Οικογενειακή Μελέτη που Φέρνει Χαρά

‘Μέσω γνώσης τα εσωτερικά δωμάτια γεμίζουν από κάθε είδους πολύτιμα και ευχάριστα πράγματα αξίας’, λέει η Αγία Γραφή. (Παροιμίαι 24:4, ΜΝΚ) Αυτά τα πολύτιμα πράγματα αξίας δεν είναι απλώς υλικοί θησαυροί αλλά περιλαμβάνουν αληθινή αγάπη, θεοσεβή φόβο και ισχυρή πίστη. Τέτοιες ιδιότητες δημιουργούν πράγματι μια πλούσια οικογενειακή ζωή. (Παροιμίαι 15:16, 17· 1 Πέτρου 1:7) Για να τις αποκτήσουμε, όμως, χρειάζεται να φέρουμε τη γνώση του Θεού μέσα στο σπιτικό μας.

Η ΚΕΦΑΛΗ της οικογένειας έχει την ευθύνη να ενσταλάζει αυτή τη γνώση στα μέλη της οικογένειας. (Δευτερονόμιον 6:6, 7· Εφεσίους 5:25, 26· 6:4) Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να επιτευχθεί αυτό είναι μέσω τακτικής οικογενειακής μελέτης. Πόσο απολαυστικό μπορεί να είναι αυτό για όσους συμμετέχουν όταν η μελέτη διεξάγεται με τρόπο που είναι και διδακτικός και ευχάριστος! Ας εξετάσουμε, λοιπόν, μερικά πράγματα που είναι ουσιώδη για τη διεξαγωγή μιας αποτελεσματικής οικογενειακής μελέτης.a

Η οικογενειακή μελέτη μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματική όταν γίνεται τακτικά. Αν αφεθεί στην τύχη ή στην απόφαση της στιγμής, στην καλύτερη περίπτωση θα γίνεται πιθανώς σποραδικά. Επομένως, πρέπει να ‘εξαγοράσετε το χρόνο’ για τη μελέτη. (Εφεσίους 5:15-17) Η επιλογή μιας σταθερής ώρας που να είναι βολική για όλους μπορεί να αποτελέσει πρόκληση. «Δυσκολευόμασταν να κάνουμε την οικογενειακή μας μελέτη σε τακτική βάση», παραδέχεται ένας οικογενειάρχης. «Δοκιμάσαμε διάφορες ώρες ώσπου τελικά βρήκαμε κάποια ώρα που μας βόλευε αργά το απόγευμα. Τώρα η οικογενειακή μας μελέτη γίνεται τακτικά».

Εφόσον ορίσετε κάποια κατάλληλη ώρα, προσέχετε να μην επιτρέπετε σε περισπασμούς να παραγκωνίζουν τη μελέτη. «Αν έρχονταν επισκέπτες ενώ κάναμε μελέτη», θυμάται η Μαρία,b η οποία είναι τώρα 33 ετών, «ο μπαμπάς τούς έλεγε να περιμένουν μέχρι να τελειώσει η μελέτη. Και όταν χτυπούσε το τηλέφωνο, απλώς έλεγε στο άτομο ότι θα του τηλεφωνούσε αργότερα».

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για ευελιξία. Μπορεί να προκύψουν έκτακτες ανάγκες ή απρόβλεπτες περιστάσεις, και έτσι να είναι απαραίτητο να ακυρωθεί ή να αναβληθεί η μελέτη από καιρό σε καιρό. (Εκκλησιαστής 9:11) Αλλά προσέξτε να μην επιτρέψετε σε οποιοδήποτε από αυτά να σας βγάλει από το καθιερωμένο σας πρόγραμμα.—Φιλιππησίους 3:16.

Πόσο πρέπει να διαρκεί μια μελέτη; Ο Ρόμπερτ, που μεγάλωσε με επιτυχία μία κόρη και ένα γιο, λέει: «Οι μελέτες μας διαρκούσαν συνήθως μία ώρα. Όταν τα παιδιά ήταν μικρά, προσπαθούσαμε να κρατάμε ζωντανό το ενδιαφέρον τους στη διάρκεια της ώρας εξετάζοντας μια ποικιλία πραγμάτων, όπως λίγες παραγράφους από το άρθρο μελέτης της Σκοπιάς, επιλεγμένες περικοπές από την Αγία Γραφή και τμήματα άλλων εντύπων». Η Μαρία θυμάται το εξής: «Όταν οι δυο αδελφές μου και εγώ ήμασταν πολύ μικρές, η μελέτη μας κρατούσε περίπου 20 λεπτά επί δύο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Καθώς μεγαλώναμε, η εβδομαδιαία οικογενειακή μας μελέτη διαρκούσε γύρω στη μία ώρα».

Τι Πρέπει να Μελετήσουμε;

Το να προσπαθεί κανείς να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα όταν όλοι έχουν μαζευτεί για τη μελέτη θα προκαλέσει αναστάτωση και απώλεια πολύτιμου χρόνου μελέτης. Σε μια τέτοια περίπτωση, τα παιδιά δεν θα έχουν κάτι συγκεκριμένο στο οποίο να αποβλέπουν με χαρά, και σύντομα θα χάσουν το ενδιαφέρον τους. Γι’ αυτό, να διαλέγετε από πριν ποιο από τα έντυπα της Εταιρίας θα εξετάσετε.

«Ο πιστός και φρόνιμος δούλος» έχει προμηθεύσει πληθώρα εντύπων από τα οποία μπορείτε να επιλέξετε. (Ματθαίος 24:45-47) Ίσως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποιο βιβλίο το οποίο η οικογένεια δεν το έχει μελετήσει ακόμη. Και τι απολαυστικό είναι να εξετάζετε επιλεγμένα τμήματα από το εγκυκλοπαιδικό έργο Ενόραση στις Γραφές, αν αυτοί οι τόμοι είναι διαθέσιμοι στη γλώσσα σας! Λόγου χάρη, θα μπορούσατε να ανασκοπήσετε το λήμμα που αναφέρεται στο Δείπνο του Κυρίου τις εβδομάδες που προηγούνται της Ανάμνησης. Πολλές οικογένειες απολαμβάνουν την προετοιμασία της εβδομαδιαίας Μελέτης Σκοπιάς. Αλλά και τα δευτερεύοντα άρθρα της Σκοπιάς παρέχουν επίσης έξοχη ύλη για μελέτη. Η κεφαλή της οικογένειας, που γνωρίζει τις πνευματικές ανάγκες της οικογένειας, είναι στην καλύτερη θέση να αποφασίζει από ποια έντυπα πρέπει να γίνεται η μελέτη.

«Πάντοτε μελετούσαμε κάποιο έντυπο που είχε επιλεγεί εκ των προτέρων», θυμάται η Μαρία. «Αλλά όποτε ανέκυπτε κάποιο ερώτημα ή εγειρόταν κάποια κατάσταση στο σχολείο, τότε ανατρέχαμε στα έντυπα που περιείχαν τις σχετικές πληροφορίες». Ιδιαίτερα ζητήματα, όπως τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νεαροί στο σχολείο, τα ραντεβού, οι εξωσχολικές δραστηριότητες και τα παρόμοια, έρχονται και αυτά στην επιφάνεια. Όταν συμβεί κάτι τέτοιο, ξεχωρίστε κάποια άρθρα ή έντυπα που ασχολούνται με το συγκεκριμένο πρόβλημα. Αν δείτε πληροφορίες στο τελευταίο τεύχος της Σκοπιάς ή του Ξύπνα! που θα θέλατε να εξετάσετε με την οικογένεια αμέσως, μη διστάσετε να το διευθετήσετε. Φυσικά, θα πρέπει να ενημερώσετε τα μέλη της οικογένειας για την αλλαγή εκ των προτέρων. Ωστόσο, φροντίστε να επιστρέψετε στην προγραμματισμένη ύλη μόλις καλυφτεί η ανάγκη.

Να Διατηρείτε την Ατμόσφαιρα Ήρεμη

Η εκμάθηση λαβαίνει χώρα με τον καλύτερο τρόπο κάτω από ειρηνικές συνθήκες. (Ιακώβου 3:18) Έτσι λοιπόν, να καλλιεργείτε μια άνετη ατμόσφαιρα, η οποία ωστόσο να αποπνέει σεβασμό. Ένας οικογενειάρχης στις Ηνωμένες Πολιτείες λέει: «Είτε κάνουμε μελέτη στο σαλόνι είτε στη βεράντα, προσπαθούμε να καθόμαστε κοντά ο ένας με τον άλλον αντί να σκορπιζόμαστε σε ένα μεγάλο δωμάτιο. Αυτό δημιουργεί κλίμα θαλπωρής». Η Μαρία, επίσης, θυμάται με μεγάλη νοσταλγία: «Άφηναν τις αδελφές μου και εμένα να διαλέξουμε σε ποιο μέρος του σπιτιού θα κάναμε τη μελέτη κάθε εβδομάδα. Αυτό μας έκανε να νιώθουμε άνετα». Να έχετε υπόψη σας ότι ο κατάλληλος φωτισμός, το να κάθεστε σωστά και το χαρούμενο και εύτακτο περιβάλλον συμβάλλουν στην ηρεμία. Το σερβίρισμα αναψυκτικών στην οικογένεια μετά τη μελέτη βοηθάει επίσης στο να κάνετε τη βραδιά ευχάριστη.

Μερικές οικογένειες διαλέγουν μάλιστα να περιλαμβάνουν και άλλες οικογένειες στη μελέτη τους πού και πού, πράγμα που κάνει τη μελέτη πιο ενδιαφέρουσα και αυξάνει την ποικιλία των σχολίων. Όταν προσκαλούνται άτομα που είναι καινούρια στην αλήθεια να συμμετάσχουν σε αυτή τη διευθέτηση, αυτά μπορούν να ωφεληθούν παρατηρώντας έναν πεπειραμένο οικογενειάρχη να διεξάγει την οικογενειακή μελέτη.

Να Δίνετε Ζωή στις Αφηγήσεις της Αγίας Γραφής

Φροντίστε να είναι ζωντανή η ώρα της μελέτης για τα παιδιά, και εκείνα θα ανυπομονούν για αυτήν. Μπορείτε να το κάνετε αυτό παροτρύνοντας τα μικρά παιδιά να ζωγραφίζουν Βιβλικές σκηνές. Όταν είναι κατάλληλο, να βάζετε τα παιδιά να αναπαριστούν Βιβλικά γεγονότα και δράματα. Όταν πρόκειται για μικρά παιδιά, δεν είναι ανάγκη να προσκολλάστε στην τυπική μέθοδο ερώτησης-απάντησης. Το να διαβάζετε ή να αφηγείστε ιστορίες για Βιβλικά πρόσωπα είναι ένας ευχάριστος τρόπος για να ενσταλάζετε θεϊκές αρχές. Ο Ρόμπερτ, ο οποίος αναφέρθηκε προηγουμένως, θυμάται: «Μερικές φορές διαβάζαμε Γραφικές περικοπές με συγκεκριμένη σειρά, ανάλογα με το ποιο πρόσωπο είχε διοριστεί να διαβάσει ο καθένας». Μπορεί να λεχθεί στα παιδιά να διαλέξουν το πρόσωπο που θέλουν να παραστήσουν στην ανάγνωση.

Το να χρησιμοποιείτε χάρτες και πίνακες θα βοηθήσει τα μεγαλύτερα παιδιά να οραματίζονται τις περιοχές και τα χαρακτηριστικά της χώρας στην οποία διαδραματίζονται τα υπό συζήτηση γεγονότα. Είναι σαφές ότι, με λίγη φαντασία, η οικογενειακή μελέτη μπορεί να γίνει ζωντανή και ποικιλόμορφη. Έτσι, τα παιδιά θα αναπτύξουν λαχτάρα για το Λόγο του Θεού.—1 Πέτρου 2:2, 3.

Να Βοηθάτε Όλα τα Μέλη να Συμμετέχουν

Για να είναι απολαυστική η μελέτη για τα παιδιά, πρέπει επίσης να νιώθουν ότι περιλαμβάνονται και αυτά. Ωστόσο, το να κάνετε παιδιά διαφορετικών ηλικιών να συμμετέχουν μπορεί να παρουσιάζει δυσκολία. Αλλά μια Γραφική αρχή δηλώνει: «Αυτός που προΐσταται, ας προΐσταται με πραγματική θέρμη». (Ρωμαίους 12:8) Το να είστε ενθουσιώδεις βοηθάει, επειδή ο ενθουσιασμός είναι μεταδοτικός.

Ο Ρόναλντ περιλαμβάνει την πεντάχρονη κόρη του, την Ντίνα, βάζοντάς την να διαβάζει τους υποτίτλους της ύλης που μελετούν και ζητώντας της να σχολιάζει τις εικόνες. Όταν πλησίαζε η Ανάμνηση του θανάτου του Χριστού πέρυσι, αυτός έστρεψε την προσοχή στις ανάλογες εικόνες που βρίσκονται στο βιβλίο Ο Μεγαλύτερος Άνθρωπος που Έζησε Ποτέ.c Ο ίδιος σημειώνει το εξής: «Αυτό τη βοήθησε να καταλάβει τη σημασία του γεγονότος».

Με τη δεκάχρονη κόρη του, τη Μίσα, ο Ρόναλντ προχωράει άλλο ένα βήμα. «Η Μίσα έχει προοδεύσει μέχρι του σημείου να καταλαβαίνει, όχι μόνο τι δείχνουν οι εικόνες, αλλά και τι σημασία έχουν», λέει ο Ρόναλντ. «Έτσι, όταν εξετάζαμε το βιβλίο Αποκάλυψη—Το Μεγαλειώδες Αποκορύφωμά της Πλησιάζει!,d επικεντρώσαμε την προσοχή μας στη σημασία των εικόνων, και αυτό τη βοήθησε».

Καθώς τα παιδιά μπαίνουν στην εφηβεία, πείτε τους να κάνουν πρακτική εφαρμογή της εξεταζόμενης ύλης. Όταν ανακύπτουν ερωτήματα στη διάρκεια της μελέτης, αναθέστε τους να κάνουν έρευνα. Ο Ρόμπερτ το έκανε αυτό όταν ο 12χρονος γιος του, ο Πολ, ρώτησε σχετικά με μια νεοσχηματισμένη σχολική λέσχη που σχετιζόταν με το παιχνίδι Πύργοι και Δράκοι. Ο Πολ και η υπόλοιπη οικογένεια έψαξαν να βρουν πληροφορίες χρησιμοποιώντας το Ευρετήριο Εκδόσεων της Σκοπιάς, και τις ανασκόπησαν στην οικογενειακή τους μελέτη. «Ως αποτέλεσμα», λέει ο Ρόμπερτ, «ο Πολ κατανόησε γρήγορα ότι αυτό το παιχνίδι είναι εσφαλμένο για Χριστιανούς».

Ο Ρόμπερτ ανέθετε, επίσης, έρευνα και σε άλλες περιπτώσεις. Η σύζυγός του, η Νάνσι, θυμάται: «Όταν κάναμε έρευνα σε σχέση με τους αποστόλους του Ιησού, στον καθένα μας ανατέθηκε να βρίσκει πληροφορίες για έναν απόστολο κάθε εβδομάδα. Πόσο συγκινητικό ήταν να βλέπουμε τα παιδιά να παρουσιάζουν ενθουσιασμένα την εργασία τους στην οικογενειακή μελέτη!» Το να κάνουν έρευνα από μόνα τους και να μοιράζονται τις πληροφορίες με την οικογένεια βοηθάει τα παιδιά να ‘μεγαλώνουν ενώπιον του Ιεχωβά’.—1 Σαμουήλ 2:20, 21.

Οι ερωτήσεις—τόσο οι ερωτήσεις κρίσης όσο και οι καθοδηγητικές—αποτελούν επίσης ένα θαυμάσιο τρόπο για να νιώθουν τα παιδιά ότι περιλαμβάνονται και αυτά. Ο Μεγάλος Δάσκαλος, ο Ιησούς, έκανε ερωτήσεις κρίσης, όπως: «Τι νομίζεις;» (Ματθαίος 17:25) «Όταν κάποιος από εμάς είχε μια ερώτηση, οι γονείς μας δεν απαντούσαν ποτέ ευθέως», θυμάται η Μαρία. «Πάντοτε μας υπέβαλλαν καθοδηγητικές ερωτήσεις, βοηθώντας μας να κάνουμε λογικές σκέψεις γύρω από το ζήτημα».

Να Επικοινωνείτε—Όχι να Παροξύνετε!

Η χαρά της οικογενειακής μελέτης αυξάνεται αν όλοι οι παρευρισκόμενοι μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις και τα συναισθήματά τους χωρίς να φοβούνται ότι θα γελοιοποιηθούν. Ωστόσο, «η καλή επικοινωνία κατά τη διάρκεια της οικογενειακής μελέτης είναι δυνατή μόνο όταν οι γραμμές επικοινωνίας είναι ανοιχτές και τις άλλες ώρες», λέει ένας πατέρας. «Δεν μπορείς να παριστάνεις ότι υπάρχει επικοινωνία μόνο την ώρα της μελέτης». Σε καμιά περίπτωση μην κάνετε αστόχαστα σχόλια που πληγώνουν, όπως για παράδειγμα: ‘Αυτό ήταν όλο; Νόμιζα ότι είχες κάτι σπουδαίο να πεις’. ‘Μη λες ανοησίες’. ‘Τι περιμένεις; Δεν είσαι παρά παιδί εξάλλου’. (Παροιμίαι 12:18, ΜΝΚ) Να είστε συμπονετικοί και ελεήμονες με τα παιδιά σας. (Ψαλμός 103:13· Μαλαχίας 3:17) Να βρίσκετε ευχαρίστηση σε αυτά, και να τα υποστηρίζετε καθώς προσπαθούν να εφαρμόσουν αυτά που μαθαίνουν.

Η ατμόσφαιρα που επικρατεί στην οικογενειακή μελέτη πρέπει να είναι τέτοια που να κάνει τη διάνοια του παιδιού δεκτική για διδασκαλία. «Όταν αρχίζετε να διορθώνετε τα παιδιά», εξηγεί κάποιος επιτυχημένος πατέρας τεσσάρων παιδιών, «δημιουργείτε ένα κάπως εχθρικό ακροατήριο». Σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, οι πληροφορίες πιθανώς δεν θα εμφυτευτούν. Γι’ αυτό, μην κάνετε την ώρα της μελέτης ώρα διαπαιδαγώγησης και τιμωρίας. Αν αυτό είναι απαραίτητο, να το κάνετε αργότερα και σε προσωπική βάση.

Η Προσπάθεια Αξίζει τον Κόπο

Η οικοδόμηση μιας πνευματικά πλούσιας οικογένειας απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Ωστόσο, ο ψαλμωδός δηλώνει: ‘Ιδού, κληρονομία παρά του Ιεχωβά είναι τα τέκνα· μισθός αυτού ο καρπός της κοιλίας’. (Ψαλμός 127:3) Στους γονείς είναι εμπιστευμένη η ευθύνη να ‘ανατρέφουν [τα παιδιά] με τη διαπαιδαγώγηση και τη διανοητική καθοδήγηση του Ιεχωβά’. (Εφεσίους 6:4) Αναπτύξτε, λοιπόν, την ικανότητα να διεξάγετε αποτελεσματική και απολαυστική οικογενειακή μελέτη. Κάντε το καλύτερο που μπορείτε για να παρέχετε «το ανόθευτο γάλα που ανήκει στο λόγο», ώστε τα παιδιά σας ‘να αυξηθούν προς σωτηρία’.—1 Πέτρου 2:2· Ιωάννης 17:3.

[Υποσημειώσεις]