Ο Φόβος του Θεού—«Διαπαιδαγώγηση για Σοφία»

Η ΑΛΗΘΙΝΗ σοφία έχει οργανώσει μεγάλο συμπόσιο. «Έστειλε τις υπηρέτριές της και φωνάζει πάνω στα ψηλά μέρη της πόλης: “Όποιος είναι άπειρος ας στραφεί εδώ”. Σε όποιον στερείται καρδιάς αυτή είπε: “Ελάτε, φάτε το ψωμί μου και πιείτε και εσείς από το κρασί που έχω αναμείξει. Αφήστε τους άπειρους και θα εξακολουθήσετε να ζείτε· και βαδίστε σωστά στην οδό της κατανόησης”».—Παροιμίες 9:1-6.

Το συμπόσιο στο τραπέζι της σοφίας δεν οδηγεί ποτέ σε κάτι κακό ή επιβλαβές. Το να ακούει κάποιος τη θεϊκή σοφία που περιέχεται στις θεόπνευστες παροιμίες και να αποδέχεται τη διαπαιδαγώγησή της φέρνει μόνο καλό αποτέλεσμα. Τα σοφά λόγια που καταγράφονται στα εδάφια Παροιμίες 15:16-33 δεν αποτελούν εξαίρεση.a Το να δίνουμε προσοχή στις συμβουλές που υπάρχουν σε αυτά τα περιεκτικά λόγια μπορεί να μας βοηθήσει να είμαστε ικανοποιημένοι με λιγότερα αποκτήματα, να είμαστε προοδευτικοί και να απολαμβάνουμε χαρά στη ζωή. Μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να παίρνουμε καλές αποφάσεις και να μας καταστήσει ικανούς να παραμείνουμε στο δρόμο της ζωής.

Όταν Είναι Καλύτερο να Έχει Κάποιος Λιγότερα

«Καλύτερα λίγα με φόβο του Ιεχωβά παρά άφθονα αποθέματα και συνάμα αναστάτωση», αναφέρει ο Βασιλιάς Σολομών του αρχαίου Ισραήλ. (Παροιμίες 15:16) Το να αγνοεί κάποιος τον Δημιουργό και να κάνει την επιδίωξη υλικών αγαθών κύριο στόχο στη ζωή είναι ανόητο. Μια τέτοια ζωή είναι γεμάτη κοπιαστική προσπάθεια και μεγάλη ανησυχία. Τι ντροπή θα ένιωθε κάποιος αν συνειδητοποιούσε στα γηρατειά του ότι ολόκληρη η πορεία της ζωής του ήταν κενή και άσκοπη! Η συσσώρευση πολλών αγαθών μαζί με «αναστάτωση» ασφαλώς δεν είναι κάτι σοφό. Πόσο καλύτερο είναι να μάθει κανείς το μυστικό της ικανοποίησης και να ζει σύμφωνα με αυτό! Γνήσια ικανοποίηση βρίσκεται στο φόβο του Ιεχωβά—στη σχέση μας μαζί του—και όχι στα υλικά αγαθά.—1 Τιμόθεο 6:6-8.

Τονίζοντας ότι η καλή σχέση με τους άλλους έχει μεγαλύτερη σημασία από την υλική αφθονία, ο Σολομών λέει: «Καλύτερα ένα πιάτο λαχανικά όπου υπάρχει αγάπη παρά ένας ταύρος θρεμμένος στο παχνί και συνάμα μίσος». (Παροιμίες 15:17) Ναι, η στοργική ατμόσφαιρα στο σπιτικό είναι πιο επιθυμητή από την αφθονία των εκλεκτών φαγητών. Σε ένα μονογονεϊκό σπίτι, οι πόροι ίσως είναι πολύ περιορισμένοι. Σε μερικές χώρες το μόνο που υπάρχει διαθέσιμο είναι ένα απλό φαγητό. Ωστόσο, η οικογένεια ευημερεί εκεί όπου υπάρχει αγάπη και στοργή.

Ακόμη και σε οικογένειες όπου η ατμόσφαιρα είναι συνήθως στοργική, ίσως ανακύψουν δύσκολες καταστάσεις. Ένα μέλος της οικογένειας μπορεί να πει ή να κάνει κάτι που προσβάλλει κάποιο άλλο μέλος. Πώς πρέπει να αντιδράσει ο προσβεβλημένος; Το εδάφιο Παροιμίες 15:18 δηλώνει: «Ο εξοργισμένος άνθρωπος διεγείρει φιλονικία, αλλά ο μακρόθυμος κατασιγάζει τον καβγά». Η απάντηση που δίνεται με πραότητα, και όχι με θυμό, προωθεί την ειρήνη και την ηρεμία. Η συμβουλή αυτής της παροιμίας εφαρμόζεται εξίσου και σε άλλους τομείς της ζωής, περιλαμβανομένων των εκκλησιαστικών δραστηριοτήτων και της δημόσιας διακονίας.

Όταν “ο Δρόμος Είναι Στρωμένος”

Η επόμενη παροιμία τονίζει την αντίθεση ανάμεσα σε κάποιον που δεν έχει δώσει προσοχή στη σοφία και σε εκείνους που έχουν δώσει προσοχή. «Ο δρόμος του τεμπέλη είναι σαν φράχτης από βάτους», αναφέρει ο σοφός βασιλιάς, «αλλά η οδός των ευθέων είναι δρόμος στρωμένος».—Παροιμίες 15:19.

Ο φράχτης από βάτους είναι ένα αγκαθωτό εμπόδιο. Ο τεμπέλης φαντάζεται κάθε είδους εμπόδια και τα χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για να μην ξεκινήσει κάποια εργασία. Από την άλλη πλευρά, οι ευθείς δεν ανησυχούν για τα εμπόδια που μπορεί να βρεθούν στο δρόμο τους. Είναι επιμελείς στην εργασία τους και δίνουν προσοχή σε ό,τι έχουν να κάνουν. Αποφεύγουν έτσι πολλά ακανθώδη προβλήματα τα οποία μπορεί να αντιμετώπιζαν αν ήταν αμελείς. Ο δρόμος τους είναι «στρωμένος», δηλαδή προοδευτικός. Προχωρούν την εργασία τους και χαίρονται με την πρόοδό της.

Πάρτε για παράδειγμα το ζήτημα της απόκτησης ακριβούς γνώσης για το Λόγο του Θεού και της προόδου σε ωριμότητα. Απαιτείται προσπάθεια. Κάποιο άτομο μπορεί να χρησιμοποιεί εύκολα την περιορισμένη μόρφωση, την έλλειψη ικανοτήτων για καλή ανάγνωση ή την ασθενή μνήμη ως δικαιολογία για να μην επιδίδεται σε επιμελή προσωπική μελέτη της Γραφής. Πόσο καλύτερο είναι να μην εκλαμβάνουμε τέτοια πράγματα ως οδοφράγματα στο δρόμο της γνώσης! Ακόμη και αν έχουμε περιορισμένες ικανότητες, μπορούμε να καταβάλλουμε προσπάθεια ώστε να βελτιώνουμε την επιδεξιότητά μας στην ανάγνωση και την κατανόησή μας για όσα διαβάζουμε, ίσως κάνοντας χρήση κάποιου λεξικού όταν είναι απαραίτητο. Η θετική στάση μάς βοηθάει να αποκτούμε γνώση και να σημειώνουμε πνευματική πρόοδο.

Όταν “Χαίρεται ο Πατέρας”

«Σοφός γιος είναι αυτός που κάνει τον πατέρα του να χαίρεται», λέει ο βασιλιάς του Ισραήλ, «αλλά ο άφρονας άνθρωπος καταφρονεί τη μητέρα του». (Παροιμίες 15:20) Δεν χαίρονται οι γονείς όταν τα παιδιά τους ενεργούν σοφά; Ομολογουμένως, χρειάζεται γονική εκπαίδευση και διαπαιδαγώγηση για να προκύψουν τέτοια καλά αποτελέσματα. (Παροιμίες 22:6) Αλλά τι πηγή χαράς αποτελεί ο σοφός γιος για τους γονείς του! Ο ανόητος, όμως, τους προξενεί απέραντη λύπη.

Χρησιμοποιώντας τον όρο «χαρά» σε κάποια άλλη κατάσταση, ο σοφός βασιλιάς λέει: «Η ανοησία είναι χαρά για εκείνον που στερείται καρδιάς, αλλά ο άνθρωπος που έχει διάκριση προχωρεί ευθεία μπροστά». (Παροιμίες 15:21) Όσοι στερούνται καρδιάς χαίρονται με το ανόητο γέλιο και τις διασκεδάσεις, πράγματα που δεν δίνουν καμία γνήσια ικανοποίηση ή ευτυχία. Εντούτοις, ο άνθρωπος που έχει διάκριση βλέπει πόσο απερίσκεπτο είναι να γίνει κάποιος “άτομο που αγαπάει τις απολαύσεις μάλλον παρά τον Θεό”. (2 Τιμόθεο 3:1, 4) Η προσκόλληση στις θεϊκές αρχές τον βοηθάει να παραμένει ευθύς και να κρατάει και το δρόμο του ευθύ.

Όταν «Υπάρχει Επιτυχία»

Το να ζούμε σύμφωνα με τις θεϊκές αρχές φέρνει οφέλη και σε άλλους τομείς της ζωής μας. Το εδάφιο Παροιμίες 15:22 δηλώνει: «Τα σχέδια ανατρέπονται όπου δεν υπάρχει εμπιστευτική συζήτηση, αλλά στο πλήθος των συμβούλων υπάρχει επιτυχία».

Εμπιστευτική συζήτηση σημαίνει κατ’ ιδίαν αλλά ειλικρινή επικοινωνία μεταξύ ατόμων. Η εβραϊκή λέξη που μεταφράζεται «εμπιστευτική συζήτηση» αποδίδεται «στενό περιβάλλον» στο εδάφιο Ψαλμός 89:7. Αυτό υποδηλώνει στενή επικοινωνία. Η εμπιστευτική συζήτηση δεν περιορίζεται σε μια απλή επιφανειακή συνομιλία αλλά αποτελεί ανταλλαγή γνήσιων σκέψεων και αισθημάτων. Όταν οι σύζυγοι, άντρες και γυναίκες, καθώς και οι γονείς και τα παιδιά επικοινωνούν ελεύθερα ο ένας με τον άλλον κατ’ αυτόν τον τρόπο, υπάρχει ειρήνη και ενότητα μεταξύ τους. Αλλά η έλλειψη εμπιστευτικής συζήτησης οδηγεί σε απογοητεύσεις και προβλήματα μέσα στην οικογένεια.

Όταν παίρνουμε σημαντικές αποφάσεις, είναι συνετό να δίνουμε προσοχή στη νουθεσία: «Στο πλήθος των συμβούλων υπάρχει επιτυχία». Παραδείγματος χάρη, όταν επιλέγουμε ιατρική θεραπεία, δεν είναι άραγε σοφό να παίρνουμε μια δεύτερη ή μια τρίτη γνώμη, ιδιαίτερα αν περιλαμβάνονται σοβαρά ζητήματα;

Η αξία τού να έχει κάποιος πολλούς συμβούλους είναι εξαιρετικά σημαντική σε σχέση με τη φροντίδα πνευματικών ζητημάτων. Όταν οι πρεσβύτεροι συμβουλεύονται ο ένας τον άλλον και αξιοποιούν τη συλλογική τους σοφία, «υπάρχει επιτυχία». Επιπλέον, οι νεοδιορισμένοι επίσκοποι δεν πρέπει να διστάζουν να ζητούν συμβουλή από μεγαλύτερους και πιο έμπειρους πρεσβυτέρους, ιδιαίτερα αν το ζήτημα που πρέπει να φροντίσουν είναι δύσκολο.

Όταν Υπάρχει «Χαρά με την Απάντηση»

Τι καλό μπορεί να προκύψει όταν κάποιος μιλάει με ενόραση; «Ο άνθρωπος νιώθει χαρά με την απάντηση του στόματός του», αναφέρει ο βασιλιάς του Ισραήλ, «και λόγος που λέγεται στην κατάλληλη στιγμή πόσο καλός είναι!» (Παροιμίες 15:23) Δεν χαιρόμαστε όταν οι άλλοι ακολουθούν την απάντηση ή τη συμβουλή μας και προκύπτουν καλά αποτελέσματα; Εντούτοις, για να τελεσφορήσει η συμβουλή μας, πρέπει να πληροί δύο προϋποθέσεις.

Κατ’ αρχάς, η συμβουλή πρέπει να είναι στερεά βασισμένη στο Λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή. (Ψαλμός 119:105· 2 Τιμόθεο 3:16, 17) Κατόπιν, πρέπει να ειπωθεί στην κατάλληλη στιγμή. Ακόμη και λόγια που αληθεύουν αλλά λέγονται σε λάθος στιγμή μπορεί να βλάψουν. Παραδείγματος χάρη, το να συμβουλέψουμε κάποιον προτού τον ακούσουμε δεν είναι ούτε σοφό ούτε ωφέλιμο. Πόσο ζωτική σημασία έχει το να “είμαστε γρήγοροι στο να ακούμε, αργοί στο να μιλάμε”.—Ιακώβου 1:19.

«Ο Δρόμος της Ζωής Πηγαίνει προς τα Πάνω»

Το εδάφιο Παροιμίες 15:24 δηλώνει: «Ο δρόμος της ζωής πηγαίνει προς τα πάνω για αυτόν που ενεργεί με ενόραση, ώστε να απομακρυνθεί από τον Σιεόλ κάτω». Το άτομο που ενεργεί με ενόραση βρίσκεται στο δρόμο που οδηγεί μακριά από τον Σιεόλ, τον κοινό τάφο της ανθρωπότητας. Απέχει από επιβλαβείς συνήθειες όπως το αχαλίνωτο σεξ, η χρήση ναρκωτικών και η μέθη—και έτσι αποφεύγει τον πρόωρο θάνατο. Ο δρόμος του οδηγεί στη ζωή.

Σε αντίθεση με αυτό, προσέξτε την οδό όσων στερούνται ενόρασης: «Το σπίτι εκείνων που αυτοεξυψώνονται θα το κατεδαφίσει ο Ιεχωβά, αλλά θα στερεώσει το οροθέσιο της χήρας. Τα σχέδια του κακού ατόμου είναι απεχθή στον Ιεχωβά, αλλά τα ευχάριστα λόγια είναι καθαρά. Αυτός που βγάζει άδικο κέρδος επιφέρει εξοστρακισμό στο ίδιο του το σπίτι, αλλά όποιος μισεί τα δώρα [τη δωροδοκία] θα εξακολουθήσει να ζει».—Παροιμίες 15:25-27.

Δείχνοντάς μας πώς να αποφεύγουμε μια συνηθισμένη παγίδα, ο βασιλιάς του Ισραήλ λέει: «Η καρδιά του δικαίου στοχάζεται για να απαντήσει, αλλά το στόμα των πονηρών αναβλύζει κακά πράγματα». (Παροιμίες 15:28) Πόσο πολύτιμη είναι η συμβουλή αυτής της παροιμίας! Οι ασύνετες και ανόητες απαντήσεις που αναβλύζουν από το στόμα σπάνια οδηγούν σε οτιδήποτε καλό. Όταν εξετάζουμε διάφορους παράγοντες που μπορεί να σχετίζονται με κάποιο θέμα, περιλαμβανομένων των περιστάσεων και των αισθημάτων των άλλων, είναι απίθανο να πούμε κάτι για το οποίο θα μετανιώσουμε αργότερα.

Ποιο όφελος προκύπτει, λοιπόν, αν φοβόμαστε τον Θεό και δεχόμαστε τη διαπαιδαγώγησή του; Ο σοφός άντρας απαντάει: «Ο Ιεχωβά είναι πολύ μακριά από τους πονηρούς, αλλά ακούει την προσευχή των δικαίων». (Παροιμίες 15:29) Ο αληθινός Θεός δεν είναι κοντά στους πονηρούς. «Όποιος απομακρύνει το αφτί του από το να ακούει το νόμο», δηλώνει η Γραφή, «ακόμη και η προσευχή του είναι κάτι απεχθές». (Παροιμίες 28:9) Όσοι φοβούνται τον Θεό και πασχίζουν να κάνουν ό,τι είναι ορθό στα μάτια του μπορούν να τον πλησιάζουν ελεύθερα, πλήρως πεπεισμένοι ότι εκείνος θα τους ακούσει.

Αυτό που «Χαροποιεί την Καρδιά»

Χρησιμοποιώντας μια αντιπαραβολή που υποκινεί σε σκέψεις, ο Σολομών αναφέρει: «Η λαμπρότητα των ματιών χαροποιεί την καρδιά· η καλή είδηση παχαίνει τα κόκαλα». (Παροιμίες 15:30) Τα κόκαλα “παχαίνουν” όταν είναι γεμάτα μυελό. Αυτό αναζωογονεί όλο το σώμα και χαροποιεί την καρδιά. Και η χαρά της καρδιάς αντανακλάται στη λαμπρότητα των ματιών. Αυτή είναι η επίδραση μιας καλής είδησης!

Δεν αποτελούν πηγή γνήσιας ενθάρρυνσης για εμάς οι ειδήσεις σχετικά με την παγκόσμια επέκταση της λατρείας του Ιεχωβά; Το να μαθαίνουμε όλα όσα επιτελούνται στο έργο κηρύγματος της Βασιλείας και μαθήτευσης μας αναζωογονεί πραγματικά ώστε να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή στη διακονία. (Ματθαίος 24:14· 28:19, 20) Οι εμπειρίες που έχουν όσοι κάνουν τον Ιεχωβά Θεό τους και αποδέχονται την αληθινή λατρεία γεμίζουν την καρδιά μας χαρά. Εφόσον «η καλή είδηση από μακρινή γη» έχει τόσο ισχυρή επίδραση, πόσο σπουδαίο είναι να είμαστε ακριβείς και συνεπείς όταν υποβάλλουμε έκθεση για αυτά που κάνουμε στη διακονία!—Παροιμίες 25:25.

«Πριν από τη Δόξα Υπάρχει η Ταπεινοφροσύνη»

Τονίζοντας πόση αξία έχει το να δεχόμαστε τις διάφορες μορφές διαπαιδαγώγησης, ο σοφός βασιλιάς λέει: «Το αφτί που ακούει τον έλεγχο της ζωής κατοικεί ανάμεσα στους σοφούς. Όποιος αδιαφορεί για τη διαπαιδαγώγηση απορρίπτει την ίδια του την ψυχή, αλλά αυτός που ακούει τον έλεγχο αποκτάει καρδιά». (Παροιμίες 15:31, 32) Ο έλεγχος, δηλαδή η διαπαιδαγώγηση, φτάνει στην καρδιά του ατόμου και τη διορθώνει, δίνοντάς του φρόνηση. Δεν είναι άξιο απορίας ότι «το ραβδί της διαπαιδαγώγησης» είναι αυτό το οποίο απομακρύνει την “ανοησία που είναι συνδεδεμένη με την καρδιά του αγοριού”! (Παροιμίες 22:15) Το άτομο που ακούει διαπαιδαγώγηση αποκτάει επίσης καρδιά, δηλαδή καλό κίνητρο. Από την άλλη πλευρά, όποιος αδιαφορεί για τη διαπαιδαγώγηση απορρίπτει τη ζωή.

Πράγματι, είναι ωφέλιμο να επιζητεί κάποιος τη διαπαιδαγώγηση της σοφίας και να τη δέχεται ταπεινά. Αυτό οδηγεί, όχι μόνο σε ικανοποίηση, πρόοδο και χαρά, αλλά επίσης σε δόξα και ζωή. Το εδάφιο Παροιμίες 15:33 καταλήγει: «Ο φόβος του Ιεχωβά είναι διαπαιδαγώγηση για σοφία, και πριν από τη δόξα υπάρχει η ταπεινοφροσύνη».

[Υποσημείωση]

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Η στοργική ατμόσφαιρα στο σπιτικό είναι πιο επιθυμητή από την αφθονία των εκλεκτών φαγητών

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Ακόμη και αν έχουμε περιορισμούς, η θετική στάση μάς βοηθάει να αποκτούμε γνώση

[Εικόνα στη σελίδα 19]

Η εμπιστευτική συζήτηση αποτελεί ανταλλαγή γνήσιων σκέψεων και αισθημάτων

[Εικόνα στη σελίδα 20]

Γνωρίζετε πώς «η καλή είδηση παχαίνει τα κόκαλα»;