ΟΥΡΑΝΟΣ
Η εβραϊκή λέξη σαμάγιμ (πάντοτε στον πληθυντικό), η οποία αποδίδεται «ουρανός(-οί)», φαίνεται ότι σημαίνει βασικά κάτι το υψηλό ή εξυψωμένο. (Ψλ 103:11· Παρ 25:3· Ησ 55:9) Η ετυμολογία της λέξης οὐρανός του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου είναι αβέβαιη.
Φυσικοί Ουρανοί. Οι λέξεις των πρωτότυπων γλωσσών περιλαμβάνουν στις έννοιές τους όλο το φάσμα των φυσικών ουρανών. Συνήθως τα συμφραζόμενα παρέχουν επαρκείς πληροφορίες για να καθοριστεί ποια περιοχή των φυσικών ουρανών εννοείται.
Οι ουρανοί της γήινης ατμόσφαιρας. Η λέξη «ουρανός(-οί)» μπορεί να εφαρμόζεται σε όλο το εύρος της γήινης ατμόσφαιρας στην οποία σχηματίζεται η δροσιά και η πάχνη (Γε 27:28· Ιωβ 38:29), πετούν τα πουλιά (Δευ 4:17· Παρ 30:19· Ματ 6:26), φυσούν οι άνεμοι (Ψλ 78:26), λάμπει η αστραπή (Λου 17:24), καθώς επίσης αιωρούνται τα σύννεφα και ρίχνουν τη βροχή, το χιόνι ή τους χαλαζόλιθούς τους (Ιη 10:11· 1Βα 18:45· Ησ 55:10· Πρ 14:17). Μερικές φορές εννοούνται οι αιθέρες, δηλαδή ο εμφανής ή ορατός ουράνιος θόλος πάνω από τη γη.—Ματ 16:1-3· Πρ 1:10, 11.
Αυτή η ατμοσφαιρική περιοχή αντιστοιχεί γενικά στο «εκπέτασμα [εβρ., ρακία‛]» το οποίο σχηματίστηκε κατά τη δεύτερη δημιουργική περίοδο και περιγράφεται στα εδάφια Γένεση 1:6-8. Είναι φανερό ότι τα εδάφια Γένεση 2:4· Έξοδος 20:11· 31:17 αναφέρονται σε αυτόν τον “ουρανό” όταν μιλούν για τη δημιουργία «των ουρανών και της γης».—Βλέπε ΕΚΠΕΤΑΣΜΑ.
Όταν σχηματίστηκε το εκπέτασμα της ατμόσφαιρας, τα νερά στην επιφάνεια της γης διαχωρίστηκαν από τα άλλα νερά πάνω από το εκπέτασμα. Έτσι εξηγείται η έκφραση που χρησιμοποιείται αναφορικά με τον παγγήινο Κατακλυσμό των ημερών του Νώε, ότι «όλες οι πηγές των απέραντων υδάτινων βαθών σκίστηκαν και οι πύλες των υδάτων των ουρανών ανοίχτηκαν». (Γε 7:11· παράβαλε Παρ 8:27, 28.) Στον Κατακλυσμό, τα νερά που αιωρούνταν πάνω από το εκπέτασμα προφανώς κατέβηκαν σαν να διοχετεύτηκαν μέσω κάποιων αγωγών, καθώς και με τη μορφή βροχόπτωσης. Όταν αυτός ο τεράστιος υδροταμιευτήρας άδειασε, αυτές «οι πύλες των υδάτων των ουρανών» στην ουσία «κλείστηκαν».—Γε 8:2.
Το έξω διάστημα. Εκτός από τη γήινη ατμόσφαιρα, οι φυσικοί «ουρανοί» καταλαμβάνουν και το χώρο του έξω διαστήματος όπου βρίσκονται τα αστρικά σώματα, «όλο το στράτευμα των ουρανών»—ο ήλιος, η σελήνη, τα άστρα και οι αστερισμοί. (Δευ 4:19· Ησ 13:10· 1Κο 15:40, 41· Εβρ 11:12) Το πρώτο εδάφιο της Αγίας Γραφής περιγράφει πώς δημιουργήθηκαν οι έναστροι ουρανοί προτού διαμορφωθεί η γη έτσι ώστε να μπορεί να κατοικηθεί από ανθρώπους. (Γε 1:1) Αυτοί οι ουρανοί φανερώνουν τη δόξα του Θεού, όπως άλλωστε και το εκπέτασμα της ατμόσφαιρας, εφόσον είναι έργο «των δαχτύλων» του Θεού. (Ψλ 8:3· 19:1-6) Τα προσδιορισμένα από τον Θεό «νομοθετήματα των ουρανών» διέπουν όλα αυτά τα ουράνια σώματα. Οι αστρονόμοι, παρά τα σύγχρονα μηχανήματα και την προχωρημένη γνώση τους γύρω από τα μαθηματικά, δεν μπορούν ακόμη να κατανοήσουν πλήρως αυτά τα νομοθετήματα. (Ιωβ 38:33· Ιερ 33:25) Ωστόσο, τα ευρήματά τους επιβεβαιώνουν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να μετρήσει αυτούς τους ουρανούς ούτε να αριθμήσει τα αστρικά σώματα. (Ιερ 31:37· 33:22· βλέπε ΑΣΤΡΟ.) Ο Θεός, όμως, τα αριθμεί και τα κατονομάζει.—Ψλ 147:4· Ησ 40:26.
Το «μεσουράνημα» και οι «άκρες των ουρανών». Ο όρος «μεσουράνημα» εφαρμόζεται στην περιοχή του εκπετάσματος της γήινης ατμόσφαιρας όπου πετούν τα πουλιά, όπως ο αετός. (Απ 8:13· 14:6· 19:17· Δευ 4:11 [εβρ., «καρδιά των ουρανών»]) Κάπως παρόμοια είναι η έκφραση «μεταξύ γης και ουρανού». (1Χρ 21:16· 2Σα 18:9) Εκείνοι που επιτίθενται στη Βαβυλώνα προελαύνουν από «την άκρη των ουρανών», πράγμα που σημαίνει προφανώς ότι έρχονται εναντίον της από το μακρινό ορίζοντα (το σημείο όπου φαίνεται να συναντώνται η γη και ο ουρανός και όπου φαίνεται να ανατέλλει και να δύει ο ήλιος). (Ησ 13:5· παράβαλε Ψλ 19:4-6.) Ανάλογα, η έκφραση «από τις τέσσερις άκρες των ουρανών» αναφέρεται, όπως φαίνεται, στις τέσσερις κατευθύνσεις της πυξίδας, υποδηλώνοντας έτσι ότι καλύπτονται και τα τέσσερα τεταρτημόρια της γης. (Ιερ 49:36· παράβαλε Δα 8:8· 11:4· Ματ 24:31· Μαρ 13:27.) Όπως οι ουρανοί περιβάλλουν τη γη από όλες τις πλευρές, έτσι και η ικανότητα που έχει ο Ιεχωβά να βλέπει τα πάντα «κάτω από ολόκληρο τον ουρανό» περιλαμβάνει όλη την υδρόγειο.—Ιωβ 28:24.
Οι συννεφιασμένοι ουρανοί. Ένας άλλος όρος, η εβραϊκή λέξη σάχακ, χρησιμοποιείται επίσης αναφερόμενη στους “ουρανούς” ή στα σύννεφά τους. (Δευ 33:26· Παρ 3:20· Ησ 45:8) Η ρίζα αυτής της λέξης παραπέμπει σε κάτι που έχει τριφτεί πάρα πολύ ή έχει κονιορτοποιηθεί, όπως το «λεπτό στρώμα σκόνης» (σάχακ) του εδαφίου Ησαΐας 40:15. Αυτή η έννοια είναι σαφώς κατάλληλη, δεδομένου ότι τα σύννεφα σχηματίζονται όταν ο θερμός αέρας, καθώς ανεβαίνει από τη γη, ψύχεται ως ένα σημείο που ονομάζεται σημείο δρόσου, και οι υδρατμοί μέσα σε αυτόν συμπυκνώνονται σχηματίζοντας μικροσκοπικά σταγονίδια που μερικές φορές ονομάζονται σκόνη νερού. (Παράβαλε Ιωβ 36:27, 28· βλέπε ΣΥΝΝΕΦΟ.) Κάτι άλλο που κάνει αυτή την έννοια κατάλληλη είναι το γεγονός ότι το οπτικό αποτέλεσμα του γαλάζιου ουράνιου θόλου οφείλεται στη διάχυση των ηλιακών ακτίνων από μόρια αερίων και άλλα σωματίδια (μεταξύ των οποίων και μόρια σκόνης) τα οποία συνθέτουν την ατμόσφαιρα. Ο Θεός, σχηματίζοντας αυτή την ατμόσφαιρα, στην ουσία “σφυρηλάτησε τους αιθέρες για να είναι συμπαγείς σαν χυτός καθρέφτης”, θέτοντας σαφή όρια στον ατμοσφαιρικό γαλάζιο θόλο πάνω από τον άνθρωπο.—Ιωβ 37:18.
«Οι ουρανοί των ουρανών». Η έκφραση «οι ουρανοί των ουρανών» θεωρείται ότι αναφέρεται στους υψηλότερους ουρανούς και περιλαμβάνει την πλήρη έκταση των φυσικών ουρανών, όσο αχανείς και αν είναι, εφόσον οι ουρανοί εκτείνονται πέρα από τη γη προς πάσα κατεύθυνση.—Δευ 10:14· Νε 9:6.
Ο Σολομών, ο κατασκευαστής του ναού στην Ιερουσαλήμ, δήλωσε ότι «οι ουρανοί, ναι, ο ουρανός των ουρανών», δεν μπορούν να χωρέσουν τον Θεό. (1Βα 8:27) Ως ο Δημιουργός των ουρανών, ο Ιεχωβά κατέχει θέση πολύ ανώτερη από τη θέση όλων αυτών, και «μόνο το δικό του όνομα είναι άφταστα υψηλό. Η αξιοπρέπειά του είναι υπεράνω της γης και του ουρανού». (Ψλ 148:13) Ο Ιεχωβά μετράει τους φυσικούς ουρανούς τόσο εύκολα όσο θα μετρούσε ένας άνθρωπος κάποιο αντικείμενο τεντώνοντας τα δάχτυλά του ώστε αυτό να βρεθεί ανάμεσα στις άκρες του αντίχειρα και του μικρού του δαχτύλου. (Ησ 40:12) Η δήλωση του Σολομώντα δεν σημαίνει ότι ο Θεός δεν έχει καθορισμένο τόπο κατοικίας. Ούτε σημαίνει ότι είναι πανταχού παρών με την έννοια ότι βρίσκεται κυριολεκτικά παντού και στα πάντα. Αυτό φαίνεται από το ότι ο Σολομών είπε επίσης για τον Ιεχωβά πως ακούει “από τους ουρανούς, το σταθερό τόπο της κατοίκησής του”, δηλαδή τους ουρανούς του πνευματικού βασιλείου.—1Βα 8:30, 39.
Επομένως, με τη φυσική έννοια, η λέξη «ουρανοί» έχει ευρεία σημασία. Ενώ μπορεί να σημαίνει τα απώτατα σημεία του διαστημικού χώρου, μπορεί επίσης να αναφέρεται σε κάτι που είναι απλώς υψηλό σε ασυνήθιστο βαθμό. Παραδείγματος χάρη, όσοι βρίσκονται σε πλοία που κλυδωνίζονται από τη θύελλα λέγεται ότι «ανεβαίνουν μέχρι τους ουρανούς, κατεβαίνουν μέχρι τους βυθούς». (Ψλ 107:26) Παρόμοια, και οι οικοδόμοι του Πύργου της Βαβέλ σκόπευαν να χτίσουν ένα κτίριο που θα είχε «την κορυφή του στους ουρανούς», έναν «ουρανοξύστη», τρόπος του λέγειν. (Γε 11:4· παράβαλε Ιερ 51:53.) Και η προφητεία στο εδάφιο Αμώς 9:2 λέει ότι κάποιοι “ανεβαίνουν στους ουρανούς” προσπαθώντας μάταια να ξεφύγουν από τις κρίσεις του Ιεχωβά, πράγμα που σημαίνει προφανώς ότι θα επιχειρούσαν να διαφύγουν στις ορεινές περιοχές που έχουν μεγάλο υψόμετρο.
Πνευματικοί Ουρανοί. Οι ίδιες λέξεις των πρωτότυπων γλωσσών που χρησιμοποιούνται για τους φυσικούς ουρανούς εφαρμόζονται επίσης στους πνευματικούς ουρανούς. Όπως είδαμε, ο Ιεχωβά Θεός δεν κατοικεί στους φυσικούς ουρανούς, εφόσον είναι Πνεύμα. Ωστόσο, επειδή είναι ο «Υψηλός και Εξέχων» ο οποίος κατοικεί «στα ύψη» (Ησ 57:15), η βασική έννοια της “υψηλότητας” ή της “μεγαλοπρέπειας” που υπάρχει στην εβραϊκή λέξη την καθιστά κατάλληλη για να περιγράψει “τη μεγαλοπρεπή κατοικία της αγιότητας και της ωραιότητας” του Θεού. (Ησ 63:15· Ψλ 33:13, 14· 115:3) Ως ο Δημιουργός των φυσικών ουρανών (Γε 14:19· Ψλ 33:6), ο Ιεχωβά είναι και ο Ιδιοκτήτης τους. (Ψλ 115:15, 16) Ό,τι ευαρεστείται να κάνει σε αυτούς το κάνει, όπως για παράδειγμα διάφορες θαυματουργικές πράξεις.—Ψλ 135:6.
Συνεπώς, σε πολλά εδάφια η λέξη «ουρανοί» σημαίνει τον ίδιο τον Θεό και την κυρίαρχη θέση του. Ο θρόνος του είναι στους ουρανούς, δηλαδή στο πνευματικό βασίλειο το οποίο έχει επίσης υπό τη διακυβέρνησή του. (Ψλ 103:19-21· 2Χρ 20:6· Ματ 23:22· Πρ 7:49) Από την ύψιστη ή απώτατη θέση του, ο Ιεχωβά, στην ουσία, “κοιτάει κάτω” προς τους φυσικούς ουρανούς και τη γη (Ψλ 14:2· 102:19· 113:6), και από αυτή την υψηλή θέση επίσης μιλάει, απαντάει σε αιτήματα και αποδίδει κρίση. (1Βα 8:49· Ψλ 2:4-6· 76:8· Ματ 3:17) Γι’ αυτό, διαβάζουμε ότι ο Εζεκίας και ο Ησαΐας, όταν αντιμετώπισαν μια μεγάλη απειλή, «προσεύχονταν . . . και κραύγαζαν για βοήθεια προς τους ουρανούς». (2Χρ 32:20· παράβαλε 2Χρ 30:27.) Και ο Ιησούς, επίσης, χρησιμοποίησε τους ουρανούς εννοώντας τον Θεό όταν ρώτησε τους θρησκευτικούς ηγέτες αν το βάφτισμα του Ιωάννη προερχόταν «από τον ουρανό ή από ανθρώπους». (Ματ 21:25· παράβαλε Ιωα 3:27.) Ο άσωτος γιος ομολόγησε ότι είχε αμαρτήσει «εναντίον του ουρανού» όπως και εναντίον του πατέρα του. (Λου 15:18, 21) Επομένως, η φράση «η βασιλεία των ουρανών» δεν σημαίνει απλώς ότι αυτή έχει τη βάση της στους πνευματικούς ουρανούς και κυβερνάει από εκεί, αλλά επίσης ότι είναι «η βασιλεία του Θεού».—Δα 2:44· Ματ 4:17· 21:43· 2Τι 4:18.
Επίσης, λόγω της ουράνιας θέσης του Θεού, άνθρωποι και άγγελοι ύψωναν τα χέρια τους ή το πρόσωπό τους προς τους ουρανούς όταν του ζητούσαν να ενεργήσει (Εξ 9:22, 23· 10:21, 22), όταν έπαιρναν όρκο (Δα 12:7) και όταν προσεύχονταν (1Βα 8:22, 23· Θρ 3:41· Ματ 14:19· Ιωα 17:1). Στο εδάφιο Δευτερονόμιο 32:40 ο Ιεχωβά λέει ότι ο ίδιος “σηκώνει το χέρι του στον ουρανό για να ορκιστεί”. Σε αρμονία με το εδάφιο Εβραίους 6:13, αυτό σημαίνει προφανώς ότι ο Ιεχωβά ορκίζεται στον εαυτό του.—Παράβαλε Ησ 45:23.
Αγγελική κατοικία. Οι πνευματικοί ουρανοί είναι επίσης η “κατοικία που αρμόζει” στους πνευματικούς γιους του Θεού. (Ιου 6· Γε 28:12, 13· Ματ 18:10· 24:36) Η έκφραση «στράτευμα των ουρανών», που εφαρμόζεται συνήθως στην αστρική δημιουργία, μερικές φορές προσδιορίζει αυτούς τους αγγελικούς γιους του Θεού. (1Βα 22:19· παράβαλε Ψλ 103:20, 21· Δα 7:10· Λου 2:13· Απ 19:14.) Παρόμοια και «οι ουρανοί» προσωποποιούνται συμβολίζοντας τους αγγέλους, την «εκκλησία των αγίων».—Ψλ 89:5-7· παράβαλε Λου 15:7, 10· Απ 12:12.
Συμβολίζουν την Εξουσία για Διακυβέρνηση. Είδαμε ότι με τη λέξη «ουρανοί» μπορεί να εννοείται ο Ιεχωβά Θεός στην κυρίαρχη θέση του. Γι’ αυτό, όταν ο Δανιήλ είπε στον Ναβουχοδονόσορα ότι η εμπειρία που επρόκειτο να έχει αυτός ο Βαβυλώνιος αυτοκράτορας θα τον έκανε να “γνωρίσει ότι οι ουρανοί κυβερνούν”, αυτό ισοδυναμούσε με το ότι θα γνώριζε «ότι ο ΄Υψιστος είναι Άρχοντας στη βασιλεία των ανθρώπων».—Δα 4:25, 26.
Ωστόσο, εκτός από την αναφορά της στον Υπέρτατο Κυρίαρχο, η λέξη «ουρανοί» μπορεί να αναφέρεται επίσης και σε άλλες άρχουσες δυνάμεις που είναι εξυψωμένες πάνω από τους υποτελείς σε αυτές λαούς. Η ίδια η δυναστεία Βαβυλώνιων βασιλιάδων που εκπροσωπούσε ο Ναβουχοδονόσορ περιγράφεται στο εδάφιο Ησαΐας 14:12 ως όμοια με άστρο, ως ο «λαμπερός, ο γιος της αυγής». Όταν κατέκτησε την Ιερουσαλήμ το 607 Π.Κ.Χ., εκείνη η βαβυλωνιακή δυναστεία ύψωσε το θρόνο της «πάνω από τα άστρα του Θεού», αυτά δε τα «άστρα» αναφέρονται προφανώς στη Δαβιδική γραμμή των βασιλιάδων του Ιούδα (όπως άλλωστε και ο Κληρονόμος του Δαβιδικού θρόνου, ο Χριστός Ιησούς, αποκαλείται «το λαμπρό πρωινό άστρο» στο εδ. Απ 22:16· παράβαλε Αρ 24:17). Ανατρέποντας το θεϊκά εξουσιοδοτημένο Δαβιδικό θρόνο, η βαβυλωνιακή δυναστεία στην ουσία εξύψωσε τον εαυτό της ως τον ουρανό. (Ησ 14:13, 14) Αυτό το επιβλητικό μεγαλείο και η τεράστια επικράτεια εξεικονίστηκαν επίσης στο όνειρο του Ναβουχοδονόσορα από ένα συμβολικό δέντρο του οποίου το ύψος “έφτασε ως τους ουρανούς”.—Δα 4:20-22.
Νέοι ουρανοί και νέα γη. Η συσχέτιση της λέξης «ουρανοί» με μια άρχουσα εξουσία συντελεί στο να γίνει κατανοητή η σημασία της έκφρασης «νέοι ουρανοί και νέα γη» που υπάρχει στα εδάφια Ησαΐας 65:17· 66:22 και παρατίθεται από τον απόστολο Πέτρο στο εδάφιο 2 Πέτρου 3:13. Παρατηρώντας αυτόν το συσχετισμό, η Εγκυκλοπαίδεια (Cyclopædia) των Μακ Κλίντοκ και Στρονγκ (1891, Τόμ. 4, σ. 122) κάνει το εξής σχόλιο: «Στο εδ. Ησ. 65:17, ο νέος ουρανός και η νέα γη υποδηλώνουν νέα κυβέρνηση, νέα βασιλεία, νέο λαό».
Όπως ακριβώς η λέξη «γη» μπορεί να αναφέρεται σε μια κοινωνία ανθρώπων (Ψλ 96:1· βλέπε ΓΗ), έτσι και η λέξη «ουρανοί» μπορεί να συμβολίζει την ανώτερη άρχουσα εξουσία ή κυβέρνηση μιας τέτοιας «γης». Η προφητεία που παρουσιάζει την υπόσχεση για «νέους ουρανούς και νέα γη», η οποία δόθηκε μέσω του Ησαΐα, αφορούσε αρχικά την αποκατάσταση του Ισραήλ από τη βαβυλωνιακή εξορία. Όταν οι Ισραηλίτες επέστρεψαν στην πατρίδα τους, εισήλθαν σε ένα νέο σύστημα πραγμάτων. Ο Θεός χρησιμοποίησε με εξέχοντα τρόπο τον Κύρο τον Μέγα για να φέρει αυτή την αποκατάσταση. Πίσω στην Ιερουσαλήμ, ο Ζοροβάβελ (ένας απόγονος του Δαβίδ) υπηρετούσε ως κυβερνήτης και ο Ιησούς ως αρχιερέας. Σε αρμονία με το σκοπό του Ιεχωβά, αυτή η νέα κυβερνητική διευθέτηση, ή αλλιώς «νέοι ουρανοί», κατηύθυνε και επέβλεπε τον υποτελή λαό. (2Χρ 36:23· Αγγ 1:1, 14) Με αυτόν τον τρόπο, όπως προέλεγε το 18ο εδάφιο του 65ου κεφαλαίου του Ησαΐα, η Ιερουσαλήμ έγινε “αιτία για χαρά και ο λαός της αιτία για αγαλλίαση”.
Η παράθεση του Πέτρου, ωστόσο, δείχνει ότι έπρεπε να αναμένεται μια μελλοντική εκπλήρωση, με βάση την υπόσχεση του Θεού. (2Πε 3:13) Εφόσον η υπόσχεση του Θεού σε αυτή την περίπτωση σχετίζεται με την παρουσία του Χριστού Ιησού, όπως φαίνεται στο εδάφιο 4, “οι νέοι ουρανοί και η νέα γη” πρέπει να σχετίζονται με τη Μεσσιανική Βασιλεία του Θεού και την εξουσία που ασκεί αυτή σε πρόθυμους υπηκόους. Με την ανάσταση και την ανάληψή του στα δεξιά του Θεού, ο Χριστός Ιησούς έγινε «υψηλότερος από τους ουρανούς» (Εβρ 7:26), εφόσον τοποθετήθηκε «πολύ πιο πάνω από κάθε κυβέρνηση και εξουσία και δύναμη και κυριότητα . . . , όχι μόνο σε αυτό το σύστημα πραγμάτων, αλλά και στο ερχόμενο».—Εφ 1:19-21· Ματ 28:18.
Οι Χριστιανοί ακόλουθοι του Ιησού, ως «μέτοχοι της ουράνιας κλήσης» (Εβρ 3:1), διορίζονται από τον Θεό να είναι «κληρονόμοι» σε ενότητα με τον Χριστό, μέσω του οποίου ο Θεός είχε σκοπό «να ξανασυγκεντρώσει όλα τα πράγματα». «Τα πράγματα που είναι στους ουρανούς», δηλαδή όσοι καλούνται σε ουράνια ζωή, είναι λοιπόν οι πρώτοι που συγκεντρώνονται σε ενότητα με τον Θεό μέσω του Χριστού. (Εφ 1:8-11) Η κληρονομιά τους είναι «φυλαγμένη στους ουρανούς». (1Πε 1:3, 4· Κολ 1:5· παράβαλε Ιωα 14:2, 3.) Αυτοί «έχουν καταγραφεί» και έχουν την «υπηκοότητά» τους στους ουρανούς. (Εβρ 12:20-23· Φλπ 3:20) Απαρτίζουν τη «Νέα Ιερουσαλήμ» η οποία στο όραμα του Ιωάννη φάνηκε «να κατεβαίνει από τον ουρανό, από τον Θεό». (Απ 21:2, 9, 10· παράβαλε Εφ 5:24-27.) Εφόσον στην αρχή δηλώνεται ότι αυτό το όραμα αφορά “έναν νέο ουρανό και μια νέα γη” (Απ 21:1), εξυπακούεται ότι και τα δύο αυτά αντιπροσωπεύονται από όσα περιγράφονται στη συνέχεια. Επομένως ο “νέος ουρανός” πρέπει να αντιστοιχεί στον Χριστό μαζί με τη «νύφη» του, τη «Νέα Ιερουσαλήμ», η δε «νέα γη» εντοπίζεται στους “λαούς των ανθρώπων” που είναι υπήκοοι εκείνων και λαβαίνουν τις ευλογίες της διακυβέρνησής τους, όπως παρουσιάζεται στα εδάφια 3 και 4.
Ο τρίτος ουρανός. Στα εδάφια 2 Κορινθίους 12:2-4, ο απόστολος Παύλος μιλάει για κάποιον που «αρπάχθηκε . . . στον τρίτο ουρανό» και «στον παράδεισο». Εφόσον οι Γραφές δεν αναφέρουν κανένα άλλο άτομο που να είχε μια τέτοια εμπειρία, φαίνεται πιθανό ότι επρόκειτο για εμπειρία του ίδιου του αποστόλου. Μολονότι μερικοί έχουν επιχειρήσει να συσχετίσουν τη μνεία του Παύλου για τον τρίτο ουρανό με την αρχαία ραβινική άποψη ότι υπήρχαν διάφορα ουράνια επίπεδα—μάλιστα συνολικά «εφτά ουρανοί»—αυτή η άποψη δεν υποστηρίζεται από τις Γραφές. Όπως είδαμε, δεν αναφέρεται συγκεκριμένα για τους ουρανούς ότι διαιρούνται σε διαβαθμίσεις ή επίπεδα, αλλά απεναντίας πρέπει να βασιζόμαστε στα συμφραζόμενα για να καθορίσουμε αν εννοούνται οι ουρανοί που βρίσκονται μέσα στα όρια του ατμοσφαιρικού εκπετάσματος της γης, οι ουρανοί του έξω διαστήματος, οι πνευματικοί ουρανοί ή κάτι άλλο. Φαίνεται, λοιπόν, ότι η μνεία του “τρίτου ουρανού” πιθανώς υποδηλώνει την υπέρτατη μορφή διακυβέρνησης της Μεσσιανικής Βασιλείας. Προσέξτε πώς διάφορες λέξεις και εκφράσεις επαναλαμβάνονται τρεις φορές στα εδάφια Ησαΐας 6:3· Ιεζεκιήλ 21:27· Ιωάννης 21:15-17 και Αποκάλυψη 4:8, προφανώς για να δοθεί έμφαση.
Ο προηγούμενος ουρανός και η προηγούμενη γη παρέρχονται. Το όραμα του Ιωάννη αναφέρει ότι «ο προηγούμενος ουρανός και η προηγούμενη γη» παρέρχονται. (Απ 21:1· παράβαλε 20:11.) Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, οι επίγειες κυβερνήσεις και οι λαοί τους παρουσιάζονται να είναι υποτελείς στη σατανική διακυβέρνηση. (Ματ 4:8, 9· Ιωα 12:31· 2Κο 4:3, 4· Απ 12:9· 16:13, 14) Ο απόστολος Παύλος αναφέρθηκε «στις πονηρές πνευματικές δυνάμεις στους ουράνιους τόπους», με τις κυβερνήσεις, τις εξουσίες και τους κοσμοκράτορές τους. (Εφ 6:12) Άρα, το ότι «ο προηγούμενος ουρανός» παρέρχεται υποδηλώνει ότι τερματίζονται οι πολιτικές κυβερνήσεις που επηρεάζονται από τον Σατανά και τους δαίμονές του. Αυτό εναρμονίζεται με όσα αναγράφονται στα εδάφια 2 Πέτρου 3:7-12 σχετικά με την καταστροφή σαν από φωτιά των “ουρανών που υπάρχουν τώρα”. Παρόμοια, τα εδάφια Αποκάλυψη 19:17-21 περιγράφουν την εξάλειψη ενός παγγήινου πολιτικού συστήματος και των υποστηρικτών του, λέγοντας ότι το συμβολικό θηρίο “ρίχνεται στην πύρινη λίμνη που καίει με θειάφι”. (Παράβαλε Απ 13:1, 2.) Όσο για τον ίδιο τον Διάβολο, τα εδάφια Αποκάλυψη 20:1-3 δείχνουν ότι ρίχνεται «στην άβυσσο» για χίλια χρόνια και μετά “λύνεται για λίγο καιρό”.
Υποβιβασμός Αυτού που Είναι Εξυψωμένο. Επειδή οι ουρανοί εξεικονίζουν αυτό που είναι υψηλό, ο υποβιβασμός των πραγμάτων που είναι εξυψωμένα εξεικονίζεται μερικές φορές από την ανατροπή ή το “σείσιμο” ή την “ταραχή” των ουρανών. Λέγεται ότι ο Ιεχωβά «έριξε από τον ουρανό στη γη την ωραιότητα του Ισραήλ» την εποχή της ερήμωσής του. Αυτή η ωραιότητα περιλάμβανε το βασίλειο του Ισραήλ, καθώς επίσης τους άρχοντες και την εξουσία τους, καταβροχθίστηκε δε σαν από φωτιά. (Θρ 2:1-3) Αλλά η δύναμη που κατέκτησε τον Ισραήλ, η Βαβυλώνα, υπέστη μεταγενέστερα την ταραχή του δικού της “ουρανού” και το σείσιμο της “γης” της, όταν την ανέτρεψαν οι Μηδοπέρσες, οι δε ουράνιοι θεοί της αποδείχτηκαν ψεύτικοι και ανίκανοι να αποτρέψουν την απώλεια της εξουσίας που ασκούσε αυτή πάνω στη γη.—Ησ 13:1, 10-13.
Παρόμοια, προφητεύτηκε ότι η τοποθεσία του Εδώμ που φαινόταν να είναι ψηλά στους ουρανούς δεν θα τον έσωζε από την καταστροφή και ότι το σπαθί της κρίσης του Ιεχωβά θα “διαποτιζόταν” στα ύψη του, ή αλλιώς «στους ουρανούς» του, χωρίς να υπάρχει βοήθεια για αυτόν από οποιαδήποτε ουράνια, δηλαδή εξυψωμένη, πηγή. (Ησ 34:4-7· παράβαλε Αβδ 1-4, 8.) Όσοι κομπάζουν με μεγάλα λόγια, μιλώντας πονηρά με επηρμένο ύφος σαν να θέλουν να “βάλουν στους ουρανούς το στόμα τους”, είναι βέβαιο ότι θα καταστραφούν. (Ψλ 73:8, 9, 18· παράβαλε Απ 13:5, 6.) Η πόλη της Καπερναούμ μπορούσε να αισθάνεται εξαιρετικά ευνοημένη λόγω της προσοχής που της δείχτηκε από τον Ιησού και λόγω της διακονίας του. Ωστόσο, εφόσον αυτή δεν ανταποκρίθηκε στα δυναμικά έργα του, ο Ιησούς ρώτησε: «Μήπως θα εξυψωθείς στον ουρανό;» Και προείπε το αντίθετο: «Στον Άδη θα κατεβείς».—Ματ 11:23.
Συσκότιση των Ουρανών. Η συσκότιση των ουρανών ή των αστρικών σωμάτων χρησιμοποιείται συχνά για να συμβολίσει την απομάκρυνση των καλών, ευνοϊκών συνθηκών και την αντικατάστασή τους από δυσοίωνες, ζοφερές προοπτικές και συνθήκες, όπως όταν τα μαύρα σύννεφα κρύβουν κάθε φως ημέρα και νύχτα. (Παράβαλε Ησ 50:2, 3, 10.) Αυτή η χρήση των φυσικών ουρανών σε σχέση με τη ανθρώπινη θεώρηση των πραγμάτων μοιάζει κάπως με την παλιά αραβική έκφραση: «Ο ουρανός του έπεσε στη γη», που σημαίνει ότι η ανωτερότητα ή η ευημερία κάποιου μειώνεται πολύ. Ενίοτε, φυσικά, εκφράζοντας θεϊκή οργή, ο Θεός χρησιμοποίησε ουράνια φαινόμενα, μερικά από τα οποία προκάλεσαν κατά γράμμα συσκότιση των ουρανών.—Εξ 10:21-23· Ιη 10:12-14· Λου 23:44, 45.
Μια τέτοια ημέρα σκοταδιού ήρθε στον Ιούδα σε εκπλήρωση της κρίσης που ανήγγειλε ο Ιεχωβά μέσω του Ιωήλ του προφήτη του, και έφτασε στο αποκορύφωμά της με την ερήμωση του Ιούδα από τη Βαβυλώνα. (Ιωλ 2:1, 2, 10, 30, 31· παράβαλε Ιερ 4:23, 28.) Κάθε ελπίδα για βοήθεια από ουράνια πηγή φαινόταν να έχει εκλείψει, και όπως προειπώθηκε στα εδάφια Δευτερονόμιο 28:65-67, αυτοί ήταν “τρομαγμένοι νύχτα και ημέρα”, χωρίς ανακούφιση ή ελπίδα από ηλιόλουστη ημέρα ή σεληνόφωτη νύχτα. Ωστόσο, μέσω του ίδιου προφήτη, του Ιωήλ, ο Ιεχωβά προειδοποίησε τους εχθρούς του Ιούδα ότι θα περιέρχονταν στην ίδια κατάσταση όταν θα εκτελούσε κρίση εναντίον τους. (Ιωλ 3:12-16) Ο Ιεζεκιήλ και ο Ησαΐας χρησιμοποίησαν την ίδια αυτή μεταφορική εικόνα προλέγοντας την κρίση του Θεού εναντίον της Αιγύπτου και της Βαβυλώνας αντίστοιχα.—Ιεζ 32:7, 8, 12· Ησ 13:1, 10, 11.
Ο απόστολος Πέτρος παρέθεσε την προφητεία του Ιωήλ την ημέρα της Πεντηκοστής όταν πρότρεψε ένα πλήθος ακροατών να “σωθούν από αυτή τη στρεβλή γενιά”. (Πρ 2:1, 16-21, 40) Όσοι από εκείνη τη γενιά δεν έδωσαν προσοχή έζησαν έναν καιρό μεγάλου σκοταδιού όταν, σε λιγότερο από 40 χρόνια, οι Ρωμαίοι πολιόρκησαν και τελικά κατέστρεψαν την Ιερουσαλήμ. Πριν από την Πεντηκοστή, όμως, ο Ιησούς είχε πει μια παρόμοια προφητεία και είχε δείξει ότι αυτή θα εκπληρωνόταν τον καιρό της παρουσίας του.—Ματ 24:29-31· Λου 21:25-27· παράβαλε Απ 6:12-17.
Μονιμότητα των Φυσικών Ουρανών. Ο Ελιφάς ο Θεμανίτης είπε σχετικά με τον Θεό: «Δες! Τους αγίους του δεν εμπιστεύεται, και οι ίδιοι οι ουρανοί δεν είναι καθαροί στα μάτια του». Ωστόσο, ο Ιεχωβά είπε στον Ελιφάς ότι αυτός και οι δύο σύντροφοί του δεν είχαν “πει την αλήθεια σχετικά με εκείνον, όπως ο υπηρέτης του ο Ιώβ”. (Ιωβ 15:1, 15· 42:7) Αντίθετα, το εδάφιο Έξοδος 24:10 παρουσιάζει τους ουρανούς ως σύμβολο καθαρότητας. Επομένως, στην Αγία Γραφή δεν αναφέρεται κανένας λόγος για τον οποίο να καταστρέψει ο Θεός τους φυσικούς ουρανούς.
Το ότι οι φυσικοί ουρανοί είναι μόνιμοι αποδεικνύεται από το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται σε παρομοιώσεις σχετικές με πράγματα που είναι αιώνια, όπως οι ειρηνικοί, δίκαιοι καρποί της Δαβιδικής βασιλείας την οποία κληρονομεί ο Γιος του Θεού. (Ψλ 72:5-7· Λου 1:32, 33) Συνεπώς, κάποιες περικοπές όπως τα εδάφια Ψαλμός 102:25, 26 που λένε ότι οι ουρανοί «θα αφανιστούν» και ότι “θα αντικατασταθούν σαν φθαρμένο ένδυμα” δεν πρέπει να εκλαμβάνονται κυριολεκτικά.
Στο εδάφιο Λουκάς 21:33, ο Ιησούς λέει: «Ο ουρανός και η γη θα παρέλθουν, αλλά τα λόγια μου δεν πρόκειται να παρέλθουν». Άλλα εδάφια δείχνουν ότι «ο ουρανός και η γη» θα παραμείνουν για πάντα. (Γε 9:16· Ψλ 104:5· Εκ 1:4) Άρα, «ο ουρανός και η γη» εδώ μπορεί κάλλιστα να είναι συμβολικά, όπως είναι «ο προηγούμενος ουρανός και η προηγούμενη γη» στο εδάφιο Αποκάλυψη 21:1· παράβαλε Ματθαίος 24:35.
Τα εδάφια Ψαλμός 102:25-27 τονίζουν ότι ο Θεός είναι αιώνιος και άφθαρτος, ενώ τα φυσικά δημιουργήματά του, οι ουρανοί και η γη, είναι φθαρτά, δηλαδή θα μπορούσαν να καταστραφούν—αν αυτό ήταν σκοπός του Θεού. Αντίθετα με την αιώνια ύπαρξη του Θεού, η μονιμότητα οποιουδήποτε τμήματος της φυσικής του δημιουργίας δεν είναι αυτόνομη. Όπως φαίνεται από την περίπτωση της γης, η φυσική δημιουργία πρέπει να ανανεώνεται συνεχώς προκειμένου να συνεχίσει να υπάρχει ή να διατηρηθεί. Το ότι οι φυσικοί ουρανοί εξαρτώνται από το θέλημα και τη στηρικτική δύναμη του Θεού καταδεικνύεται στον 148ο Ψαλμό όπου, αφού γίνεται λόγος για τον ήλιο, τη σελήνη και τα άστρα, καθώς και για άλλα τμήματα της δημιουργίας του Θεού, το εδάφιο 6 δηλώνει ότι ο Θεός «φροντίζει να στέκονται για πάντα, στον αιώνα. Έδωσε διάταξη η οποία δεν θα παρέλθει».
Τα λόγια των εδαφίων Ψαλμός 102:25, 26 εφαρμόζονται στον Ιεχωβά Θεό, αλλά ο απόστολος Παύλος τα παραθέτει αναφερόμενος στον Ιησού Χριστό. Αυτό συμβαίνει επειδή ο μονογενής Γιος του Θεού ήταν ο Παράγοντας που χρησιμοποίησε προσωπικά ο Θεός για τη δημιουργία του φυσικού σύμπαντος. Ο Παύλος αντιδιαστέλλει τη μονιμότητα του Γιου με τη μονιμότητα της φυσικής δημιουργίας, την οποία ο Θεός, αν ήθελε, θα μπορούσε να “τυλίξει σαν μανδύα” και να την απομακρύνει.—Εβρ 1:1, 2, 8, 10-12· παράβαλε 1Πε 2:3, υποσ.
Διάφορες Ποιητικές και Μεταφορικές Εκφράσεις. Επειδή οι φυσικοί ουρανοί παίζουν ζωτικό ρόλο στη διατήρηση και στην ευημερία της ζωής στη γη—με το φως του ήλιου, τη βροχή, τη δροσιά, τους αναζωογονητικούς ανέμους και άλλα οφέλη από την ατμόσφαιρα—χαρακτηρίζονται ποιητικά ως η “καλή αποθήκη” του Ιεχωβά. (Δευ 28:11, 12· 33:13, 14) Ο Ιεχωβά ανοίγει τις «πόρτες» του ουρανού για να ευλογήσει τους υπηρέτες του, όπως όταν έκανε να πέσει στο έδαφος το μάννα, «τα σιτηρά του ουρανού». (Ψλ 78:23, 24· Ιωα 6:31) Τα σύννεφα είναι σαν «στάμνες» στα ανώγεια αυτής της αποθήκης, η δε βροχή πέφτει σαν μέσα από «υδροφράκτες», καθώς ορισμένοι παράγοντες, όπως τα βουνά ή ακόμη και η θαυματουργική παρέμβαση του Θεού, προκαλούν συμπύκνωση του νερού και επακόλουθη βροχόπτωση σε συγκεκριμένες περιοχές.—Ιωβ 38:37· Ιερ 10:12, 13· 1Βα 18:41-45.
Από την άλλη πλευρά, ο Ιεχωβά χρησιμοποίησε μεταφορική γλώσσα για να προειδοποιήσει τον Ισραήλ ότι, εξαιτίας της ανυπακοής τους και της συνεπαγόμενης άρσης της ευλογίας του Θεού, οι ουρανοί πάνω από το κεφάλι τους θα αποκτούσαν όψη τόσο σκληρή και μη πορώδη όσο ο σίδηρος και θα είχαν χαλκόχρωμη μεταλλική λάμψη, με την ατμόσφαιρα να είναι γεμάτη σκόνη, χωρίς να προμηνύει βροχή. Επιπλέον, η γη θα γινόταν σίδερο και στον τόπο τους θα έβρεχε σκόνη και χώμα. Αναμφίβολα, υπό τέτοιες συνθήκες ανομβρίας, οι “κλειστοί”, ανέφελοι ουρανοί θα γίνονταν κοκκινωποί, χαλκόχρωμοι, επειδή τα επιπλέον σωματίδια σκόνης στην ατμόσφαιρα τείνουν να διαχέουν το γαλάζιο φως μέχρι του σημείου να επικρατούν τα ερυθρά κύματα, όπως ακριβώς ο ήλιος που δύει φαίνεται κόκκινος λόγω του μεγαλύτερου βάθους ή πάχους της ατμόσφαιρας που έχουν να διασχίσουν οι ακτίνες του.—Λευ 26:19· Δευ 11:16, 17· 28:23, 24· 1Βα 8:35, 36.
Αυτό μας βοηθάει να καταλάβουμε την εικόνα που παρουσιάζεται στα εδάφια Ωσηέ 2:21-23. Αφού έχει προείπει τα καταστροφικά αποτελέσματα της απιστίας του Ισραήλ, ο Ιεχωβά μιλάει τώρα για τον καιρό της αποκατάστασής τους και τις επακόλουθες ευλογίες. Εκείνη την ημέρα, λέει, «θα αποκριθώ στους ουρανούς και εκείνοι θα αποκριθούν στη γη· η δε γη θα αποκριθεί στα σιτηρά και στο γλυκό κρασί και στο λάδι· και εκείνα θα αποκριθούν στον Ιεζραέλ». Τα λόγια αυτά αντικατοπτρίζουν προφανώς το αίτημα που απευθύνει ο Ισραήλ για την ευλογία του Ιεχωβά μέσω της αλυσίδας των εδώ κατονομαζόμενων δημιουργημάτων του. Γι’ αυτόν το λόγο, τα συγκεκριμένα δημιουργήματα παρουσιάζονται προσωποποιημένα, και επομένως σαν να είναι σε θέση να απευθύνουν κάποιο αίτημα. Ο Ισραήλ ζητάει σιτηρά, κρασί και λάδι. Με τη σειρά τους, αυτά τα προϊόντα αναζητούν τη φυτική τροφή τους και το νερό από τη γη. Η γη, για να καλύψει την ανάγκη τους, χρειάζεται (ή, μεταφορικά, κάνει έκκληση για) ήλιο, βροχή και δροσιά από τους ουρανούς. Και οι ουρανοί (μέχρι τώρα “κλειστοί” λόγω της άρσης της ευλογίας του Θεού) μπορούν να ανταποκριθούν μόνο αν ο Θεός δεχτεί το αίτημα και αποκαταστήσει την εύνοιά του στο έθνος, θέτοντας έτσι τον παραγωγικό κύκλο σε κίνηση. Η προφητεία παρέχει τη διαβεβαίωση ότι ο Θεός θα το κάνει αυτό.
Στα εδάφια 2 Σαμουήλ 22:8-15, ο Δαβίδ φαίνεται να χρησιμοποιεί την εικόνα μιας φοβερής θύελλας για να παρουσιάσει συμβολικά το αποτέλεσμα της επέμβασης του Θεού για χάρη του, μέσω της οποίας τον απελευθέρωσε από τους εχθρούς του. Η μανία αυτής της συμβολικής θύελλας ταράζει το θεμέλιο των ουρανών, οι οποίοι “κάμπτονται” με μαύρα, χαμηλά σύννεφα. Παράβαλε με τις συνθήκες της κατά γράμμα θύελλας που περιγράφονται στα εδάφια Έξοδος 19:16-18, καθώς επίσης με τις ποιητικές εκφράσεις στα εδάφια Ησαΐας 64:1, 2.
Για τον Ιεχωβά, «τον Πατέρα των ουράνιων φώτων» (Ιακ 1:17), λέγεται συχνά ότι έχει “εκτείνει τους ουρανούς” όπως θα εξέτεινε κάποιος ένα ύφασμα σκηνής. (Ψλ 104:1, 2· Ησ 45:12) Οι ουρανοί—τόσο το εκπέτασμα της ατμόσφαιρας την ημέρα όσο και οι έναστροι ουρανοί τη νύχτα—φαίνονται σαν τεράστιο θολωτό σκέπαστρο από την οπτική γωνία των ανθρώπων στη γη. Στο εδάφιο Ησαΐας 40:22 η παρομοίωση Τον παρουσιάζει να εκτείνει «αραχνοΰφαντο ύφασμα» και όχι ύφασμα σκηνής, που είναι τραχύτερο. Η έκφραση αυτή αποδίδει παραστατικά τη λεπτότητα και την πλούσια διακόσμηση ενός τέτοιου ουράνιου σκέπαστρου. Σε μια ξάστερη νύχτα, τα χιλιάδες άστρα σχηματίζουν πράγματι έναν δαντελωτό ιστό που εκτείνεται πάνω από το μαύρο βελούδινο φόντο του διαστήματος. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι ακόμη και ο τεράστιος γαλαξίας που είναι γνωστός ως η Γαλακτική Οδός, στον οποίο βρίσκεται το ηλιακό μας σύστημα, φαίνεται από τη γη σαν να είναι αχνός, αραχνοΰφαντος.
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό ότι για τον καθορισμό της σημασίας αυτών των μεταφορικών εκφράσεων πρέπει πάντα να λαβαίνονται υπόψη τα συμφραζόμενα. Παραδείγματος χάρη, όταν ο Μωυσής επικαλέστηκε «τους ουρανούς και τη γη» ως μάρτυρες στα όσα διακήρυξε προς τον Ισραήλ, είναι φανερό ότι δεν εννοούσε την άψυχη δημιουργία, αλλά τους νοήμονες κατοίκους των ουρανών και της γης. (Δευ 4:25, 26· 30:19· παράβαλε Εφ 1:9, 10· Φλπ 2:9, 10· Απ 13:6.) Το ίδιο ισχύει επίσης αναφορικά με τη χαρά των ουρανών και της γης για την πτώση της Βαβυλώνας, στο εδάφιο Ιερεμίας 51:48. (Παράβαλε Απ 18:5· 19:1-3.) Παρόμοια, οι πνευματικοί ουρανοί πρέπει να είναι αυτοί που “σταλάζουν δικαιοσύνη”, όπως λέγεται στο εδάφιο Ησαΐας 45:8. Σε άλλες περιπτώσεις εννοούνται οι κατά γράμμα ουρανοί, οι οποίοι όμως παρουσιάζονται μεταφορικά να χαίρονται ή να φωνάζουν δυνατά. Όταν ο Ιεχωβά έρχεται να κρίνει τη γη, όπως περιγράφεται στα εδάφια Ψαλμός 96:11-13, οι ουρανοί, μαζί με τη γη, τη θάλασσα και την ύπαιθρο, παίρνουν χαρούμενη όψη. (Παράβαλε Ησ 44:23.) Οι φυσικοί ουρανοί επίσης αινούν τον Δημιουργό τους, όπως ένα καλοσχεδιασμένο προϊόν φέρνει αίνο στον τεχνίτη που το κατασκεύασε. Στην ουσία, μιλούν για τη δύναμη, τη σοφία και τη μεγαλοπρέπεια του Ιεχωβά.—Ψλ 19:1-4· 69:34.
Ανάληψη στον Ουρανό. Στα εδάφια 2 Βασιλέων 2:11, 12, ο προφήτης Ηλίας παρουσιάζεται να “ανεβαίνει στους ουρανούς μέσα στην ανεμοθύελλα”. Οι ουρανοί που εννοούνται εδώ είναι οι ατμοσφαιρικοί ουρανοί στους οποίους λαβαίνουν χώρα οι ανεμοθύελλες, όχι οι πνευματικοί ουρανοί της παρουσίας του Θεού. Ο Ηλίας δεν πέθανε τη στιγμή εκείνης της ανάληψης, αλλά εξακολουθούσε να ζει αρκετά χρόνια μετά την ουράνια μεταφορά του και την απομάκρυνσή του από το διάδοχό του τον Ελισαιέ. Ούτε ανέβηκε στους πνευματικούς ουρανούς όταν πέθανε, εφόσον ο Ιησούς, όταν ήταν στη γη, δήλωσε καθαρά ότι «κανείς δεν έχει ανεβεί στον ουρανό». (Ιωα 3:13· βλέπε ΗΛΙΑΣ Αρ. 1 [Τον Διαδέχεται ο Ελισαιέ].) Παρόμοια, την Πεντηκοστή ο Πέτρος είπε αναφορικά με τον Δαβίδ ότι «δεν ανέβηκε στους ουρανούς». (Πρ 2:34) Στην πραγματικότητα, τίποτα στις Γραφές δεν δείχνει ότι υπήρχε ουράνια ελπίδα για τους υπηρέτες του Θεού πριν από την έλευση του Χριστού Ιησού. Αυτή η ελπίδα εμφανίζεται πρώτη φορά στα λόγια του Ιησού προς τους μαθητές του (Ματ 19:21, 23-28· Λου 12:32· Ιωα 14:2, 3), οι οποίοι την κατανόησαν πλήρως μόνο μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ.—Πρ 1:6-8· 2:1-4, 29-36· Ρω 8:16, 17.
Όταν ο Ιησούς αναλήφθηκε στον ουρανό, ένα σύννεφο τον άρπαξε και τον έκρυψε από τα μάτια των μαθητών. Καθώς αυτοί ατένιζαν τον ουρανό, εμφανίστηκαν άγγελοι και είπαν: «Άντρες Γαλιλαίοι, γιατί στέκεστε και κοιτάζετε στον ουρανό; Αυτός ο Ιησούς που αναλήφθηκε από εσάς στον ουρανό θα έρθει έτσι, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο τον είδατε να πηγαίνει στον ουρανό». (Πρ 1:9-11) Στην ουσία, οι άγγελοι είπαν στους μαθητές ότι ήταν άσκοπο να ατενίζουν τον ουρανό, περιμένοντας ότι εκείνος θα εμφανιζόταν εκεί μπροστά τους, διότι το σύννεφο τον είχε αρπάξει προς τα πάνω και είχε γίνει αόρατος. Θα επέστρεφε, όμως, με παρόμοιο τρόπο, αόρατα, απαρατήρητος από τα φυσικά μάτια.
Οι Γραφές δείχνουν ότι ο Χριστός Ιησούς ήταν ο πρώτος που αναλήφθηκε από τη γη στους ουρανούς της παρουσίας του Θεού. (1Κο 15:20· Εβρ 9:24) Με την ανάληψή του αυτή και την παρουσίαση της λυτρωτικής θυσίας του εκεί, “άνοιξε το δρόμο” για αυτούς που θα ακολουθούσαν—τα γεννημένα από το πνεύμα μέλη της εκκλησίας του. (Ιωα 14:2, 3· Εβρ 6:19, 20· 10:19, 20) Όταν αυτοί ανασταίνονται, πρέπει να φορέσουν «την εικόνα του ουράνιου», του Χριστού Ιησού, για να ανεβούν στους πνευματικούς ουρανούς, δεδομένου ότι «σάρκα και αίμα» δεν μπορούν να κληρονομήσουν αυτή την ουράνια Βασιλεία.—1Κο 15:42-50.
Πώς μπορούν άτομα στους «ουράνιους τόπους» να είναι ακόμη στη γη;
Στην επιστολή του προς τους Εφεσίους, ο απόστολος Παύλος μιλάει για Χριστιανούς που ζούσαν τότε στη γη σαν να απολάμβαναν ήδη μια ουράνια θέση, σαν να είχαν εγερθεί και “να κάθονταν μαζί στους ουράνιους τόπους σε ενότητα με τον Χριστό Ιησού”. (Εφ 1:3· 2:6) Τα συμφραζόμενα δείχνουν ότι ο Θεός θεωρεί έτσι τους χρισμένους Χριστιανούς επειδή τους έχει “διορίσει κληρονόμους” μαζί με τον Γιο του στην ουράνια κληρονομιά. Ενόσω βρίσκονται ακόμη στη γη, αυτοί έχουν εξυψωθεί λόγω αυτού του διορισμού. (Εφ 1:11, 18-20· 2:4-7, 22) Αυτά τα σημεία ρίχνουν επίσης φως στο συμβολικό όραμα του εδαφίου Αποκάλυψη 11:12. Παρόμοια, παρέχουν ένα κλειδί για την κατανόηση της προφητικής εικόνας των εδαφίων Δανιήλ 8:9-12, όπου αυτό που προηγουμένως παρουσιάστηκε ως σύμβολο μιας πολιτικής δύναμης λέγεται ότι «εξακολούθησε να μεγαλώνει φτάνοντας μέχρι το στράτευμα των ουρανών», κάνοντας ακόμη και ένα μέρος από αυτό το στράτευμα και μερικά από τα άστρα να πέσουν στη γη. Στο εδάφιο Δανιήλ 12:3 λέγεται ότι οι υπηρέτες του Θεού που θα βρίσκονται στη γη τον προειπωμένο καιρό του τέλους θα λάμπουν «σαν τα άστρα στον αιώνα». Προσέξτε, επίσης, τη συμβολική χρήση των άστρων στο βιβλίο της Αποκάλυψης, κεφάλαια 1 ως 3, όπου τα συμφραζόμενα δείχνουν ότι τέτοια «άστρα» αναφέρονται σε άτομα που, όπως είναι προφανές, ζουν στη γη και υφίστανται επίγειες εμπειρίες και πειρασμούς, «άστρα» τα οποία είναι υπεύθυνα για τις εκκλησίες που βρίσκονται στη φροντίδα τους.—Απ 1:20· 2:1, 8, 12, 18· 3:1, 7, 14.
Η οδός για την ουράνια ζωή. Η οδός για την ουράνια ζωή περιλαμβάνει περισσότερα πράγματα από το να έχει απλώς κάποιος πίστη στη λυτρωτική θυσία του Χριστού και να κάνει έργα πίστης υπακούοντας στις εντολές του Θεού. Τα θεόπνευστα συγγράμματα των αποστόλων και των μαθητών δείχνουν ότι πρέπει επίσης να κληθεί και να εκλεγεί κάποιος από τον Θεό μέσω του Γιου του. (2Τι 1:9, 10· Ματ 22:14· 1Πε 2:9) Αυτή η πρόσκληση περιλαμβάνει κάποια βήματα, δηλαδή ενέργειες, που γίνονται για να αποκτήσει ένα τέτοιο άτομο τα προσόντα για την ουράνια κληρονομιά. Πολλά από αυτά τα βήματα γίνονται από τον Θεό, ενώ άλλα από αυτόν που καλείται. Ανάμεσα σε αυτά τα βήματα, δηλαδή τις ενέργειες, είναι το ότι ο Χριστιανός που καλείται ανακηρύσσεται δίκαιος (Ρω 3:23, 24, 28· 8:33, 34), “γεννιέται” ως πνευματικός γιος (Ιωα 1:12, 13· 3:3-6· Ιακ 1:18), βαφτίζεται στο θάνατο του Χριστού (Ρω 6:3, 4· Φλπ 3:8-11), χρίεται (2Κο 1:21· 1Ιω 2:20, 27) και αγιάζεται (Ιωα 17:17). Αυτός που καλείται πρέπει να παραμείνει ακέραιος μέχρι το θάνατό του (2Τι 2:11-13· Απ 2:10), και αφού αποδειχτεί πιστός στην κλήση και στην εκλογή του (Απ 17:14), τελικά ανασταίνεται σε πνευματική ζωή.—Ιωα 6:39, 40· Ρω 6:5· 1Κο 15:42-49· βλέπε ΑΓΙΑΣΜΟΣ· ΑΝΑΚΗΡΥΣΣΩ ΔΙΚΑΙΟ· ΑΝΑΣΤΑΣΗ· ΧΡΙΣΜΑ, ΧΡΙΣΜΕΝΟΣ.