Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Τι να Κάνω για να Πάψουν να με Κατηγορούν Συνεχώς;

«Με κατηγορούσαν συνέχεια για διάφορα πράγματα. Αν το σπίτι έμενε ξεκλείδωτο ή τα μάτια της κουζίνας έμεναν αναμμένα ή κάτι δεν ήταν στη θέση του ή δεν είχε γίνει, έφταιγε ο Ραμόν!»—Ραμόν.

ΟΤΑΝ είσαι στην εφηβεία, μπορεί μερικές φορές να νομίζεις ότι σε κατηγορούν σχεδόν για οτιδήποτε δεν πάει καλά. Σε κάποιο προηγούμενο άρθρο, αναγνωρίσαμε ότι οι γονείς μερικές φορές σπεύδουν να κατηγορήσουν τα παιδιά τους.a Οι λόγοι για αυτό μπορεί να ποικίλλουν από τη φυσιολογική ανησυχία που νιώθουν ως γονείς μέχρι τη βαθιά συναισθηματική πίεση. Όποιος και αν είναι ο λόγος, το να θεωρούν εσένα υπεύθυνο για πράγματα για τα οποία δεν φταις μπορεί να είναι οδυνηρό και ταπεινωτικό.

Ασφαλώς, ως ατελής άνθρωπος, θα κάνεις λάθη κατά καιρούς. (Ρωμαίους 3:23) Επιπλέον, επειδή είσαι νέος, είσαι σχετικά άπειρος. (Παροιμίαι 1:4, ΜΝΚ) Είναι αναπόφευκτο ότι μερικές φορές θα σφάλλεις στην κρίση. Γι’ αυτό όταν σφάλλεις, είναι σωστό και δίκαιο να θεωρείσαι υπόλογος.—Εκκλησιαστής 11:9.

Πώς θα πρέπει να αντιδράσεις, λοιπόν, όταν σε κατηγορούν για κάτι που πράγματι έχεις κάνει; Ορισμένοι νέοι προσπαθούν να συμπεριφερθούν σαν να ήταν τα θύματα κάποιας κατάφωρης αδικίας. Φωνάζουν και διαμαρτύρονται ότι οι γονείς τους κατηγορούν πάντα εκείνους για το καθετί. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Οι αναστατωμένοι γονείς χρησιμοποιούν πιο αυστηρά μέτρα για να τους κάνουν να καταλάβουν το σημείο. Η Αγία Γραφή δίνει την εξής συμβουλή: ‘Η σοφία και η διαπαιδαγώγηση είναι αυτά που περιφρονούν οι ανόητοι. Να ακούς, γιε μου, τη διαπαιδαγώγηση του πατέρα σου και να μην εγκαταλείπεις το νόμο της μητέρας σου’. (Παροιμίαι 1:7, 8, ΜΝΚ) Όταν παραδέχεσαι τα σφάλματά σου και κάνεις τις απαραίτητες αλλαγές, μπορείς να μάθεις από τα λάθη σου.—Εβραίους 12:11.

‘Εμπιστευτική Συνομιλία’ με τους Γονείς

Ωστόσο, είναι εντελώς διαφορετικό όταν σε κατηγορούν για πράγματα για τα οποία δεν φταις εσύ ή όταν οι κατηγορίες είναι αδιάκοπες. Δικαιολογημένα, ίσως νιώθεις θυμό και πικρία. Ίσως μάλιστα μπεις στον πειρασμό να συμπεριφερθείς άσχημα, θεωρώντας ότι θα σε κατηγορήσουν έτσι και αλλιώς. (Εκκλησιαστής 7:7, ΜΝΚ) Εντούτοις, όλοι βλάπτονται από τις εκδικητικές πράξεις. (Παράβαλε Ιώβ 36:18, ΜΝΚ.) Το εδάφιο Παροιμίαι 15:22, ΜΝΚ, δείχνει ότι υπάρχει ένας καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπίζεις τα ζητήματα, όταν λέει: ‘Τα σχέδια ανατρέπονται εκεί όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συνομιλία’. Ναι, ένας τρόπος για να αλλάξεις τον τρόπο με τον οποίο σου φέρονται οι γονείς σου είναι να τους πεις πώς αισθάνεσαι.

Αρχικά, αναζήτησε αυτό που η Αγία Γραφή ονομάζει ‘κατάλληλη στιγμή’. (Παροιμίαι 15:23, ΜΝΚ) Ο συγγραφέας Κλέιτον Μπάρμπο προτείνει: «Διάλεξε τη στιγμή και τον τόπο όταν όλοι είστε ήρεμοι και αισθάνεστε καλά». Επίσης, η Αγία Γραφή προειδοποιεί: ‘Ο λυπηρός λόγος διεγείρει οργή’. (Παροιμίαι 15:1) Γι’ αυτό προσπάθησε να τους πλησιάσεις με καλοσύνη και σεβασμό, όχι με εριστικό τρόπο. Προσπάθησε να μη χάσεις την ψυχραιμία σου. (Παροιμίαι 29:11, ΜΝΚ) Αντί να επιτεθείς στους γονείς σου (‘Πάντα εμένα κατηγορείτε για ό,τι και αν συμβεί!’), προσπάθησε να τους εξηγήσεις πώς σε κάνουν να αισθάνεσαι οι συνεχείς κατηγορίες τους. (‘Αισθάνομαι άσχημα όταν με κατηγορούν για πράγματα για τα οποία δεν φταίω εγώ’.)—Παράβαλε Γένεσις 30:1, 2.

Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τις περιπτώσεις που οι δικοί σου είναι θυμωμένοι εξαιτίας κάποιας παρανόησης. Οι γονείς του νεαρού Ιησού κάποτε αναστατώθηκαν επειδή δεν γνώριζαν πού είχε πάει. Αλλά ο Ιησούς δεν γκρίνιαξε ούτε παραπονέθηκε. Ήρεμα, διευκρίνισε το ζήτημα. (Λουκάς 2:49) Γιατί να μην προσπαθείς να συζητάς με τους γονείς σου με ώριμο τρόπο όταν είσαι στενοχωρημένος; Κατανόησε ότι είναι αναστατωμένοι επειδή ενδιαφέρονται για εσένα! Να ακούς με σεβασμό. (Παροιμίαι 4:1) Περίμενε να ηρεμήσουν τα πράγματα προτού επιχειρήσεις να εξηγήσεις τη δική σου άποψη για το ζήτημα.

‘Απόδειξε Τι Είναι το Δικό σου Έργο’

Γιατί, όμως, μερικοί γονείς τείνουν να καταλήγουν βιαστικά σε εσφαλμένα συμπεράσματα σχετικά με τα παιδιά τους; Για να είμαστε ειλικρινείς, μερικές φορές οι νεαροί δίνουν στους γονείς τους λόγους για να είναι δύσπιστοι. Το εδάφιο Παροιμίαι 20:11, ΜΝΚ, λέει: ‘Από τις ίδιες του τις πράξεις αναγνωρίζεται ένα αγόρι, ως προς το αν οι ενέργειές του είναι αγνές και ευθείες’. Τι φήμη έχεις δημιουργήσει εσύ ενώπιον των γονέων σου; Δείχνουν οι ‘πράξεις’ σου ότι είσαι ‘ευθύς’ και σοβαρός ή ότι είσαι απρόσεκτος και ανεύθυνος; Αν συμβαίνει το δεύτερο, μην εκπλήσσεσαι αν συχνά καταλήγουν βιαστικά σε εσφαλμένα συμπεράσματα για εσένα. «Έπρεπε να είμαι ειλικρινής με τον εαυτό μου», παραδέχτηκε σχετικά με τις επικρίσεις των γονέων του ο Ραμόν, ο νεαρός που αναφέρθηκε προηγουμένως. «Μερικές φορές υπήρχε κάποια δόση αλήθειας στις υποψίες τους».

Αν έτσι έχουν τα πράγματα στην περίπτωσή σου, ίσως δεν μπορείς να κάνεις κάτι περισσότερο από το να προσπαθήσεις με τον τρόπο της ζωής σου να τους κάνεις να ξεχάσουν το παρελθόν σου. Αν η συμπεριφορά σου είναι σταθερά αξιόπιστη και υπεύθυνη, ίσως πείσεις σταδιακά τους γονείς σου ότι έχεις αλλάξει και ότι μπορούν να σε εμπιστεύονται.

Η εμπειρία του Ραμόν το δείχνει καθαρά αυτό. Οι φίλοι του και η οικογένειά του τον αποκαλούσαν καλοπροαίρετα αφηρημένο επιστήμονα επειδή είχε την τάση να ξεχνάει πράγματα. Σου έχουν κολλήσει οι γονείς σου κάποιον αρνητικό χαρακτηρισμό, όπως «ανώριμος» ή «ανεύθυνος»; Όπως παρατηρεί η συγγραφέας Καθλίν Μακ Κόι, οι γονείς μπορεί να αισθάνονται ότι αυτοί οι χαρακτηρισμοί «στρέφουν την προσοχή σε κάτι που είναι εσφαλμένο ώστε να μπορέσει ο έφηβος να το καταλάβει και να αλλάξει». Στην πραγματικότητα, όμως, αυτοί οι χαρακτηρισμοί συνήθως προξενούν μεγάλη πικρία. Ακόμα και έτσι, ο Ραμόν συνειδητοποίησε ότι το παρατσούκλι ήταν δικαιολογημένο. «Το μυαλό μου κολλούσε πάντοτε σε ένα πράγμα, και έτσι έχανα διάφορα πράγματα όπως τα κλειδιά μου ή τη σχολική μου εργασία, καθώς επίσης ξεχνούσα τις μικροδουλειές που έπρεπε να κάνω», παραδέχεται.

Έτσι ο Ραμόν άρχισε να κάνει αλλαγές. «Άρχισα να μαθαίνω τι σημαίνουν οι λέξεις ευθύνη και προτεραιότητα», θυμάται. «Έφτιαξα ένα πρόγραμμα και άρχισα να παίρνω περισσότερο στα σοβαρά την προσωπική μου μελέτη της Γραφής. Έμαθα ότι ο Ιεχωβά δίνει σημασία και στα μικρά και στα μεγάλα πράγματα». (Λουκάς 16:10) Εφαρμόζοντας τις Γραφικές αρχές, ο Ραμόν τελικά απαλλάχτηκε από τη φήμη του ξεχασιάρη. Γιατί να μην προσπαθήσεις να κάνεις και εσύ το ίδιο; Και αν ένας χαρακτηρισμός ή κάποιο παρατσούκλι σε ενοχλεί πραγματικά, συζήτησέ το με τους γονείς σου. Ίσως δουν τα πράγματα από τη δική σου σκοπιά.

Όταν Νομίζεις ότι Πρόκειται για Μεροληψία

Μερικές φορές φαίνεται πως η μεροληψία κρύβεται πίσω από τις κατηγορίες. Ο Ραμόν θυμάται: «Τα μεγαλύτερα αδέλφια μου, αγόρια ή κορίτσια, γύριζαν σπίτι αργά και τη γλίτωναν. Όταν εγώ γύριζα αργά έβρισκα τον μπελά μου». Ο Άλμπερτ, ένας άντρας από τη Γουιάνα, θυμάται ότι είχε παρόμοια αισθήματα όταν μεγάλωνε. Του φαινόταν ότι η μητέρα του τον διαπαιδαγωγούσε πιο αυστηρά από ό,τι τον αδελφό του.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι πάντοτε όπως φαίνονται. Οι γονείς πολλές φορές δίνουν περισσότερη ελευθερία στα μεγαλύτερα παιδιά, όχι λόγω μεροληψίας, αλλά απλώς επειδή πιστεύουν ότι εκείνα θα ενεργήσουν υπεύθυνα. Ή μπορεί να περιλαμβάνονται ειδικές περιστάσεις. Ο Άλμπερτ παραδέχεται ότι ο αδελφός του γλίτωνε τη διαπαιδαγώγηση που περιλάμβανε σωματική τιμωρία επειδή ήταν «μικρός και ασθενικός». Μήπως είναι μεροληψία από μέρους των γονέων να αναγνωρίζουν τις ειδικές ανάγκες ή τους περιορισμούς που μπορεί να έχει κάποιο παιδί;

Ασφαλώς, οι γονείς έχουν μερικές φορές τις συμπάθειές τους. (Παράβαλε Γένεσις 37:3.) Ο Άλμπερτ λέει για τον ασθενικό αδελφό του: «Η μαμά τού είχε ιδιαίτερη αδυναμία». Ευτυχώς, η Χριστιανική αγάπη διευρύνεται. (2 Κορινθίους 6:11-13) Έτσι, ακόμα και αν οι γονείς σου έχουν «ιδιαίτερη αδυναμία» σε ένα από τα αδέλφια σου, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχει απομείνει καθόλου αγάπη για εσένα. Το ουσιαστικό ζήτημα είναι το εξής: Μήπως σου συμπεριφέρονται άδικα, κατηγορώντας εσένα εξαιτίας της τυφλής αδυναμίας που έχουν σε κάποιο από τα αδέλφια σου; Αν έτσι φαίνονται τα πράγματα, τότε οπωσδήποτε πες τους πώς αισθάνεσαι. Με ήρεμο, λογικό τρόπο, δώσε τους συγκεκριμένα παραδείγματα στα οποία νομίζεις ότι έδειξαν μεροληψία. Ίσως σε ακούσουν.

Προβληματικές Οικογένειες

Είναι αλήθεια πως δεν είναι εύκολο να αλλάξουν όλες οι καταστάσεις. Για μερικούς γονείς, το να ντροπιάζουν και να κατηγορούν τα παιδιά τους αποτελεί βαθιά ριζωμένη συνήθεια. Αυτό μπορεί να αληθεύει ιδιαίτερα για τους γονείς που έχουν συναισθηματικά προβλήματα ή αγωνίζονται ενάντια σε κάποιον εθισμό. Υπό αυτές τις συνθήκες, ίσως δεν υπάρξει και μεγάλο όφελος από τις προσπάθειές σου να συζητήσεις τα ζητήματα. Αν αυτό φαίνεται να αληθεύει στην περίπτωσή σου, κατανόησε ότι τα προβλήματα των γονέων σου είναι πέρα από τον έλεγχό σου και ίσως μπορούν να λυθούν μόνο με τη βοήθεια των άλλων. Το καλύτερο που ίσως μπορείς να κάνεις είναι να τους δίνεις κατάλληλη τιμή και σεβασμό και να προσπαθείς να αποφεύγεις τις άσκοπες συγκρούσεις. (Εφεσίους 6:1, 2) Το εδάφιο Παροιμίαι 22:3, ΜΝΚ, λέει: ‘Διορατικός είναι εκείνος που βλέπει τη συμφορά και κρύβεται’.b

Παράλληλα, ζήτησε υποστήριξη από άλλους. Μίλησε με κάποιον ώριμο ενήλικο, πιθανώς ένα Χριστιανό πρεσβύτερο. Η στοργική προσοχή από ένα τέτοιο άτομο μπορεί να σε βοηθήσει πολύ να υπερνικήσεις το αίσθημα ότι πάντοτε φταις εσύ. Παράλληλα, ‘πλησίασε τον Θεό’. (Ιακώβου 4:8) Ενώ οι άλλοι μπορεί να σε κατηγορούν άδικα, ‘[ο Θεός] δεν θα βρίσκει διαρκώς σφάλματα, ούτε θα παραμένει αγανακτισμένος στον αιώνα. . . . Διότι αυτός γνωρίζει καλά την πλάση μας, θυμάται ότι είμαστε χώμα’. (Ψαλμός 103:9, 14, ΜΝΚ) Το να γνωρίζεις ότι είσαι πολύτιμος στα μάτια του Θεού μπορεί να σε βοηθήσει να υπομείνεις τις άδικες κατηγορίες.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 21]

Το να παραδεχόμαστε τα σφάλματά μας μάς βοηθάει να μαθαίνουμε από τα λάθη μας