ΓΡΑΦΙΔΑ
Όργανο γραφής που χρησιμοποιούνταν για τη δημιουργία αποτυπωμάτων σε υλικά όπως ο πηλός ή το κερί. (Ψλ 45:1· Ησ 8:1· Ιερ 8:8) Η γραφίδα που χρησιμοποιούνταν στη σφηνοειδή γραφή είχε είτε τετράγωνη είτε σφηνοειδή ακίδα, φτιαχνόταν δε συνήθως από καλάμι ή από σκληρό ξύλο.
Για τη χάραξη ή τη λάξευση γραμμάτων στην πέτρα ή στο μέταλλο ήταν απαραίτητη μια γραφίδα ή ένα καλέμι από μέταλλο ή από κάποιο άλλο σκληρό υλικό. Ο πατριάρχης Ιώβ δήλωσε: «Μακάρι να καταγράφονταν τα λόγια μου! Να χαράζονταν σε βιβλίο! Με σιδερένια γραφίδα και μόλυβδο, για πάντα να λαξεύονταν στο βράχο!» (Ιωβ 19:23, 24) Προφανώς, ο Ιώβ επιθυμούσε να λαξευτούν τα λόγια του στο βράχο και να γεμίσουν τα εγχάρακτα γράμματα με μόλυβδο ώστε να διαρκέσουν περισσότερο. Έπειτα από αιώνες, ο Ιεχωβά είπε ότι οι αμαρτίες του Ιούδα ήταν καταγραμμένες με σιδερένια γραφίδα, δηλαδή αποτυπωμένες ανεξίτηλα.—Ιερ 17:1.