Έχουν «Νοημοσύνη»;

Ο ψαροφάγος (ερωδιός) πηγαίνει για ψάρεμα μ’ ένα δόλωμα στην άκρη του ράμφους του. Μόλις εντοπίσει ένα ψάρι στο ποτάμι, ρίχνει το δόλωμα, που είναι ένα πούπουλο. Μόλις το ψάρι πλησιάσει το δόλωμα, με μια γρήγορη κίνηση ο ψαροφάγος έχει το γεύμα του—ψάρεμα με δόλωμα από έναν επαγγελματία ψαρά.

Είναι αυτό απόδειξη νοημοσύνης; Σύμφωνα με μια έκθεση, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι νοημοσύνη είναι «η ιδιότητα κάποιου πλάσματος να έχει συναίσθηση του εαυτού του σαν μια οντότητα μέσα στο περιβάλλον του, και η ικανότητα να αποκτά και να συγκρατεί γνώση, να μαθαίνει και να καταλαβαίνει από την πείρα, να λύνει προβλήματα και να ανταποκρίνεται με επιτυχία σε διαρκώς μεταβαλλόμενες καταστάσεις».

Προφανώς, ο ψαροφάγος έμαθε από την πείρα και έλυσε ένα πρόβλημα. Επομένως, με αυτόν τον ορισμό σαν βάση, μερικοί θα έλεγαν ότι έχει «νοημοσύνη». Θα μπορούσαν να παρατεθούν και άλλα παραδείγματα.

Ένα άλλο πλάσμα που φαίνεται να έχει «νοημοσύνη» είναι η μέλισσα. Για να δοκιμάσει τη «νοημοσύνη» της, ο Δρ Τζέιμς Γκουλντ, ένας ερευνητής της συμπεριφοράς της μέλισσας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνσετον, τοποθέτησε τροφή για τις μέλισσες αλλά τη μετακινούσε κάθε φορά που οι μέλισσες επέστρεφαν στις κυψέλες τους. Και κάθε φορά την απομάκρυνε σε απόσταση ίση με το ένα και ένα τέταρτο της προηγούμενης απόστασης της τροφής από την κυψέλη. Σύντομα οι μέλισσες αποδείχτηκαν πιο έξυπνες από τον ερευνητή. Τις βρήκε να πετούν γύρω από το επόμενο σημείο στο οποίο επρόκειτο να τοποθετήσει την τροφή.

Όμως, ο Δρ Γκουλντ πιστεύει ότι οι περισσότερες από τις αποδείξεις της νοημοσύνης των ζώων είναι αποτέλεσμα του ενστίκτου. Αν έχουν έτσι τα πράγματα, μπορεί να εξηγήσει το γιατί οι μέλισσες έφτασαν σ’ ένα συμπέρασμα που βασιζόταν σε γεγονότα του παρελθόντος; «Δεν μπορώ να το εξηγήσω», απαντάει, και προσθέτει «μακάρι να μην το είχαν καταφέρει ποτέ!»

Ανεξάρτητα από το αν τα ζώα ενεργούν με «νοημοσύνη» ή από ένστικτο, το ερώτημα παραμένει: Ποια είναι η πηγή της σοφίας τους; Αν και ο Δρ Γκουλντ παραδέχεται ότι δεν μπορεί να το εξηγήσει, το βασικό του πιστεύω σ’ αυτό τον τομέα είναι: «Η εξέλιξη μπορεί να προγραμματίσει αρκετά πολύπλοκη συμπεριφορά μέσα σε πολύ μικρούς εγκεφάλους». Αλλά δεν θα ήταν περισσότερο λογικό να συμπεράνουμε ότι η «νοήμων» συμπεριφορά αυτού του είδους θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα νοήμονος σχεδίου μάλλον παρά τυφλής εξέλιξης; Η Αγία Γραφή αποδίδει στον Δημιουργό τη συμπεριφορά των πουλιών και λέει: «Αλλ’ ερώτησον τώρα τα ζώα, και θέλουσι σε διδάξει· και τα πετεινά του ουρανού, και θέλουσι σοι απαγγείλει· [τι] εκ πάντων τούτων δεν γνωρίζει, ότι η χειρ του Κυρίου έκαμε ταύτα;»—Ιώβ 12:7, 9· βλέπε επίσης Παροιμίαι 30:24-28.

Τι καταλαβαίνετε εσείς από αυτά τα πλάσματα; Αν μπορούσαν να μιλήσουν, θα έλεγαν: ‘Ο Δημιουργός μπορεί να προγραμματίσει αρκετά πολύπλοκη συμπεριφορά μέσα σε πολύ μικρούς εγκεφάλους’. Ενώ οι οπαδοί της εξέλιξης μπορεί να λένε ‘μακάρι να μην είχαν καταφέρει ποτέ’ τέτοια μυστηριώδη πράγματα, η Αγία Γραφή αποδίδει τη σοφία αυτών των πλασμάτων—είτε προέρχεται από μάθηση είτε από ένστικτο—στον Πλάστη τους, τον Ιεχωβά Θεό.—Γένεσις 1:20-22· Ρωμαίους 1:20.