, διότι ο Σολομών ήταν σχετικά νέος όταν ανέβηκε στο θρόνο, και η βασιλεία του διήρκεσε 40 χρόνια. (1Χρ 29:1· 2Χρ 9:30) Η αφήγηση δεν λέει ότι ο Σολομών εγκατέλειψε εντελώς τη λατρεία στο ναό και την προσφορά θυσιών εκεί. Προφανώς, επιχείρησε να εφαρμόσει ένα είδος συγκρητισμού για να ευχαριστήσει τις αλλοεθνείς συζύγους του. Εξαιτίας αυτού, «εξοργίστηκε ο Ιεχωβά με τον Σολομώντα, επειδή η καρδιά του είχε παρεκκλίνει και απομακρυνθεί από τον Ιεχωβά, τον Θεό του Ισραήλ, ο οποίος εμφανίστηκε σε αυτόν δύο φορές». Ο Ιεχωβά πληροφόρησε τον Σολομώντα ότι, ως συνέπεια της πορείας του, θα απέσχιζε ένα μέρος της βασιλείας από αυτόν, αλλά όχι στις ημέρες του, από σεβασμό για τον Δαβίδ και για χάρη της Ιερουσαλήμ. Θα το έκανε, όμως, στις ημέρες του γιου του Σολομώντα, αφήνοντας σε αυτόν το γιο μόνο μία φυλή (εκτός από τον Ιούδα), η οποία αποδείχτηκε ότι ήταν η φυλή του Βενιαμίν.—1Βα 11:9-13.

Άτομα που αντιστάθηκαν στον Σολομώντα. Έκτοτε, ο Ιεχωβά άρχισε να εγείρει άτομα που αντιστέκονταν στον Σολομώντα, πρωτίστως τον Ιεροβοάμ από τη φυλή του Εφραΐμ, ο οποίος τελικά απέσπασε δέκα φυλές τον καιρό του Ροβοάμ κάνοντάς τες να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το θρόνο, και ο οποίος ίδρυσε το βόρειο βασίλειο που ονομάστηκε Ισραήλ. Λόγω της εργατικότητας που είχε επιδείξει ο Ιεροβοάμ στα νεανικά του χρόνια, ο Σολομών τον είχε διορίσει υπεύθυνο για όλη την υποχρεωτική υπηρεσία του οίκου του Ιωσήφ. Επίσης, προβλήματα στον Σολομώντα δημιουργούσαν ο Αδάδ ο Εδωμίτης και ο Ρεζών, ένας εχθρός του Δαβίδ που έγινε βασιλιάς της Συρίας.—1Βα 11:14-40· 12:12-15.

Η απομάκρυνση του Βασιλιά Σολομώντα από τον Θεό επηρέασε δυσμενώς τη διακυβέρνησή του. Η βασιλεία του έγινε καταπιεστική, ασφαλώς λόγω της αφαίμαξης που προκαλούσε στην οικονομία το υψηλό της κόστος, το οποίο πρέπει να είχε αυξηθεί υπερβολικά. Επικρατούσε επίσης δυσφορία μεταξύ εκείνων που είχε επιστρατεύσει για καταναγκαστική εργασία και, χωρίς αμφιβολία, επίσης μεταξύ των Ισραηλιτών οι οποίοι τους επέβλεπαν. Εφόσον είχε πάψει να ακολουθεί τον Θεό με πλήρη καρδιά, ο Σολομών δεν λάβαινε πια από τον Ιεχωβά ευλογία και ευημερία ή συνεχιζόμενη σοφία για να κυβερνάει με δικαιοσύνη και κρίση και να επιλύει τα προβλήματα που ανέκυπταν. Όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Σολομών: «Όταν πληθύνονται οι δίκαιοι, ο λαός χαίρεται· αλλά όταν κυβερνάει ο πονηρός, ο λαός στενάζει».—Παρ 29:2.

Το ότι δημιουργήθηκε αυτή η κατάσταση γίνεται φανερό από το ιστορικό των όσων συνέβησαν λίγο μετά το θάνατο του Σολομώντα, όταν κυβερνούσε ο Ροβοάμ. Μέσω του προφήτη Αχιά, ο Θεός είχε επιδώσει ένα άγγελμα στον Ιεροβοάμ, λέγοντάς του ότι θα του έδινε δέκα φυλές και ότι, αν εκείνος τηρούσε τα νομοθετήματά Του, ο Θεός θα του οικοδομούσε οίκο που θα διαρκούσε, όπως είχε κάνει για τον Δαβίδ. Έπειτα από αυτό, ο Σολομών ζητούσε να σκοτώσει τον Ιεροβοάμ, ο οποίος κατέφυγε στην Αίγυπτο, όπου τότε βασίλευε ένας διάδοχος του πατέρα της Αιγύπτιας συζύγου του Σολομώντα. Ο Ιεροβοάμ παρέμεινε εκεί μέχρι το θάνατο του Σολομώντα. Στη συνέχεια τέθηκε επικεφαλής μιας διαμαρτυρίας του λαού στον Ροβοάμ και τελικά οδήγησε το λαό σε ανταρσία.—1Βα 11:26-40· 12:12-20.

Αν και ο Σολομών είχε απομακρύνει την καρδιά του από τον Ιεχωβά, «πλάγιασε με τους προπάτορές του και θάφτηκε στην Πόλη του Δαβίδ του πατέρα του».—1Βα 11:43· 2Χρ 9:31.

Ιησούς—Νόμιμος Κληρονόμος του Σολομώντα. Ο Ματθαίος κατονομάζει τους απογόνους του Σολομώντα μέχρι τον Ιωσήφ, το θετό πατέρα του Ιησού, καταδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο ότι ο Ιησούς είχε το νόμιμο δικαίωμα στο θρόνο του Δαβίδ μέσω της βασιλικής γραμμής. (Ματ 1:7, 16) Ο Λουκάς, ξεκινώντας από τον Ηλί (προφανώς τον πατέρα της Μαρίας), ανάγει την καταγωγή του Ιησού στον Νάθαν, έναν άλλον γιο του Δαβίδ και της Βηθ-σαβεέ και επομένως αμφιθαλή αδελφό του Σολομώντα. (Λου 3:23, 31) Οι δύο γενεαλογικές γραμμές ενώνονται στον Ζοροβάβελ και στον Σαλαθιήλ και μετά διακλαδίζονται ξανά σε δύο γραμμές. (Ματ 1:12, 13· Λου 3:27) Η Μαρία, η μητέρα του Ιησού, ήταν απόγονος του Δαβίδ μέσω του Νάθαν, ενώ ο Ιωσήφ, ο θετός πατέρας του, μέσω του Σολομώντα, και επομένως ο Ιησούς ήταν τόσο από φυσική όσο και από νομική άποψη απόγονος του Δαβίδ, έχοντας πλήρες δικαίωμα στο θρόνο.—Βλέπε ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ.

Ανάγκη για Προφύλαξη της Καρδιάς. Όσο ο Σολομών διακρατούσε «υπάκουη καρδιά», πράγμα το οποίο στην αρχή αποτελούσε μέλημά του, είχε την εύνοια του Ιεχωβά και ευημερούσε. Αλλά η κακή του κατάληξη αποδεικνύει ότι η γνώση, η μεγάλη ικανότητα ή δύναμη, τα πλούτη και η φήμη δεν είναι τα πιο σπουδαία πράγματα, και ότι το να απομακρύνεται κανείς από τον Ιεχωβά ισοδυναμεί με το να εγκαταλείπει τη σοφία. Αποδείχτηκε αληθινή η συμβουλή του ίδιου του Σολομώντα: «Περισσότερο από όλα όσα πρέπει να φυλαχτούν, προφύλασσε την καρδιά σου, γιατί από αυτήν εξέρχονται οι πηγές της ζωής». (1Βα 3:9· Παρ 4:23) Η περίπτωσή του δείχνει παραστατικά πόσο δόλια είναι η καρδιά του αμαρτωλού ανθρώπου και σε τι απελπιστική κατάσταση βρίσκεται, αλλά ακόμη περισσότερο, δείχνει ότι και οι καλύτερες καρδιές μπορούν να δελεαστούν αν δεν υπάρχει συνεχής επαγρύπνηση. Η αγάπη για αυτά που αγαπάει ο Ιεχωβά και το μίσος για όσα μισεί, η συνεχής επιζήτηση της καθοδηγίας του και η εκτέλεση των έργων που τον ευαρεστούν αποτελούν βέβαιη προστασία.—Ιερ 17:9· Παρ 8:13· Εβρ 1:9· Ιωα 8:29.

Μεσσιανικές Προφητείες. Υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στη βασιλεία του Σολομώντα και στη βασιλεία του μεγάλου Βασιλιά Ιησού Χριστού, όπως έχει προφητευτεί στις Γραφές. Από πολλές απόψεις, η διακυβέρνηση του Σολομώντα, όσο αυτός υπάκουε στον Ιεχωβά, αποτελεί μικρογραφία της Μεσσιανικής Βασιλείας. Ο Ιησούς Χριστός, «κάτι που είναι περισσότερο από τον Σολομώντα», ήρθε ως άνθρωπος ειρήνης, και είναι φανερό ότι επιτέλεσε ένα έργο πνευματικής οικοδόμησης το οποίο σχετίζεται ιδιαίτερα με την αποκατάσταση της αληθινής λατρείας μεταξύ των χρισμένων ακολούθων του στο μεγάλο πνευματικό ναό του Ιεχωβά. (Ματ 12:42· 2Κο 6:16· Ιωα 14:27· 16:33· Ρω 14:17· Ιακ 3:18) Ο Σολομών ήταν από τη γραμμή του Δαβίδ, όπως και ο Ιησούς. Το όνομα του Σολομώντα (από μια ρίζα που σημαίνει «ειρήνη») ταιριάζει στον ενδοξασμένο Ιησού Χριστό ο οποίος είναι «Άρχοντας Ειρήνης». (Ησ 9:6) Το όνομά του Ιεδιδίας (που σημαίνει «Αγαπητός του Γιαχ») εναρμονίζεται με τη δήλωση του ίδιου του Θεού για τον Γιο του κατά το βάφτισμα του Ιησού: «Αυτός είναι ο Γιος μου ο αγαπητός, τον οποίο έχω επιδοκιμάσει».—Ματ 3:17.

Ο 72ος Ψαλμός είναι μια έκφραση προσευχής υπέρ της διακυβέρνησης του Σολομώντα: «Τα βουνά ας φέρουν ειρήνη στο λαό . . . Στις ημέρες του θα βλαστάνει ο δίκαιος, καθώς και αφθονία ειρήνης μέχρι που να μην υπάρχει η σελήνη. Και θα έχει υπηκόους από θάλασσα σε θάλασσα [προφανώς τη Μεσόγειο και την Ερυθρά Θάλασσα (Εξ 23:31)] και από τον Ποταμό [Ευφράτη] ως τα πέρατα της γης».—Ψλ 72:3-8.

Σχετικά με το εδάφιο Ψαλμός 72:7 («μέχρι που να μην υπάρχει η σελήνη»), το Σχολιολόγιο (Commentary) του Κουκ λέει: «Αυτή η περικοπή είναι σπουδαία επειδή δείχνει ότι η ιδέα ενός Βασιλιά του οποίου η βασιλεία θα διαρκούσε αιώνια κυριαρχούσε στο μυαλό του Ψαλμωδού. Καθορίζει το Μεσσιανικό χαρακτήρα ολόκληρης της σύνθεσης». Και σχετικά με το εδάφιο 8 παρατηρεί: «Η βασιλεία επρόκειτο να είναι παγκόσμια και να εκτείνεται ως τα πέρατα της γης. Η έκταση της ισραηλιτικής επικράτειας υπό τον Δαβίδ και τον Σολομώντα δικαιολογούσε αυτή την ελπίδα—και ίσως ο Ψαλμωδός να τη θεωρούσε εγγύηση για την πραγματοποίησή της—αλλά σε συνδυασμό με τα προηγούμενα εδάφια, αυτή η διακήρυξη είναι αυστηρά Μεσσιανική».

Ο προφήτης Μιχαίας, σε μια προφητεία την οποία σχεδόν όλοι δέχονται ως Μεσσιανική, χρησιμοποίησε την εικόνα με την οποία περιγράφεται η βασιλεία του Σολομώντα, όταν «ο Ιούδας και ο Ισραήλ κατοικούσαν με ασφάλεια, ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, . . . όλες τις ημέρες του Σολομώντα». (1Βα 4:25· Μιχ 4:4) Η προφητεία του Ζαχαρία (Ζαχ 9:9, 10) παραθέτει το εδάφιο Ψαλμός 72:8, και ο Ματθαίος εφαρμόζει αυτή την προφητεία στον Ιησού Χριστό.—Ματ 21:4, 5.